اطلاعات دارویی کامل در مورد فنوباربیتال

موارد مصرف و عوارض فنوباربیتال

فنوباربیتال (Phenobarbital)  در تمام انواع صرع کوچک و در حمله مداوم صرعی به کار می‌رود. فنوربابیتال تزریقی برای درمان اضطراری بعضی از حملات تشنجی حاد از جمله حملات همراه با اکلامپسی ،مننژیت و واکنشهای سمی به استریکنین و همچنین جهت ‌پیشگیری و درمان حملات تشنجی ناشی از تب مصرف می‌شود.

قرص فنوباربیتال را می‌توان قدیمی‌ترین داروی ضد تشنج به حساب آورد. این دارو هنوز هم توسط پزشکان برای کنترل تشنج و برخی مشکلات عصبی همچون صرع تجویز می‌شود. 

فنوباربیتال جز دسته داروهایی است که به اصطلاح باربیتورات خوانده می‌شوند. مصرف این دارو سرعت فعالیت مغز و سیستم عصبی فرد مصرف کننده را آهسته‌تر می‌کند.  با توجه به این خاصیت از این دارو  برای درمان عارضه تشنج یا پیشگیری از وقوع آن در فرد مصرف کننده استفاده می‌شود.  داروی فنوباربیتال همچنین به عنوان یک داروی  آرام بخش و برای کمک به حصول آرامش و راحتی ذهنی فرد مصرف کننده در زمانی کوتاه استفاده می‌شود.  این دارو ممکن است برای اهداف غیر از مواردی که در این راهنمای دارویی ذکرشده، استفاده شود. 

مکانیسم اثر فنوباربیتال

این دارو از یک طرف اثر مهاری گاماآمینوبوتیریک اسید (GABA) را افزایش می‌دهد و از طرف دیگر اثر تحریکی گلوتامیک اسید را کم می‌کند و بدین ترتیب با مهار انتخابی سلولهای عصبی غیر‌طبیعی،مانع انتشار امواج از کانون صرعی می‌شود.

فارماکوکینتیک فنوباربیتال

از طریق خوراکی سریعاً جذب و در بافت‌های بدن و مغز انتشار می‌یابد. این دارو توسط کبد متابولیزه می‌شود.راه دفع دارو کلیوی است. حدود 30-20 درصد دارو بدون تغییر دفع می‌شود . نیمه عمر دارو 118-53 ساعت است. 

زمان شروع اثر دارو از راه خوراکی 60-20دقیقه، از راه عظلانی تا حدودی سریعتر از راه خوراکی و از راه وریدی حدود 5 دقیقه است.

نحوه و مقدار مصرف فنوباربیتال

از این دارو برای موارد زیر و به اندازه مجاز ذکر شده در درمان بیماری ها بهره می برند:

1. از قرص فنوباربیتال در تمام اشکال بیماری صرع به جز صرع ابسنس و تشنج در کودکان به خاطر تب استفاده می کنند. که در بزرگسالان: به مقدار 60 تا 100 میلی گرم در روز به شکل خوراکی که به سه نوبت تقسیم شده و یا در یک واحد به هنگام خواب مصرف می شود. و یا 200 تا 300 میلی گرم از این دارو را به شکل عضلانی و وریدی و بر حسب نیاز هر 6 ساعت تکرار می کنند. و در کودکان: 5_3 mg/kg/day یا 125 mg/m2 خوراکی، معمولا در دو دوز منقسم یا به صورت تک دوز استفاده می شود. یا 4_6 mg/kg وریدی یا عضلانی مصرف می شود و سطح خونی دارو پایش می گردد.

2.  از این دارو در درمان صرع مداوم هم بهره می گیرند که در بزرگ سالان به اندازه 10 mg/kg با حد اکثر سرعت  50 mg/min طی زمان ده تا پانزده دقیقه انفوزین وریدی می گردد. البته اجازه تجویز تا 20 mg/kg نیز مجاز می باشد. از این قرص در این حالت فقط باید درمانگاه ها و اورژانس ها استفاده شود که در صورت نیاز می توانند دوز مصرفی را تکرار کنند.

