تشخیص درد تخمک گذاری : علل و علائم تخمک گذاری کدامند ؟

درد تخمک گذاری چیست ؟

درد تخمک گذاری که به نام میتل اشمرز نیز شناخته می شود، دردی است که همزمان با آزاد سازی تخمک از تخمدان و حدود ۱۲ تا ۱۶ روز قبل از شروع قاعدگی اتفاق می افتد. زنانی که دوره های منظم ۲۸ روزه دارند؛ معمولا ۱۴ روز قبل از خونریزی قاعدگی به زمان تخمک گذاری می رسند.

کلمه “میتل اشمرز ‘به زیان آلمانی است و شکل ساده آن از دو کلمه ” متوسط “و” درد ” تشکیل شده است. تقریبا می توان گفت درد تخمک گذاری در اواسط چرخه قاعدگی رخ می دهد.

این مهم است که توجه داشته باشید که فرایند تخمک گذاری یک فرایند فیزیولوژیک طبیعی است و باید بدون درد باشد. اما برخی از زنان درد تخمک گذاری را با درد قبل از قاعدگی اشتباه می گیرند. درد تخمک گذاری (میتل اشمرز) لزوما غیر طبیعی نیست.

در حالی که می تواند بسیار ناراحت کننده باشد اما غالبا نشانه از مشکل خاصی ندارد مگر آن که شدید بوده و مکررا اتفاق بیافتد.

اما گاهی اوقات می تواند علائم ناخوشایندی داشته باشد که شبیه به نشانه هایی است که برخی از زنان در دوران قاعدگی تجربه می کنند.

تشخیص زمان تخمک‌گذاری

تخمک‌گذاری اتفاقی است که منجر به شروع عادت ماهانه می‌شود. مرحلۀ قبل از آزاد شدن تخمک، زمانی است که فولیکول‌های تخمدانی در حال رشد هستند و مرحلۀ فولیکولی نامیده می‌شود. چند فولیکول در تخمدان تحت تأثیر هورمون‌ها شروع به رشد می‌کنند و معمولاً تنها یک فولیکول به طور کامل رشد می‌کند.

از این فولیکول یک تخمک تولید خواهد شد که در زمان تخمک‌گذاری آزاد می‌شود و قدرت باروری دارد. مرحلۀ پس از آزاد شدن تخمک یا تخمک‌گذاری نیز مرحلۀ لوتئال؛ Luteal Phase، نامیده می‌شود.

تخمک آزادشده در این مرحله وارد لولۀ رحم می‌شود و از آنجا به سمت رحم حرکت می‌کند. بعد از آزادسازی تخمک، فولیکولی که تخمک را ایجاد کرده است تبدیل به جسم زرد می‌شود و شروع به تولید هورمون می‌کند.

این هورمون باعث ضخیم شدن دیوارۀ رحم می‌شود. طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تخمک‌گذاری، تخمک شروع به تجزیه شدن می‌کند و دیگر قادر به بارور شدن نخواهد بود. در صورت بارور نشدن تخمک، بعد از حدود ۱۴ روز، دیوارۀ رحم نیز شروع به ریختن می‌کند که شروع عادت ماهانه خواهد بود.

چگونه تخمک گذاری رخ می دهد؟

مهم است که قبل از دانستن در مورد علت درد تخمک گذاری از چگونگی رخ دادن این فرایند اطلاع کسب کنید. تمام علائم چرخه قاعدگی از جمله تخمک گذاری و خونریزی قاعدگی، با چهار هورمون؛ لوتئینی (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH) از غده هیپوفیز و هورمون استروژن و پروژسترون از تخمدان کنترل می شود.

1. سطح استروژن زمانی که خونریزی از رحم اتفاق می افتد؛ افت می کند.
2. پس از آن هورمون محرک فولیکول (FSH) توسط غده هیپوفیز ترشح می شود.
3. سطح استروژن در پاسخ به هورمون FSH، فولیکول بالغ را از تخمدان آزاد می کند.
4. هورمون لوتئینی (LH) هم توسط غده هیپوفیز ترشح می شود.
5. سپس از فولیکول، تخمک آزاد می شود.
6. فولیکول پاره شده که در حال تبدیل به تخمک است تولید پروژسترون می کند.
7. تمام زنان از زمان تخمک گذاری خود آگاه می شوند. البته زنانی که قاعدگی های نامنظمی دارند هرگز نمی توانند به طور دقیق زمان تخمک گذاری خود را تعیین کنند. بنابراین برای این افراد جهت تعیین زمان دقیق تخمک گذاری آزمایش های تشخیصی نیاز است.
8. افزایش شدید هورمون لوتئینی (LH) معمولا نشانه قریب الوقوع تخمک گذاری است که بعد از افزایش ناگهانی LH رخ می دهد. بنابراین درد در طول این زمان ممکن است به دلیل تخمک گذاری باشد.

​​​​​​​تعیین زمان تخمک‌گذاری

مدت مرحلۀ فولیکولی در هر زن ممکن است متغیر باشد اما مدت زمان فاز لوتئال که زمان پس از آزاد شدن تخمک تا شروع عادت ماهانه است، معمولاً از دوره‌ای تا دورۀ دیگر برای هر فرد ثابت است و به شکل معمول از ۱۲ تا ۱۶ روز و به طور متوسط ​​حدود ۱۴ روز طول می‌کشد.

نامنظم بودن دوره‌های عادت ماهانۀ یک زن، معمولاً به این دلیل است که مرحلۀ فولیکولی که همان مرحلۀ تشکیل تخمک است بیشتر طول کشیده یا تخمک آزاد نشده است.

طول مدت یک دورۀ عادت ماهانه ممکن است بین ۲۱ تا ۳۵ روز باشد. برخی خانم‌ها حتی دوره‌هایی را مشاهده می‌کنند که کوتاه‌تر یا طولانی‌تر از این زمان است، بنابراین ممکن است تخمک‌گذاری خیلی زودتر یا دیرتر از یک زمان مشخص اتفاق بیفتد.

با این حال در صورت وجود یک دورۀ منظم، بسته به طول دورۀ لوئتال، معمولاً تخمک‌گذاری ۱۲ تا ۱۶ روز قبل از شروع دورۀ بعد اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال تخمک‌گذاری در مورد خانمی که مرحلۀ لوتئال او ۱۲ روز است و دورۀ عادت ماهانۀ او ۳۵ روزه است، در روز ۲۳ بعد از شروع عادت ماهانه اتفاق می‌افتد.

برای خانمی که زمان لوئتال او ۱۴ روز و دورۀ او ۲۸ روزه است، تخمک‌گذاری در روز ۱۴ بعد از شروع عادت ماهانه اتفاق خواهد افتاد

چرا درد تخمک گذاری رخ می دهد ؟

علت دقیق این که چرا درد تخمک گذاری در برخی از زنان رخ می دهد نامشخص است. اعتقاد بر این است که پارگی فولیکول و انتشار مقدار کمی از مایع در خون؛ علت این درد است. این مایع و خون بعد از مخلوط شدن ممکن است مخاط حفره شکمی (صفاق) را تحریک کرده و منجر به درد شوند.

یکی دیگر از نظریه ها نشان می دهد که بزرگ شدن فولیکول قبل از پارگی ممکن است ناخالصی در سطح تخمدان ایجاد کرده و در نتیجه درد کشیدگی ایجاد کند.

با این حال، در برخی از موارد درد تخمک گذاری از موارد زیر ناشی نشده و مشکل جدی تری را نشان می دهد. برای مثال، در بیماری های التهابی، درد از قبل وجود دارد و می تواند با توجه به اتفاقاتی که برای تخمک می افتد مانند پارگی فولیکول و خروج سلول تخم از تخمدان به لوله فالوپ، بدتر شود.

بنابراین مهم است که بین درد تخمک گذاری و یا درد ناشی از بیماری های زمینه ای زنان، تمایز قائل شوید.

علائم شروع تخمک‌گذاری

تنوع طول مدت فولیکولی، لوئتال و دورۀ عادت ماهانه در میان خانم‌ها باعث می‌شود که امکان استفاده از یک فرمول ریاضی ساده جهت تعیین زمان تخمک‌گذاری برای همۀ افراد به شکل یکسان وجود نداشته باشد.

با این حال، هر زنی می‌تواند با دانستن علائم تخمک‌گذاری و تحت نظر گرفتن زمان شروع و طول دورۀ عادت ماهانه، زمان تخمک‌گذاری خود را به طور تقریبی تشخیص دهد.

رشد فولیکول‌ها و آزاد شدن تخمک در اثر ترشح هورمون‌های متعدد کنترل می‌شود. ترشح این هورمون‌ها می‌تواند در بدن زن علائمی ایجاد کند که فرد با توجه به آنها می‌تواند زمان حدودی تخمک‌گذاری یا پایان آن را تشخیص دهد. برخی از علائم معمول شروع تخمک‌گذاری در زیر آمده است:

ترشحات واژن: سطح استروژن بالا که نشان‌دهندۀ نزدیک شدن به زمان آزادسازی تخمک و تخمک‌گذاری است، منجر به افزایش ترشحات چسبناک سفید رنگی از واژن می‌شود که شبیه به سفیدۀ تخم‌مرغ خام است.

همچنین بر اثر ترشح این هورمون دهانۀ رحم بالا می‌رود، نرم و باز می‌شود. کیت‌های تخمک‌گذاری خانگی نیز با اندازه‌گیری مقدار هورمون‌های استروژن و هورمون لوتئینه‌کننده یا lh در ادرار، زمان تخمک‌گذاری را تشخیص می‌دهد.

زنان می‌توانند با بررسی ترشحات واژن در محدودۀ زمانی نزدیک به تخمک‌گذاری متوجه زمان تقریبی تخمک‌گذاری شوند.

تغییرات دمای پایۀ بدن: بعد از پایان تخمک‌گذاری، هورمون پروژسترون ترشح‌شده باعث افزایش دمای پایۀ بدن می‌شود.

اگرچه افزایش دمای پایۀ بدن نشان‌دهندۀ پایان تخمک‌گذاری است، اما با ثبت کردن دمای پایۀ بدن در یک یا چند دوره از عادت ماهانه می‌توانید زمان تخمک‌گذاری را در دوره‌های بعدی با دقت بیشتری حدس بزنید

علائم و نشانه های میتل اشمرز

درد تخمک گذاری یک نشانه است. این درد از دل درد متفاوت است و بعید است که شدید باشد. درد تخمک گذاری معمولا در یک طرفه شکم احساس می شود و ممکن است در چرخه های قاعدگی متناوب و پی در پی نیز متفاوت احساس شود. این درد معمولا بدون هیچ اقدامی از بین می رود و طول عمر آن ۱ الی ۲ روز است.

بر خلاف درد قاعدگی در برخی از زنان که مبتلا به دیسمنوره (دوره های دردناک) هستند، درد تخمک گذاری معمولا با علائم دیگری مانند سردرد، تهوع و تحریک پذیری همراه نیست. با این حال، ممکن است با ترشحات واژن و یا خونریزی واژینال همراه باشد.

این مهم است که توجه داشته باشید که ترشحات واژن در زمان تخمک گذاری، حتی برای زنانی که درد تخمک گذاری و یا بیماری های زنانه را تجربه نمی کنند؛ غیر معمول نیست.

دیگر علل درد تخمک گذاری

برخی از بیماری های زنانه می توانند درد تخمک گذاری را ایجاد و به خصوص تشدید کنند. بنابراین اگر درد تخمک گذاری شدید داشتید و یا این درد مکررا در تمام دوره های قاعدگیتان رخ می دهد، با پزشک متخصص مشورت کنید.

تشخیص و درمان به موقع بیماری های زنان می تواند از عوارض جدی آن جلوگیری کند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک بیماری شایع زنانه است که در آن درد لگنی وجود دارد.

علت / علائم و درمان پلی کیستیک تخمدان در دختران چیست؟

سندروم پلی کیستیک چیست؟ علائم و درمان پلی کیستیک تخمدان کدامند؟

در PCOS، سطح هورمون مردانه (آندروژن) زیاد شده و منجر به بی نظمی های قاعدگی و حتی فقدان تخمک گذاری (عدم تخمک گذاری) می شود.

درد ممکن است به سمت دو طرف احساس شده و می تواند تخمک گذاری و درد دوره ای را تشدید کند. بسیاری از زنان مبتلا به PCOS درد شدید دوره ای را تجربه می کنند.

اندومتریوز

اندومتریوز بیماری است که در آن بافت رحم، به طور خاص پوشش داخلی رحم (آندومتر)، در خارج از رحم رشد می کند. این بافت به همان شیوه که بافت رحم به تغییرات هورمونی واکنش نشان می دهد، پاسخ داده و منجر به ایجاد این درد شدید می شود.

بنابراین زنان مبتلا به آندومتریوز ممکن است تجربه بدتر شدن درد را در زمان تخمک گذاری داشته باشند. هر چند این درد می تواند در هر زمان در چرخه قاعدگی رخ دهد.

چسبندگی

چسبندگی به معنی ایجاد بافت پیوندی در اطراف اندام ها است که معمولا بعد از عمل جراحی تشکیل می شود.

این بافت های اضافی معمولا بعد از جراحی های شکمی رخ می دهد و بیشتر بر روی روده تاثیر می گذارد. این چسبندگی همچنین ممکن است در اطراف تخمدان تشکیل شود و تخمدان ها را به روده متصل کند. بنابراین در این شرایط درد تخمک گذاری بیشتر احتمال دارد که رخ دهد.

بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن (PID) به معنی عفونت اندام های تناسلی زنان است.

عفونت دستگاه تناسلی خارجی مانند مهبل (واژن)، می تواند به سمت داخل و به رحم، لوله های فالوپ و حتی تخمدان ها سرایت کند. برخی از این عفونت ها از طریق رابطه جنسی منتقل می شوند. درد PID معمولا در طول چرخه قاعدگی رخ می دهد، اما ممکن است در زمان تخمک گذاری و قاعدگی تشدید شود.

​​​​​​​اهمیت زمان تخمک‌گذاری

طول عمر تخمک پس از تخمک‌گذاری بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت است و بعد از آن تخمک تجزیه می‌شود و بارور نخواهد شد. لقاح باید در مدت زمان ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تخمک‌گذاری اتفاق بیفتد، به همین دلیل برای افزایش شانس باروری در هر دوره از تخمک‌گذاری لازم است هنگام تخمک‌گذاری، اسپرم‌ها در آن محل حضور داشته باشند تا بتوانند تخمک را بارور کنند.

به همین دلیل، دانستن این موضوع که آیا تخمک‌گذاری انجام شده است و دقیقاً در چه زمانی انجام می‌شود، به زن و مرد کمک می‌کند که برای باردار شدن در زمان‌های درست نزدیکی جنسی داشته باشند.

توجه به علائم تخمک‌گذاری و ثبت دمای پایۀ بدن، ترشحات و زمان شروع عادت ماهانه و طول دورۀ آن به زن کمک می‌کند که مدت زمان مرحلۀ لوتئال خود را تعیین کند. دانستن طول مرحلۀ لوتئال که دورۀ پس از آزاد شدن تخمک تا شروع عادت ماهانه است، به او کمک می‌کند که بداند چه موقعی باید منتظر شروع عادت ماهانۀ خود باشد و زمان‌های باروری خود را که شانس باردار شدن در آن زمان بالاست، به دقت بشناسد. همچنین او می‌تواند به درستی بداند که چه زمانی باید منتظر پاسخ مثبت تست بارداری باشد

بیشتر بخوانید :

تخمک گذاری دردناک یا میتل اشمرز چیست ؟

علائم و نشانه های تخمک گذاری در بانوان

سریعترین راههای افزایش ذخیره تخمدان کدامند؟