اصول صحیح پوساندن کودهای حیوانی 

روش فرآوری کودهای حیوانی

کودهای حیوانی نوعی از کود هستند که از فضولات حیوانات اهلی مختلف، از اسب گرفته تا مرغ و کبوتر بدست می آیند.کود دامی در زراعت جهت اصلاح بافت و ساختار خاک و همچنین تغذیه گیاهان به کار می رود. این نوع کود دارای مقادیر مختلفی از ازت می باشد که بسته به نوع منشاء آن فرق می کند،به طور کلی هرچه جثه حیوانی که کود از آن به دست میاید کوچکتر باشد،کود دامی قویتر است،مثلا کود گوسفندی از کود گاوی قویتر بوده و کود مرغی از گوسفندی بهتر است.

از میان کودهای دامی هر کدام کاربرد خاص خود را دارد،اما از همه پرکاربردتر در زراعت گلخانه ای،کود گاوی و گوسفندی می باشد که بیشتر در کشت خاکی جهت آماده نمودن زمین به همراه خاکبرگ و ماسه به کار میرود.کود مورد استفاده میبایست کاملا پوسیده بوده و عاری از آفات و بذور علف های هرز باشد.البته معمولا به علت تغذیه دامها از علف های هرز،طبیعتا بذور این گیاهان در فضولات حیوانات دیده میشود.اما در صورت پوسیده بودن کودها و سرند نمودن مناسب کود این مشکل برطرف می شود.

کود پوسیده دارای نشانه های مختلفی است،کود پوسیده بوی تند فضولات حیوانی را نمیدهد،نرم است و اگر دست را داخل آن فرو کنیم گرمای خاصی احساس میشود.رنگ کود پوسیده نیز روشن است و اصولا هرچه کود پوسیده تر باشد رنگش روشن تر می گردد.

کودهای حیوانی با افزودن کود شیمیایی (اوره) و افزودن رطوبت (کُپه نمودن و ریختن خاک و یا ماسه بادی بر روی آن) بطور کامل و واقعی فراوری و پوسانده نمی شود، بلکه فقط کاه و کلشها و بخشی از بذر علفهای موجود در آن پوسانده می گردد.

چرا باید کودهای حیوانی را پوساند؟

کودهای حیوانی در حالت عادی علاوه بر مواد مغذی برای گیاه دارای علفهای هرز ، اسپور بیماریهای باکتریایی ، لارو و تخم حشرات نیز می باشند، به علاوه آنچه در کود آلی برای گیاه قابل جذب هست در اولین آب معمولا در اختیار گیاه قرار می گیرد و ما بابقی مواد آلی بایستی ابتدا توسط میکروارگانیسمها تبدیل به ماده معدنی یونی قابل جذب برای گیاه شوند و سپس گیاه قادر هست از آنها استفاده کند.

طبق تحقیقاتی مشخص شده است که گاها در یک یک تن کود گاوی بیش از 80 هزار بذر علف هرز وجود دارد حال در نظر بگیرید که با دادن یک تن کود گاوی نپوسیده به خاک چه مقدار بذر علف به خاک اضافه کرده ایم! و اگر فقط 1% این بذرها سبز شوند خود تبدیل به یک مشکل که نه تبدیل به یک معضل خواهند شد.

یکی از راه کارهای ساده برای خلاص شدن از شر بذر علفهای هرز و تخم حشرات موجود در کودهای دامی دپو کردن آنهاست در این حالت با گذشت زمان و نور آفتاب و عوامل دیگر مقداری از این مشکلات مرتفع می شود اما راهکار دپو کردن راهکاری منسوخ شده است.

با توجه به موارد فوق بهترین راه برای دادن کودهای دامی و آلی به خاک پوساندن یا به اصطلاح علمی تر کمپوست کردن آنهاست از راه های کمپوست کردن می توان به روش های هوازی بی هوازی و استفاده از کرمهای خاکی اشاره کرد.

یکی دیگر از بهترین راه های کمپوست سازی استفاده از میکروارگانیسمهای و کودهای زیستی است. کمپوست کردن کودهای الی به وسیله میکروارگانیسمهای باعث می شود کودی عاری از علف هرز تخم حشرات و بیماری ها داشته باشیم همچنین هزینه آن از روشهایی مانند ورمی کمپوست بسیار پایین تر است و برای اکثریت کشاورزان به سادگی قابلیت اجرا دارد.

یکی دیگر از دلایل مهم کمپوست کردن کودهای آلی دامی جلوگیری از هدر رفت نیتروژن (ازت) هست قسمت زیادی از ازت مجود در کودهای دامی به صورت گاز از آن خارج می شود اما با کمپوست کردن جلوی این امر گرفته می شود.

روش سنتی پوساندن کودهای حیوانی 

برای پوساندن کود دامی بهتر است،از یک چاله برای انبار نمودن کود استفاده شود،البته می توان کود را در روی زمین نیز دپو نمود.کود نپوسیده دامی را در چاله ریخته و به اندازه یک چهارم آن کاه و کلش اضافه می کنیم.وجود کاه و کلش موجب تسریع فرآیند تخمیر کود می گردد، سپس به ازای هر تن کاه و کلش 100 تا 150 کیلوگرم اوره اضافه میکنیم و مخلوط حاصل را به طور یکنواخت مخلوط نموده و روی آن را با نایلون کاملا می پوشانیم،بعد از 3 تا 4 ماه کود دامی به کلی می پوسد و آماده استفاده می گردد.

روش صحیح پوساندن کودهای حیوانی

1- کود حیوانی را کنار باغ، مزرعه، زمین کشاورزی و یا گلخانه با ضخامت 1 متر کاملا پخش نمایید.
2- برای هر 1000 کیلوگرم کود حیوانی 150 کیلوگرم، گوگرد معدنی زرکوه را داخل تانکری بصورت دوغ تقریبا رقیق، آماده نموده و پس از هم زدن بر روی سطح کود حیوانی بپاشید.
3- سپس آنها را با هم کاملا مخلوط نمایید.
4- در آخر کلیه کودهای حیوانی مخلوط شده با گوگرد معدنی را روی هم بصورت (کله قندی یا کُپه) انباشته نمایید تا فرایند پوساندن کودهای حیوانی آغاز شود.
5- فقط 12 روز به گوگرد معدنی فرصت واکنش و فراوری بدهید و قبل از 12 روز هیچگاه مجدداً آنها را هم نزنید.
6- پس از گذشت 12 روز مرکز آن را تا عُمق سوراخ نموده از انتهای مرکز کُپه کود حیوانی فراوری شده را بیرون آورید و آن را با دست لمس کنید و دمای آن را حس نمایید.
7- سپس مقداری از آن را به آزمایشگاه همکار که مورد تایید موسسه تحقیقات خاک و آب کشور میباشد به منظور آزمایشات زیر تحویل دهید:

• مقدار مواد آلی ارگانیک که در گوگرد معدنی
• مقدار کلسیم محلول 
• EC 
• PH
• جمعیت میکروبی کود حیوانی
• شوری و قلیائیت
• سدیم (نمک)
• ریز مغزی و عناصر غذائی آزاد شده توسط گوگرد معدنی 

فواید کودهای حیوانی پوسانده برای کشاورزی

کود دامی علاوه بر تامین عناصر غذایی، سرشار از انواع میکرواورگانیسم ها و باکتری های مفید است که در متابولیسم گیاهان و تجزیه عناصر در خاک نقش کلیدی دارند این خصوصیت بویژه درخاکهای ایران که جمعیت میکرواورگانیسم ها بشدت کاهش یافته است به بخش زنده خاک کمک فراوانی خواهد کرد. بخش زیادی ازکودهای دامی را کربن الی تشکیل میدهد،کربن الی یکی از مهمترین مولفه های کلیدی در خاک است. کودهای دامی بسته به نوع دام وتغذیه و… منبع مناسبی برای تامین عناصر ماکرو و عناصر میکرو هستند.

در صورتیکه کودهای دامی بصورت صحیح و به صورت پوسیده استفاده شود نسبت به مصرف سایرکودها سلامت خاک تضمین و موجب بالا رفتن راندمان برداشت می شود.

باید توجه کرد که کود فراوری شده تا حدودی با کود پوسیده تفاوت دارد به طوریکه برای تهیه این کود علاوه بر پوسیده شدن در فرایند فرآوری بر حسب نیاز، درصدی از عناصر به کود دامی تزریق و کود دامی غنی سازی شده حاصل می شود در واقع به این طریق درصد عناصر به حد مورد نیاز رسانده می شود. در این روش با استریل با بخار میتوان قارچ ها وکنه ها و حتی بعضی بذور علف های هرز را از بین برد. با توجه به تفاوت قیمت کود دامی نپوسیده با کود فرآوری استفاده از روش پوساندن کود که در اینجا ذکر شد برای واحدهای تولیدی مقرون به صرفه به نظر می آید و به راحتی با استفاده از روش ذکر شده می توانیم کود پوسیده و مناسب کشت به دست آوریم.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با هربان (herbban) کود معدنی و ارگانیک گیاهان

لیست قیمت انواع خاک و کود در بازار

انباشت عظیم کود انسانی در جنوب تهران + فیلم