مهریه چیست ؟
مهریه یا صداق به موجب قانون، مالی است که زوج (شوهر) به مناسبت عقد نکاح ملزم به پرداخت آن به زوجه (زن) است،
اما این بدان معنی نیست که عقد نکاح بدون مهریه باطل باشد یا پس از عقد ازدواج تعیین مهر امکان نداشته باشد. پس از ازدواج نیز امکان تعیین و پرداخت مهر وجود دارد حتی اگر مهریه به دلیل کلی بودن یا غیرمشروع و غیرقانونی بودن یا مالیت نداشتن باطل شود نیز همچنان عقد ازدواج صحیح خواهد بود.
در حقوق و قوانین حقوق برای مهریه، مقدار معینی تعیین نشده است، بلکه این موضوع به توافق زن و مرد بستگی دارد.
به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. به عبارت دیگر، زن به مجرد ازدواج حق مطالبه مهریه را خواهد داشت ولی تقدس کانون خانواده و وعایت مصالح و توان مالی طرف قرارداد را نیز باید در نظر گرفت. اگر مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایرانی تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد. همچنین در نوع مهریه نیز محدودیتی وجود ندارد و هر چیزی که ارزش اقتصادی و اجتماعی داشته باشد، میتواند مهریه قرار گیرد؛ همانند طلا، نقره، املاک، پولهای رایج، لوازم زندگی و... .
سقف مهریه 110 اعلام شد
طبق قانون حمایت خانواده که در سال 91 به تصویب نمایندگان مجلس رسید، سقف مهریه یکصد و ده سکه طرح جدید اعلام شده است.
حد حمایت قانونی از مطالبه مهریه تا میزان 110 سکه اعلام شد و مطالبه میزان بیشتر از آن را منوط به وضع مالی زوج دانست.
شرایط دریافت مهریه بیش از 110 سکه
در مهریههای تا 110 سکه نیازی به اثبات زوجه مبنی بر استطاعت زوج نیست در این مرحله زوج باید خودش در دادگاه عدم استطاعتش را در پرداخت مهریه اثبات کند.
در مهریههای بیش از 110 سکه زوجه باید به دادگاه اثبات کند که زوج توانایی پرداخت این تعداد سکه را دارد.
زمانی که زوجه ثابت کند که مرد استطاعت پرداخت مهریه تعیین شده را دارد بنابراین زوج ملزم به پرداخت خواهد شد.
اگر زوج برای عدم پرداخت مهریه تقلب کند یا قسمتی از درآمد خود را به دادگاه اعلام نکند بنابراین مشمول حمایت قانون نیز نمیشود.
در شرایطی که زوج عدم استطاعت مالی را در پرداخت مهریه به دادگاه ثابت کند حکم حبس برای وی نیز ملغی میشود.
نحوه وصول (گرفتن) مهریه
برای وصول مهریه باید از سه طریق زیر اقدام کرد :
- اظهار نامه از سوی زن به شوهر ارسال میشود.
- از طریق اجرای ثبت.
- از طریق دادگاهها به دریافت مهریه اقدام میشود.
مهلت تجدید نظر خواهی 20 روز است. زوجین ظرف این مدت میتوانند به رأی دادگاه اعتراض کنند، بعد از اینکه رأی دادگاه قطعی شد، زوجه، ماده 2 قانون نحوه اجرای حکومت مالی را اعمال میکند، یعنی اگر مرد معسر نباشد و بدهی خود را پرداخت نکند، به زندان میرود، اما اگر توسط دادگاه معسر شناخته شود، دادگاه رأی به تقسیط مهریه میدهد.
معسر کیست ؟
معسر کسی است که عسر و حرج دارد یعنی در امور مالی و اقتصادی خود ، به نحوی در سختی قرار گرفته که قادر به پرداخت وجوهی که قانونآ و طبق حکم دادگاه باید به طرف مقابل پرداخت کند نمی باشد .
اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را داشت اما از پرداخت آن خودداری کرد، زوجه مهریه خود را به اجرا میگذارد، چنانچه ظرف مدت 10روز، زن دارایی شوهر را معرفی کند، فوری نسبت به توقیف آنها اقدام میشود،
اما اگر دارایی زوج فقط درآمد وی باشد، (اگر مرد همسر دیگری نداشته باشد) تا یک چهارم آن ماهانه به زوجه تعلق میگیرد، تا زمانی که مهریه به طور کامل پرداخت شود.
مرد تا پرداخت کامل مهریه زن نمیتواند از کشور خارج شود. اما در صورتی که مرد اموال دیگری غیر از حقوق داشته باشد دادگاه اموال او را میفروشد و مهریه از این طریق پرداخت میشود.
ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده
ماده 22 قانون حمایت خانواده :«هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد ، وصول آن مشمول مقررات ماده (2) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه ، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد ، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است . رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است »
باتوجه به ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، اگر دادگاه احراز نمود که زوج ملائت ۲۰۰ قطعه سکه بهار آزادی را دارد ولی از پرداخت آن خودداری میکند آیا میتواند برای ۲۰۰ قطعه سکه زوج را بازداشت کرد و یا این که فقط برای ۱۱۰ سکه حق بازداشت دارد و نسبت به مازاد (۹۰ سکه) ولو این که زوج ملائت دارد و پرداخت نمیکند حق بازداشت ندارد ؟
نظریه اداره کل حقوقی قوه قضائیه در مورد این پرسش
طبق ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی (بازداشت زوج) برای مازاد بر میزان ۱۱۰ سکه بابت مهریه قابل اعمال نمیباشد، لکن این امر مانع از این نیست که زوجه نسبت به مازاد ۱۱۰ سکه در خصوص وصول مهریه اموال زوج را از طریق معرفی به اجرای احکام توقیف و استیفاء حق نماید.
تعیین مهریه بیش از110 سکه در مهریه عند الاستطاعه
در مهریه های عندالاستطاعه که تاسیس جدید قانونگذاری است، هر میزان مهریهای که تعیین شود مورد حمایت قانونگذاراست. چرا که در این نوع مهریه اساس بر عدم استطاعت مرد است و زن مکلف به اثبات توانایی مرد در پرداخت مهریه است. با اثبات توانایی و استطاعت مرد در پرداخت مهریه مافی القباله، زوجه میتواند تمام مبلغ مهریه را هرچه که باشد وصول نماید و جایی برای اعمال قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و قانون اعسار باقی نمی ماند. حتی اگر مهریه صدهزار سکه طلا باشد.
تعیین مهریه بیش از110 سکه در مهریه عندالمطالبه
بحث تعیین مهریه بیش از110 سکه، که تبدیل به بحث داغ این روزها شده است فقط در مهریه عندالمطالبه جایگاه خود رامی یابد. وقتی مهریه عندالمطالبه باشد، هم میتوان به هر مبلغ و میزانی، بر میزان مهریه توافق نمود اما اگر مهریه مثلا2000 سکه باشد و زوجه با توجه به عندالمطالبه بودن مهریه، تمامی مهریه خود ر ایک جا مطالبه نماید و نتواند مالی ازشوهر معرفی نماید که امکان وصول مهریه از آن مال به نحو آسان وجود داشته باشد، فقط امکان استفاده از قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی وقانون اعسار جهت بازداشت و زندانی کردن شوهر بابت عدم پرداخت نفقه به میزان 110 سکه و یا معادل ریالی آن را دارد و بابت بقیه مبلغ مهریه شوهر زندانی نمیشود.
حکم حبس شوهر به دلیل عدم پرداخت نفقه، فقط به میزان 110 سکه اجرا میشود که تا زمان پرداخت آن توسط شوهر، اثبات اعسار و یا جلب رضایت همسر، باید در زندان بماند.
درمثال بالا، شوهر برای عدم پرداخت 110 سکه زندانی میشود و از یکی از طرق عرض شده از زندان آزاد میشود و بابت بقیه مبلغ، زن مکلف به معرفی اموال شوهر میباشد و امکان حبس شوهر برای مبلغ مازاد بر110 سکه طلا وجود ندارد.
مهریه بیش از 110 سکه باطل است
جمله فوق یکی ازجملات غلط وخلاف قانون است که این روزها دربین مردم رواج پیدا کرده است.
طبق نگاشته های بالا، مهریه بیش از 110 سکه نه تنها باطل نیست بلکه مورد حمایت کامل قانونگذار قراردارد. در صورت داشتن اموالی جهت وصول مهریه ومعرفی مال توسط زن، هیچ منعی جهت وصول مهریه بیش از110 سکه وجود نداشته و ندارد. اما در صورتی که اموالی از مرد یافت نشود و مهریه نیز عندالمطالبه باشد، مرد برای عدم پرداخت110 سکه از مهریه عندالمطالبه تا زمان پرداخت، اثبات اعسار و یا جلب رضایت زن در زندان خواهد ماند اما درمهریه عندالاستطاعه مرد به هیچ عنوان جهت عدم پرداخت مهریه زندانی نمیشود. اگر مرد جهت عدم پرداخت مهریه اموال خود را به صورت ظاهری وصوری به نام دیگران منتقل نماید با اثبات این امر، معامله صوری باطل شده و اموال منتقل شده بابت مهریه توقیف و به زن داده میشود.
راههای وصول مهریه
با توجه به قانون برنامه ششم توسعه، اولین گام جهت مطالبه مهریه وکلیه مطالبات با اسناد لازم الاجرا، فقط از طریق اداره اجرای اسناد رسمی ثبت امکان پذیر است.
متقاضی یا وکیل وی بامراجعه به دفتر ازدواجی که عقد در آن منعقد شده است، درخواست صدور اجراییه جهت وصول مهریه می نمایند. سردفتر ازدواج نیز نسبت به صدور اجراییه و ابلاغ آن به شوهر اقدام می نماید و برگ های اجراییه را توسط ذینفع به اداره اجرای اسناد رسمی ثبت جهت تشکیل وپیگیری پرونده ارسال می نماید.
اداره اجرای اسنادرسمی ثبت نیز با ارسال ابلاغیه، به بدهکار مهلت ده روزه ای جهت پرداخت دین می دهد و در صورت عدم پرداخت ظرف ده روز پس ازابلاغ، به درخواست وکیل زوجه، امکان صدور دستور ممنوع الخروجی شوهر به دلیل عدم پرداخت مهریه و همچنین توقیف اموال و حقوق و حساب های بانکی شوهر به دلیل عدم پرداخت مهریه وجود دارد. با توجه به قانون مذکور امکان مراجعه مستقیم به دادگاه خانواده جهت ارائه دادخواست مطالبه مهریه وجود ندارد.
فقط در صورتی که اقدامات اداره اجرای اسناد رسمی ثبت منجر به وصول مهریه نشد، امکان طرح دادخواست مطالبه مهریه از دادگاه خانواده وجود دارد و همان طوری که بیان شد، فقط امکان اجرای 110 سکه از مهریه در دادگاه وجود دارد و برای مطالبه مبلغ بیش از110 سکه در صورت داشتن اموال، یا دارا شدن مال، میتوان از طریق همان اداره اجرای اسناد رسمی ثبت اقدام نمود.
داوری در پروندههای خانواده
یکی از مزایای قانون خانواده ایران که برگرفته از قرآن کریم است، امکان ارجاع اختلافات و پروندههای خانواده به داوری است. هرنوع دعوا ویا اختلافی قابل ارجاع به داوری است و یکی از بهتررین راه حل اختلافات خانوادگی وغیر خانوداگی، تعیین داور مرضی الطرفین جهت ایجاد صلح و سازش و میانجیگیری در اختلافات خانوادگی است.
طرفین امکان تراضی و سازش در اختلافات خانوادگی را بسیار نادیده می گیرند حال آنکه تجربه ثابت کرده است در صورت ارجاع به داور و میانجی وگفتگوی رو در روی طرفین در فضای داوری وبیان مشکلات، بخش اعظمی ازمشکلات مابین زوجین راحل خواهد نمود.
مدارک لازم جهت درخواست صدور اجراییه مهریه
- سند ازدواج یا رونوشتی که توسط سردفتر ازدواج تهیه وتسلیم میشود.
- کارت ملی وشناسنامه
- درخواست صدور اجراییه
- پرداخت هزینههای دولتی
- وکالتنامه وکیل در صورتی که درخواست توسط وکیل ارائه میشود.
بیشتر بخوانید:
به کدام دسته از زنان مهریه تعلق نمیگیرد ؟
مطالبه مهریه بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران
دیدگاه ها