3. برای تسکین بخشی از قرص فنوباربیتال در بزرگسالان از راه خوراکی به مقدار 30 تا 120 mg/day در دو تا سه مقدار منقسم و حداکثر دوز مصرفی روزانه 400mg می باشد، استفاده می کنند. و برای کودکان به مقدار 8 تا 32 mg در روز به شکل خوراکی استفاده می کنند.

4.  در بی خوابی بزرگ سالان نیز به اندازه 100 تا 200 mg به شکل خوراکی و یا 100 تا 320 mg از راه تزریق عضلانی مصرف می کنند.

5.  یک ساعت تا یک ساعت و نیم قبل از عمل جراحی برای بزرگ سالان به منظور تسکین بخشی عمل جراحی از قرص فنو باربیتال به اندازه 100 تا 200 mg به شکل تزریق عضلانی هم بهره می گیرند.

مصرف فنوباربیتال در دوران بارداری و شیردهی

در گروه D قرار دارد. برای دارو های گروه D در دوران بارداری شواهدی مبنی بر وجود خطر برای جنین انسان وجود دارد ولی در بعضی از موارد منافع دارو ممکن است استفاده از دارو را اجتناب ناپذیر نماید و در مقابل منافع دارو، خطرات احتمالی آن را نیز پذیرفت.

فنوباربیتال در شیر ترشح می‌شود. مصرف این دارو در دوران شیردهی منع شده است.

قطع مصرف فنوباربیتال

در قطع مصرف قرص فنوباربیتال در بزرگسالان به ازای هر 100 تا 200 mg از باربیوتورات و یا داروی خواب آور غیر باربیوتراتی که بیمار در هر روز مصرف داشته است، به اندازه 30mg خوراکی در سه تا چهار دوز منقسم مصرف می گردد. اگر بیمار در روز اول قطع دارو، علائم قطع را بروز داد یک دوز سرشار 100 تا 200 mg از راه عضلانی برایش تزریق می گردد.

در نوزادانی که به شکل 3_10 mg/kg/day خوراکی استفاده می کنند، دوز مصرفی را طی دو هفته به تدریج کم و قطع می کنند.

چه اتفاقی می افتد اگر شما یک دوز فنوباربیتال را فراموش کنید؟

به محض اینکه شما دوز فراموش شده را به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دوز بعدی است، از مصرف دوز فراموش شده اجتناب کنید. برای جبران دوز از دست رفته قبلی در دوز بعدی از داروی اضافه استفاده نکنید.

اگر فنوباربیتال را بیش از حد مصرف کنید، چه اتفاقی می افتد؟

با مراقبت‌های پزشکی اورژانس و یا کمک‌های اضطراری برای مسمومیت، تماس بگیرید. سو مصرف این دارو می‌تواند دارای عوارضی بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد.

نشانه‌های سو مصرف داروی فنوباربیتال  ممکن است شامل  تنفس آهسته یا سطحی، ضربان قلب ضعیف، پوست سرد و یا سرد و مرطوب، کمی ادرار یا عدم توانایی در دفع ادرار، مردمک سوزنی شکل  و احساس سرماخوردگی یا غش و یا ضعف کردن است.

در هنگام مصرف فنوباربیتال باید از چه مواردی اجتناب کنید؟

• الکل یا نوشیدنی های الکلی ننوشید. مصرف الکل یا نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند بعضی از عوارض جانبی این  دارو را افزایش دهد و حتی در مواردی کشنده باشد.
• مصرف داروی فنوباربیتال ممکن است تفکر یا پاسخ دهی شما را مختل کند. اگر شما در حال رانندگی و یا در حین انجام هر کاری هستید که نیاز دارد که به گوش باشید، هوشیار باشید.

موارد منع مصرف فنوباربیتال

اشخاصی که هر یک از علائم و بیماری های زیر را داشته باشند، اجازه مصرف از این دارو را ندارند:

• افرادی که به باربیتوراتها حساسیت مفرط دارند.
• افرادی که برونکوپنومونی دارند.
• افرادی که سابقه حملات آسمی مداوم و یا زجر شدید تنفسی دارند.
• افرادی که از بیماری پورفیری رنج می برند.
• افرادی که اختلالات بارز کبدی و کلیوی دارند.
• افرادی که دچار تنگی نفس هستند.
• افرادی که بیماری نفریت دارند.

عوارض جانبی فنوباربیتال

قرص فنوباربیتال نیز همانند دیگر داروهای شیمیایی عارضه های جانبی خطرناکی به همراه دارد که به شرح زیر می باشد:

• خواب آلودگی
• افسردگی ذهنی
• عدم تعادل
• پواکنش های آلرژیک پوستی
• تحریک پذیری
• بی قراری
• اغتشاش شعور در سالمندان
• هیجانات و فعالیت های غیر عادی در کودکان
• کم خونی مگالوبلاستیک

و به طور تخصصی در دیگر دستگاه های بدن اثرات فنوباربیتال به شکل زیر می باشد:

• دستگاه عصاب مرکزی: خواب آلودگی، لتارژی، سرگیجه، تضعیف CNS، تهنیج متناقص و آشفتگی، هیجان مفرط در کودکان
• دستگاه قلب و عروق: کمی فشارخون، برادیکاردی، ترومبوفلبیت
• پوست: اریتم مولتی فرم، نکروز، صدمه عصبی در محل تزریق، بثورات جلدی، تورم، کهیر، سندروم استینوس، جانسن
• سیستم گوارش: حالت تهوع و استفراغ
• دستگاه تنفسی: تضعیف تنفسی و آپنه
• سیستم خونی: تشدید پورفیری

و وابستگی های فیزیکی و روانی را نیز موجب می شود.

تداخلات دارویی فنوباربیتال

قرص فنوباربیتال را با داوهای زیر به طور همزمان مصرف نکنید:

• مصرف همزمان این دارو سبب کاهش غلظت پلاسمایی کاربامازپین، کلونازپام، فنی توئین، والپروات و در بعضی موارد اتوسوکسیمید می شود.
• فنوباربیتال سبب تسریع متابولیسم وارفارین و کاهش اثر ضد انعقادی آن می گردد.
• داروهای ضد افسردگی و ضد جنون با تاثیرات ضد تشنجی این دارو مقابله می کنند.
• قرص فنوباربیتال متابولیسم داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای را افزایش و غلظت پلاسمایی آن ها را کاهش می دهد.
• فنوباربیتال سبب افزایش سرعت متابولیسم دیگوکسین، کورتیکواستروئیدها، سیکلوسپورین، داروهای ضد بارداری خوراکی، تئوفیلین و کاهش اثرات آنها می گردد.

هشدار ها در رابطه با فنوباربیتال

در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کبد یا کلیه، اغمای کبدی، درد حاد و مزمن، حساسیت مفرط به دارو و ضعف تنفسی با احتیاط فراوان مصرف می‌شود.

توصیه های دارویی فنوباربیتال

1. این دارو نباید بیش از مقدار توصیه شده مصرف شود. 
2. در صورت کاهش کارایی دارو پس از چند هفته، بدون مشورت با پزشک، نباید مقدار دارو افزایش داده شود. 
3. دوره درمان با دارو به عنوان ضد تشنج باید کامل شود. دقت شود هیچیک از نوبت‌های مصرف فراموش نگردد. 
4. در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو به محض به یاد آوردن، آن نوبت باید مصرف شود، ولی اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرارسیده باشد، از مصرف نوبت فراموش شده و دوبرابر کردن مقدار مصرف بعدی باید خودداری شود. 
5. در طول مصرف دارو، از مصرف سایر داروهای حاوی الکل و داروهای مضعف CNS باید خودداری شود. 
6. در صورت بروز سرگیجه، خواب آلودگی یا منگی، باید احتیاط نمود.

بیشتر بخوانید:

همه چیز در مورد قرص لیتیوم و عوارض مصرف این دارو

معرفی داروی خواب آور دیازپام و موارد مصرف این دارو

همه چیز در مورد قرص متورال ۵۰ (متوپرولول ) و عوارض مصرف این دارو

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم