دلگرم
امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
نفقه زن پس از طلاق
1
زمان مطالعه: 9 دقیقه
به محض وقوع عقد نکاح بین طرفین، در صورت تمکین زن از شوهر، مرد مسئول پرداخت نفقه به زن است. اما آیا بعد از طلاق هم مرد وظیفه دارد به زن نفقه بپردازد ؟

نفقه زن پس از طلاق

از جمله مهمترین حقوقی که زن به موجب انعقاد عقد نکاح از آن برخوردار می شو ، حق نفقه است. بر اساس شرع و قانون مدنی، مرد مکلف شده است تا علاوه بر نفقه فرزندان خود ، نفقه زوجه را نیز به وی بپردازد. تنها مسئله ای که سبب قطع شدن حق نفقه زن در دوران ازدواج می شود، آن است که زن از شوهر خود تمکین نکند .

اما در حالت کلی، در دوران ازدواج مرد مکلف به پرداخت نفقه است. اما به محض آن که زن و مرد از هم طلاق گرفتند ، تکلیف پرداخت نفقه به زن قطع می شود و مرد در این باره الزامی نخواهد داشت. به همین مناسبت در این مقاله به بررسی نفقه زن ، مسئولیت پرداخت نفقه و نفقه بعد از طلاق خواهیم پرداخت .


نفقه زن چیست ؟

از جمله مهمترین حقوقی که در قانون برای زنان پیش بینی شده است ، حق نفقه می باشد . بر اساس ماده 1107 قانون مدنی ، نفقه زوجه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، نان ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض .

بنابراین ، بر اساس این ماده، مرد موظف شده است تا تمامی نیازهای زن را بر اساس عرف جامعه برطرف کند . آنچه که از این ماده برداشت می شود آن است که ملاک پرداخت نفقه به زن ، وضعیت مالی مرد نیست و تمامی نیازهای متعارف و متناسب زن بایستی تامین شوند که در ماده مذکور به برخی از مهمترین مصادیق آن اشاره شده است. با توجه به ماده فوق که اثاث منزل در آن ذکر شده است که در عرف امروزی به آن جهیزیه میگویند، بر طبق قانون به عهده مرد است و دختر الزامی به خرید جهیزیه برای زندگی مشترک ندارد.

مسئولیت پرداخت نفقه

بر اساس ماده 1106 قانون مدنی ، در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است. بنابراین ، در عقد دائم مرد موظف است که نفقه همسر خود را بپردازد . بر اساس همین مسئولیت پرداخت نفقه است که قانونگذار دو دسته ضمانت اجرا برای عدم پرداخت نفقه پیش بینی کرده است .

ضمانت اجرای حقوقی عدم پرداخت نفقه در این رابطه است که زن با مراجعه به دادگاه خانواده نفقه خود را مطالبه کند و ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه آن است که به دلیل جرم ترک انفاق از مرد در دادگاه کیفری شکایت شود . در این صوت ، اگر مرد با وجود تمکن مالی ، نفقه زن خود را نپردازد، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود .

نفقه بعد از طلاق

سوالی که اکنون مطرح می شود ، آن است که تکلیف نفقه زن بعد از طلاق چیست ؟ به عبارت دیگر ، آیا زن بعد از طلاق از حق نفقه برخوردار است یا خیر . در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که برخلاف این که مرد ملزم به پرداخت نفقه فرزندان بعد از طلاق می باشد ، بعد از طلاق زن و مرد ، مرد دیگر الزامی به پرداخت نفقه به همسر سابق خود را نخواهد داشت .

به دلیل این که پرداخت نفقه به زن به دلیل سکونت مشترک زن و مرد پرداخت می شده است و حال که زن و مرد از هم جدا شده اند، مرد موظف به پرداخت نفقه نیست . حتی در صورتی هم که زن و مرد از هم طلاق نگرفته باشند ، اما زن تمکین نکند، باز هم مرد الزامی به پرداخت نفقه به زن ندارد . به عنوان نمونه در موردی که زن به منزل پدرش رفته و از تمکین خودداری می نماید.

اما نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد آن است که در صورتی که طلاق از نوع طلاق رجعی باشد ، زن می تواند تا پایان مدت عده در منزل همسرش سکونت نماید و مرد هم موظف است که نفقه این مدت را به وی بپردازد تا مدت عده به پایان برسد . اما در مواردی که طلاق از نوع طلاق بائن است ، زن حق نفقه در دوران عده نخواهد داشت .

نفقه پس از طلاق چنانچه توافقی دیگر نشود تا پایان دوران عده، بر عهده مرد است.

نفقه‌ی زن پس از مرگ همسر

زنی که طلاق رجعی گرفته ( طلاقی که تا مدتش تمام نشده است مرد میتواند رجوع کند ) و در زمان عده‌اش که عده‌ی آن سه طهر است نفقه‌اش بر عهده مرد است مگر آن که طلاق در زمانی واقع شده باشد که زن تمکین نکرده باشد اما اگر طلاق به دلیل فسخ نکاح یا طلاق رخ داده باشد زن تنها در صورتی که باردار باشد و تا زمانی که فرزندش به دنیا خواهد آمد حق نفقه دارد و در غیر این صورت مورد حق دریافت آن را ندارد.

قبل از آن که قانون مدنی در سال 1381 اصلاح شود زن پس از مرگ شوهرش نفقه‌ای دریافت نمی‌کرد، اما با اصلاحیه‌ای که در همین سال طبق ماده 1110 زن در ایامی که در عده‌ی وفات شوهرش است نفقه دریافت می‌کند و این نفقه در صورتی که مرد خودش دارایی داشته باشد از دارایی خودش و در غیر این صورت از اموال اقارب (آشنایان و خانواده‌ی فوت شده) که پرداخت نفقه بر عهده‌ی آنان است تامین خواهد شد.

نفقه حق زن است و قانون ایران در این مورد به شدت سخت‌گیری می‌کند چرا که در صورت عدم پرداخت آن زن ممکن است دچار عسر و عرج شده و خدای ناکرده به فساد بگرفتار شود و به این دلیل قانون این حق را به زن داده است که مطابق ماده 1111 قانون مدنی در صورت استنکاف شوهرش از دادن نفقه به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست دریافت مهریه بدهد که در این صورت دادگاه میزان نقطه را توسط کارشناسی که دادگاه تعیین می‌کند و مرد یا زوج ر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.

طبق قانون مدنی در صورتی که شوهر پس از شکایت زن از دادن نفقه خودداری کرد و در این صورت دادگاه در صورت عدم پرداخت می‌تواند تقاضای طلاق دهد و دادگاه شوهر را مجبور به طلاق دادن زن می‌کند و علاوه براین در صورتی که شوهر به دلیل بیماری یا از کار افتادگی از دادن نفقه عاجز باشد قاضی می‌تواند او را مجبور به طلاق همسرش کند.

شرایط دریافت نفقه

برای دریافت نفقه زن باید باید حتماَ در خانه شوهر باشد و اگر خانه شوهری را بدون اجازه وی (به جز مواردی که قانون مشخص کرده) ترک کند شوهر می‌تواند به او نفقه نداده و در این صورت زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی گزیند مگر آن که اختیار تعیین منزل به زن داده باشد، اما مواقعی است که قانون و دادگاه این حق را به زن می‌دهد یا این که بدون اجازه شوهر از خانه خارج و در خانه دیگری ساکن شود اما بتواند نفقه‌اش رامطالبه کند.

نکته مهم این است که تنها در صورت وجود ضرر و خطر از سوی شوهر، دادگاه حکم سکونت در خانه دیگری را صادر نمی‌کند و در صورتی که دادگاه حکم را به نفع زن صادرکند زن نفقه‌اش را خواهد گرفت.

یکی دیگر ازمسایل مهم درباره‌ی نفقه این است که پرداخت نفقه از سوی شوهر هیچ ارتباطی با ثروتمند بودن یا فقیر بودن شوهرش ندارد و بدون توجه به درآمد باید مخارج او را بدهد و از ویژگی‌های دیگر نفقه‌ی زن مقدم بر نفقه اقارب است یعنی اول باید نفقه‌ی زن را هم نسبت به گذشته وهم نسبت به آینده داد اما اقارب فقط نسبت به آینده حق مطالبه‌ی نفقه را دارند و این که نفقه‌ی زن جز طلب ممتازه است یعنی اگر شوهر ورشکست شد اول باید نفقه‌ی وی را پرداخت کند و زن به طور مستقل می‌تواند در دارایی خود هر تصرفی را که می‌خواهد انجام دهد و زن می‌تواند از مالی که به او ارث رسیده است یا از شغل مستقلش بدست آورده است هر طوری که مایل است استفاده کند و حتی در صورت ثروتمند بودن زن و فقیر بودن شوهر وی از پرداخت نفقه معاف نخواهد بود.

طبق بند یک از شروط ضمن عقدنامه، در صورتی که شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه، زن می‌تواند از دادگاه صالح تقاضای صدور اجازه طلاق نماید.

نفقه زن پس از فوت همسر

اگر دین تا حقی به عهده کسی (وارث هم) ثابت شود طبق ماده قانون آئین دادرسی مدنی نفقه هم قابلیت وصول دارد و نفقه به او تعلق می‌گیرد.

مشخص کردن نفقه زن

مشخص کردن نفقه زن در هر سال به شرح زیر می‌باشد.

در هر سال برحسب نرخ شاخص تورم بانک مرکزی و میزان و مقداری است که توسط جداول کارشناسان قوه قضائیه برحسب شرایط مادی زوج تعیین خواهد شد که البته وضعیت خاص زن هم ملاک تعیین است.

نفقه زن در دوران عقد

نفقه زن در دوران عقد، در دوران عقد نیز برحسب ملائت و شرایط زوجین و با نظریه کارشناس رسمی تعیین میشود.

نفقه در طلاق توافقی

نفقه در طلاق توافقی یعنی توافق برای میزان آن می‌باشد با توجه به معنای و مفهوم توافقی این نتیجه استنتاج می‌شود.

نفقه زن در ازدواج موقت

توافق زوجین میتواند ملاک ازدواج موقت را در همه موارد رقم بزند ولی علی القائده زنی که مورد ازدواج همسر قرار گیرد مستحق دریافت نفقه است.

سوال در مورد نفقه زن

سوال: آیا می توان نفقه روزهای گذشته که مرد پرداخت نکرده را دریافت کرد ؟

جواب: بله میتوان، دین یا حق اگر ثابت شد نفقه قابل مطالبه است.

سوال: اگر زن حق گرفتن نفقه خود را ببخشد ولی بعد پشیمان شود آیا می تواند آن را دوباره طلب کند ؟

جواب: اگر زن نفقه را ببخشد البته اگر دلیلی برای پشیمانی یا شرطی باشد که متعاقباً به تحقق نرسد طبق ماده قانون آئین دادرسی مدنی میتواند حق یا دین خود را مطالبه کند و رجوع از هبه در این راستا محقق میشود.

بیشتر بخوانید:

همه آنچه که باید در مورد نفقه بدانید

نفقه اقارب (خویشاوندان) چیست و عدم پرداخت آن چه مجازاتی دارد ؟

در دوران عقد به زن نفقه تعلق می گیرد ؟



این مطلب چقدر مفید بود ؟
5.0 از 5 (1 رای)  

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits