موارد و عوارض مصرف پروپوفول
پروپوفول یک داروی بیهوش کننده است که به منظور القاء و ادامه بیهوشی مصرف میشود. این دارو همچنین برای ایجاد تسکین در حین مراقبتهای ویژه و یا اعمال جراحی و تشخیصی به کار میرود.
پروپوفول دارویی است که به روش تزریق وریدی کوتاه اثر کاربرد دارد و باعث کاهش سطح هوشیاری یا بیهوشی میشود. از این دارو برای شروع بیهوشی و همچنین نگهداری بیهوشی در حین عمل جراحی و در مقدار کمتر جهت ایجاد آرامبخشی در بخش ویژه برای افراد بزرگسالی که در حال تنفس مکانیکی میباشند استفاده میشود. حداکثر زمان اثر بخشی این دارو حدود دو دقیقه و در بعضی موارد بین پنج تا ده دقیقه زمان میباشد.
موارد مصرف پروپوفول
الف) القاء بیهوشی
ب) نگهداری بیهوشی
پ) مراقبت بیهوشی تحت نظارت
ت) تسکین بیماران بستری در بخش که لوله تنفسی دارند
مکانیسم اثر پروپوفول
- کوتاه اثر، آرامبخش / هیپنوتیزم لیپوفیل
- احتمالا از طریق اقدامات آگونیست بر گیرنده های GABAa باعث تضعیف CNS می شود.
فارماکوکینتیک پروپوفول
پروپوفول به سرعت در بدن توزیع شده و وارد CNS نیز میشود. خروج سریع آن نیز از CNS دلیل طول اثر کوتاه آن است. به سرعت در کبد متابولیزه میگردد. نیمه عمر دفع آن حدود 12-3 ساعت است و طی 40 ثانیه بعد از تزریق بیمار هوشیاری خود را از دست میدهد. طول اثر آن حدود 5-3 دقیقه است. زمان هوشیابی بعد از قطع مصرف دارو نیز سریع بوده واغلب بیماران طی 8 دقیقه بیدار میشوند.
عوارض جانبی پروپوفول
بعضی از اثرات جانبی این دارو عبارت است از کاهش ضربان قلب (برادیکاردی)، افت فشار خون، احساس سوزش در محل تزریق و توقف تنفس (آپنه) میباشد. از عوارض جدی دیگر میتوان به عفونت در صورت استفاده از داروی قبلاً باز شده یا استفاده نادرست، اعتیاد و سندرم تزریق طولانی پروپوفول اشاره کرد. این دارو اثرات ضد درد ندارد بنابراین باید به همراه داروهای مخدر مانند مورفین استفاده شود . پروپوفول دارای اثرات ضد تشنجی و ضد تهوع می باشد و ریکاوری بسیار سریعی دارد.
- مصرف در سالمندان: فارماکوکینتیک دارو تحت تأثیر سیروز کبدی مزمن، نارسایی مزمن کلیه و یا جنسیت نمیباشد.
- مصرف در کودکان: ایمنی مصرف دارو در کودکان شناخته نشده است.
مصرف پروپوفول در بارداری و شیردهی
- به نظر میرسد این دارو مشکلی برای زنان باردار ندارد اما هیچگونه مطالعهای در این گروه بیماران انجام نشده است، به هر حال این دارو برای اعمال سزارین توصیه نمیشود.
- دارو در شیر ترشح میشود. در خانمهای شیرده استفاده نشود.
تداخلات دارویی پروپوفول
مصرف همزمان بیهوشی دهندههای استنشاقی (مانند انفلوران، هالوتان ایزوفلوران)، کمک بیهوشی دهندهها (نیتریک اکساید و مخدرها) ممکن است باعث افزایش بیهوشی و اثرات قلبی عروقی پروپوفول گردد.
مصرف همزمان ضد دردهای اپیوئیدی و یا داروهای آرامبخش میتواند باعث کاهش بیش از حد فشار سیستولی، دیاستولی و MAP گردد. کاهش میزان شروع دارو در موارد ضروری لازم است.
تداخلات دارویی این دارو زیاد است. حتما تمام داروهای خود را از نظر تداخل با این دارو بررسی کنید. در اینجا بخش مهمی از این تداخلات آورده شده است:
- آگونیست های اپیات ها: موجب افزایش غلظت اپیات ها و پروپوفول می گردد.
- عوامل مهار کننده ی عصبی-عضلانی: برادی کاردی و آسیستول در ترکیب آتراکوریوم و سوکسامتونیوم با پروپوفول.
- فنتانیل: احتمال برادی کاردی خطرناک در اطفال
- دروپریدول: افزایش تهوع و استفراغ
- کلونیدین
- ضد انعقادها
- بی حس کننده های استنشاقی: افزایش غلظت سرمی پروپوفول
- بی حس کننده های استنشاقی: کاهش دوز پروپوفول مورد نیاز برای خواب آوری.
