روش های تشخیص زخم معده چیست ؟

آشنایی با روش های تشخیص زخم معده

روش های تشخیص زخم معده موضوع مورد بحث ماست. زخم معده (stomach ulcer) که با نام زخم شکمی هم شناخته می شود، زخم دردناکی است که در قسمت داخلی معده ایجاد می شود. این زخم ها نوعی از بیماری زخم گوارشی هستند و شامل جراحاتی می باشند که هم بروی معده و هم روده کوچک تاثیر می گذارند.

زخم معده زمانی ایجاد می شود که لایه ضخیمی که از معده در برابر مایعات گوارشی حفاظت می کند، نازک شود. این امر سبب سایش بافت داخلی به واسطه اسید معده شده و باعث بوجود آمدن زخم می شود.

درمان زخم معده آسان است، اما در صورت عدم درمان صحیح ممکن است بیماری شدت یابد. عواملی که سبب ایجاد زخم معده می شوند عبارتند از:

1. عفونت از طریق باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)
2. استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن

در مواردی نادر سندرومی که زولینگر- الیسون نام دارد، با افزایش تولید اسید در معده سبب ایجاد زخم های معده و روده می شود. این سندروم سبب ایجاد ۱% از تمامی زخم های گوارشی می شود.

راه های تشخیص زخم معده

انواع آزمایش ها برای تشخیص زخم معده

1. آندوسکوپی برای تشخیص زخم معده

آندوسکوپی حساس ترین و اختصاصی ترین روش بررسی قسمت فوقانی دستگاه گوارش است و برای انجام آن، آرام بخش ملایمی به بیمار تزریق می شود.

پزشک متخصص لوله ی نازک آندوسکوپ را که در انتهای آن دوربین مخصوص قرار گرفته از راه دهان و حلق به معده و اثنی عشر فرد وارد می کند و به مشاهده ی قسمت های مختلف مری، معده و اثنی عشر بر روی صفحه های مانیتور کامپیوتر می پردازد و تصاویر لازم را ثبت می کند.

در صورت لزوم به طور همزمان نمونه برداری (بیوپسی) را نیز انجام می دهد. چنان چه زخم پپتیک در حال خونریزی باشد، پزشک می تواند از آندوسکوپ برای تزریق داروهای ایجاد کننده ی لخته یا سوزاندن آن ها استفاده نماید.

از آندوسکوپی می توان برای تشخیص ضایعات خیلی کوچک غیرقابل تشخیص با رادیوگرافی، ارزیابی ناهنجاری های رادیوگرافیک غیر معمول یا تشخیص منشاء خونریزی و کم خونی در بیمار استفاده کرد (یعنی مشخص نمود که آیا زخم پپتیک عامل خونریزی و کم خونی است یا نه ؟).

در صورتی که در رادیوگرافی یا آندوسکوپی، زخم معده کشف شود بیمار از نظر هلیکوباکترپیلوری مورد آزمایش قرار می گیرد زیرا درمان زخم های ناشی از هلیکوباکتر با درمان سایر زخم معده متفاوت است.

تشخیص زخم معده با آندوسکوپی

2. آزمایش‌ باکتری هلیکوباکتر پیلوری برای تشخیص زخم معده

پزشک شما آزمایش‌هایی توصیه می‌کند تا مشخص شود این باکتری در بدن شما وجود دارد یا خیر. این کار با انجام آزمایش خون، مدفوع یا بازدم انجام می‌شود. آزمایش بازدم از همه دقیق‌تر است. آزمایش‌ خون معمولا دقیق نیست و در حالت عادی انجام نمی‌شود.

اگر قبل از انجام آزمایش تشخیص باکتری، آنتی‌اسید مصرف کرده‌اید، حتما این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید. بسته به نوع آزمایش، شاید لازم باشد برای مدتی مصرف دارو را قطع کنید، چرا که آنتی‌اسیدها می‌توانند در نتیجه‌ی آزمایش اختلال ایجاد کنند و نتیجه‌ نادرست به‌دست آید.

