قطع کردن درختان جنگل بدون مجوز چه مجازاتی دارد ؟

مجازات قطع درختان جنگل و شکایت بابت قطع درخت چگونه است؟ سوالات مذکور از جمله مهمترین و رایج ترین سوالاتی هستند که متقاضیان دریافت مشاوره حقوقی قطع درختان جنگل از متخصصین موسسه حقوقی می پرسند. همانطور که می دانید، جنگل ها از ابتدای تاریخ تاکنون نقش بسیار ویژه ای در پیشبرد زندگی بشر داشته اند. به علاوه امروزه این نقش بسیار پررنگ تر شده است.

به طوری که جنگل ها نه تنها منبع تامین اکسیژن زمین محسوب می شوند، بلکه فواید دیگری از جمله کاربرد در صنعت کاغذ سازی، ساختمان سازی و غیره دارند. از طرفی کشور ایران دارای یکی از بکرترین جنگل های جهان می باشد. به همین خاطر دولت تصمیم گرفته است که مجازات قطع درختان جنگل را تعیین کند. پس با ما همراه باشید تا به طور تفصیلی با این موضوع آشنا شویم.

آیا قطع درختان جنگل جرم است؟

در اولین گام قبل از بررسی مجازات قطع درختان جنگل بایستی به این سوال پاسخ دهیم که آیا قطع درختان جنگل جرم است؟ در پاسخ به این سوال که باید بگوییم با استناد به اصل قانونی بودن جرم و مجازات ها بایستی به سراغ قوانین موجود در این زمینه برویم. همانطور که گفته شد، رویکرد دولت نسبت به جنگل ها رویکردی محافظتی است. به همین خاطر دولت ایران در سال 1346 قانونی را تحت عنوان قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع وضع کرد. در این قانون به طور کلی به موضوع جنگل ها و بهره برداری از آنها پرداخته شده است.

به همین خاطر فصل ششم قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع به موضوع جرم قطع درختان جنگل پرداخته است. در همین راستا ماده 42 قانون مذکور عنوان می کند: «تهیه چوب و هیزم و ذغال و بریدن و ریشه‌کن کردن درختان و نهال‌ها در منابع ملی شده و متعلق به دولت و همچنین در توده‌های جنگلی بدون موافقت کتبی سازمان جنگلبانی ممنوع است...».

مجازات قطع درختان جنگل در قانون ایران

اکنون نوبت آن است که به سراغ مجازات قطع درختان جنگل برویم. قانونگذار در ماده 42 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع، مجازات قطع درخت در این مکان ها را نیز مشخص کرده است. با این حال با توجه به اینکه این قانون مربوط به سال 1346 می باشد، مجازات های تعیین شده، بازدارندگی خود را از دست داده اند.

در نتیجه قانونگذار مجددا در سال 1396 مجازات های ماده 42 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع را اصلاح کرده است. پس به طور کلی، مجازات قطع درختان جنگل به ازای هر اصل نهال، بین 150 هزار تومان تا 375 هزار تومان است که با توجه به نوع درخت می تواند متغیر باشد.

مجازات‌ های قطع درختان جنگلی

مجازات قطع درختان جنگلی بسته به شرایط و میزان تخریب می‌تواند متفاوت باشد. بر اساس آخرین اصلاحات قانونی، مجازات‌ها به شرح زیر است:

1. جزای نقدی:
   • برای قطع هر اصله درخت جنگلی، جریمه‌ای معادل 3 تا 5 برابر بهای عرفی چوب قطع شده.
   • در صورت تکرار جرم، جریمه به 5 تا 10 برابر افزایش می‌یابد.
2. حبس:
   • برای قطع درختان به میزان کمتر از 50 اصله: حبس از 6 ماه تا 3 سال
   • برای قطع بیش از 50 اصله درخت: حبس از 3 تا 7 سال
3. جبران خسارت:
   علاوه بر جزای نقدی، متخلفان ملزم به کاشت 3 تا 5 برابر تعداد درختان قطع شده هستند.
4. مصادره ابزار و ادوات:
   تمامی وسایل و ادوات مورد استفاده در قطع غیرقانونی درختان مصادره می‌شود.
5. محرومیت از حقوق اجتماعی:
   در موارد شدید، متخلفان ممکن است از برخی حقوق اجتماعی مانند اشتغال در ادارات دولتی به مدت 1 تا 5 سال محروم شوند.

چه کسانی مسئول هستند؟

مسئولیت قطع غیرقانونی درختان جنگلی تنها محدود به افرادی که مستقیماً اقدام به قطع درخت کرده‌اند نمی‌شود. افراد زیر نیز ممکن است مورد پیگرد قانونی قرار گیرند:

• مالکان زمین‌هایی که در آن‌ها قطع غیرقانونی صورت گرفته است
• افرادی که دستور قطع درختان را صادر کرده‌اند
• کسانی که در فروش یا خرید چوب‌های حاصل از قطع غیرقانونی مشارکت داشته‌اند
• مأموران دولتی که از وقوع جرم آگاه بوده اما اقدامی برای جلوگیری از آن انجام نداده‌اند

اگر از غیرقانونی بودن عمل اطلاع نداشتیم، چه باید کرد؟

در برخی موارد، افراد ممکن است بدون آگاهی از غیرقانونی بودن عمل، اقدام به قطع درختان جنگلی کنند. اگرچه جهل به قانون رافع مسئولیت نیست، اما در چنین شرایطی می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

1. گزارش داوطلبانه:
   به محض آگاهی از غیرقانونی بودن عمل، موضوع را به مقامات ذی‌صلاح گزارش دهید. این اقدام می‌تواند در کاهش مجازات مؤثر باشد.
2. ارائه مدارک و شواهد:
   هرگونه مدرک یا شاهدی که نشان دهد شما از غیرقانونی بودن عمل آگاه نبوده‌اید را جمع‌آوری و ارائه کنید.
3. همکاری با مقامات:
   در روند تحقیقات و رسیدگی به پرونده، همکاری کامل با مقامات قضایی و محیط زیستی داشته باشید.
4. جبران خسارت داوطلبانه:
   پیشنهاد جبران خسارت از طریق کاشت درختان جدید یا مشارکت در پروژه‌های احیای جنگل می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند رسیدگی به پرونده داشته باشد.
5. مشاوره حقوقی:
   در اسرع وقت با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب مشورت کنید تا بهترین راهکار را برای مواجهه با وضعیت پیش آمده ارائه دهد.

موارد مجاز برای قطع درختان جنگل

قانونگذار در ماده 2 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع، بهره برداری از آنها را به عهده سازمان جنگلبانی ایران گذاشته است. همچنین ماده 3 این قانون عنوان کرده است، تنها در صورتی مجازات قطع درختان جنگل مطرح نمی شود که برای قطع و بهره برداری، پروانه بهره برداری گرفته شده باشد. همچنین ماده 4 این قانون مواردی را بیان کرده است که قطع درختان بدون نیاز به دریافت مجوز بهره برداری، مجاز می باشد و مجازات قطع درختان جنگل مطرح نمی شود. این موارد عبارتند از:

• بهره برداری از درختان گردو.
• بهره برداری از درخت های سیل آورده، آفت زده، سوخته، خشکیده و مریض به شرطی که سازمان جنگلبانی از آن استفاده کند.
• بهره برداری روستاییان به میزان مصرف.
• قطع درختان به منظور انجام عملیات های عمرانی نظیر احداث جاده ها.
• بهره برداری از مکان هایی که امکان اجرای طرح جنگلبانی وجود نداشته باشد.

منبع : وکیل تلفنی