ناشزه کیست ؟ حکم زن ناشزه چیست ؟

ناشزه کیست ؟

با تحقق امر ازدواج ، زن و مرد در تمامی ابعاد جسمانی و روانی شریک همدیگر می شوند . وظایف زن و مرد نسبت به یکدیگر در ازدواج ، جهت پیشگیری از تخطی افراد هستند .
یک زندگی مشترک زیبا و دلنشین ، ایثار و گذشت دارد ، احساس و خوشرویی دارد . حقوق و تکالیف زن و مرد بعد از ازدواج امری دو سویه بوده که رعایت هر کدام از وظایف تعیین شده ، باعث نزدیکی و محبت این دو به هم خواهد شد . در صورتی که هر یک از این افراد به وظیفه خود عمل نکنند، مرتکب عدم تمکین شده و حکم زن ناشزه و مرد ناشز در مورد آنها صدق خواهد کرد.

تمکین چیست ؟

تمکین دو نوع عام و خاص دارد :

1. تمکین عام
پذیرفتن ریاست و مدیریت مرد از سوی زن در روابط خانوادگی و تربیت فرزندان است .

2. تمکین خاص
اطاعت و پیروی زن در رفع نیازهای جنسی از همسر خود می باشد .چنانچه زن به عدم تمکین عام و یا خاص اقدام نماید ، مسئله ی نشوز رخ داده است و چنین زنی ناشزه خوانده می شود .اگر چه مردان نیز اگر به وظایف جنسی خود در برابر زن خویش مبادرت نورزند ناشز خوانده می شوند اما به طور کلی مسئله ی نشوز در فقه و حقوق در مورد زنان مصداق دارد .

حکم زنی که تمکین عام و یا خاص نکند چیست ؟

بر اساس ماده ی ۱۱۰۲ قانون مدنی پس از جاری شدن صیغه ی عقد ، مرد مکلف به پرداخت نفقه ی زن می باشد اما در صورت اثبات نشوز زن یا همان عدم تمکین زن که عذر شرعی و قانونی نباشد ، حکم زن ناشزه در مورد وی صادق بوده و نفقه ای به زن تعلق نخواهد گرفت .

بر اساس قانون ۱۰۸۵ و ۱۰۸۶ قانون مدنی ، اگر زنی تمکین نکند و مهریه اش عندالمطالبه باشد ، مطابق قانون می تواند تمکین نکرده و با وجود ناشزه بودن ، نفقه نیز به او تعلق خواهد گرفت ، این مورد که به حق حبس معروف است به عندالمطالبه و حال بودن مهریه بستگی دارد .
همچنین بر اساس حق حبس نیز مهریه ربطی به حکم زن ناشزه نداشته و مهریه به وی تعلق خواهد گرفت .

وظایف زن و  مرد نسبت به یک دیگر

زن و مرد حقوق و تکالیفی نسبت به یکدیگر دارند که در ابتدا به حقوق زن که بر عهده ی مرد می باشد ، پرداخته می شود
مرد در برابر همسر خویش وظایف مالی و غیرمالی دارد ، از جمله ی این وظایف مالی می توان به موارد زیر اشاره نمود .

ماده 1107 قانون مدنی

حقوق مالی زن :

در عقد دائم پرداخت نفقه از جمله وظایف مالی مرد در برابر زن می باشد.
نفقه عبارت است از همه نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن  از قبیل مسکن البسه غذا اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم درصورت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
 اجرت المثل : مرد باید در قبال کارهایی که همسرش در منزل انجام می دهد و شرعا وظیفه ای ندارد ، اجرت المثل آن را به زن پرداخت نماید
مهریه: در صورت مشخص کردن مهریه و عندالمطالبه بودن آن ، زن هر زمان که طلب مهریه را نماید ، مرد موظف به پرداخت آن است.
حقوق غیرمالی زن : مرد مکلف به حسن رفتار ، حسن معاشرت و کمک به همسر خویش در خانه است .

حقوق مرد :

برخی تکالیف و وظایف در ازدواج بر عهده ی زن بوده و وی مکلف به انجام آنها نسبت به مرد خویش می باشد.

ماده 1105 قانون مدنی

ماده 1105 قانون مدنی : در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است.
پذیرفتن ریاست مرد در خانواده : بر اساس این ماده ، به جهت وجود فضیلت هایی برای مرد ، وی ریاست خانواده را عهده دار است و مسئولیت هایی در قبال آن نیز دارد و زن موظف به پذیرفتن این ریاست می باشد .

همچنین بخوانید:

به زن ناشزه مهریه تعلق میگیرد ؟

بیشتر آقایان فکر میکنند که اگر هنگام طلاق ثابت کنند که همسرشان ناشزه است به آن خانم مهریه تعلق نمیگیرد ! در صورتی که این موضوع کاملا اشتباه است و به…

در چه صورت زن مجاز به عدم تمکین است ؟

بر اساس قانون ، در برخی از موارد ، زن از اجازه قانونی برای عدم تمکین برخوردار است . زن می تواند در صورت وجود موارد قانونی برای عدم تمکین ، نه تنها از تمکین نسبت به همسرش خودداری کند ، حتی از حق نفقه  هم برخوردار باشد .

مواردی که زن مجاز به عدم تمکین است

ابتلای شوهر به امراض جنسی و مقاربتی

طبق ماده 1127 قانون مدنی " هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد ، زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او  امتناع نمایدو امتناع به علت مزبور مانع از حق نفقه نخواهد بود " . 
بنابراین ، در صورتی که مرد به یکی از امراض مقاربتی مبتلا شود ، زن تا جایی که از سرایت آن بیماری مصون باشد ، می تواند از نزدیکی با شوهر امتناع کند . از آن رو که پرداخت نفقه در گروی تمکین زن از مرد می باشد ، اما به دلیل آنکه این عدم تمکین برای حفظ زن از بیماری های جنسی است ، در صورتی که به دلیل این نوع بیماری ها زن تمکین نکرد ، همچنان از حق نفقه برخوردار است و مرد نمی تواند بدلیل عدم تمکین در چنین شرایطی از پرداخت نفقه زن خودداری کند . در غیر اینصورت ، به مجازات عدم پرداخت نفقه محکوم می شود .

ضرر بدنی ، مالی و شرافتی

ماده 1115 قانون مدنی ، " اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد ، زن می تواند مسکن علیحده {جداگانه }اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است ، نفقه بر عهده شوهر خواهد بود " .
بنابراین ، اگر زندگی با شوهر زیر یک سقف یا تمکین از شوهر برای زن خطری در پی داشته باشد ، می تواند از تمکین خودداری کند و حق نفقه او باقیست .

تعیین محل زندگی توسط زن

مطابق ماده 1114 قانون مدنی " زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید ؛ مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد ".
بنابراین ، در صورتی که حق تعیین منزل به زن داده شده باشد ، زن می تواند از زندگی کردن در منزل مشترک با مرد خودداری کند ؛ اما موظف است که در خصوص وظایف زناشویی از شوهر خود تمکین نماید.

بیماری زن

در صورتی که زن دچار بیماری شده باشد می تواند از تمکین خاص خودداری کند . برخی از بیماری ها در زن مجوزی قانونی و مشروع برای عدم تمکین خاص به شمار می روند .
مثل رَتَق و قَرَن که به معنای ، استخوان زایدی که مانع نزدیکی شود عدم تمکین زن را مشروع می کنند . همچنین در شرایطی که زن در عادت ماهیانه باشد ، می تواند از تمکین خودداری کند و این هم یکی از موارد مجاز عدم تمکین محسوب می شود .

همچنین بخوانید:

نشوز مرد در قانون چه ضمانت اجرایی دارد ؟

وقتی زن و مرد با هم ازدواج میکنند، هر کدام نسبت به هم وظایفی پیدا میکنند که باید آن ها را انجام دهند. وقتی زن وظایفی که دارد را انجام ندهد اصطلاحاً…

استفاده از حق حبس

یکی دیگر از مواردی که زن مجاز به عدم تمکین است ، حالتی است که زن از حق حبس خود استفاده کند .
ماده 1085 قانون مدنی ، " زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در قبال شوهر دارد امتناع کند ؛ مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مُسقط حق نفقه نخواهد بود "
به عبارت دیگر ، اگر بین زوجین رابطه زناشویی برقرار نشده باشد ، زن می تواند تا زمانی که تمام مهریه به او پرداخت نشده است ، از شوهر خود تمکین نکند که در این صورت ، باز هم دارای حق نفقه خواهد بود.

واجبات شرعی

مثلا در ایام حج ، روزه و یا اعتکاف ، زن می تواند از تمکین خاص خودداری نماید.