دلگرم
امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
سلنیوم و نقش مهم آن در سلامت بدن
1
زمان مطالعه: 8 دقیقه
سلنیوم یکی از اجزای تشکیل دهنده آنزیم های آنتی اکسیدان (گلوتاتیون پراکسیداز) است که از بدن در برابر صدمات اکسیداتیو محافظت می کند. این عنصر برای استفاده از ید در تولید هورمون تیروئید، برای عملکرد سیستم ایمنی و عملکرد سیستم باروری ضروری می باشد.

نقش سلنیوم در بدن

به گزارش دلگرم : سلنیوم یک ماده معدنی کمیاب و ضروری است که خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار بالایی دارد. اکسیداسیون، منشا بسیاری از بیماری های آسیب زا و پیری است که سلنیوم می تواند نیرویی معجزه گر در برابر آنها باشد. به همین مکمل های غذایی این ماده امروزه بسیار طرفدار پیدا کرده است.

سلنیوم خواص درمانی بسیاری همچون محافظت در برابر بیماری‌های قلبی خاص، افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن، به حداکثر رساندن عملکرد تیروئید، کاهش التهاب، پیشگیری از سرطان، کاهش نشانه‌های پیری زودرس، محافظت در برابر آنتی بادی‌ها، افزایش سلامت مو و تعادل هورمون‌ها را دارد. سلنیوم یک ماده ارگانیک است که به طو عمده از خاک، آب و مواد گیاهی مشتق می‌شود.

عملکرد و تاثیرات سلنیوم

سلنیوم در فعالیت آنزیم های مختلف آنتی اکسیدانی که در همه قسمت های بدن فعال هستند نقش دارد. این ماده را اساسا می توان یک حامل دانست چرا که همراه با ویتامین E که یک آنتی اکسیدان است فعال می شود. تاثیر پیشگیرانه سلنیوم نسبت به انواع سرطان ها، بیماری های قلبی عروقی و آب مروارید جز مهم ترین فواید آن محسوب می شود.

همچنین این ماده به درمان آسم نیز کمک می کند.طبق مطالعات انجام شده، سلنیوم عامل موثر تحریک آنتی بادی ها است. این آنتی بادی ها عوامل ایمنی بدن هستند و عامل مقابله و از بین بردن اجسام خارجی مثل، باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و غیره می باشند. استفاده از سلنیوم بعد از واکسیناسیون، می تواند بدن را مقاوم تر کند.البته اینها تنها خواص سلنیوم نیست. سلنیوم نقش قابل توجهی در تشکیل پروتئین ها و فعالیت غده تیروئید دارد. همچنین در روند سیستم ایمنی بدن نیز دخیل است.

از طرفی سلنیوم عملکرد مثبتی بر مشکلات خلقی و حتی افسردگی دارد. به نظر می رسد همه اندام های بدن از فواید این ماده بهره مند می شوند. تحقیقات نشان می دهد که سلنیوم یک ترکیب ضروری برای غده تیروئید و عملکرد درست آن می باشد.

نیاز بدن به سلنیوم

نیاز بدن به سلنیوم ناچیز و در حد چند ده میکروگرم است ( هر میکروگرم معادل یک میلیون گرم ). نیاز کودکان ۲۰ تا۴۵ میکروگرم است که از سن ۱۳ سالگی به ۵۰ میکروگرم می رسد. در مورد بزرگسالان ۶۰ میکروگرم خواهد بود که در دوران سالمندی به ۷۰ تا ۸۰ میکروگرم خواهد رسید.

منابع غذایی حاوی سلنیوم

منابع غذایی حاوی سلنیوم

سلنیوم تقریبا در تمام مواد غذایی به خصوص انواعی با منشا حیوانی مانند گوشت ها، ماهی ها، پنیر و.... وجود دارد. همچنین در بعضی خوراکی های گیاهی از جمله غلات و میوه ها نیز به میزان کمتری یافت می شود. اما میوه های خشک به خصوص گردو سرشار از سلنیوم هستند.

