آشنایی با داروی اتانرسپت و عوارض جانبی آن

معرفی داروی تزریقی اتانرسپت

اتانرسپت (Etanercept) با نام تجاری انبرل (Enbrel) یک گلیکوپروتنین است که به عنوان یک ایمونومودولاتور برای درمان بیماری‌های سیستم ایمنی مانند بیماریهای اتوایمیون بکار می‌رود. موارد مصرف این دارو شامل آرتریت روماتوئید، آرتریت روماتوئید نوجوانان، اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت پسوریاتیک و پسوریازیس جلدی شدید و سایر بیماری‌های ایمنی می‌باشد.

اتانرسپ همچنین برای درمان نوعی از آرتریت در کودکان بالای دو سال نیز استفاده می‌شود. داروی انبرل یا اتنرسپت برای درمان پسوریازیس در بزرگسالان و کودکان بیشتر از ۴ سال نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مکانیسم اثر اتانرسپت

اتانرسپت یک مسدود کننده‌ی TNF) TNF به معنای عامل از بین رفتن تومور یا غده) است. این دارو میزان TNF– نوعی پروتئین که برای کمک به بدن در مبارزه با عفونت‌ها، توسط سیستم ایمنی بدن ساخته می‌شود را کاهش می‌دهد. در افرادی که اختلالات خود‌ایمنی دارند، سیستم ایمنی بدن مقدار زیاده از حد TNF را تولید می‌کند و اشتباهاً به سلول‌های سالم در بدن حمله می‌کند.

فارماکوکینتیک اتانرسپت

پس از مصرف یک دوز زیر جلدی اتانرسپت که نیمه عمر متوسط آن حدود 70 ساعت است و حداکثر غلظت پلاسمائی آن 48 ساعت بعد حاصل می شود (در ترکیبات ساخت آمریکا این زمان به ترتیب 102 ساعت و 70 ساعت است). مصرف دوز بعدی وا بسته به سطح خونی دارو خواهد بود.

پس از مصرف یک دوز زیر جلدی اتانرسپت که نیمه عمر متوسط آن حدود 70 ساعت است و حداکثر غلظت پلاسمائی آن 48 ساعت بعد حاصل می شود (در ترکیبات ساخت آمریکا این زمان به ترتیب 102 ساعت و 70 ساعت است). مصرف دوز بعدی وا بسته به سطح خونی دارو خواهد بود.

نکات مهم قبل از مصرف اتانرسپت

برای اینکه مطمئن شوید این دارو برای شما بی خطر است٬ در مورد سابقه ها و حساسیت های زیر حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید :

• یک سیستم ایمنی ضعیف، و یا هر نوع عفونت از جمله عفونت پوست و زخم های باز.
• دیابت
• نارسایی احتقانی قلب.
• یک اختلال عصبی مانند ام اس، myelitis، و یا اختلال عصب بینایی.
• صرع یا تشنج دیگر؛
• آسم یا اختلال تنفسی دیگر؛
• هپاتیت B
• و یا اگر به لاتکس حساسیت دارید