موارد منع مصرف پروپوفول
- این دارو نباید در بیماران سالخورده و ناتوان به سرعت تزریق شود.
- حساسیت مفرط به دارو و یا ترکیبات آن، حساسیت به سویا، لسیتین تخممرغ و گلیسرول.
- دارو نباید در اعمال جراحی زایمان به کار رود زیرا اثرات آن بر جنین شناخته شده نیست. همچنین در بیمارانی که ICP افزایش یافته دارند و یا گردش خون مغزی آنها کاهش یافته است استفاده نشود زیرا کاهش فشار شریانی ناشی از دارو باعث کاهش پرفیوژن مغزی خواهد شد.
- دارو در کودکان زیر 3 سال استفاده نشود همچنین جهت تسکین کودکان در بخش مراقبتهای ویژه استفاده نشود.
موارد احتیاط در رابطه با پروپوفول
1. مصرف پروپوفول هنگام زایمان توصیه نمیشود.
2. مصرف پروپوفول در اختلالات قلبی- عروقی، اختلالات متابولیسم چربی، افزایش فشار داخل جمجمهای و اختلالات عروق مغزی باید با احتیاط فراوان صورت گیرد.
3. احتمال بروز تشنج، آنافیلاکسی و تأخیر در بازگشت از بیهوشی وجود دارد.
4. به دلیل احتمال بروز تشنج به صورت تأخیری تا یک روز بعد از عمل باید مراقبت از بیمار به عمل آید.
5. این دارو فقط باید توسط افراد مجرب و متخصص در بیهوشی عمومی تزریق شود و وسایل احیاء قلبی –عروقی و اکسیژن نیز باید در دسترس باشد.
6. این دارو فقط باید از راه وریدی تزریق شود.
توصیه های دارویی پروپوفول
به منظور جلوگیری از بروز عفونت ناشی از آلودگی باکتریایی در هنگام کشیدن دارو در سرنگ بایستی کاملاً شرایط استریل ایجاد نمود.
هشدارها در مورد پروپوفول
1- دارو دارای اثرات واگولیتیک میباشد. پیشدرمانی با آنتیکولینرژیکها (مانند آتروپین) میتواند باعث کاهش این اثر گردد.
2- توجه به آپنه در حین شروع بیهوشی ضروری است.
3- پروپوفول نباید با سایر داروها و یا فرآوردههای خونی مخلوط گردد.
در صورت نیاز به رقیق سازی تنها از سرم دکستروز 5% میتوان استفاده نمود و غلظت محلول نهایی نباید کمتر از mg/ml 2 باشد.
پس از رقیق سازی دارو در ظرفهای شیشهای پایدارتر از ظرفهای پلاستیکی است.
4- در صورت تزریق مستقیم دارو در کاتتر وریدی، امولسیون دارو با دکستروز 5%، رینگر لاکتات و سرم یک سوم، دو سوم سازگاری دارد.
5- دارو در دمای زیر 22 درجه سانتیگراد نگهداری شود اما در یخچال گذاشتن آن ضروری نیست.
6- در صورت استفاده از دارو به عنوان تسکین بیماران تحت تهویه مکانیکی قرار دارند، باید بیمار هر 24 ساعت بیدار شود.
7- روشهای آسپتیک در هنگام تزریق دارو رعایت شوند و داروی استفاده نشده پس از 12 ساعت دور ریخته شود.
8- انرژی ناشی از دارو معادل kcal/ml 1/1 میباشد.
9- بیمارانی که تحت درمان طولانی مدت با این دارو قرار دارند باید از نظر پروفایل چربی بررسی شوند.
10- به علت وجود EDTA در ترکیب دارو، بیمارانی که در خطر کمبود زینک قرار دارند (مانند سوختگی، اسهال و یا sepsis) ممکن است حین درمان طولانی مدت نیاز به مکملهای حاوی زینک داشته باشند.
نکات پرستاری هنگام تجویز پروپوفول
1- آماده بندی تجهیزات لازم جهت بیهوشی و احیاء .
2- پرهیز از تجویز همزمان دارو با خون یا پلاسما از یک رگ .
3- کنترل مرتب بیماران پیر یا ضعیف از نظر علایم هیپوتانسیون و برادی کاردی .
بیشتر بخوانید:
فواید مصرف قرص خواب آور ملاتونین
موارد مصرف و عوارض قرص خواب ترانکوپین
قرص خواب آلپرازولام ، دارویی با عوارض خطرناک!
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
- برچسبها
- پروپوفول
- فارماکوکینتیک پروپوفول
دیدگاه ها