موارد ، دوز مصرف و عوارض آمپول اپی نفرین

با مجله اینترنت دلگرم همراه باشید تا با آمپول اپی نفرین بیشتر آشنا شوید

اپی‌ نفرین (شناخته‌شده به عنوان آدرنالین، هورمون غده فوق‌کلیوی (بخش مرکزی)) یک هورمون و انتقال دهنده عصبی است از دسته کاتکول‌آمین‌های درون‌ساز است. این ماده باعث افزایش ضربان قلب، انقباض عروق و انبساط راه‌های هوایی شده و در بروز واکنش جنگ و گریز سیستم عصبی سمپاتیک مؤثر است. این هورمون معمولاً در مواقعی که فرد هیجان بالا را تجربه می‌کند در بدن ترشح می‌شود.

آمپول اپی نفرین چیست؟

اپی نفرین دارویی است که تنگی عروق خونی را برطرف کرده و مسیرهای عبور هوا را در ریه‌ها باز می‌کند. تزریق این دارو برای درمان واکنش‌های شدید آلرژیک (آنافیلاکسی) به نیش حشرات، مواد غذایی، داروها و سایر مواد آلرژی‌زا استفاده می‌شود. اپی نفرین نیز برای درمان آنافیلاکسی ناشی از ورزش هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آسم از بیماری‌های تنفسی است که علائم آن شامل سرفه و تنگی نفس می‌شود. علاوه بر آسم، مشکلات دیگری هم می‌توانند باعث بروز تنگی نفس و اشکال در ضربان قلب شوند. آلرژی یا حساسیت یکی از این مشکلات است. از دیگر دلایل بروز این عارضه می‌توان به عوامل ژنتیکی، گرد و غبار موجود در هوا، سیگار کشیدن یا در معرض دود آن قرار گرفتن، عفونت‌های تنفسی، استرس شدید، مصرف داروهای خاص مثل آسپرین، ایبوپروفن یا ژلوفن و ناپروکسن، فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی و رفلاکس معده اشاره کرد. برای رفع تنگی نفس می‌توان از داروهای مرتبط در این زمینه استفاده کرد. این داروها می‌توانند به صورت خوراکی، تزریقی و یا استنشاقی باشند. آمپول اپی نفرین یکی از این داروهاست که در ادامه قصد داریم با آن بیشتر آشنا شویم.

نام های دیگر اپی نفرین

1. EpiPen, Adrenalin
2. EpiPen 2-Pak
3. Auvi-Q

موارد و مقدار مصرف آمپول اپی نفرین

میزان مصرف این دارو باید حتما توسط پزشک تعیین گردد. اپی نفرین به داخل پوست یا عضله ران بیرونی تزریق می‌شود. بنابراین نباید آن را به رگ یا عضلات باسن تزریق کرد.

درمان آنافیلاكسی شدید یا آسم

بزرگسالان: مقدار 5/0-1/0 میلی گرم (محلول 1 در 1000) تزریق زیرجلدی یا عضلانی می‌ شود. در صورت لزوم، این مقدار به فواصل 15-10 دقیقه تكرار می‌ شود. روش دیگر، تزریق وریدی 25/0-1/0 میلی گرم (5/2-1 میلی لیتر از محلول 1 در 10000 ) به آهستگی و طی 10-5 دقیقه است، كه در صورت لزوم هر 15-5 دقیقه تكرار شده یا به صورت mcg/min 4-1 ادامه می‌یابد.

كودكان: مقدار mg/kg 01/0 و یا mg/m 23/0 محلول 1 در 1000 تا حداكثر mg 5/0 تزریق زیرجلدی می‌شود. در صورت لزوم، این مقدار به فواصل 20 دقیقه تا چهار ساعت تكرار می‌گردد. روش دیگر، تزریق وریدی 1/0 میلی‌گرم (10 میلی‌لیتر از محلول رقیق شده 1 در 100000) ‌به آهستگی و طی 10-5 دقیقه است، كه پس از آن مقدار mcg/Kg 5/1-1/0 در دقیقه انفوزیون وریدی می‌شود.

گشاد كردن نایژه

بزرگسالان: ابتدا مقدار 5/0-2/0 میلی‌گرم تزریق زیرجلدی می‌شود كه این مقدار هر 12 دقیقه تا چهار ساعت، برحسب نیاز بیمار، تكرار می‌شود. در صورت نیاز، مقدار دارو در هر بار مصرف تا حداكثر یك میلی‌گرم می‌تواند افزایش یابد.

