مجازات ازدواج سفید در قانون ایران چیست ؟

حکم قانونی ازدواج سفید در ایران

در جمهوری اسلامی ایران فقط ازدواج هایی به رسمیت شناخته می شوند که در دفاتر ازدواج ثبت شوند. در این نوع ازدواج ها تکالیف دو طرف مشخص است و هر اتفاقی که پس از ازدواج بیفتد، قانون مسئولیت دو طرف را مشخص کرده است.

همچنین در صورت بروز اختلاف یا موارد جرم با مراجعه به قانون می توان مسئله را پیگیری و حل کرد.

در قانون جمهوری اسلامی به تبعیت از دین اسلام، ازدواج سفید به رسمیت شناخته نشده است و جرم محسوب می شود.

طبیعتاً وقتی قانون اصل این ازدواج را جرم می داند هیچ گاه مسئولیت پیگیری تبعات آن را بر عهده نمی گیرد و با تبعات آن نیز همانند جرم برخورد می کند. بر اساس قانون، ازدواج های دائمی که طرفین پس از جاری شدن صیغه عقد برای ثبت آن در دفاتر ثبت اسناد رسمی اقدام نکنند، گرچه به لحاظ شرعی، معتبر هستند؛ اما قانونی نیستند و برای زوجین مجازات در پی دارد.

حجت‌الاسلام هادی صادقی معاون فرهنگی قوه قضائیه هم در خصوص ازدواج سفید،‌ گفتند:

برخی از این موارد غیرقانونی است اما برخی دیگر ممکن است به شکلی باشد که نتوانیم به صراحت عنوان غیرقانونی بودن را به آن بدهیم. پدیده سیاهی در سطح دنیا وجود دارد که مقداری از آن هم به کشور ما رسیده، پدیده‌ای به تقلید از فرهنگ غلط غربی که به آن هم‌باشی سیاه می‌گویند،‌ یعنی کسانی بدون رابطه شرعی و قانونی ازدواج با یکدیگر زندگی می‌کنند. این امر خلاف شرع و قانون است، اگر کسی مقدمات این موضوع را فراهم کند و یا به هر نحوی زمینه این کار را تسهیل کند و از این موضوع اطلاع داشته باشد او هم کار غیرقانونی و غیرشرعی انجام داده و به اشاعه فحشا کمک کرده و به طور مسلم باید با او برخورد شود، اما افرادی ممکن است از این موضوع اطلاع نداشته باشند و بدون آگاهی به فردی خانه‌ای را اجاره دهند و آن فرد هم بعدها آگهی داده که به دنبال همخانه می‌گردد.

مجازات ازدواج سفید

در ازدواج سفید، چه ادعای نکاح اعم از دائم یا موقت وجود داشته باشد چه بدون هرگونه علقه زوجیت، طرفین این پدیده مجرمانه به زندگی باهم بپردازند عمل، حادثه غیرقانونی و جرم بوده و برای هر مصداق از آن مجازات خاصی تعیین شده است. چه نکاح بدون ثبت باشد، چه رابطه نامشروع اعم از زنا یا مادون آن.

قانون مجازات اسلامی نیز، با استناد به شرع مبین اسلام، هرگونه رابطه غیرشرعی فی مابین زن و مرد، اعم از زنا و مادون زنا را ممنوع و برای آن مجازات تعیین کرده است.

این مجازات‌ها در کشورهای غربی موضوعیتی نداشته و این پدیده نیز جرم نیست؛ اما در ایران نه تنها این پدیده، پدیده‌ای مجرمانه است، بلکه برای آن مجازات از انواع حد و تعزیر در نظر گرفته شده است لذا دختران و پسران ایرانی الگو برداری کاملا غلطی از این سبک زندگی غربی داشته و دارند.

رابطه نامشروع برای هر طرف مجازات دارد و در صورتی هم که زنا ثابت شود ۹۹ ضربه شلاق به عنوان مجازات قانونی در نظر گرفته می‌شود، همچنین در صورتی که یکی از طرفین ازدواج کرده باشد به عنوان زنا ی مُحصنه مجازات مخصوص خود را دارد.

بر اساس قانون اگر مرد مجرد با زن شوهر دار زنا کند، حد زن رجم است اما حد مرد تازیانه است چون زنای در حق مرد زنای غیرمحصنه است و نیز اگر دختر مجردی با مردی که همسر دارد زنا کند.

تنها مرد را سنگسار می کنند و بر زن تازیانه می زنند. با وجود این اگر زن یا شوهر، دور از شهر سکونت همسرش باشند و اقدام به این کار نامشروع کرده باشند رجم اجرا می شود.

رابطه نامشروع مجازات مقرر در قانون مجازات را دارد که شامل حبس و شلاق و غیره است، اگر زنا باشد که حد دارد و مشمول تازیانه می‌شوند و اگر ازدواج را ثبت نکرده باشند مشمول حبس تعزیری و مجازات نقدی‌اند.

ازدواج سفید نامشروع و در صورت اثبات در حکم «زنا» خواهد بود.

رئیس اسبق کانون وکلای دادگستری مرکز (محمدعلی نجفی توانا) وکیل دادگستری با بیان این که در کشور ما پدیده ازدواج سفید از دو بعد می‌تواند مورد ارزیابی قرار گیرد،بیان داشت :

یک بعد جامعه‌شناسی و بعد دیگر بعد قانونی و شرعی است، از دیدگاه جامعه‌شناسی علت اصلی عدم امکان ازدواج به صورت رسمی مشکلات اقتصادی است که باید مورد توجه قرار گیرد. از لحاظ قانونی و شرعی هم رابطه‌ای که خارج از شرع و قانون باشد مورد پذیرش نیست چرا که از لحاظ قانونی، ازدواج سفید نامشروع و در صورت اثبات در حکم «زنا» خواهد بود و فرزند حاصل از این رابطه نامشروع تلقی می‌شود و مشکلات و مسائل خاص خود را دارد.

آیا فردی که به دو نفر با انتخاب ازدواج سفید خانه‌ای را اجازه می‌دهد مجرم است ؟

محمدعلی نجفی توانا وکیل دادگستری در پاسخ به سوال چنین پاسخ داد:

در قانون اجاره دادن ملک به اشخاص جرم نیست اما در صورتی که کسی با نوعی برنامه‌ریزی و به صورت سازمان‌یافته محلی را برای برقراری رابطه جنسی غیرقانونی و غیرشرعی اجاره دهد آن شخص به عنوان دلال یا تسهیل‌کننده رابطه غیرشرعی قابل تعقیب است و مجازات خواهد شد.

این جرم شناس اظهار کرد: این که دو نفر مراجعه کنند و چیزی نگویند یا حقیقت را کتمان کنند،‌ هیچ تکلیفی متوجه صاحب خانه نیست، متأسفانه پدیده خانه مجردی آن قدر رواج پیدا کرده که بسیاری از خانه‌ها در تهران به یک فرد اجاره داده می‌شود و آن فرد روابطی را برقرار می‌کند و در این میان نه صاحبخانه میلی به سلب امتیاز کسب درآمد و نه آن فرد الزامی به گفتن حقیقت دارد.
کسی که با علم به هم‌باشی سیاه خانه‌ای را اجاره دهد به اشاعه فحشا کمک کرده است.

معاون فرهنگی قوه قضاییه هم در پاسخ به این سوال گفتند : در این صورت فردی که خانه را اجاره داده تقصیری ندارد و به لحاظ قانونی گناهی متوجه او نیست، به هر حال باید نسبت به این پدیده‌های غلط و غیرمشروع حتماً حساس بود و مردم، رسانه‌ها و هر کسی که از این داستان مطلع می‌شود باید نسبت به این موضوع حساسیت لازم را داشته باشد تا این فرهنگ غلط بیش از پیش گسترش نیابد.

مجازات عدم ثبت ازدواج

مطابق ماده ٢٠ و ٢١ قانون حمایت از خانواده براساس قانون، ثبت ازدواج دائم الزامی است و مطابق ماده ٢١، ثبت ازدواج موقت هم با حصول سه شرط مشمول الزام می‌شود. ضمانت اجرای عدم ثبت آنها هم ماده ۴١ است که برای آن مجازات و حتی حبس در نظر گرفته است.

واقعیت این است که دختر و پسری که با یکدیگر به شکل غیر عقدی زندگی می‌کنند، ممکن است از تبعات این همزیستی خود مغفول مانده باشند.

اگر زن و مرد ندانند که ازدواج سفید جرم است تفاوتی در مجازات آن ها دارد ؟

عدم آگاهی از پیامدهای این ازدواج از عقوبت آن در قانون برای فرد متخلف نمی‌کاهد. باید قوانین تبیین شود و مطابق قواعد فقهی قبح عقاب بلابیان نشود. یعنی اگر عمل یا ترک فعلی مطابق قانون، جرم محسوب نشود، شایسته نیست افراد را برای انجام چنین عملی که در مورد آن جرم انگاری صورت نگرفته، مجازات کنیم.

اما این مورد در قانون جزا آمده که اگر دو نفر بدون علقه ازدواج همزیستی کنند بنابر شرایط بینشان شامل زنا یا رابطه نامشروع می‌شوند، پس قانون قبلا به افراد تذکر داده است و مطابق قانون، جهل به قوانین رافع مسئولیت نیست.

بنابراین دو جوان اگر ادعا کنند که نمی‌دانستیم با هم زیستن زیر یک سقف جرم است، این ادعای آنها قابل قبول نیست چون هم در شرع و هم در قوانین این روابط و مسأله محرم و نامحرم توضیح داده شده است.

فرزندان حاصل از ازدواج سفید

اگر زن و مردی با یکدیگر زندگی کنند، ممکن است رابطه بین آنها باعث دنیا آمدن فرزند شود. با توجه به این‌که چنین ازدواجی ثبت نشده و وجاهت قانونی و شرعی ندارد سرنوشت کودک هم در‌ هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد و از بسیاری از حقوق بی‌نصیب می‌ماند. قانون هیچ حمایتی از فرزندان این افراد نمی‌کند چرا که خود این همزیستی وجاهت قانونی ندارد که حالا برای نتیجه‌اش حمایت قانونی در نظر گرفته شود.

چون رابطه این دو غیرقانونی است، رابطه بین آنها مطابق قانون جزا، زنا محسوب می‌شود و اگر کمتر از زنا باشد، نامشروع محسوب می‌شود. فرزندان ماحصل چنین رابطه‌هایی هم فرزندان زنا یا اطفال نامشروع هستند که مطابق قانون مدنی ولدزنا از ارث محروم است.

اما ممکن است مطابق قانون مدنی این افراد را الزام به ثبت‌ نام فرزند برای گرفتن شناسنامه کنند اما این فرزندان باز هم از یک سری حقوق شرعی محروم هستند.

بیشتر بخوانید:

ازدواج سفید چیست؟چه تاثیرات منفی ای دارد؟

حکم شرعی ازدواج سفید در ایران چیست ؟

حقوق اطفال نامشروع در ایران چگونه است ؟