البته بهترین و غنی ترین منبع غذایی سلنیوم را باید زرده تخم مرغ دانست که به طور متوسط حاوی ۴۲۹ میکروگرم از این ماده است. آجیل برزیلی سرشار از سلنیوم است. بادام برزیلی منبع خوراکی عالی و فرآوری‌نشده‌ی سلنیوم است. دیگر منابع خوراکی فرآوری‌نشده‌ سلنیوم عبارت هستند از:

  • گوشت بوقلمون و مرغی که در فضای طبیعی رشد کرده باشند
  • گوشت گاوی که علف طبیعی خورده باشد
  • تخم‌مرغ پاستوریزه شده
  • ‌جو دو سر، جو و برنج قهوه‌ای
  • تخمه‌ی آفتاب‌گردان و کنجد
  • کلم بروکلی، اسفناج، و مارچوبه
  • ماهی تن، صدف، سالمون، صدف دو کفه‌ای، لوزی‌ماهی و میگو
  • نان با گندم کامل

کمبود سلنیوم و مصرف مکمل ها

آیا در معرض کمبود سلنیوم هستیم؟ در پاسخ این سؤال باید گفت خیر؛ به خصوص اگر فرد تغذیه متعادل داشته باشد. کمبود سلنیوم در افرادی که مبتلا به بیماری های وخیم گوارشی هستند دیده می شود که بدن قادر به جذب این عنصر نیست. در افراد سالم به ندرت ممکن است این مشکل دیده شود.

مصرف مکمل های این عنصر نیز به دو دلیل رد می شود: نخست اینکه تحقیقات نشان می دهد مصرف این مکمل ها هیچ فایده ای برای سلامتی ندارد و در مقابله با پیری چندان مؤثر نیست. دوم اینکه مصرف خیلی زیاد سلنیوم خطرناک است. در واقع، مقدار سلنیوم بیشتر از ۳۰۰ میکرو گرم در روز در واقع حالت سمی در بدن به وجود می آورد.

به علاوه، مصرف اضافی این ماده در آقایان خطر ابتلا به سرطان پروستات را در پی دارد. اگر به اندازه کافی تخم مرغ در برنامه غذایی میل کنید و گردو را به عنوان تنقلات در برنامه روزانه بگنجانید، می توانید از نظر تامین این عنصر در بدن آسوده خاطر باشید!

بیماری های ناشی از کمبود سلنیوم در بدن

سلنیوم یک ماده ضروری برای سلامتی بدن است که باید به انداز کافی دریافت شود چون کاهش دریافت این ماده معدنی مخاطرات جدی برای سلامتی بدن خواهد داشت. با توجه به نیاز بدن به سلنیوم از دوران جنینی تا پیری، دریافت این عنصر برای بدن بسیار ضروری است، در دوران بارداری نیز سلنیوم به تکامل قلب و ریه جنین کمک می کند.

همچنین کمبود سلنیوم باعث کم کاری تیروئید می شود. به دلیل اینکه سلنیوم در ایمنی سلولی و همورال نقش دارد، کمبود این عنصر باعث بروز انواع سرطان‌ها، دیابت، آرتریت روماتوئید، ناباروری در مردان و مبتلا شدن به اوتیسم و آلزایمر می شود.

علائم کمبود سلنیوم

نشانه های کمبود سلنیوم چیست؟

کمبود سلنیوم با علائم زیر خود را نشان می دهد :

  1. ناباروری در زنان و مردان
  2. ضعف عضلانی
  3. احساس خستگی
  4. تغییر رنگ ناخن‌ها و ریزش مو
  5. تضعیف سیستم ایمنی بدن
  6. کم‌کاری تیروئید
  7. خاصیت درمانی و غذایی سلنیوم

خاصیت درمانی و غذایی سلنیوم برای بدن انسان

۱- باروری

سلنیوم برای باروری مردان اهمیت دارد زیرا در بیوسنتز تستوسترون و تکامل طبیعی اسپرماتوزوئید لازم می باشد. مطالعات اخیر وجود دو ترکیب سلنو پروتئینی خاص را در اسپرم به اثبات رسانده است. یکی از آنها گلوتاتیون پراکسیداز می باشد که در هسته اسپرم می باشد که کاربرد ساختاری و آنزیماتیک دارد.

۲- تقویت سیستم ایمنی

مکمل های سلنیوم، از RNAدر برابر آسیب های اکسیداتیو محافظت می کنند ، همچنین سلنیوم یک نقش کلیدی در عملکرد سیستم ایمنی دارد زیرا تعداد رسپتو رهای اینترلوکین (۲-IL) را در سطح سلولهای T افزایش می دهد. سلول های T پاتو ژنهای مهاجم را از بین می برند.

۳- آرتریت

سلنیوم علاوه بر اینکه یک آنتی اکسیدان می باشد، یک عامل ضد التهاب نیز می باشد. بررسی روی بیماران مبتلا به آرتریت روماتیسمی نشان داده است که میزان سلنیوم خون آن ها کاهش یافته است.