كودكان: مقدار mg/Kg 01/0 تا حداكثر 5/0 میلی‌گرم برای هر نوبت، تزریق زیرجلدی می‌شود، كه این مقدار، برحسب نیاز، هر 15 دقیقه برای دو نوبت و سپس هر چهار ساعت تكرار می‌گردد.

احیای ریتم قلب در ایست قلبی

• بزرگسالان: ابتدا، مقدار 1-5/0 میلی‌گرم (از 1-1/0 میلی‌گرم یعنی 10-1 میلی‌لیتر از محلول 1 در 10000) ‌به صورت سرشار (bolus ) ‌تزریق وریدی می‌شود. این مقدار، در صورت نیاز، هر 5-3 دقیقه تكرار می‌شود. در روش دیگر، پس از مقدار مصرف اولیه، 3/0 میلی‌گرم تزریق زیرجلدی یا mcg/min 4-1 انفوزیون وریدی می‌شود. در روش دیگر، می‌توان یك میلی‌گرم از دارو (10 میلی‌لیتر از محلول 1 در 10000) را از طریق داخل تراشه‌ای یا 1-1/0 میلی‌گرم (10-1 میلی‌لیتر از محلول 1 در 10000) داخل قلبی تجویز كرد.

• كودكان: ابتدا، mg/Kg 01/0 (ml/Kg 1/0 از محلول 1 در 10000) به صورت سرشار تزریق وریدی شده یا از راه داخل تراشه‌ای تجویز می‌شود. در صورت نیاز، این مقدار مصرف هر پنج دقیقه تكرار می‌شود. در روش دیگر، ابتدا mcg/Kg 1 در دقیقه تجویز می‌شود كه در موارد مهلك می‌تواند تا حداكثر mcg/Kg 1 در دقیقه افزایش یابد. روش دیگر، تجویز mg/Kg 01/0-005/0 (mg/Kg 1/0-05/0 از محلول 1 در10000 ) از طریق داخل قلبی است.

• شیرخواران: ابتدا، mg/Kg 03/0- 01/0 ‌از محلول 1 در 10000) از راه تزریق وریدی سرشار یا داخل تراشه‌ای تجویز می‌شود. در صورت نیاز، این مقدار مصرف هر پنج دقیقه تكرار می‌شود.

بندآورنده خونریزی (موضعی)

بزرگسالان: از محلول 1 در 50000 تا 1 در 1000 اپی‌نفرین، به صورت موضعی مصرف می‌شود.

طولانی كردن اثر بیحس كننده‌های موضعی

بزرگسالان و كودكان: محلول یك در 500000 تا یك در 50 هزار اپی‌نفرین با داروهای بیحس‌كننده موضعی مخلوط می‌شود.

عوارض آمپول اپی نفرین

این دارو می تواند مانند سایر داروها عوارض جانبی در پی داشته باشد . شما ممکن است هیچ کدام از این عوارض را در خود مشاهده نکنید و یا چندین عارضه به صورت همزمان در شما بروز کند. در صورتی که با تزریق اپی نفرین هرگونه نشانه ای از بروز حساسیت در خود مشاهده کردید سریعا با اورژانس تماس بگیرید .

• مشکلات تنفسی
• ضربان قلب سریع
• تعریق
• حالت تهوع
• استفراغ
• سرگیجه
• ضعف
• لرزش
• سردرد
• ترس
• اضطراب

تداخل دارویی اپی نفرین

اپی نفرین می تواند با برخی از داروهایی که در حال مصرف کردن هستید تداخل ایجاد کرده و باعث بروض عوارض جانبی ناخواسته شود.ممکن است با تغییر ساعات مصرف برخی از این داروها بتوان از برخی از این تداخلات جلوگیری کرد. برای این منظور با پزشک خود مشورت کنید و قبل از تجویز اپی نفرین تمام داروهایی که در حال مصرف کردن هستید را به پزشک خود گزارش دهید.

اپی نفرین با داروهای ضد افسردگی تداخل دارد.همچنین داروهای کاهش فشار خون ، داروهای آریتمی قلبی ، داروهای مسکن و خواب آور ، آنتی هیستامین ها و داروی بیهوشی می تواند با اپی نفرین تداخل ایجاد کند

برخی از داروهایی که با اپی نفرین تداخل دارند عبارتند از‌:

1. ایمی پرامین
2. آمی تریپتیلین
3. سرترالین
4. کاپتوپریل
5. آتنولول
6. پروپرانولول
7. لووتیروکسین
8. دیفن هیدرامین
9. سیتریزین
10. لوراتادین

موارد منع مصرف آمپول اپی نفرین

1. مصرف همزمان با بتابلوكرها (نادولول، پروپرانولول، تیمولول) باعث افزایش فشار خون و سپس برادیكاردی می‌شود. بهتر است مصرف این داروها سه روز قبل از تجویز اپی‌نفرین قطع شود.
2. مصرف همزمان دوکساپرام و متیل فنیدات اثرات محرك مغزی و افزاینده فشار ناشی از دارو را افزایش می‌دهد.
3. مصرف همزمان دارو با لوودوپا شانس آریتمی‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
4. مصرف همزمان با مهاركننده‌های مونوآمین اكسیداز، ریسك بحرانهای فشار خون را افزایش می‌دهد.
5. مصرف همزمان با سایر مقلدهای سمپاتیك ممكن است موجب اثرات اضافی و مسمومیت شود.
6. داروهای مسدودكننده گیرنده بتا - آدرنرژیك، اثرات قلبی و گشادكننده نایژه اپی‌نفرین را خنثی می‌كنند.
7. داروهای مهاركننده آلفا- آدرنرژیك زیادی فشار خون و تنگی عروق ناشی از اپی‌نفرین را خنثی می‌سازد.
8. مصرف همزمان با بیحس‌كننده‌های عمومی (بخصوص هالوتان) و گلیكوزیدهای دیژیتال ممكن است میوكارد را نسبت به اثرات اپی‌نفرین حساس سازد و به آریتمی منجر شود.
9. مصرف همزمان با داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای، ضد هیستامین، و هورمونهای تیروئید ممكن است عوارض جانبی قلبی اپی‌نفرین را تشدید كند.
10. مصرف همزمان با داروهای اكسی توكسیك یا آلكالوئیدهای ارگوت ممكن است موجب زیادی شدید فشار خون شود.
11. از آنجایی كه فنوتیازینها ممكن است اثرات تنگ كننده عروق اپی‌نفرین را خنثی سازند، اپی‌نفرین نباید در درمان كلاپس گردش خون یا كمی فشار خون ناشی از فنوتیازینها مصرف شود، زیرا احتمال كاهش بیشتر فشار خون وجود خواهد داشت.
12. مصرف همزمان با گوانتیدین ممكن است اثرات كاهنده فشار خون این دارو را كاهش داده و اثرات اپی‌نفرین را تشدید كند.
13. مصرف همزمان با داروهای پایین آورنده قند خون ممكن است اثرات آنها را كاهش دهد. تنظیم مقدار مصرف این داروها ممكن است ضروری باشد

تزریق اپی نفرین در دوران بارداری

مشخص نیست که آیا تزریق اپی نفرین در دوران بارداری برای جنین و مادر مضر هست یا خیر .در دوران بارداری قبل از تزریق اپی نفرین با پزشک خود مشورت کنید .

تزریق اپی نفرین در دوران شیردهی

مشخص نیست که اپی نفرین از طریق شیر مادر به بدن نوزاد منتقل می شود یا خیر. در دوران شیردهی قبل از تزریق اپی نفرین با پزشک خود مشورت کنید.

اثرات آمپول اپی نفرین بر قلب

اپی نفرین یک محرک قوی قلبی است. گیرنده‌های بتا-۱، بتا-۲، بتا-۳ و آلفا در قلب وجود دارند. اثر اپی‌نفرین، تأثیر مستقیم روی گیرنده‌های بتا-۱ میوکارد و سلول‌های ضربان‌ساز است. اثر ایجاد شده افزایش ضربان، کوتاه شدن و قدرتمندتر شدن سیستول و افزایش برون‌ده قلب است. در برابر افزایش کار قلب طبعاً مصرف اکسیژن نیز توسط قلب بالا می‌رود.

اثر آمپول اپی نفرین بر ماهیچه‌های صاف

بسته به نوع گیرنده‌های موجود در اندام‌های مختلف بدن اثرات انقباضی یا انبساطی ایجاد می‌شود مثلاً با تحریک گیرنده‌های بتا-۲ و انقباض عضلات شعاعی عنبیه، گشادی مردمک روی می‌دهد.