نحوه مصرف اتانرسپت

1. قبل از اینکه مصرف داروی انبرل را شروع کنید، ممکن است دکترتان آزمایشاتی را از شما بگیرد تا مطمئن شود که عفونتی در بدنتان نیست.
2. این دارو به زیر پوست تزریق می‌شود. ممکن است به شما نشان داده شود که چه طور تزریق را در منزل انجام دهید. اگر به درستی متوجه نشده‌اید که چگونه این کار را خودتان در منزل انجام دهید، اقدام به تزریق در منزل نکنید.
3. ممکن است قبل از مصرف اتانرسپت نیاز باشد که آن را با یک مایع (رقیق کننده) مخلوط کنید. اگر تزریق را در منزل انجام می‌دهید، اطمینان حاصل کنید که به درستی متوجه نحوه‌ی مخلوط کردن و نگهداری دارو شده‌اید.
4. کودکانی که وزنشان از ۶۳ کیلوگرم کمتر است، ممکن است مجاز به استفاده از برخی از انواع اتانرسپت نباشند. اگر کودکی در حال مصرف این دارو است، در صورتی که دچار تغییر وزن شد به دکتر اطلاع دهید.
5. پرستاران شما را برای یافتن بهترین محل در بدنتان که می‌توانید دارو را در آن‌جا تزریق کنید راهنمایی خواهند کرد. در دو نوبت پشت سر هم، تزریق را در یک محل انجام ندهید بلکه محل تزریق را عوض کنید. از تزریق در محلی که کبود، نازک، قرمز یا سفت است، خودداری کنید.
6. ممکن است در محلی که تزریق را انجام داده‌اید درد، قرمزی، تورم یا گرم شدگی را احساس کنید. اگر این علائم بیشتر از ۵ روز به طول انجامید، به دکتر مراجعه کنید.
7. سوزن و سرنگ یک بار مصرف را فقط یک بار مورد استفاده قرار دهید. اینکه چه طور باید سوزن و سرنگ‌هایی که استفاده شده‌اند را دور بریزید، طبق دستورالعمل و قوانین شهر یا منطقه‌تان عمل کنید و زباله را دور از دسترس کودکان یا حیوانات خانگی قرار دهید.
8. این دارو را تکان ندهید! و دقیقاً همان زمانی که برای تزریق آماده هستید، دارو را مهیا کنید. اگر به نظر می‌آید که دارو تیره شده و یا تغییر رنگ داده است، آن را مصرف نکنید بلکه به داروخانه مراجعه کرده و درخواست داروی دیگری بدهید.
9. اگر تا به حال سابقه‌ی ابتلا به بیماری هپاتیت B را داشته‌اید، این دارو می‌تواند موجب برگشت بیماری یا بدتر شدن آن شود. در دوره مصرف این دارو و همچنین چند ماه بعد از قطع مصرف داروی مورد نظر، نیاز به انجام آزمایشات دوره‌ای خون، برای بررسی عملکرد کبد خود دارید.
10. اگر لازم است یک جراحی بر روی شما انجام شود، به دکتر جراح خود از قبل اطلاع دهید که در حال استفاده از این دارو هستید.

مصرف اتانرسپت در دوران بارداری و شیردهی

رده بندی بارداری : گروه B

• انتظار نمی رود که این دارو برای کودک شما مضر باشد٬ اما اگر باردار هستید یا قصد بچه دار شدن را دارید حتما در استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت نمایید.
• اگر شما در حین مصرف دارو باردار شدید هرگز به صورت سرخود مصرف این دارو را قطع نکنید و درباره قطع مصرف دارو حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.
• معلوم نیست که آیا اتانرسپت از طریق خون به شیر مادر وارد می شود و یا می تواند به کودک شیرخوار آسیب برساند. اما اگر شما نوزاد شیرخوار دارید حتما پزشک خود را در مصرف این دارو مطلع سازید.

عوارض جانبی اتانرسپت

• اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو - در خود مشاهده کردید، حتماً به دکتر اطلاع دهید.
• عفونت‌های شدید و گاهش اوقات کُشنده ممکن است اتفاق بیفتد. اگر علائم عفونت (مانند: تب، لرز، سرفه، تعریق، بدن درد، زخم یا قرمز شدن پوست، اسهال، کاهش وزن، سوزش ادرار ، سرفه به همراه بالا آوردن خون، احساس خستگی شدید یا تنگی نفس) را دارید، بلافاصله به دکتر خودتان اطلاع دهید.

همچنین اگر موارد زیر را دارید، بلافاصله به دکتر اطلاع دهید:

