دلگرم
امروز: پنج شنبه, ۱۵ آذر ۱۴۰۳ برابر با ۰۲ جمادى الآخر ۱۴۴۶ قمری و ۰۵ دسامبر ۲۰۲۴ میلادی
موارد مصرف و عوارض قرص پروپرانولول (Propranolol)
59
زمان مطالعه: 9 دقیقه
پروپرانولول با اتصال به گیرنده های مخصوصی در سلول های قلبی و عروقی به نام گیرنده های بتا، با مسدود کردن آنها فرمان کاهش فعالیت قلبی را به اعصاب قلب منتقل می‌کند.

معرفی قرص پروپرانولول (Propranolol)


طبقه بندی مارتیندل : داروهای قلبی عروقی
طبقه بندی درمانی : داروهای قلبی-عروقی > داروهای مهارکننده بتا آدرنرژیک


پروپرانولول و کاربردهای آن


پروپرانولول (بانام‌های تجاری ایندرال و پرانول) دارویی از دسته داروهای مسدودکننده گیرنده های بتا می باشد. این دارو که در درمان موارد متعدد و متنوعی کاربرد دارد عمدتاً برای درمان فشارخون و نامنظمی تپش قلب مورد استفاده قرار می‌گیرند. پروپرانول برای بیماری‌های گوناگون دیگری چون تسکین درد قلبی، پیشگیری از سردردهای میگرنی، درمان بی‌نظمی تپش و گلوکوم تجویز می‌شود.

  • این دارو همچنین برای جلوگیری از حمله قلبی در افرادی که یک بار دچار حمله قلبی شده‌اند، کاربرد دارد. پروپرانولول با مسدود کردن تکانه‌ها، به قلب کمک می‌کند تا منظم‌تر و مؤثرتر بتپد و در نتیجه بار کاری قلب کاهش می‌یابد.
  • پروپرانولول در تعدادی از اختلالات فیزیکی مانند لرزش و نیز روحی مانند فوبیای اجتماعی، اختلال و استرس منتشر و اختلال هراس و به‌ ویژه اختلال استرس پس از سانحه نیز کاربرد دارد که البته هیچ یک از آن‌ها مورد قبول FAD نیستند.
  • پروپرانولول در موارد دیگر نیز می تواند گزینه مناسبی جهت درمان و پیشگیری بیماری باشد. از این رو این دارو برای کاهش علائم فیزیکی ناشی از استرس مانند تپش قلب و لرزش بدن تجویز گردد. مشابه این علائم در افراد مبتلا به پرکاری غده تیروئید نیز دیده می شود و پروپرانولول به سرعت می تواند این علائم را تسکین دهد.
  • ‎پروپرانولول همچنین به عنوان داروی رایجی در پیشگیری از سر دردهای عروقی یا میگرنی کنترل شده تجویز می گردد و می تواند گزینه مناسبی در افراد مبتلا به میگرن که سایر درمان ها برای آنها مناسب نمی باشد، قرار گیرد. مشاهده شده که پروپرانولول تعداد دفعات حملات میگرنی را کاهش می دهد.

پروپرانولول

مکانیسم عمل پروپرانولول


پروپرانولول با اتصال به گیرنده های مخصوصی در سلول های قلبی و عروقی به نام گیرنده های بتا، با مسدود کردن آنها فرمان کاهش فعالیت قلبی را به اعصاب قلب منتقل می‌کند. پس از دریافت این پیام عصبی، با کاهش ضربان قلب باعث منظم شدن ضربان قلب می شود، این عمل می تواند منجر به کاهش فشار خون در عروق خونی گردد و به پیشگیری از ضربان نامنظم قلبی کمک کند.

به علت اینکه قلب با عملکرد این دارو انرژی کمتری مصرف می کند، می تواند به کاهش درد های قفسه سینه در آنژین های صدری کمک نماید و همچنین پروپرانولول می تواند در پیشگیری از حملات قلبی به دنبال این درد های قلبی نیز مؤثر باشد و مرگ و میر پس از سکته های قلبی را کاهش دهد. البته امروزه داروهای جدیدتری نیز از این گروه تولید شده است ولی پروپرانولول همچنان جزء داروهای بسیار پرمصرف محسوب می شود.


نحوه مصرف صحیح پروپرانولول

  • ‎مقدار مصرف مناسب دارو را پزشک با توجه به سن و شرایط شما تعیین می نماید. لذا از مصرف خود سرانه دارو یا مصرف بیش از حد تجویز شده، خودداری نمایید.
  • ‎قرص پروپرانولول ممکن است ۲،۳ و یا ۴ نوبت در روز برای شما تجویز شود. اما نوع کپسول دارو طولانی اثر تر می باشد و معمولا یک مرتبه در روز تجویز می شود.کپسول را به‌طور کامل همراه با یک لیوان آب ببلعید و از جویدن یا بازکردن آن خودداری نمایید.
  • قرص و کپسول های پروپرانولول با دوز های متفاوتی تولید می شود معمولا قرص های ۱۰،۲۰،۴۰ میلی گرمی رایج می باشند لذا در صورتی که از این دارو به مدت طولانی استفاده می نمایید هر بار که دارو را جدید خریداری می کنید مقدار دارویی را بر روی بسته دارو چک نمایید.
  • ‎سعی کنید دارو را در زمان مشخصی از شبانه روز و به صورت منظم مصرف نمایید تا از فراموش کردن نوبت دارو جلوگیری شود و اثرات مطلوب دارو بهتر حاصل شود.
  • ‎در صورت فراموش کردن یک نوبت دارو، بلافاصله پس از یادآوری مصرف نمایید مگر اینکه به دوز بعدی نزدیک باشد در این صورت دوز بعدی را در زمان خودش مصرف نمایید و نوبت فراموش شده را رها کنید و از دو برابر کردن مقدار مصرف در یک نوبت بپرهیزید.

موارد احتیاط در مصرف پروپرانولول

  • ‎در صورتی که باردار یا شیرده هستید یا قصد باردار شدن دارید، پیش از مصرف پروپرانولول به پزشک خود اطلاع دهید.
  • ‎در صورت ابتلا به هرگونه اختلال در عملکرد کبد یا کلیه به پزشک خود اطلاع دهید.
  • در صورت سابقه یا ابتلا به فشار خون، اختلالات عروقی، آسم یا هرگونه اختلال تنفسی، قند خون بالا(دیابت)، بیماری پوستی پسوریازیس، بیماری عضلانی و میاستنی گراویس حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
  • در صورتی که سابقه افت ضربان قلب یا بلوک قلبی داشته اید و در صورتی که سابقه درد های قلبی مکرر داشته اید پزشک خود را مطلع نمایید.
  • به دلیل این که پروپرانولول می تواند با بسیاری از داروها (خصوصا داروهایی که بر روی گیرنده های بتا اثر می گذارند) تداخل ایجاد کند، پیش از مصرف این دارو حتما لیست کلیه داروها و مکمل های مصرفی خود را در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید تا در صورت وجود تداخل، اقدامات لازم جهت تنظیم مقدار مصرف یا نوع دارو، صورت گیرد.
  • در صورت سابقه حساسیت به این دارو یا هر داروی دیگر به پزشک خود اطلاع دهید چون پروپرانولول باعث تشدید حساسیت می شود.
  • بیماران مبتلا به آسم یا تنگی نفس در مصرف پروپرانولول بسیار دقت کنند چون می تواند بسیار خطرناک باشد.
  • مصرف داروهای دیگر، به ویژه تزریقات حساسیت‌زدایی، کافئین، داروهای آسم (آمینوفیلین، دیفیلین، اکستریفیلین، تئوفیلین)، داروهای دیابت (انسولین، داروهای خوراکی پایین‌آورنده قند)، دیگر داروهای کاهنده فشار خون (مسدودکننده‌های کانال‌های کلسیمی، کلونیدین، گوانابنز)، کوکائین، یا مهارکننده‌های مونوآمین‌اکسیداز (فورازولیدون، ایزوکاربوکسازید، فنلزین، سلژیلین، ترانیل سیپرومین، پروکاربازین).
  • سابقه یا ابتلا به حساسیت، آسم، یا آمفی‌زم، مشکلات احتقانی قلب، بیماری قند، پرکاری تیرویید، افسردگی، یا بیماری‌های کلیوی یا کبدی. اگر بیماری قند دارید، پروپرانولول ممکن است قند خون شما را افزایش دهد و نیز ممکن است علایم افت قند خون را مخفی کند.
  • در طول دورهٔ درمان در صورتی که از داروهای گروه بنزو مانند(آلپرازولام - دیازپام - اگزازپام - تریازولام – کلرودیازپوکساید) استفاده می‌کنید پزشک خود را مطلع سازید.

