معرفی داروی دیکلوکیم
دیکلوکیم نام تجاری داروی دیکلوفناک و متعلق به گروهی از داروها به نام داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است که دارای اثرات ضد درد و ضد التهاب هستند و فاقد کورتون (کورتیکواستروئید) می باشند.
داروهای تسکین دهنده درد ضد التهاب مانند دیکلوکیم که به ضد درد های NSAIDs معروف هستند در تسکین دردهایی نظیر آرتریت (التهاب مفاصل)، رگ به رگ شدن عضلات یا ضرب دیدگی استخوان، نقرس، میگرن، درد دندانی و دردهای پس از عمل جراحی کاربرد دارند.
نام های تجاری دیکلوفناک: دیکلوکیم ، وولتارن (Voltaren)، کاتافلام (Cataflam) و زیپسور (Zipsor)
اشکال داوریی : کپسول ، پودر محلول ، کپسول ژله ای ، کپسول آهسته رهش ، قرصهای خوراکی ساده ، شیاف ، قطره چشمی ، ژل و محلول
موارد مصرف دیکلوکیم
- استئو آرتریت
- درد در مفصل تحتانی ( مانند زانو ، مچ و ...)
- اسپوندیلیت انکیلوزان
- آرتریت روماتوئید
مکانیسم اثر دیکلوکیم
دیکلوکیم با مسدود کردن اثر آنزیم سیکلواکسیژناز، منجر به کاهش ساخت ماده ای شیمیایی به نام پروستاگلاندین در بدن می شود که مسئول ایجاد درد و التهاب در ناحیه ی آسیب دیده می باشند.در نتیجه با مهار آنزیم های سیکلواکسیژناز و کاهش تولید پروستاگلاندین ،درد و التهاب کاهش می یابد.
این دارو یک مسکن خیلی خوب محسوب می شود و با کاهش التهاب و تسکین درد به بهبود وضعیت بیمار کمک می کند. تفاوت دیکلوفناک پتاسیم با دیکلوفناک سدیم در اینست که زودتر جذب بدن شده و زودتر درد را از بین می برد.
فارماکوکینتیک دیکلوکیم
- جذب: بعد از تزریق عضلانی یا مصرف دیکلوفناک از طریق رکتال ، این دارو به سرعت و تقریباً بطور کامل جذب می شود. حداکثر غلظت پلاسمایی دارو طی 30-10 دقیقه حاصل می شود.
- پخش: به میزان بسیار زیاد(تقریباً 100 درصد) به پروتئین پیوند می یابد.
- متابولیسم: در اولین عبور از کبد متابولیزه و 60 درصد آن بصورت تغییر نیافته وارد دستگاه گردش خون می شود. متابولیت عمده و فعال دیکلوفناک ، 48 هیدروکسی دیکلوفناک ، حدود سه درصد فعالیت داروی اولیه را دارد. نیم عمر متوسط نهایی دارو حدود 75 الی 105 دقیقه بعد از یک بار مصرف دارو است.
- دفع: حدود 60-40 درصد دیکلوفناک از طریق ادرار و باقیمانده آن در صفرا دفع می شود. بیش از 90 درصد از دارو طی 72 ساعت دفع می شود.اختلال متوسط عملکرد کلیه تاثیری بر دفع داروی تغییر نیافته ندارد ولی سرعت دفع متابولیت ها را کاهش می دهد.اختلال عملکرد کبد تأثیری بر فارماکوکینتیک دیکلوکیم ندارد.
قبل از مصرف دیکلوکیم
بعضی افراد با بعضی بیماری ها نمی توانند داروهای خاصی را مصرف کنند و یا در صورت نیاز به مصرف آن داروها باید نکات خاصی را رعایت کنند. به همین خاطر قبل از مصرف دیکلوکیم اگر مشکلات زیر را دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
- آسم یا هر آلرژی دیگر سابقه حساسیت به داروهای ضد التهاب
- زخم معده یا دوازدهه
- بیماری التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
- سه ماهه اول و سوم بارداری بارداری یا شیردهی
- سن بالای 65 سال
- بیماری های کلیه و کبد
- مشکلات قلب و عروقی یا فشار خون
- مشکلات انعقاد خون
- وجود پورفیری
- که نوعی بیماری خونی نادر است
- بیماری لوپوس سیستمیک
- مصرف داروهای دیگر حتی داروهای گیاهی
روش و مقدار مصرف دیکلوکیم
- مقدار و روش مصرف دیکلوکیم در بالغین : با توجه به شدت درد و التهاب دوز های 50 میلی گرم تا 200 میلی گرم از دارو از راه خوراکی (قرص یا کپسول دیکلوکیم )، رکتالی (شیاف دیکلوکیم) یا تزریق عضلانی (آمپول دیکلوکیم) در دوز های منقسم مصرف می شود.
