علت و علائم کمای دیابتی چیست و چگونه درمان میشود ؟

کمای دیابتی چیست ؟

کمای دیابتی (که تحت عنوان سندرم هایپر گلیسمیک هایپر اسمولار غیر کتونی نیز شناخته می شود) یک عارضه جدی است که می تواند در فرد مبتلا به دیابت نوع 2 که دچار بیماری یا استرس است، ایجاد گردد.

کمای دیابتی وقتی ایجاد می شود که سطوح قند خون بسیار افزایش یابد و بدن بسیار دهیدراته (کم آب) گردد. برعکس کتواسیدوز که در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 ایجاد می شود و علایم مشابهی دارد، هیچ کتونی در کمای دیابتی ایجاد نمی شود، لذا به ندرت سنتز اسید در جریان خون وجود دارد. کتو اسیدوز هم به ندرت در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ایجاد می شود.

مطالعات نشان داده اند که کمای دیابتی اغلب در افراد مسن تر از 60 سال ایجاد می شود و این امر ممکن است به این دلیل باشد که در افراد مسن، حس تشنگی متحمل تغییراتی می گردد و بیشتر احتمال دارد که بدن دهیدراته گردد.

اغلب افرادی که از این عارضه رنج می کشند دارای سابقه ای از دیابت می باشند، ولی برخی افراد از بیماری خود آگاه نیستند و یا ممکن است بیماری آنها تشخیص داده نشده و یا درمان نشده باشد.

در اغلب موارد سابقه ای از تشنگی شدید و دفع ادرار در طی چند هفته قبل از تشخیص این عارضه مشاهده می شود. ادرار بیش از حد و افزایش بی رویه سطوح قند خون منجر به دهیدراته شدن بدن، از جمله دهیدراته شدن سلول ها می گردد. کاهش شدید آب بدن می تواند منجر به شوک، کما و نهایتا مرگ گردد.

میزان مرگ می تواند تا حد 50 درصد بالا باشد. برخی افراد در معرض خطر بیشتری قرار دارند، از جمله افرادی که بیماری مزمن یا ناتوانی دارند.

علل کمای دیابتی چیست ؟

کتواسیدوز یا کمای دیابتی جزو عوارض کشنده دیابت است. این بیماری در سال‌های اخیر رو به افزایش گذاشته، ولی خوشبختانه با پیشرفت روش‌های تشخیصی‌، افزایش آگاهی بیماران و پزشکان و بهبود روش‌های درمانی مرگ و میر ناشی از آن کاهش یافته است.

کتواسیدوز دیابتی زمانی پدیدار می‌شود که قند خون در نتیجه کمبود انسولین افزایش یافته، ولی اجازه ورود به سلول‌ها را ندارد. لذا سلول‌ها برای تأمین سوخت مورد نیاز خود به تجزیه چربی‌ها و پروتئین‌های بدن رو می‌آورند.

از تجزیه این مواد، سوخت‌های کم‌انرژی و بسیار مضر به وجود می‌آید که کتون نام دارد. گاهی کمبود انسولین به تجمع قند در خون و افزایش سطح قند خون و اختلالاتی منجر می‌شود که زمینه‌ساز کمای دیابتی است.

موارد زیر می توانند از علل کمای دیابتی باشند

1. عفونت
2. حمله قلبی
3. نارسایی کلیه
4. داروها (دیورتیک، داروهای قلبی یا استروئیدها)
5. بیماری
6. زخم های خونریزی دهنده
7. لخته خونی
8. قند خون کنترل نشده
9. کمای دیابتی معمولا وقتی ایجاد می شود که قند خون به میزان 600 میلی گرم در دسی لیتر و یا بیشتر برسد

علائم اولیه کمای دیابتی کدامند ؟

کتواسیدوز دیابتی ممکن است اولین تظاهر دیابت نوع یک باشد. معمولا بیماران ابراز می‌کنند از چند هفته قبل از پیدایش آن پرنوشی، پرادراری، بی‌اشتهایی و کاهش وزن داشته‌اند. در ادامه تهوع، استفراغ و گاهی درد شکم به این علائم اضافه شده تا به مراجعه پزشکی رسیده‌اند.

در صورت مراجعه نکردن بیمار در این مرحله و پیشرفت بیماریش ممکن است کاهش سطح هوشیاری، کما و سپس مرگ رخ دهد. برخی حوادث نیز ممکن است به پیدایش کتواسیدوز دیابتی یا کمای دیابتی منجر شود که مهم‌ترین آنها عبارتند از استرس، عفونت، تصادفات، جراحی و برخی داروها.

علایم اولیه ای که در صورت عدم درمان می توانند منجر به کمای دیابتی گردند، عبارتند از :

1. افزایش تشنگی
2. افزایش تکرر ادرار
3. ضعف
4. خواب آلودگی
5. تغییر وضعیت روحی و روانی
6. سردرد
7. اضطراب
8. عدم توانایی در تکلم
9. فلج

اگر یکی از علایم مذکور را دارید، قند خون تان را چک کنید و اگر قند خونتان بالاست، با پزشک معالج تان تماس بگیرید.

درمان کمای دیابتی

اگر علایم اولیه کمای دیابتی مورد توجه قرار بگیرد، درمان معمولا نیازمند مایعات داخل وریدی طبق تجویز پزشک معالج است و ممکن است نیاز به انسولین داشته باشد. این عارضه در صورت عدم درمان منجر به مرگ می گردد.

گزینه‌های درمان کمای دیابتی

1. نظارت بر سطح قند خون بسیار با‌‌اهمیت است. اگر بیماری دچار ضعف ناشی از فشار خون بالا یا پایین است، کمک‌های پزشکی باید بلافاصله دنبال شود.
2. اگر دلیل کما دیابتی (ازدیاد قند خون یا کاهش قند خون) نامعلوم است، به بیمار نباید انسولین داده شود.
3. اگر در مورد وضعیت بیمار دست‌پاچه شوید و ندانید که چه‌کار باید بکنید، بیمار را در وضعیت هوشیار نگه دارید. لطفا جز آب چیز دیگری به بیمار ندهید.
4. اگر کاهش شدید قند خون منجر به دیابت شود درمان باید با استفاده از گلوکز برای افزایش سطح قند خون باشد.
5. درمان کتواسیدوز دیابتی پیشرفته و کما هایپراسمولار بدون‌کتون همراه با انسولین درمانی به‌صورت خوراکی یا داخل وریدی مایعات، و الکترولیت برای جبران مایعات از دست داده باشد. بر اساس شدت و شرایط علایم بیمار دوز انسولین ممکن است متفاوت باشد.

تشخیص کمای دیابتی

تشخیص بموقع و شروع سریع درمان بسیار حیاتی است. این افراد معمولا مقادیر زیادی از آب بدن خود را در جریان بیماری از دست می‌دهند. بنابراین در ساعات اولیه شروع درمان باید تلاش شود مایعات از دست رفته جبران شود.

اقدام اساسی بعدی تزریق انسولین به بیمار است. انسولین مجوز ورود گلوکز به سلول‌ها را صادر می‌کند و از پیدایش کتون جلوگیری می‌کند و به این ترتیب قادر است بعد از چند ساعت PH خون را از حالت اسیدی به حالت طبیعی برگرداند.

پیشگیری از کمای دیابتی

با راهکارهای زیر می توان از کمای دیابتی پیشگیری نمود:

• مطابق با توصیه پزشک معالج تان، قند خون تان را به طور منظم چک کنید.
• وقتی که بیمار هستید، قند خون تان را هر 4 ساعت یک بار چک کنید.
• هنگامی که بیمار هستید، از خودتان خیلی مراقبت کنید و به استراحت بپردازید.

بیشتر بخوانید :

عدد قند خون نرمال چند است و چه زمانی خطر آفرین میشود ؟

بهترین داروی دیابت چیست؟

عسل دیابتی چیست ؟ آیا مناسب افراد دیابتی است ؟