تشخیص زخم معده با آزمایش‌ باکتری هلیکوباکتر پیلوری

3. آزمایش های اوره تنفس برای تشخیص زخم معده

آزمایش های اوره تنفس، روش های مؤثری برای تشخیص زخم معده هستند. از این آزمایش ها پس از درمان زخم معده نیز برای کنترل چگونگی تأثیر داروها استفاده می شود.

بیمار پس از خوردن محلولی از اوره که حاوی نوعی اتم کربن مخصوص است مورد آزمایش قرار می گیرد. در صورت وجود هلیکوباکترپیلوری، باکتری مزبور اوره را تجزیه و کربن آزاد می کند. کربن با خون به ریه های بیمار می رسد و بیمار آن را با بازدم خود خارج می کند. این آزمایش از ۹۶ تا ۹۸ درصد دقت برخوردار است.

تشخیص زخم معده از طریق آزمایش های اوره تنفس

4. آزمایش مدفوع برای تشخیص زخم معده

از آزمایش مدفوع می توان برای تشخیص زخم معده و هلیکوباکترپیلوری موجود در مدفوع استفاده کرد. مطالعات به عمل آمده نشان داده داده اند که این آزمایش که آزمایش آنتی ژن مدفوعی هلیکوباکترپیلوری (HPSA) نام دارد از دقت کافی برای تشخیص برخوردار است.

در آزمایش های بافتی معمولاً از نمونه ی بافتی تهیه شده به وسیله ی آندوسکوپ استفاده می شود. آزمایش های بافتی از سه نوع تشکیل می شوند: آزمایش اوره آز سریع (rapid urease test) که به شناسایی آنزیم اوره آز تولیده شده به وسیله ی هلیکواکتر پیلوری می پردازد و فعالیت اوره از را در نمونه ی بافتی تشخیص می دهد.

تشخیص زخم معده با آزمایش مدفوع

5. آزمایش بافت شناسی برای تشخیص زخم معده

آزمایش بافت شناسی نمونه تهیه شده امکان بررسی و آزمایش خود باکتری موجود در بافت معده را فراهم می آورد. این عارضه در ۷-۶ درصد بیماران مبتلا به زخم معده دیده می شود.

روش تشخیص زخم معده با آزمایش بافت شناسی

توصیه هایی برای مبتلایان به زخم معده

بعد از تشخیص زخم معده، نوبت به درمان آن می رسد. از این رو برای کمک به روند درمان بهتر است به توصیه های زیر عمل کنید.

• افزایش تعداد وعده‌ های غذایی و کاهش حجم آن‌ها، تا معده خالی نماند.
• پرهیز از مصرف گوشت، ماهی دودی و نمک سود و انواع شور و آجیل‌های پر نمک
• کاهش مصرف چای، قهوه و نوشیدنی‌های گازدار
• سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید.
• با آرامش غذا بخورید، آن‌ را خوب بجوید و از استرس پرهیز کنید.
• از مصرف مرتب تخم‌ مرغ خود داری کنید و بجای آن از گردو، سویا و گوشت ماهی استفاده نمایید.
• خود تخم مرغ را در هفته یکبار و با گوجه و یا رب گوجه و یا سیب زمینی مصرف کنید.
• افسردگی، ناراحتی و استرس را از خود دور کنید و فقط بخندید.
• هیچ‌گاه سرخود از آسپیرین یا مسکن‌های مانند پروفن استفاده نکنید.
• در دردهای معمولی می‌توانید استامینوفن مصرف کنید.
• به‌ علت بالا بودن کلسیم و پروتئین شیر، اسید معده برای ترشح شدن به شدت می‌شود.
• پس از مصرف متناوب پرهیز کنید.
• از قاشق و چنگال دیگران استفاده نکنید و از لیوان دیگران آب نخورید.

توصیه های غذایی برای مبتلایان به زخم معده

زخم معده /علائم زخم معده / درمان زخم معده

۱۰ درمان خانگی عالی برای زخم معده