قرص پروپرانولول

توصیه های لازم در خصوص مصرف پروپرانولول

  • در مدت مصرف این دارو، تحت نظر پزشک خود باشید تا روند بهبودی و همچنین شرایط شما بررسی گردد.
  • درمان با پروپرانولول ممکن است طولانی مدت باشد. لذا دارو را تا زمانی که پزشک توصیه کرده است مصرف نمایید. در صورت مصرف طولانی مدت، قطع ناگهانی این دارو می تواند عوارضی داشته باشد به همین دلیل لازم است قطع دارو زیر نظر پزشک و به تدریج انجام شود.
  • در صورتی که قرار است تحت عمل جراحی یا درمان های دندان پزشکی قرار گیرید، درمانگر خود را در جریان مصرف این دارو (و سایر داروهای مسدود کننده ی گیرنده های بتا مانند متوپرولول، کارودیلول و..) قرار دهید، زیرا مصرف این دارو می تواند اثرات داروی بیهوشی را افزایش دهد.
  • در صورتی که از نوشیدنی های الکلی استفاده می نمایید، حتما با پزشک خود مشورت نمایید زیرا مصرف این دارو همراه با الکل می تواند منجر به افت شدید فشار خون باشد که می تواند سلامتی شما را تهدید نماید و توصیه نمی شود.
  • در صورتی که مبتلا به دیابت می باشید، پروپرانولول می تواند علائم افت قند خون (لرزش، تپش قلب و...) را برطرف نماید و متوجه افت قند خون خود نشوید به همین دلیل توصیه می شود قند خون خود را بیشتر کنترل نمایید و با پزشک خود در مورد این مسئله مشورت نمایید.
  • در صورت خرید هر داروی جدید، داروساز خود را در جریان مصرف پروپرانولول قرار دهید. مصرف بعضی از دارو ها مانند دارو های ضد سرفه، سرماخوردگی و آنفولانزا و... همزمان با این دارو مناسب نمی باشد.
  • در کنار مصرف پروپرانولول به توصیه های پزشک خود در رابطه با تغذیه، ورزش و سبک زندگی سالم توجه نمایید.

عوارض جانبی پروپرانولول

  • احساس خستگی و خواب آلودگی از علائم رایج در زمان مصرف این دارو می باشد لذا در صورت وقوع این علائم از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز احتیاط دارد تا زمانی که اثر دارو برطرف نشده، خودداری نمایید.
  • احساس سرما و یخ کردن دست یا پا ها، تنگی نفس، اختلال در خواب و کاهش ضربان قلب ممکن است با مصرف این دارو رخ دهد در صورت بروز این علائم به پزشک خود مراجعه نمایید.
  • در تعداد کمی از مصرف کنندگان این دارو کاهش میل جنسی، اختلال در خلق و خو، سر درد و سؤهاضمه دیده شده است در صورتی که این علائم را داشتید حتما با پزشک خود صحبت نمایید.
  • از آنجا که پروپرانولول علاوه بر اثر بر روی گیرنده های بتا در سلول های قلبی و عروقی، به گیرنده های مشابه در سایر نواحی بدن از جمله عروق ریه نیز می توانند متصل شود، می تواند عوارض جانبی در سایر نقاط بدن نیز ایجاد نمایند. لذا در صورتی که مشکل تنفسی دارید و یا از دارو های ضد آسم استفاده می نمایید احتمالا مصرف این دارو برای شما مناسب نباشد و علائم ریوی شما را تشدید نماید.

هشدار مصرف پروپرانولول

در صورت بروز هر یک از علایم زیر، مصرف پروپرانولول قطع شده و با پزشک مشورت می‌شود:

  • اشکال در تنفس تنگی نفس یا خس‌خس سینه
  • سرد شدن کف دست و پا
  • ضربان قلب زیر۶۰ در دقیقه
  • سرگیجه یا سیاهی رفتن چشم در هنگام بلند شدن از حالت خوابیده یا نشسته
  • تورم دست‌ها و پاها یا افزایش وزن ناگهانی (۱/۵ کیلو در ۴۸–۲۸ ساعت)
  • افسردگی، گیجی، یا توهم (شنیدن، دیدن، یا احساس چیزهایی که وجود ندارند)
  • درد قفسه سینه مفاصل یا کمر، تب، گلودرد
  • بثورات جلدی، یا هرگونه کبودی که یا خون‌ریزی غیرعادی

بیشتر بخوانید:

چگونه تپش قلب را در بیماران قلبی تشخیص دهیم ؟



این مطلب چقدر مفید بود ؟
4.1 از 5 (59 رای)  
توجه: مطالب پزشکی و سلامت مجله دلگرم ، از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند ، لذا توصیه پزشکی یا درمانی تلقی نمی شوند ، چنانچه مشکل پزشکی دارید حتما برای تشخیص و درمان به پزشک یا متخصص مراجعه کنید.

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits