موارد مصرف و عوارض قرص ویتامین کا

معرفی قرص ویتامین کا

ویتامین کا نقش مهمی در بهبود سلامت استخوان و کاهش خطر شکستگی آن ایفا می کند. دریافت ویتامین K به طور ویژه برای بانوان یائسه که در معرض خطر پوسیدگی استخوان قرار دارند، مهم است.

ویتامین کا یک ویتامین محلول در چربی، نقشی مهم در حفظ سلامت استخوان و قلب ایفا می کند. اصطلاح ویتامین کا به خانواده ای از ترکیبات با ساختار شیمیایی مشترک 2-متیل-1، 4-نفتوکینون ارجاع می شود. این ترکیبات شامل فیلوکینون (ویتامین K1) و یک سری مناکینون ها (ویتامین K2) می شوند.

ویتامین کا اعمال بیولوژیک مختلفی در بدن انسان انجام می دهد که مهمترین آن ها کمک به انعقاد خون است. در خون سلول هایی به نام پلاکت ها (Platelets) در حال گردش می باشند و به محض اینکه بافت و یا عضوی از بدن دچار آسیب و خونریزی شود برای جلوگیری از خارج شدن خون از آن عضو باعث انعقاد خون در آن قسمت می شوند، پلاکت ها عمل انعقاد خون را با کمک ویتامین K انجام می دهند و اگر شخصی دچار کمبود ویتامین کا باشد عمل انعقاد خون بدرستی و یا با سرعت کافی صورت نمی گیرد و خون ریزی به مدت طولانی تری ادامه می یابد.

ویتامین کا در سلامت و استحکام استخوان ها نیز نقش مهمی ایفا می کند، در استخوان ها سلول هایی بنام استئوبلاست(Osteoblast) وجود دارند که وظیفه آن ها ترمیم بافت استخوان هاست، این سلول ها برای انجام صحیح وظیفه خود نیازمند ویتامین K می باشند.

ویتامین کا باعث فعال شدن پروتئینی بنام Gas6 می شود، این پروتئین برای رشد سلول های جدیدی که در بدن تولید می شوند نیاز است. پروتئین Gas6 در استخوان ها و در سیستم اعصاب مرکزی که شامل مغز، نخاخ و رشته های عصبی می باشد به وجور یافت می شود. بعضی از محققان پزشکی بر این باورند که احتمالا ویتامین K نقش مهمی در سیستم اعصاب مرکزی و حفظ سلامت رشته های عصبی ایفا می کند.

موارد مصرف قرص ویتامین کا

این ویتامین برای پیشگیری و درمان اختلالات انعقادی شامل اختلالات در ساخت فاکتورهای X,IX,VII,II ناشی از کمبود ویتامین کا یا اختلال در فعالیت متابولیک آن مصرف می گردد. فیتونادیون به منظور جلوگیری از بیماری خونریزی دهنده در نوزادان به هنگام تولد مصرف می شود.

مکانیسم اثر قرص ویتامین کا

این ویتامین تشکیل پروترومبین فعال در کبد (فاکتورII)، پروکانورتین(فاکتورVII)، جزء ترومبوپلاستین پلاسما یا فاکتور کریسمس (فاکتور X) را که برای انعقاد طبیعی خون لازم هستند، تسریع می کند.

فارماکوکینتیک قرص ویتامین کا

ویتامین کا در دستگاه گوارش فقط در حضور نمک های صفراوی جذب شده و در مصرف خوراکی طی 6 تا 10 ساعت باعث افزایش فاکتورهای انعقادی خون می شود.

ویتامین کا در مصرف تزریقی طی 1 تا 2 ساعت فاکتورهای انعقادی را افزایش می دهد و معمولا خون ریزی طی 3 تا 6 ساعت کنترل می شود و پروترومبین تایم طی 12 تا 14 ساعت نرمال می شود.

دارو در فاصله کوتاهی بعد از جذب در کبد تغلیظ می شود و مقدار اندکی از آن در بافت های بدن ذخیره می شود. ویتامین کا به مقدار محدودی از جفت عبور می کند و در شیر نیز ترشح می شود. راه دفع دارو خیلی شناخته شده نیست. غلظت مدفوعی بالای آن هم احتمالا به علت سنتز آن در روده توسط باکتری ها می باشد.

مصرف قرص ویتامین کا در بارداری

گروه C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )

تداخلات دارویی قرص ویتامین کا

مصرف همزمان ویتامین K با داروهای ضدانعقاد خوراکی ممکن است اثرات این داروها را به علت افزایش ساخت کبدی فاکتورهای پیش انعقادی کاهش دهد.

هشدار ها در مورد قرص ویتامین کا

1. ویتامین K در بیماران مبتلا به عیب کارکبد باید با احتیاط مصرف شود.
2. به دلیل خطر بروز واکنش های شدید شبه حساسیت مفرط در تزریق وریدی ویتامین K، تجویز این دارو از راه وریدی توصیه نمی شود.

توصیه های دارویی مصرف قرص ویتامین کا

1. به منظور بررسی پیشرفت درمان، مراجعه به پزشک و انجام آزمون زمان پروترومبین ضروری است.
2. از مصرف سایر داروها بدون دستور پزشک باید خودداری شود، زیرا ممکن است اثرات ویتامین K را تغییر دهند.
3. این دارو نباید بیش از مقدار توصیه شده مصرف شود.
4. در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، به محض بیاد آوردن باید آن نوبت مصرف شود، ولی اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد، از مصرف مقدار فراموش شده و دوبرابر نمودن مقدار دارو باید خودداری گردد.
5. پزشک یا دندان پزشک را باید از مصرف این دارو مطلع نمود.

منابع غذایی ویتامین کا

منبع خوب و طبیعی از این ویتامین شامل موارد زیر است:

• سبزیجاتی همچون اسفناج و کلم بروکلی
• حبوبات و سویا
• تخم مرغ
• توت فرنگی
• گوشت

عواملی که باعث کمبود ویتامین کا می شوند

به ندرت کمبود ویتامین کا رخ می دهد زیرا این ویتامین به وفور در سبزیجات و مواد غذایی یافت می شود و همچنین باکتری های مفید در روده ها می توانند ویتامین K تولید کنند و از آنجا که ویتامین کا جز ویتامین های محلول در چربی است کبد می تواند آنرا ذخیره کند تا هنگام نیاز از آن استفاده شود.

مصرف آنتی بیوتیک ها: مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند باعث از بین رفتن باکتری های موجود در رودها شده و سبب کمبود خفیف ویتامین کا گردد.

بیماری های خاص: بعضی از بیماری ها مانند مشکلات کبدی و کیسه صفرا، بیماری سلیاک، بیماری کرون و غیره می توانند قابلیت بدن برای جذب ویتامین کا را کاهش دهند.

داروهای رقیق کننده خون: استفاده طولانی مدت از داروهای رقیق کننده خون از قبیل آسپرین، وارفارین، پلاویکس و غیره همگی باعث از بین رفتن ویتامین کا در بدن می شوند.

قاعدگی های سنگین و طولانی در خانم ها: از آنجا که ویتامین کا نقش مهمی در انعقاد خون دارد، خون ریزی داخلی در همه افراد و قاعدگی های سنگین در خانم ها باعث تخلیه ذخایر ویتامین کا می شوند.

علائم و بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین کا در بدن

مشکل در انعقاد خون: همان طور که اشاره شد کمبود ویتامین K باعث کاهش سرعت انعقاد خون می شود. به عنوان مثال اگر جز افرادی می باشید که با کوچکترین خراشی در پوست خود دچار خونریزی به مدت طولانی می شوید و یا هنگام مراجعه به دندان پزشک خونریزی لثه ها برای مدت طولانی تر از حد طبیعی ادامه می یابد احتمال کمبود ویتامین K در شما وجود دارد.

بیشتر بخوانید:

فواید مصرف و عوارض مصرف قرص ویتامین آ (Vitamin A)

معرفی کامل مزایا و عوارض مصرف ویتامین C

فواید مصرف قرص ویتامین H (بیوتین)

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم