عوارض کمبود آهن در کودکان را جدی بگیرید

آهن نقش اساسی در سلامت جسم و روح دارد. کودکان مبتلا به کم‌خونی با علائمی نظیر خستگی مدام، رنگ‌پریدگی، سردرد و سرگیجه، بی‌اشتهایی، تحریک پذیری خلقی و در موارد شدید با مشکلات تنفسی مواجه هستند و انرژی لازم برای فعالیت‌های روزمره را ندارند. از چه زمانی مصرف قطره آهن یا قرص کم خونی برای کودکان را آغاز کنیم؟

فواید قطره آهن برای کودکان

قطره آهن حاوی ماده معدنی آهن بوده و به منظور جبران کمبود این عنصر در بدن یا پیشگیری از بروز کم‌خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همه کودکان برای رشد و نمو خود به آهن نیاز دارند. بدن انسان از آهن برای ساخت هموگلوبین استفاده می‌کند. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه‌ها به تمام قسمت‌های مختلف بدن منتقل می‌کند. آهن جهت ساخت میوگلوبین نیز ضروری است. میوگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را به عضلات رسانده و به عملکرد بهتر آنها کمک می‌کند. علاوه بر اینها ساخت بعضی از هورمون‌ها در بدن نیز در گرو مصرف ماده معدنی آهن به مقدار کافی است.

بنابراین اگر آهن در بدن به حد کافی تامین نشود، عملکرد کلیه اندام‌ها و عضلات با اختلال مواجه شده و مشکلاتی جدی برای سلامتی بدن بوجود خواهد آمد. اگر می‌خواهید فرزند شما به بهترین شکل مطلوب رشد و نمو خود را در کودکی داشته باشد، توجه به تامین آهن برای وی را فراموش نکنید.

عوارض کمبود آهن در کودکان چیست ؟

پیش از آنکه بهترین زمان قطره آهن برای کودکان را برایتان شرح دهیم، اجازه دهید تا با اهمیت مصرف آهن در کودکی شما را بیشتر آشنا کنیم. اگر رژیم غذایی کودک شما به اندازه کافی حاوی آهن نباشد، خطر ابتلا به کم‌خونی فقر آهن چندین برابر خواهد شد. کم‌خونی اگر شدید باشد، گلبول‌های قرمز خون به حد کافی تولید نشده و در نتیجه اکسیژن کافی برای بدن فراهم نخواهد شد.

در این صورت رشد و تکامل جسمی و ذهنی کودک با اختلال مواجه می‌شود. کاهش رشد وزنی و قدی، تمرکز پایین، کاهش ضریب هوشی، تغییر رنگ پوست، سردی دست و پا و احساس ضعف و خستگی غیر معمول از عوارض کمبود آهن در کودکان به شمار می‌آید. تنها راه مبارزه با کم‌خونی مصرف منابع غذایی آهن در رژیم غذایی و همچنین استفاده از مکمل‌های حاوی آهن است.

مقدار مصرف آهن برای کودکان

کودکان در سنین مختلف به مقدار متفاوتی از آهن نیاز دارند :

• 7 تا 12 ماهگی 11 میلی‌گرم
• 1 تا 3 سالگی 7 میلی گرم
• 4 تا 8 سالگی 10 میلی گرم
• 9 تا 13 سالگی 8 میلی گرم

تا سن 13 سالگی مقادیر ذکر شده در دختران و پسران یکسان است اما در دوران نوجوانی و بلوغ این مقادیر تغییر می‌کند. از 14 تا 18 سالگی نوجوانان دختر روزانه به 15 میلی‌گرم آهن و نوجوانان پسر روزانه به 11 میلی‌گرم آهن نیاز دارند. حداکثر مقدار مصرف روزانه آهن از بدو تولد تا 13 سالگی نیز 40 میلی‌گرم در روز است و در دوران نوجوانی به 45 میلی‌گرم می‌رسد.

بهترین زمان قطره آهن برای کودکان

پزشکان معتقدند بهترین زمان مصرف قطره آهن برای کودکان، هنگامی است که معده فرزند شما خالی باشد. البته بعضی از کودکان ممکن است پس از خوردن قطره آهن دچار عوارض گوارشی ناشی از این مکمل شوند؛ مثلا دل‌درد بگیرند یا حالت تهوع و استفراغ داشته باشند. در این صورت می‌توان قطره آهن را همراه با وعده‌های غذایی به کودک داد تا عوارض گوارشی کاهش یابد.

سعی کنید قطره آهن را به همراه یک لیوان آب پرتقال به کودک بدهید. از زمان مصرف قطره آهن تا 2 ساعت بعد به کودک شربت آنتی‌اسید، شیر یا نوشیدنی کافئین دار ندهید. این مایعات می‌توانند جذب آهن را در بدن دچار اختلال کنند. از آنجایی‌ که مصرف قطره آهن می‌تواند باعث سوزش سر دل، حالت تهوع و یبوست شود بهتر است کودک در طول روز مایعات زیادی مصرف کند و میوه و سبزیجات به مقدار کافی بخورد.

حتما پس از مصرف قطره آهن، دندان و دهان فرزندتان را بشوید تا با سیاهی و لک دندان‌ها مواجه نشوند. البته شما می‌توانید برای حل این مشکل از بهترین قطره آهن بدون سیاه شدن دندان برای فرزند دلبند خود استفاده کنید.
مصرف قطره آهن و کلیه مکمل‌های آهن در کنار منابع ویتامین C مثل آب پرتقال موجب می‌شود تا جذب آهن به حداکثر مقدار خود در بدن برسد. به همین دلیل بسیاری از مکمل‌های آهن حاوی ویتامین ث نیز هستند.

از چند ماهگی به کودک قطره آهن بدهیم ؟

همان‌طور که گفتیم بهترین زمان قطره آهن برای کودکان زمانی است که معده کودک پر نباشد. به این منظور یک ساعت قبل از غذا یا 2 ساعت بعد از غذا را می‌توان به عنوان زمان مناسب انتخاب کرد. توصیه پزشکان و متخصصان در سرتاسر دنیا این است که از پایان 6 ماهگی و همزمان با شروع غذای کمکی مصرف قطره آهن برای کودک آغاز شود.

اما موارد استثنا نیز وجود دارد. مثلا زمانی که کودک نارس باشد یا با وزن کم یا کم‌خونی مادرزادی متولد شود، قضیه کمی متفاوت است. در این صورت ممکن است با صلاحدید پزشک مصرف قطره آهن نیاز باشد از چهار ماهگی یا حتی زودتر آغاز شود. بنابراین به طور مرتب فرزند خود را نزد متخصص اطفال ببرید تا در کنار موارد دیگر از لحاظ کم‌خونی نیز مورد معاینه قرار گیرد.

مصرف قطره آهن برای کوکانی که شیر خشک می خورند

بسیاری از کودکانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، ممکن است به کم‌خونی ناشی از فقر آهن مبتلا شوند. البته فرمولاسیون شیر خشک بسیار مهم بوده و باید دید دقیقا حاوی چه مقدار آهن است. پس نوع شیر خشکی که برای فرزند خود در نظر می‌گیرد از اهمیت خاصی برخوردار است و بهتر است با مشورت پزشک تعیین شود.

اهمیت مصرف قطره آهن برای کودکان کم وزن و نارس

کودکان کم‌وزن و نارس ممکن است در 3 ماهه آخر بارداری از طریق جفت به مقدار کافی ماده معدنی آهن را استفاده نکرده باشند و ریسک ابتلا به کم‌خونی در آنها بیش از سایر اطفال باشد. از این رو تغذیه آنها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

در این صورت عموما بهترین زمان مصرف قطره آهن از پایان 6 ماهگی نیست و پزشک توصیه می‌کند که مصرف این مکمل زودتر از این زمان آغاز شود. کودکان کم‌وزن و نارس نه تنها باید حتما قطره آهن استفاده کنند بلکه در رژیم غذایی خود نیز باید به مقدار کافی از آهن و دیگر مواد مغذی برخوردار شوند.

آیا کودکان یک سال به بالا باید از قطره آهن استفاده کنند ؟

به طور کلی پزشکان مصرف قطره آهن را از پایان 6 ماهگی تا پایان 24 ماهگی برای اطفال توصیه می‌کنند. بنابراین کودکان 1 سال به بالا همچنان باید قطره آهن خود را استفاده کنند مگر اینکه نظر پزشک اطفال چیز دیگری باشد. اما پس از 2 سالگی که دیگر کودک از لحاظ ساختار دندان‌ها تکامل پیدا می‌کند، ممکن است دیگر نیازی به مصرف مکمل آهن نداشته باشد زیرا کودک تنوع غذایی بیشتری پیدا خواهد کرد. در این زمینه نیز بهتر است با توجه به میزان آهن در خون کودک با پزشک مشورت شود.

روزانه چه مقدار قطره آهن به کودک بدهیم ؟

دستور کلی این است که روزانه 15 عدد قطره آهن به کودکان زیر 2 سال داده شود. با توجه به وزن و شرایط کودک این مقدار ممکن است توسط پزشک تغییر کند. شیر مادر حاوی مقادیر مناسبی از آهن است اما پس از 6 ماهگی دیگر نمی‌تواند نیاز بدن کودک به این ماده مغذی را به طور کامل برطرف کند. از این رو حتی اگر فرزند شما با شیر مادر تغذیه می‌شود، مصرف قطره آهن برای وی را فراموش نکنید. عوارض قطره آهن در نوزادان را می‌توان با مصرف برخی از انواع خاص قطره آهن که فرمولاسیونی ویژه دارند، به حداقل رساند.

ویتامین D نیز از جمله مواد مغذی است که شاید به مقدار کافی در شیر مادر وجود نداشته باشد. بنابراین از روز پانزدهم پس از تولد به مادران توصیه می‌شود که مصرف قطره آ+د یا مولتی ویتامین حاوی ویتامین دی را نیز برای فرزند خود آغاز کنند. ویتامین دی به جذب بهتر کلسیم کمک کرده و در حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها موثر است.

نتیجه گیری

در این مطلب شما را با بهترین زمان قطره آهن برای کودکان آشنا کردیم. برای جذب بهتر آهن در بدن می‌توانید این مکمل را 1 ساعت قبل از غذا یا 2 ساعت بعد از غذا یعنی با معده خالی به کودک بدهید. چنانچه حس کردید فرزندتان دچار عوارض گوارشی شده است، قطره آهن را همراه با غذا به وی بدهید. اگر می‌خواهید جذب آهن در بدن کودک بیشتر شود، آن را در کنار منابع ویتامین سی مثل آب پرتقال به وی بدهید. مقدار مصرف قطره آهن بهتر است با توجه به نظر پزشک برای اطفال تعیین شود.

آشنایی کامل با نحوه مصرف قطره آهن سیدرال

مقایسه کامل قطره آهن ایرانی و خارجی برای نوزاد

پیشگیری از سیاهی دندان ناشی از قطره آهن در کودکان

منبع : مثبت سبز