- حداکثر دوزی که می توان به صورت خوراکی از دیکلوکیم مصرف کرد، 200 میلی گرم است.
مصرف دیکلوکیم در دوران بارداری و شیردهی
در یک مطالعه آینده نگر شامل ۱۴۵ زن باردار که این دارو در طی سه ماه اول بارداری مصرف کردند با افزایش خطر ناهنجاری های جنینی مواجه نشدند، به این معنی که این دارو برای استفاده در سه ماهه اول بارداری نسبتا امن است ، سه ماهه دوم می تواند به کاهش وزن نوزاد هنگام تولد منجر شود، در حالی که استفاده از آن در سه ماهه آخر می تواند به خونریزی واژن منجر شود. بنابراین، از مصرف دیکلوفناک، در طول سه ماهه دوم و سوم بارداری باید اجتناب گردد.
دیکلوکیم ، در شیر مادر دفع می شود و باید در هنگام شیردهی از مصرف آن اجتناب شود
عوارض جانبی دیکلوکیم
- اعصاب مرکزی: سردرد،سرگیجه، بیخوابی ،افسردگی ، بی قراری و اضطراب
- قلبی – عروقی: نارسایی احتقانی قلب،افزایش فشار خون ، ادم
- پوست: کهیر ،اگزما،درماتیت،طاسی ،حساسیت به نور، بثورات تاولی، اریتم، پورپورای آلرژیک، بثورات پوستی،خارش،درماتیت فلسی(به ندرت)
- غده درون ریز: کمی قند خون ، برافروختگی (به ندرت)
- دستگاه گوارش: درد یا کرامپ های شکمی، یبوست ،اسهال ، سوءهضم ، تهوع ، اتساع شکم، نفخ، خونریزی ، زخم گوارشی ، ضایعات مری
- ادراری تناسلی: ازتمی، پروتئینوری، نارسایی حاد کلیوی، اولیگوری ، نفریت بینایی، سندرم نفروتیک،نکروزپاپیلاری، احتباس مایعات
- خون: افزایش زمان تجمع پلاکتی
- متابولیک: هایپوگلایسمی،هایپر گلاسمی
- تنفسی: آسم
- عضلانی – اسکلتی: درد کمر ،مفاصل پا
- کبد: هپاتیت، هپاتوتوکسیسیتی،زردی
- حس های خاص: تاری دید، دو بینی ، اختلال در چشایی، کاهش قابل برگشت شنوایی ، شب کوری
- سایر عوارض: حساسیت مفرط(تورم زبان و لبها،ادم،حنجره،واکنش آنافیلاکتوئید، آنژیوادم،آنفیلاکسی(نادر).
توجه: در صورت تداوم نتایج غیر طبیعی آزمون عملکرد کبد یا تشدید بیماری یا در صورت بروز علائم بالینی کبدی،باید مصرف دارو قطع شود.
تداخلات دارویی دیکلوکیم
- مصرف همزمان دیکلوکیم با داروهای دیگر ممکن است مشکلاتی را بوجود آورد.
- دیکلوکیم موجب کاهش دفع لیتیوم از طریق کلیه شده و به دنبال آن مقدار لیتیوم خون بالا رفته و ممکن است علائم مسمومیت با لیتیم ایجاد شود.
- دیکلوکیم ممکن است اثرات کم کننده فشار خون بعضی داروهای ضد فشار خون را کاهش داده و موجب افزایش فشار خون شود.
- دیکلوکیم می تواند موجب کاهش دفع کلیوی جنتامایسن شده و بدنبال آن علائم مسمومیت با جنتامایسین ایجاد شود.
- دیکلوکیم اثرات رقیق کنندگی خون داشته و تاثیر داروهای دیگر رقیق کننده خون مانند وارفارین را افزایش می دهد.
- دیکلوکیم می تواند سطح خونی متوترکسات را بالا برده و عوارض مصرف همزمان آن را بیشتر کند.
- دیکلوکیم یا دیکلوفناک ممکن است با داروهای ادرار آور مانند فورزماید و یا هیدروکلرتیازید تداخل اثر داشته باشد.
- بسیاری از داروهای ضد درد دیگر و یا داروهایی که برای سرماخوردگی مصرف می شوند حاوی داروهای ضد التهابی مشابه دیکلوکیم هستند که مصرف همزمان آنها می تواند احتمال عوارض دارو را بیشتر کند.
- در این موارد با پزشک خود مشورت کنید با این حال اگر از دوز های پایین آسپیرین برای پیشگیری از حمله قلبی یا مغزی استفاد می کنید باید مصرف ان را ادامه دهید مگر پزشک شما نظر دیگری داشته باشد.
احتیاط در مصرف دیکلوکیم
الف) غلظت های سرمی ترانس آمیناز (بخصوص آلانین آمینوترانسفراز ALT)، و سایر پارامترهای عملکرد کبد به طور دوره ای پیگیری شوند، زیرا اختلال ضعیف تا متوسط کارکبد در طول درمان با دیکلوکیم گزارش شده است.
ب) از آنجائیکه دارو از طریق کلیه دفع می شود، مصرف این دارو در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیه به پیگیری دقیق نیاز دارد.احتباس مایعات و ادم در بعضی بیماران گزارش شده است.
مسومیت با دیکلوکیم و درمان آن
- مصرف دوز بیشتر از 2.5 گرم از دارو باعث مسمومیت می شود که علائم مسمومیت با دیکلوکیم شامل: استفراغ و خواب آلودگی است. درمان مسمومیت با دیکلوکیم شامل: تخلیه معده و اقدامات حمایتی است. بعد از تخلیه معده هم شارکول فعال تجویز می شود.
توجهات پزشکی – پرستاری در مصرف دیکلوکیم
- با توجه به عوارض آمپول دیکلوکیم در تزریق عضلانی دارو از جمله فلج پا، نکروز، آبسه و درد در محل تزریق، آمپول دیکلوفناک در کودکان زیر 13 سال به هیچ عنوان توصیه نمی شود و در بالغین لازم است که تزریق عضلانی به صورت عمیق و در عضله سرینی صورت گیرد.
- از تجویز این دارو در افرادی که محدودیت مصرف سدیم دارند خودداری نمائید.
توجهات بیمار – خانواده در مصرف دیکلوکیم
- دارو دیکلوکیم را با معده خالی (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) و همراه با یک لیوان پر آب مصرف نمایید.
- قرص دیکلوکیم نباید جویده شود.
- جهت کاهش خطر خونریزی، یک هفته قبل از جراحی مصرف دارو قطع شود.
- در طی درمان با این دارو از مصرف آسپرین پرهیز نمائید.
- تا نیم ساعت بعد از خوردن دارو جهت جلوگیری از تحریک مری، دراز نکشید.
- تزریق آمپول دیکلوکیم در کودکان زیر 13 سال به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
- مصرف این دارو باعث خواب آلودگی و سرگیجه می گردد. به این دلیل تا مشخص نشدن اثر دارو از رانندگی و سایر اموری که نیازمند هوشیاری است، پرهیز نمایید.
- در صورت بروز راش، خارش، لرز، تب، درد عضلانی، اختلال بینایی، ادم، سیاه شدن مدفوع و یا عدم بهبود سردرد به پزشک اطلاع دهید.
- استفاده از قطره چشمی دیکلوکیم به همراه لنز تماسی نرم باعث بروز التهاب، قرمزی و سوزش چشم می شود.
- در صورت خوردن تصادفی قطره دیکلوکیم، بدنبال آن مایعات بنوشید.
نحوه نگهداری دیکلوکیم
به دور از نور و در دمای کمتر از 30 درجه سانتی گراد نگهداری گردد. از یخ زدگی محافظت گردد.
بیشتر بخوانید:
موراد مصرف قرص دیکلوفناک و عوارض این دارو
همه چیز در مورد شیاف دیکلوفناک (Diclofenac)
تداخل دارویی و موارد مصرف دیکلوفناک
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
- برچسبها
- دیکلوکیم
- دیکلوفناک
- فارماکوکینتیک دیکلوکیم
دیدگاه ها