• مشکلات خونی – علائم: تب، رنگ‌پریدگی، به راحتی دچار کبودی یا خونریزی شدن؛
• مشکلات کبدی – علائم: درد در قسمت بالای شکم، استفراغ، خستگی، از دست دادن اشتها، یرقان، زرد شدن پوست یا چشم‌ها؛
• سندروم لوپوس‌مانند- علائم: درد یا تورم مفاصل، ناراحتی قفسه‌ی سینه، احساس تنگی نفس، جوش پوستی روی گونه‌ها یا بازوها (که در زیر نور خورشید بدتر می‌شود)؛
• مشکلات مربوط به اعصاب – علائم: بی‌حسی یا مورمور شدگی، مشکلات در بینایی، احساس ضعف در بازوها یا پاها؛
• پسوریازیس جدید و یا در حال بدتر شدن – علائم: قرمزی پوست یا قسمت‌های فلس‌مانند، برآمدگی‌های چرکی؛
• علائم نارسایی قلبی – تنگی نفس به همراه تورم در پا و مچ پا، افزایش وزن ناگهانی؛
• علائم سرطان غدد لنفاوی – تب، تعریق شبانه، از دست دادن وزن، درد یا تورم شکم، درد در قفسه‌ی سینه، سرفه، مشکلات در تنفس، متورم شدن غدد (در گردن، زیر بغل یا کشاله‌ی ران)؛
• علائم بیماری سل – تب، سرفه، تعریق شبانه، از دست دادن اشتها، کم شدن وزن، احساس دائماً خسته بودن

مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم اتانرسپت

1. اگر یک بار مصرف داروی اتانرسپت را فراموش کردید، به دکترتان مراجعه کرده و دستورالعمل او را اجرا کنید.
2. چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید.

از انجام چه کارهایی در دوره مصرف اتانرسپت باید خودداری کنید؟

از قرار گرفتن در کنار افرادی که بیمارند و یا دچار عفونت هستند، اجتناب کنید. چنانچه در معرض آبله مراغان قرار دارید، برای انجام اقدامات پیشگیرانه با دکترتان مشورت کنید.

در دوره مصرف اتانرسپت واکسن زنده نزنید. زیرا ممکن است واکسن به خوبی تاثیر نداشته باشد و در نتیجه شما را به طور کامل از بیماری محافظت ننماید. واکسن زنده شامل سرخک، اوریون، سرخجه، فلج اطفال، تب زرد، روتاویروس، تیفوئید، آبله‌مرغان، زونا، واکسن آنفولانزای خوکی می‌باشد.

عوارض جانبی متداول در اثر مصرف داروی اتانرسپت عبارت است از:

• درد، تورم، خارش یا قرمزی در محل تزریق دارو؛
• سردرد؛
• علائم سرما خوردگی مانند آبریزش از بینی، عطسه، گلو درد؛

البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد. چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، به دکتر مراجعه کنید.

تداخلات دارویی اتانرسپت

هر دارویی که مصرف می‌کنید یا قصد شروع یا قطع مصرف آن را دارید، با دکتر در میان گذارید؛ خصوصاً داروهای زیر:

• اباتاسپت (Orencia)؛
• آناکینرا (Kineret)؛
• سیکلوفسفامید (Cytoxan)؛
• انسولین یا داروهای خوراکی درمان دیابت؛

البته لیست بالا همه‌ی داروهایی که با اتانرسپت تداخل دارند را در بر ندارد و سایر داروها نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند؛ اعم از داروهای با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها و داروهای گیاهی.

روش نگهداری اتانرسپت

• اتانرسپت را در جعبه‌ی اصلی خودش درون یخچال نگهداری کنید و از یخ زدگی محافظت نمائید. همچنین اگر دارو منقضی شده است، آن را مورد استفاده قرار ندهید. بعد از اینکه دارو را با یک مایع رقیق کننده مخلوط کردید، آن را در یخچال نگهداری کنید و در طول مدت ۱۴ روز آن را استفاده نمائید.
• اگر نیاز دارید که دارو را در دمای اتاق نگهداری کنید، آن را دور از نور و گرما یا سرمای شدید قرار دهید. همچنین توجه داشته باشید که به محض اینکه دارو به دمای اتاق برسد، نباید آن را به درون یخچال برگردانید.
• اگر اتانرسپت به در مدت ۱۴ روز استفاده نشده، آن را دور بریزید. همچنین برند دیگر این دارو به نام Erelzi اگر در طول ۲۸ روز مصرف نشد، دور بریزید.

بیماری پسوریازیس چیست؟ آیا پسوریازیس قابل درمان است ؟

علت پسوریازیس (صدفک) بیماری پوستی مزمن

بهترین راه درمان درد خشکی مفصل ، آرتریت روماتوئید یا آرتروز