آمپول اپی نفرین بر اثرات تنفسی

اپی نفرین از برونکودیلاتورهای قوی است. همچنین می‌تواند اثرات برونکوکانستریکتور ناشی از بیماری‌ها (مانند آسم) یا داروها را با تحریک گیرنده‌های بتا-۲ و انبساط عضلات مجاری تنفسی به خوبی رفع کند.

تاثیر آمپول اپی نفرین بر دستگاه عصبی مرکزی

به علت عدم ورود اپی‌نفرین به دستگاه عصبی مرکزی اثرات عصبی قابل توجهی ندارد ولی علایم عصبی همچون سردرد، احساس ناآرامی، لرزش را ایجاد می‌کند که بیشتر ناشی از اثرات سوماتیک اپی‌نفرین بر قلب و گردش خون و عضلات است تا اثر بر اعصاب.

اثرات متابولیک و آمپول اپی نفرین

اپی‌نفرین باعث افزایش قند و لاکتات خون می‌شود. اپی‌نفرین باعث مهار انسولین و تحریک گلوکاگون می‌شود. همچنین اپی‌نفرین باعث افزایش آزاد شدن اسیدهای چرب آزاد از آدیپوسیت‌ها و تجزیه تری گلیسریدها می‌شود.

نکاتی که باید در ارتباط با آمپول اپی نفرین بدانید

1. دارو را در ساعات منظمی از شبانه‌روز، مصرف کنید.
2. از آنجایی که که اپی نفرین در صورت نیاز مورد استفاده قرار می‌گیرد، برنامه روزانه‌ای ندارد.
3. اگر در دوران بارداری یا شیردهی هستید، بدون مشورت پزشک از این دارو استفاده نکنید.
4. چنانچه به ترکیبات این دارو حساسیت دارید، آن را مصرف نکنید.
5. در هر بار استفاده از اپی نفرین برای درمان یک واکنش آلرژیک شدید، به پزشکان اورژانس مراجعه کنید.
6. دارو را مطابق با دستور پزشک، مصرف کنید.
7. چنانچه در اطراف ناحیه‌ای که در آن تزریق کرده‌اید دچار درد، تورم، گرما، قرمزی یا علائم دیگری از عفونت شدید، به پزشک اطلاع دهید.
8. در صورتیکه سابقه ابتلا به بیماری‌هایی نظیر بیماری قلبی یا فشار خون بالا، آسم، بیماری پارکینسون، افسردگی یا بیماری روحی، اختلال تیروئید یا دیابت را داشته‌اید، قبل از دریافت اپی نفرین، با پزشک خود در این رابطه مشورت کنید.
9. فهرست کلیه داروهای خود را در اختیار پزشک قرار دهید. ممکن است برخی از داروها با داروی اپی نفرین تداخل داشته باشند.
10. در صورت سابقه هر نوع حساسیت دارویی یا غذایی، قبل از مصرف این دارو پزشک را در جریان قرار دهید.
11. در صورت تغییر رنگ دارو، از تزریق اپی نفرین استفاده نکنید.
12. بطور منظم‌ به‌ پزشكتان‌ مراجعه‌ كنید تا بتواند بهبودتان‌ را زیر نظر داشته‌ باشد.
13. مصرف این دارو برای کودکان، توصیه نمی‌شود.

در صورت فراموش کردن تزریق اپی نفرین چه کنم ؟

از انجایی که این دارو فقط در زمان بروز حساسیت و آلرژی تزریق می شود معمولا پزشک برای شما دوز برنامه ریزی شده در نظر نخواهد گرفت .هر زمان دچار حمله آلرژی شدید از دارو استفاده کنید.

در صورت تزریق بیش از حد اپی نفرین چه کنم ؟

در صورتی که به اشتباه و یا به قصد خودکشی با مقدار زیادی از این دارو تزریق کرده اید سریعا با اورژانس تماس بگیرید .اوردوز و مسمومیت با اپی نفرین می تواند عوارض جانبی شدید در پی داشته باشد.خودکشی نمایشی با این دارو روش مناسبی برای جلب توجه دیگران نیست

تهیه شده مجله اینترنتی دلگرم

مرضیه ملایری