روش های کاشت درخت زالزالک
زالزالک یک درخت آشنا برای همه بوده که به عنوان درخت باغی و هم به عنوان حصار در شهرهای مختلف ایران اسامی مختلفی دارد و بر حسب میوه شناخته می شود. زالزالک از نظر زینتی در میان چمن یک درخت عالی است. درخت زالزالک تیغدار بوده و می توان به عنوان یک حصار یا پرچین تنومند از آن استفاده کرد. در اردیبهشت و خرداد گلهای سفید، صورتی یا قرمز آن بر روی خوشه ها ظاهر می شوند و سپس میوه های قرمز یا نارنجی آن در پاییز می رسند و چون برگ ها در پایان فصل رنگی می شوند. بنابر این از بهار تا پاییز این درخت زیبایی خود را حفظ می نماید.
درختچه زالزالک در دامنه کوه ها و اراضی جنگلی آفتابی در سرتاسر جهان می روید. زالزالک در ایران از جمله در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد، استان فارس و استان اصفهان به خصوص شهرستان نجف آبادمی‌روید. این گیاه در استان آذربایجان شرقی و استان کردستان و شمال استان آذربایجان غربی هم به وفور یافت می‌شود.
گیاه شناسی زالزالک
زالزالک‌ها درختچه‌ها یا درختانی با ارتفاع ۵ تا ۱۲ متر با شاخه‌های انبوه می‌باشند. پوست تنه آنها به رنگ قهوه‌ای کم رنگ با شکاف‌های عمودی نارنجی رنگ است. ساقه‌های جوان دارای خار‌هایی به طول ۱ تا ۱٫۵ سانتیمتر می‌باشد. برگ‌ها به طول ۲ تا ۴ سانتیمتر، تخم مرغی شکل و دارای بریدگی‌های عمیق است. سطح رویی برگ‌ها به رنگ سبز تیره و سطح زیرین آن بی رنگ می‌باشد. گلهای درخت زالزالک بصورت هرمافرودیت بوده و در بهار ظاهر می‌شوند (ممکن است گل‌ها در مناطقی که بومی این گیاه است زودتر نیز ظاهر شود). ۵ تا ۲۵ شاخه گل با هم وجود دارند و هر گل حدود ۱ سانتیمتر قطر داشته و دارای ۵ گلبرگ سفید به همراه پرچم‌های متعدد قرمز رنگ و یک خامه است. میوه زالزالک کوچک، تخم مرغی شکل، اغلب به رنگ قرمز تیره، به طول ۱ سانتیمتر، شبه سته، اما از نظر ساختمانی یک میوه دانه دار حاوی یک بذر می‌باشد.
شرایط اکولوژیک برای رشد زالزالک
خاک مورد نیاز:
درختچه زالزالک به خاک تقریباً سبک یا متوسط نیاز دارد، اما خاک‌های سنگین و فقیر از نظر مواد غذایی را نیز می‌تواند تحمل کند. در خاک‌هایی با pH اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می‌کند. همچنین می‌تواند در خاک‌های بسیار اسیدی و بسیار قلیایی نیز رشد کند.
رطوبت:
خاک آن از نظر رطوبتی باید مرطوب باشد و آبیاری مناسبی انجام شود. ولی خشکی را نیز تحمل می‌کند. درخت یا درختچه زالزالک می‌تواند آلودگی هوا را نیز تحمل کند.
نور مورد نیاز:
زالزالک محل‌های آفتابی کامل تا نیمه سایه را ترجیح می‌دهد.
روش کاشت و تکثیر زالزالک
به علت وضعیت پوششی بذر و هم طی دوره جنینی، اصولا بذر این نهال دیر سبز می کند به همین جهت برای جوانه زدن سریع میوه ها چیده و می گذارند تا قدری پوسید شود سپس آنها را پاک کرده و به مدت ۳ یا ۴ ماه در دمای ۲۱ تا ۲۷ درجه سانتیگراد بعد به مدت ۵ ماه در دمای ۴ درجه سانی گراد در ماسه یا خزه مرطوب نگهداری می کنند، و آنگاه در بهار می کارند. کاشت بذر در اوایل تابستان در فضای باز به طور طبیعی یک همچون وضعیتی را به وجود می آورد، نتیجه جوانه زدن بذر در بهار سال بعد خواهد بود. بذرهایی که به غیر از موارد فوق کاشته شوند حداقل به ۲ سال زمان برای جوانه زدن نیاز دارد. پیوند هم نیز در آن صورت می گیرد (برای انواه پر پر آن) پایه برای پیوند C.coccinea و C.crus – galli می باشد. زالزالک درختچه یا درختانی کوچک به ارتفاع ۵ تا ۱۴ متر، با شاخه های انبوه و خاردار از تیره گل سرخیان با میوه ای خوراکی می باشد. این درختچه دارای شکوفه های پُرپَر زیباا به رنگ سفید یا صورتی و معطر است.
خواص دارویی زالزالک
زالزالک داراى مواد معدنى گوناگون، ویتامین ها، مقدار زیادى تانن و کلسیم، پکتین، اسیدتارتاریک، اسیدمالیک، روغن چرب، قندهاى گلوکز و فروکتوز است. بسیار قابض و در درمان اسهال خونی مؤثر است. براى تقویت قلب و معده بسیار توصیه شده است. برای معالجه بیماران مبتلا به فعالیت نامنظم قلب کاربرد دارد. در مواقع کم خونى و سِل اثر خوبی دارد. برای روماتیسمى ها و مبتلایان به ورم روده مفید است. اشتها را زیاد مى کند. جهت درمان قطره قطره آمدن ادرار توصیه شده است. شربت زالزالک همراه با شکر سرخ، براى رفع سردرد شدید مفید است. گل زالزالک ، ضد تشنج بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم مى کند. داروى مفید و خاصى بر ضد تپش قلب و ضربان شدید آن است.
زالزالک که یک گیاه ضد نارسائی قلبی و کاهش دهنده فشارخون است، دارای خاصیت ضد اضطراب نیز می باشد. در یک مطالعه، اثربخشی عصاره گیاهی زالزالک در درمان اختلالات ناشی از اضطراب بر روی ۲۶۴ نفر مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که این دارو در درمان اضطراب کاملاً مؤثر است.
در اغلب کشورهای اروپایی خصوصا آلمان برای درمان بی نظمی ضربان قلب از گیاه زالزالک استفاده می شود. همچنین زالزالک در درمان آنژین و تصلب شرایین (سفت شدن دیواره رگ ها) بسیار کاربرد دارد.
خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره ی زالزالک
تحقیقات جدید نشان می دهد که زالزالک آنتی اکسیدان بسیار قوی محسوب شده و می تواند به عنوان یک مکمل غذایی مقوی عمل کرده و در تنظیم وزن، گلوکز خون و التهاب نقش داشته باشد. محققان آمریکایی طی بررسی هایی که روی زالزالک انجام دادند، دریافتند این میوه به خاطر داشتن مقادیر بالایی از مواد آنتوسیانین، بسیار مفید است و در رنگ های مختلف این میوه آنتوسیانین های زیاد و متفاوتی یافت می شود که دانه های زالزالک را از فشار اکسایشی نور خورشید حفظ می کنند. خوردن زالزالک بدن ما را از موقعیت های زیان آور مانند قرار گرفتن در معرض آلودگی و رادیکال های آزاد حفظ می کند. به عبارتی تحقیقات نشان می دهد مصرف زالزالک در درمان برخی بیماری ها، از سرطان گرفته تا چاقی، اثر مثبت می گذارد و این تأثیر به دلیل خواص ضد التهابی ماده ی آنتوسیانین موجود در آن است.
بیشتر بخوانید:
با روش کاشت و تکثیر درخت انجیر آشنا شوید
روش های کاشت و نگهداری از درخت ارغوان
آشنایی با روش های کاشت و تکثیر درخت عناب
