
داروهای اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی از جمله بیماریهای شدید عصبی روانی است و حدود یک درصد جمعیت جهان به این بیماری مبتلا هستند. امکان ابتلا به این بیماری تقریبا در تمام طول عمر وجود دارد ولی شایعترین سن ابتلا به آن را 15 تا 30 سالگی عنوان کردهاند.
مبتلایان به این بیماری غالبا نیاز به خدمات مستمر روانپزشکی دارند. در فرد مبتلا به اسکیزوفرنی فعالیت ذهنی و روانی دستخوش تغییر میشود. در مرحله حاد بیماری فعالیتهای هیجانی، رفتاری و فکری عملکرد طبیعی خود را از دست میدهند. درمان به موقع همراه با حمایتهای خانوادگی عملکردهای روانی بیمار را حفظ کرده و در بازگشت تواناییهای روانی او موثر واقع میشود.
علت بیماری اسکیزوفرنی چیست ؟
اصولا هر نوع بیماری در اثر اختلال عملکرد طبیعی یک یا چند سیستم بدن بروز میکند. به عنوان مثال هیپرتانسیون (بالا بودن فشار خون) در اثر سخت شدن سرخرگها و اختلال در عملکرد سیستم گردش خون به وجود میآید یا بیماری دیابت (بالا بودن قند خون) به دنبال اختلال در ترشح انسولین و به علت عملکرد بد سیستم هورمونی و غددی بدن بروز میکند.
در اسکیزوفرنی، سیستمی که مختل میشود دستگاه عصبی مرکزی و به ویژه مغز است. اما متاسفانه تاکنون علت دقیق و چگونگی این تغییرات به دقت روشن نشده است. در توجیه و تفسیر علل این تغییرات دلایل مختلفی بر اساس دیدگاههای متفاوت ابراز شده است.
اما آنچه که مورد توافق عمومی است این اختلال در افراد مستعد و تحت تاثیر عوامل مختلف زیستی، روانی و اجتماعی رخ میدهد. از عوامل زیستی ژنتیک، توارث، اختلالات ساختاری مغز، عفونتها، سوء تغذیه، بیماریهای دوران بارداری مادر، صدمات زایمانی، حوادث و ضربههای مغزی، تغییرات ناقلهای عصبی شیمیایی، هورمونها و ... آنها را میتوان نام برد.
حوادث دردناک، استرسهای زندگی، خانواده نابسامان و شرایط محیطی، فقر و بیکاری و نظایر آنها نیز به ترتیب از عوامل روانی و اجتماعی موثر در بروز علایم اسکیزوفرنیا شمرده شدهاند.
همچنین این بیماری در کسانی بیشتر مشاهده میشود که در بستگان درجه یک آنها یعنی برادر، خواهر، پدر و مادر بیماری مشابه وجود داشته باشد. اما این به معنی ابتلا قطعی کسی که با فرد مبتلا رابطه نسبی (خونی) دارد، نیست.
صدمات زایمانی مانند فشار بر سر، هنگام زایمان (استفاده از فورسپس برای انجام زایمان)، طولانی شدن مدت زایمان، کم خونی مغز نوزاد و اختلال تنفسی بعد از زایمان که مغز نوزاد را با کمبود اکسیژن مواجه میسازد از عوامل مهم آسیبپذیری است.
ابتلای مادر باردار به برخی از عفونتهای ویروسی میتواند جنین وی را مستعد به این بیماری کند. تغذیه نامناسب و ناکافی در ماههای اول بارداری نیز میتواند آسیبهای جبران ناپذیری به اعصاب جنین وارد آورده و او را مستعد بیماری کند. چنین عواملی فرد را مستعد بیماری کرده و فشارهای روانی نیز شروع بیماری را تسهیل میکند.