۴- بهبود عملکرد مغز

سلنیوم در ساخت یک ماده شیمیایی در مغز به نام نوروترانسمیتر نقش مهمی ایفا می کند و با کمبود سلنیوم خطر جنون و ضعف افزایش می یابد. طبق مطالعات انجام شده، افت عملکرد مغز در افراد بالای ۶۵ سال با کمبود سلنیوم در رژیم غذایی دو برابر بیشتر است. کمبود سلنیوم با بیماریهای پارکینسون وآلزایمر نیز مرتبط است. بر اساس گزارشی، بیماران مبتلا به آلزایمر که روزانه از مکمل های سلنیوم مصرف می کردند، پیشرفت بیماری در آنها کند شده بود.

حتماً بخوانید:
معرفی ۱۷ منبع غذایی سرشار از سلنیوم

معرفی ۱۷ منبع غذایی سرشار از سلنیوم

سلنیوم یک ماده‌ی معدنی ضروری است که علاوه بر بهبود عملکرد تیروئید، بدن را از آسیب‌های رادیکال‌های آزاد دور نگه داشته و از ابتلا به سرطان پیشگیری…

۵- جلوگیری از آب مروارید چشم

سلنیوم می تواند چشم ها را در برابر بیماری آب مروارید محافظت کند.

۶- خلق و خوی خوب

کمبود سلنیوم می تواند منجر به افسردگی، بی حوصلگی، اضطراب و پرخاشگری گردد.

۷- جلوگیری از پیری زودرس

سلنیوم بعنوان یک آنتی اکسیدان روند پیری را کند می کند. طبق یک تئوری علت پیری از بین رفتن سلول های سالم توسط رادیکالهای آزاد می باشد و اگر بدن به اندازه کافی آنتی اکسیدان تولید نکند، آسیب ها روی هم انباشته شده وروند پیری سرعت می گیرد.

۸- کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی

سلنیوم خطر بیماریهای قلبی را کاهش می دهد. رگهای خونی آسیب دیده مستعد تشکیل پلاک کلسترول ولخته شدن می باشد که به تدریج می تواند موجب حملات قلبی شود. سلنیوم بعنوان یک آنتی اکسیدان ضمن اکسیداسیون لیپوپروتئینهای با دانسیته کم (LDL) رگهای خونی را از آسیبهای ناشی از آن حفظ می کند.

۹- پیشگیری از سرطان

طبق مطالعات انجام شده مصرف سلنیوم در پیشگیری از سرطان اثرات مثبتی را نشان داده است. مکمل های سلنیوم خطر سرطان ریه را تا ۴۶%، سرطان کولون راتا ۵۸% و سرطان پرو ستات را تا ۶۳% و تمام انواع سرطانها را ۳۷%کاهش می دهد. همچنین میزان مرگ و میر ناشی از سرطان را تا ۵۰% کاهش می دهد.

۱۰- نقش کلیدی عنصر سلنیوم در کار غده تیروئید

پژوهشکده بین‌المللى دانشگاه برلین در آلمان، مدتى است که مشغول تحقیق بر روى عوامل موثر در بروز کم‌ کارى غده تیروئید است. این گروه در آخرین مقاله خود در سال ۲۰۰۵ میلادی عنوان می‌کند که کم کاری غده تیروئید پیامد یک اختلال ژنتیکی است. در این تحقیق چهار کودک از دو خانواده متفاوت و از دو نقطه مختلف دنیا بررسى شده‌اند. دو کودک از خانواده‌اى در عربستان سعودى و دو کودک از خانوده‌اى در ایرلند.

این کودکان همگی مبتلا به کم کاری تیروئید بوده‌اند. بررسی و تحقیق ژنتیکی که روی این کودکان انجام گرفته است نشان می‌دهد یک اشکال ژنتیکى میان این کودکان مشترک است. این اشکال کوچک ژنتیکى سبب مى‌شود که میزان عنصر سلنیوم در خون کاهش یابد و این کمبود با کم کار شدن غده تیروئید ارتباط مستقیم دارد.



این مطلب چقدر مفید بود ؟
5.0 از 5 (1 رای)  
توجه: مطالب پزشکی و سلامت مجله دلگرم ، از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند ، لذا توصیه پزشکی یا درمانی تلقی نمی شوند ، چنانچه مشکل پزشکی دارید حتما برای تشخیص و درمان به پزشک یا متخصص مراجعه کنید.

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits