نجات غریق و ناجی غریق: تفاوت و تعریف

نجات غریق / ناجی غریق کدام صحیح است ؟

نجات غریق / ناجی غریق: نجات غریق یعنی فرایند نجات دادن کسی که در حال غرق شدن است و ناجی غریق شخصی است که غریق را نجات می دهد. به اشتباه به جای ناجی غریق از نجات غرق استفاده می شود!

بنابراین برخی معتقدند نجات غریق یعنی «رهاندن کسی که دارد غرق می شود». شناگرِ ماهری که این کار را می کند، ناجی غریق خوانده می شود. گروهی به غلط نجات غریق را به معنی «ناجیِ غریق» به کار می برند.

معنای نجات غریق یا غریق نجات

• ١. نجات غریق یا غریق نجات به معنی «نجات دهندهٔ غریق» است و نجات در این ترکیب صفت گونه است و نه اسم مصدر. در برخی واژه های مرکب فارسی، اسم تغییر مقوله می دهد و به صورت صفت گونه به کار می رود؛ مانند ایران دوست (= دوست دارندهٔ ایران)، بلندپرواز (= بلندپروازکننده)، جان نثار (= نثارکنندهٔ جان)، زودباور (= زودباورکننده)، کم کار (= کم کارکننده) و گفتاردرمان (= درمان کنندهٔ گفتار).

این واژه های مرکب صفت هستند. در زیرساختِ جزء صفت گونهٔ این ترکیب ها (یعنی نجات، دوست، پرواز، نثار، باور، کار و درمان)، به ترتیب فعل های مرکب نجات دادن، دوست داشتن، پروازکردن، نثارکردن، باورکردن، کارکردن و درمان کردن قرار دارد. 

همچنین بخوانید:

تحلیل ضرب المثل خواب زن چپ است یا خواب ظن چپ است

بررسی دو دیدگاه مختلف درباره صحت ضرب المثل معروف و ریشه یابی اختلاف در تلفظ و معنا

پس از حذف شدنِ همکردِ این فعل های مرکب، عنصر غیرفعلی یا همان صفت واره به مانند بن فعل بسیط عمل می کند و به قیاس صفت های فاعلی مرکب مرخم (به تعبیر دستورهای سنتی)، مانند داستان نویس (= نویسندهٔ داستان)، دانشجو (= جویندهٔ دانش) و طلافروش (= فروشندهٔ طلا)، در فرایند واژه سازی به کار می رود.

این فرایند را می توان این گونه تحلیل کرد:

    نجات دادنِ غریق ◄ نجات دهندهٔ غریق ◄ غریق نجات

چنان که، برای مثال، جان نثار را نیز می توان این گونه تحلیل کرد:

    نثارکردن جان ◄ نثارکنندهٔ جان ◄ جان نثار

• ٢. نجات غریق مقلوبِ غریق نجات است؛ چنان که مثلاً کارمزد نیز، در لغت، مقلوب مزد کار است. این ساخت یکی از ساخت های صرفی در زبان فارسی است و نمی توان آن را غلط دانست.
• ٣. نام رسمی فدراسیون این رشتهٔ ورزشی نیز «فدراسیون نجات غریق و غواصی جمهوری اسلامی ایران» است.