داروهای اسکیزوفرنی
داروهای درمان اسکیزوفرنی
1. درمان اسکیزوفرنی با ریسپریدون
ریسپریدون یک داروی ضدجنون آتیپیک است که اداره مواد غذائی و داروئی ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۹۳ سودمندی آن را برای درمان اسکیزوفرنی، در سال ۲۰۰۳ برای درمان کوتاه مدت علائم شیدایی و ترکیبی افسردگی-شیدایی در اختلال دو قطبی و در سال ۲۰۰۶ برای درمان بیقراری مبتلایان به اوتیسم تأیید کرد. ریسپریدون همچون دیگر ضدجنونهای آتیپیک برای درمان اختلالات اضطرابی از جمله اختلال وسواسی جبری، افسردگی شدید مقاوم به درمان، اختلال توره، تحریکپذیری شدید مبتلایان به اوتیسم و اختلالات مربوط به خوردن استفاده میشود.
ریسپریدون یک نوع داروی ضدجنون است. این دارو سبب ایجاد تغییراتی در میزان مواد شیمیایی موجود در مغز (نوروترنسمیتر) میگردد. این دارو برای درمان اختلالات حاد یا حالات مزمن روانی مثل اسکیزوفرنی و نشانههای اختلال دوقطبی (افسردگی- شیدایی) استفاده میشود. ریسپریدون همچنین برای درمان و کاهش تحریک پذیری مفرط کودکان در خودمانده (اوتیسم) به کار میرود.
اگر چه ناراحتی اصلی را برطرف نمیکند اما در کاهش علایم آزاردهنده مؤثر است. علایم مثبت (مانند توهم زایی، اختلال فکر) و علایم منفی (مانند انزوا، ناراحتیهای احساسی و عاطفی) را رفع میکند. میتواند در رفع دیگر نشانههای ناشی از اسکیزوفرنی از قبیل افسردگی و اضطراب مفید باشد. ریسپریدون در مقایسه با دیگر داروهای ضدجنون اثر تسکین بخشی کمتری دارد و ایجاد اختلالات حرکتی خیلی کمتری میکند. این دارو مصارف درمانی دیگری نیز دارد.
عوارض جانبی ریسپریدون
نشانههای حساسیت دارویی عبارتند از: کهیر، مشکلات تنفسی، ورم صورت، لبها، زبان و گلو.
مهمترین عوارض جانبی این دارو عبارتند از: تب، سفت شدن عضلات، گیجی، تعریق، ضربان قلب سریع یا غیرمعمول بی قراری و تنش در عضلات حرکتی چشمها، زبان، آرواره و گردن لرزش مشکلات بلعی احساس سبکی در سر عوارض خفیف تر این دارو عبارتند از: خواب آلودگی وبیقراری خفیف، لرزش خوابیدن و رویا دیدن بیش از حد معمول تاری دید سردرد و سرگیجه اضافه وزن مشکلات ادراری تهوع، خشکی دهان و یبوست کاهش میل جنسی و مشکلات ارگاسمی.
تداخلات دارویی ریسپریدون
اگر به صورت منظم داروهایی مصرف میکنید که باعث خواب آلودگی تان میشود (مانند داروهای سرماخوردگی، داروهای ضدحساسیت، داروهای ضددرد حاوی مواد مخدر، قرصهای خواب، شلکننده عضلات و داروهای ضدصرع، افسردگی و اضطراب) قبل از مصرف ریسپریدون این موضوع را با پزشک معالجتان در میان بگذارید.
در صورت مصرف هرکدام از داروهای زیر پزشکتان را در جریان بگذارید: کاربامازپین فنی توئین فنوباربیتال فلوکستین ریفامپین داروهایی که برای درمان بیماری پارکینسون استفاده میشود مانند: لوودوپا و... فهرست تداخلات دارویی مذکور کامل نیست و امکان تداخل داروهای دیگری نیز در عملکرد ریسپریدون وجود دارد.
2. کلوزاپین (لپونکس) از داروهای اسکیزوفرنی
کلوزاپین یک داروی ضد سایکوز (ضد روان پریشی) است که برای درمان روانگسیختگی یا اسکیزوفرنی مورد استفاده قرار میگیرد. در سال ۱۹۷۱ این دارو به عنوان نخستین داروی ضد سایکوز غیر متعارف (آتیپیک) در اروپا معرفی شد ولی به دلیل بروز آگرانولوسیتوز agranulocytosis که منجر به مرگ چند بیمار گردید، توسط کارخانه سازنده از بازار مصرف خارج شد.
در سال ۱۹۸۹ پس از آنکه پژوهشهای تکمیلی قدرت اثربخشی بالای آنرا روی بیماران مبتلا به روانگسیختگی نشان دادند، اداره مواد غذائی و داروئی ایالات متحده آمریکا FDA مجدداً با مصرف آن، تنها در مواردی از روانگسیختگی که بیماران به سایر درما نها مقاومت نشان میدهند، موافقت نمود. FDA بررسی منظم خون بیمارانی که این دارو را مصرف میکنند ضروری میداند. در سال ۲۰۰۲ از سوی FDA اجازه مصرف این دارو برای کاهش خودکشی در بیماران مبتلا به روانگسیختگی صادر گردید.
غالباً بیمارانی که کلوزاپین مصرف میکنند در شش ماه نخست، هر هفته از نظر بیماریهای خونی کنترل میشوند. اگر هیچ عارضهای در این مدت مشاهده نشود، معمولاً این کنترل در ششماهه دوم هر دو هفته و سپس هر ماه انجام میگردد.
عوارض جانبی کلوزاپین
آگرانولوسیتوز، اختلالات قلبی مانند میوکاردیت و کاردیو میوپاتی، کاهش تحرک دستگاه گوارش همراه با یبوست شدید، عوارض عصبی، افزایش وزن و دیابت
کلوزاپین خوابآور شدید بوده، و به طرز قابل توجهی cns را غیرفعال میکند، لذا ممکن است در طول روز باعث گیجی شود، و در طول شب خواب را بسیار سنگین میکند، و فرد را تا مرز بیهوشی میبرد.
موارد منع مصرف کلوزاپین
کلوزاپین در بیماران مبتلا به تشنج کنترل نشده، بیماران مبتلا به بیماریهای خونی میلو پرولیفراتیو و آگرانولوسیتوز ایجاد شده در اثر مصرف قبلی دارو، منع مصرف مطلق دارد. موارد دیگری با منع مصرف نسبی، مانند اختلال کبدی و اختلالات قبلی دستگاه قلبی و عروقی وجود دارند
3. الانزاپین داروی اسکیزوفرنی
الانزاپین برای درمان تظاهرات اختلالات سایکوتیک و اسکیزوفرنی(اختلالات روانی) استفاده میشود.
الانزاپین در بالغین: ابتدا ۵ تا ۱۰ میلی گرم، از راه خوراکی، یک بار در روز تجویز میشود. در صورت نیاز میتوان هر هفته ۵ میلی گرم به دوز دارو اضافه نمود. اغلب بیماران به دوز ۱۰ میلی گرم در روز پاسخ میدهند. حداکثر دوزاژ روزانه ۲۰ میلی گرم است.
عوارض جانبی الانزاپین
- در دستگاه اعصاب مرکزی: آژیتاسیون، بی خوابی، سر درد، عصبی شدن، پارکینسونیسم، سرگیجه، اضطراب، اختلالات شخصیت، هیپرتونی، ترمور، فراموشی، سرخوشی، دیسکینزی تاردیو
- در دستگاه قلبی عروقی: هیپوتانسیون ارتوستاتیک، تاکی کاردی، درد قفسه سینه، هیپوتانسیون، خیز
- در پوست: بثورات تاولی
- در چشم: تشدید مشکلات چشمی مانند آمبلیوپی (تنبلی چشم)، بلفاریت (التهاب پلک) و ضایعات قرنیه
- در دستگاه گوارش: یبوست، خشکی دهان، درد شکم، افزایش اشتها، افزایش بزاق، تهوع، استفراغ، تشنگی
- در دستگاه تناسلی ادراری: سندرم پیش از قاعدگی، هماچوری، متروراژی، بیاختیاری ادرار، عفونت دستگاه ادراری
- در سایر دستگاهها: درد اندامها، سفتی گردن، تنگی نفس، سرفه، افزایش یا کاهش وزن، سندرم فلو، تمایلات خودکشی
تداخلات دارویی الانزاپین
- در صورت مصرف همزمان این دارو با داروهای کاهنده فشار خون، الکل و دیازپام احتمال بروز هیپوتانسیون افزایش مییابد.
- در صورت مصرف همزمان این دارو با کاربامازپین، امپرازول و ریفامپین، کلیرانس الانزاپین افزایش مییابد.
- مصرف همزمان لوودوپا و آگونیستهای دوپامین، باعث بروز اثرات آنتاگونیستی در این داروها میگردد.
4. قرص کوتیاپین داروی اسکیزوفرنی
قرص کوتیاپین برای کنترل و درمان بیماری های خلقی، نارحتی های اعصاب مانند شیزوفرنی، دوقطبی، مانیا یا افسردگی کاربرد دارد.
کوتیاپین باعث تنظیم واسطه های شیمیایی خاصی در مغز می گردد. این دارو می تواند حالت هالوسینوژن را برطرف کند و تمرکز را در این بیماران افزایش دهد، کمک می کند که بیمار احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد و تا حدودی به شرایط محیط کمتر واکنش عصبی نشان دهد، مشکلات خواب و اشتها را بهبود می بخشد.
کوتیاپین می تواند زندگی مفید بیماران مبتلا به شیزوفرنی را ارتقاء دهد.
عوارض جانبی کوتیاپین
یبوست، مشکلات گوارشی، گیجی، اضافه وزن، تاری دید و خشکی دهان از عوارض معمولی این دارو است.
بعضی از عوارض بسیار نادر ( ۷ در میلیون ) ممکن است با مصرف این دارو ایجاد شود (سندرم استیونس جانسون) که با زخم هایی در دهان یا روی پوست همراه با تب یا بدون تب مشاهده شود. در یان صورت دارو را فورا قطع کنید و به پزشک اطلاع دهید.
توصیه های مصرف کوتیاپین
- دارو را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید و هر روز در زمانی مشخص (ترجیحا موقع خواب) میل کنید.
- قبل از مصرف دارو کلیه داروهای مصرفی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید تا از تداخلات احتمالی پیشگیری شود.
- این دارو می تواند اثر کاهش فشار خون سایر داروهای فشار خون را افزایش دهد.
- برای کاهش عوارض جانبی دارو و افزایش تحمل بدن، معمولا تجویز دارو با کمترین مقدار آغاز و به تدریجا افزایش می یابد. همچنین ممکن است یک تا دو هفته زمان لازم باشد تا اثربخشی دارو آشکار شود بنابراین دوره درمان دارو را طبق دستور پزشک ادامه دهید.
5. درمان اسکیزوفرنی با زیپراسیدون
داروی زیپراسیدون متعلق به گروه داروهای ضد جنون است و بیشتر در درمان بیماری شیزوفرنی یا جنون جوانی کاربرد دارد.
اما دوز پایینتر این دارو در درمان اختلال شخصیت دو قطبی، وسواس فکری، حملهٔ هراس، اختلال مرزی، اختلال تمرکز، و ترس به کار میرود. یکی از شایعترین عوارض این دارو افزایش وزن است.
اما سایر عوارض شامل بیقراری، بی احساسی، تپش نامنظم قلب، ممکن است در ابتدا نمایان شود. در صورت داشتن مشکل قلبی پزشک را در جریان قرار دهید. این دارو برای اثر مفید به ۴ تا ۶ هفته زمان نیاز دارد.
عوارض جانبی زیپراسیدون
نکته: در استفاده از این دارو افزایش اندک طول QTc اتفاق می افتد ولی موارد مهم بالینی نادر است.
- سیستم عصبی مرکزی: خواب آلودگی، علائم اکستراپیرامیدال، سردرد، سرگیجه، آکاتیزیا، اضطراب، بی خوابی، آژیتاسیون، اختلال شخصیت، اختلال در تکلم، آکینزیا، آمنزیا، آتاکسیا، کانفیوژن، دلیریوم، دیس تونیا، خشونت، تب و لرز، هایپوترمی، سایکوز، ورتیگو، oculogyric crisis
- گوارشی: تهوع، افزایش وزن، یبوست، دیس پپسیا، اسهال، استفراغ، خشکی دهان، سیالوره، ادم زبان، آنورکسیا، دل درد، دیس فاژیا، خونریزی از مقعد، سندروم buccoglossal
- قلبی عروقی: هایپوتنشن ارتواستاتیک، درد قفسه سینه، هایپرتنشن، تاکی کاردی، برادی کاردی، ادم صورت، اتساع عروق
- پوستی: راش پوستی، درماتیت قارچی، واکنش حساسیت به نور
- اندوکرین و متابولیک: دیسمنوره
- ادراری تناسلی: پریاپیسم
- موضعی: درد در محل تزریق
- نوروماسکولار و اسکلتی: ضعف، هایپوستزیا، میالژیا، پارستزیا، راه رفتن غیرعادی، choreoathetosis، دیس آرتریا، دیس کینزیا، هایپرکینزیا، هایپوکینزیا، هایپوتونیا، نوروپاتی، ترمور، توئیچینگ، کمر درد، سفتی عضلانی cogwheel، هایپرتونیا
- چشمی: اختلال بینایی، دوبینی
- تنفسی: عفونت، رینیت، سرفه، دیس پنه، فارنژیت
- متفرقه: دیافورزیس، فورونکلوزیس، سندروم ترک، درد پهلو، سندروم شبه آنفولانزا
6. آریپیپرازول داروی ضد اسکیزوفرنی
ضد سایکوز (آنتاگونیست رسپتور 5HT2A، پارشیال آگونیست رسپتور 5HT1A، D2). این دارو برای درمان شیزوفرنیا و حملات حاد پانیک همراه با اختلال دو قطبی مصرف می شود.
آری پیپرازول پس از تجویز به فرم خوراکی به خوبی از دستگاه گوارش جذب می شود. فراهم زیستی دارو حدود 87% می باشد . دارو به میزان 99% به پروتئین های پلاسما متصل می شود. نیمه عمر دارو 95-75 ساعت است و به طور وسیعی در کبد متابولیزه می شود (CYP450).
عوارض جانبی آریپیپرازول
بر افروختگی ، دپرسیون، تپش قلب، درد قفسه سینه، تهوع، ، تب، راش، سندروم نورولپتیک بدخیم، افکار خودکشی، اختلالات گوارشی(یبوست، تهوع، استفراغ)، سردرد، سر گیجه، بی خوابی،اضطراب، افزایش وزن، هایپوتانسیون اورتوستاتیک
تداخلات دارویی آریپیپرازول
- در صورت مصرف همزمان آریپیپرازول با دیگر داروهای تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی (ضد افسردگی ها، الکل) اثر تضعیف کنندگی دارو بر سیستم اعصاب مرکزی تشدید خواهد شد.
- در صورت مصرف همزمان آریپیپرازول با کتوکونازول به علت مهار متابولیسم آریپیپرازول و افزایش غلظت پلاسمایی آن، باید دوز آریپیپرازول را کاهش داد.
- در صورت مصرف همزمان آریپیپرازول با کاربامازپین به علت تشدید متابولیسم کبدی آریپیپرازول و کاهش غلظت پلاسمایی آن، باید دوز آریپیپرازول را افزایش داد.
- مصرف همزمان این دارو با داروهای آنتی هایپرتانسیو ممکن است سبب افزایش احتمال بروز هیپوتانسیون اورتوستاتیک شود.
7. لوراسیدون از داروهای اسکیزوفرنی
لوراسیدون برای درمان علائم بیماری های روانی مانند اسکیزوفرنی استفاده می شود. این دارو نباید برای درمان مشکلات رفتاری سالمندانی که دچار مشکل زوال عقلی dementia هستند، استفاده شود.
عوارض لوراسیدون
برخی عوارض جانبی ممکن است رخ دهند که به مراقبت پزشکی احتیاج ندارند. این عوارض ممکن است در طول درمان همچنان که بدن خود را با دارو تطابق می دهد، از بین بروند. همچنین پزشک ممکن است در مورد پیشگیری یا کاهش برخی از این عوارض جانبی به شما اطلاع دهد. اگر هر کدام از عوارض جانبی زیر ادامه پیدا کرد یا باعث ناراحتی شد یا سوالی درموردشان داشتید با پزشک درمیان بگذارید.
- مدفوع سیاه و قیراندود
- ادرار خونی
- ورم یا درد پستان
- سرفه
- ادرار تیره رنگ
- کاهش میزان و دفعات ادرار
- تب
- افزایش تشنگی
- ورم های بزرگ و کندو شکل بر روی صورت، پلک ها، لب ها، زبان، گلو، دست ها، پاها، مچ پا یا آلت جنسی
- بی اشتهایی
- درد در قسمت جانبی یا پایینی کمر
- اسپاسم یا گرفتگی عضلات
- درد و خشکی ماهیچه
- تهوع
- گلو درد
- زخم و نقطه های سفید روی لب یا در دهان
- ورم صورت، انگشت یا ساق پا
- غده های ورمی
- تنفس دشوار
- استفراغ
- افزایش وزن
8. پالیپریدون برای درمان اسکیزوفرنی
پالیپریدون یک داروی ضد جنون است٬ که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می شود. پالیپریدون نیز ممکن است برای اهداف دیگری که در این راهنمای دارو ذکر نشده است استفاده می شود.
پالیپریدون (Paliperidone) با نام تجاری اینوگا (Invega) یک آنتی سایکوتیک آتیپیک است٬ این دارو با تغییر اثرات مواد شیمیایی در مغز کار می کند.
عوارض جانبی شایع و جدی
اگر شما پس از مصرف این دارو دچار هر یک از عارضه های جدی زیر شدید٬ با پزشک خود تماس گرفته و او را در جریان قرار دهید .
- عضلات بسیار سفت ( سفت و سخت ) ، تب بالا، عرق کردن ، گیجی، ضربان قلب سریع یا ناهموار،
- حرکات بی قراری در چشم ، زبان، فک، یا گردن .
- ترمور ( لرزش غیر قابل کنترل )؛
- مشکل در بلع .
- بی حسی ناگهانی و یا ضعف، به خصوص در یک طرف بدن .
- ناگهانی و شدید ، سردرد، یا مشکلات بینایی ، گفتار، و یا تعادل .
- تب، لرز ، بدن درد، علائم آنفولانزا؛
- زخم یا تکه های سفید و رنگی در داخل دهان یا روی لب .
تداخلات دارویی پالیپریدون
اگر شما به طور منظم از داروهای دیگر که شما را خواب آلود می کنند ( مانند سرماخوردگی یا آلرژی به دارو، آرام بخش ، طب درد مخدر، قرص های خواب آور ، ارامش دهنده های عضلانی ، و دارو برای تشنج ، افسردگی، و اضطراب ) استفاده میکنید٬ حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید
- تری اکسید آرسنیک ( Trisenox )؛
- داروهای فشار خون
- کاربامازپین ( Carbatrol ، Tegretol )؛
- دروپریدول ( Inapsine )؛
- آنتی بیوتیک
- داروهای ضد افسردگی
9. ایلوپریدون از داروهای اسکیزوفرنی
ایلوپریدون برای درمان اختلالات روان پریشی (روحی و روانی) استفاده می شود، اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی. این دارو نباید برای درمان مشکلات رفتاری در افراد مسن مبتلا به زوال عقل نباید استفاده شود.
حساسیت
اگر تاکنون به این دارو یا هر داروی دیگری حساسیت نشان داده اید، با پزشک خود در میان بگذارید. به علاوه هر گونه حساسیت دیگری، مانند حساسیت های غذایی، حساسیت به رنگ و مواد نگهدارنده و حیوانات را نیز به پزشک خود اطلاع دهید. در مورد داروهایی بدون تجویز پزشک مصرف می کنید، حتما بسته بندی آن را مطالعه کنید.
بیشتر بخوانید :
اسکیزوفرنی ؛ روانگسیختگی یا شیزوفرنی(بیماری خطرناک روانی)
معرفی کامل داروی پیراستام (Piracetam) + موارد مصرف
- برچسبها
- داروهای اسکیزوفرنی
- اسکیزوفرنی
دیدگاه ها