همه چیز در مورد قرص زینک

در مورد قرص زینک و فواید و عوارض مصرف این دارو بیشتر بدانید

با دلگرم همراه باشید.

امروزه استفاده از انواع قرصها و شربتهای زینک حاوی گروهی از ویتامین ها و روی (zn)، جهت بلندی قد و تقویت و رشد مو در بین مردم شایع شده است و مردم ناآگاه از عوارض اینگونه قرص ها فریب تبلیغات تجاری آنها را می خورند و با تجویز پزشکان یا بدتر از آن به صلاحدید خود اقدام به خرید و مصرف این داروها برای خود و فرزندان می نمایند که در این راستا اگر فردی که به سلامتی خود و فرزندانش علاقمند است بخواهدآگاهانه تصمیم بگیرد، باید برای سوالات ذیل پاسخ مناسبی بیابد:

1- آیا این قرص ها و داروهای شیمیایی تاثیرات ادعا شده را دارند و برای سلامتی بدن باید از آنها استفاده کرد ؟
2- در پی مصرف این داروها در کنار تاثیرات مثبت احتمالی، چه عوارضی گریبان گیر مصرف کنندگان می شود ؟

مخصوصاً با توجه به اینکه خیلی از مصرف کنندگان این قرصها نوجوانانی هستند که به تشویق والدین جهت افزایش قد از این داروها مصرف می کنند.

3- جایگزین طبیعی مناسب برای قرص و شربت زینک چه چیزی است؟

لازم به ذکر است هیچ داروی شیمیایی نیست که عارضه ای نداشته باشد. بسیاری از این عوارض معمولاً در بروشور این داروها درج شده است لکن بسیاری از عوارض پس از چند سال گذشت زمان و مصرف آن توسط مردم، شناخته می شود.

در مورد ویتامین ها و املاح معدنی که بصورت قرص و کپسول تجویز می شوند باید توجه کرد که بدن انسان از بیش از 100 نوع عنصر و ویتامین و ... تشکیل شده است. تماس این عناصر در محیط اطراف خاصه خاک وجود دارد. در واقع تشابه خیره کننده ای بین عناصر تشکیل دهنده خاک و عناصر تشکیل دهنده بدن انسان وجود دارد.این عناصر از خاک به گیاهان و از آن طریق به حیوانات منتقل می شود.

بنابراین مصرف میوه و سبزیجات و گوشت گوسفند و پرنده های حلال گوشت و لبنیات و روغن گاوی تمامی مواد مورد نیاز بدن را تأمین می کند. اگر بخواهیم برای هر یک این عناصر یک قرص یا کپسول بخوریم واضح است که چه کار خنده دار و مضحکی انجام داده ایم.

عملکرد و نقش روی در بدن چیست ؟

روی (زینک) یکی از عناصر مهم و ضروی است که نقش های بسیار مهم و حیاتی در بدن انسان ایفا می کند، بیش از 100 آنزیم و هورمون برای ترشح و فعال شدن نیاز به روی دارند.

1. سیستم ایمنی

روی برای فعالیت سیستم ایمنی بدن ضروری و کمک به تولید گلبول های سفید خون(WBC) می کند که نقش سربازهای دفاعی در بدن برای مقابله با ویروس ها، باکتری ها و عوامل بیماری زا را بر عهده دارند، به همین جهت یکی از علائم کمبود روی ضعف سیستم ایمنی بدن و ابتلای مکرر به بیماری های ویروسی و عفونی مانند سرما خوردگی است.

2. تولید پروتئین

هر آنچه که در بدن از پروتئین ساخته می شود نیازمند روی است، این شامل اکثر سلول های بدن از قبیل DNA و RNA، آنزیم ها، بسیاری از هورمون ها از جمله هورمون های جنسی می باشد، از علائم کمبود روی در مردان می توان به کاهش میل جنسی و حجم منی اشاره کرد، همچنین در صورت کمبود روی آنزیم های گوارشی به میزان کافی تولید نمی شوند و مشکلات گوارشی از قبیل نفخ و رفلاکس معده بروز می کنند.

3. تولید کلاژن و کراتین

بخش اعظمی از پوست از پروتئینی بنام کلاژن ساخته شده و همان طور که اشاره شد روی برای تولید انواع پروتئین مورد استفاده قرار می گیرد از اینرو برای داشتن پوستی سالم و شاداب ضروری است به میزان کافی روی از طریق برنامه غذایی خود و یا به شکل مکمل غذایی (زینک پلاس، قرص زینک) دریافت کنید.

مو نیز از پروتئینی بنام کراتین ساخته شده است، ریزش موها، نازوکی تارهای مو می توانند ارتباط مستقیمی با کمبود روی در بدن داشته باشند.

4. سیستم بینایی

غلظت بالایی از روی در چشم ها وجود دارد و برای فعالیت سیستم بینانی و حفظ سلامت بخش های مختلف آن از جمله قرنیه و غیره ضروی است. تحقیقات زیادی نشان می دهند افراد مسنی که از مکمل های روی، سلنیوم، ویتامین A و E به میزان کافی استفاده می کنند تا 60 درصد کمتر به مشکلاتی از قبیل آب مروارید مبتلا می شوند.

5. متابولیزم مواد غذایی

روی با سایر مواد مغذی مانند منیزیم و ویتامین های ب کمک به تولید آنزیم های گوارشی، هضم و جذب مواد غذایی و تبدیل آن ها به انرژی می کنند که در اصطلاح به آن متابولیزم مواد غذایی گفته می شود.

6. مقابله با استرس

از نقش های دیگر روی کمک به غدد فوق کلیوی برای فعالیت و تولید هورمون ها است، یکی از ده ها وظایف غدد فوق کلیوی کنترل و واکنش به استرس است، حین استرس بدن به مصرف مقادیر زیادی از روی، منیزیم، ویتامین های ب5، ث، ب1 و ب6 می پردازد. یکی دیگر از علائم کمبود روی عدم کنترل استرس می باشد.اگر به هر دلیلی تحت استرس اعم از جسمانی و روانی به واسطه شرایط زندگی و شغلی خود هستید نیاز به مصرف مقدار بیشتری از مواد مغذی ذکر شده خواهید داشت تا از سلامت و انرژی کافی برخوردار باشید.روی(زینک) عملکرد و نقش های متعدد دیگری نیز در بدن انسان ایفا می کند که صرفا در این مقاله به چند مورد اشاره شد.

مصرف زینک به چه افرادی توصیه میشود ؟

خانم های شیرده وباردار و افرادی که دارای فعالیت ورزشی مرتب و منظم هستند، نیاز به روی بیشتری نسبت به سایر افراد دارند و اگر مقدار دریافت آنها از روی، کافی نباشد دچار کمبود آن وعوارض حاصل از آن خواهند شد.افرادی که در طی روز سیگار زیادی می کشند وکسانی که مشروبات الکلی می خورند،به مقدار بیشتری روی نسبت به سایرین نیازمند هستند. بیمارانی که دارای مشکلات کبدی وکلیوی هستند، هم چنین بیماران مبتلا بهدیابت، نیازمندبه روی بیشتری هستند. در هنگام ابتلا به عفونتها، نیاز به دریافت روی ، بیشتر ازسایر مواقع است.

کسانی که دچار سوختگی شده اند و یا بیمارانی که سکته های قلبی ( آنفارکتوس قلبی)کرده اند، هم چنین افرادی که دچار آرتروز هستند، بیشتر از حد معمول به روی نیازدارند.مقدار روی دریافتی از راه غذا به بدن بیماران مبتلا به سرطان باید اضافه شود.کم خونی یکی از بیماری هایی است که نیاز به دریافت روی را در بدن افزایش می دهد.

تحقیقات و بررسی های بالینی نشان داده است کسانی که مبتلا به جوش های صورت) آکنه ) هستند، دارای سطح پایینی از روی در خون بوده اند و دادن روزانه ۲۰۰ میلیگرم گلوکونات روی که معادل ۳۰ میلی گرم روی است می تواند باعث بهبود عفونت های جوشهای آن ها شود.کسانی که مبتلا به نورودرماتیت و پسوریازیس هستند، اغلب مبتلا به کمبود رویهستند.کسانی که مبتلا به زخم های پوستی اند، جهت ترمیم و بازسازی سریع تر،نیاز به مقدار روی بیشتری دارند.هم چنین افراد مبتلا به آلرژی و التهابات پوستی اغلب دچار کمبود سطح روی در خون هستند.

بررسی های انجام شده بر روی حیوانات نشان می دهد، طحال حیواناتی که دچار کمبود طولانی مدت روی شده اند پس از مدتی دچار چروکیدگی شده است.همان طور که می دانید طحال از اندام های ایمنی در بدن به شمار می رود. بنابراین کاهش روی موجب به هم خوردن سیستم ایمنی میشود و معمولا" افراد دچار نقص ایمنی و کمبود روی، اغلب مبتلا به گریپ و سرماخوردگی های متعدد می شوند.

خداوند متعال تمام نیازهای ما را در غذاهایی که روزی ما کرده است قرار داده است. مصرف دارو فقط در هنگام بیماری جایز است آنهم وقتی جایگزین های طبیعی وجود دارد نیازی نیست که از داروی شیمیایی استفاده کنیم. زینک ( Zinc ) همان عنصر روی است لذا استفاده از ظروف برنجی با توجه به اینکه برنج آلیاژی از مس و فلز روی می باشد و همچنین مصرف آب جوشیده که در سماور یا کتری برنجی جوشانده شده است، جهت جبران کمبود روی در کنار مصرف مواد غذایی مذکور مفید است.

برای تقویت سیستم دفاعی و رشد مناسب قد و رشد خوب مو باید از غذاهایی مثل عسل، گوشت پرندگان، پسته، بادام، فندق، انجیر و زیتون و گوشت گوسفند و تخم مرغ عسلی رسمی استفاده نمایید.

حال که یافتیم حکمای قدیم برای جبران نیاز بدن ما به عناصر مختلف، هوشمندانه عمل کرده اند و از مواد غذایی، ادویه ها و ترکیبات غذاهای مرسوم گرفته تا ظروف غذا (ظروف مسی، برنجی و چدنی) و لوازم پخت و پز (کفگیر حسوم) برای تمامی این موارد پیشنهادات ارزنده ای ارائه نموده اند که به تدریج به عنوان سنت مورد پذیرش مردم قرار گرفته اند در ذیل در خصوص اهمیت روی و عوارض کمبود آن در بدن می پردازیم:

روی یکی از عناصر معدنی کمیاب می باشد که پس از آهن بیشترین مقدار را در بدن انسان به خود اختصاص داده است. انسان به مقادیر ناچیزی از روی نیاز دارد ولی همین مقدار کم برای سلامت عمومی و رشد بدن بسیار حیاتی است، بطوریکه این نیاز حتی از پیش از تولد آغاز می گردد.

بدن یک انسان عادی با وزن 70 کیلوگرم حدود 1.4تا 2.3 گرم روی دارد و این روی در مقادیر ناچیز در تمام بافت های بدن انتشار می یابد ولی مقدار آن در استخوان ها، دندان ها و غده پانکراس بیشتر از بقیه بخشهای بدن است. مقدار روی در خون نیز حدود0.7 میلی گرم در هر 100 میلی لیتر می باشد، در حالیکه این مقدار در سرم یا پلاسما حدود 0.1 میلی گرم در هر 100 میلی لیتر است. حدود 99 درصد از کل روی موجود در بدن در سلول ها ذخیره شده و بقیه آن نیز در پلاسما و مایعات خارج سلولی وجود دارد.

کمبود روی یکی از دلایل متعدد خستگی، ضعف و کاهش اشتها و نیز کاهش در قدرت عملکرد حس چشایی و بویایی می باشد. کمبود روی همراه با لکه های سفید روی ناخن ها بوده و یکی از دلایل شایع بیش فعالی در کودکان و نیز اختلالات شبکیه ای چشم در آنها می باشد.

کمبود روی در پسرهای جوان موجب تکامل نامناسب غده پروستات و نیز عدم رشد و تکامل بیضه ها می گردد. در دختران جوان نیز موجب بروز اختلالات هورمونی و نیز اختلال در عملکرد تخمدان ها و تکامل رحم و مختل شدن چرخه های جنسی در آنها می گردد. علائم کمبود روی عبارتند از:

•  بروز عفونت های متعدد
• هیپوگناد یسم در مردان
• ریزش مو
• کاهش اشتها
• بروز اختلال در حس چشایی و بویایی
• بروز اختلال در دید به هنگام تاریکی و شب
• بروز زخم ها و اختلالات متعدد در پوست
• تأخیر در بهبود زخم های ایجاد شده در پوست
• بروز اسهال های مزمن و شدید
• تورم قرنیه ها
• بروز اختلالات و ناهنجاری های رفتاری

قابل ذکر است که همه این علامت ها در یک فرد بروز نکرده و به شرایط بدنی فرد و نیز میزان کمبود روی بستگی دارد.

مقدار نیاز روزانه بدن به روی

زنان بالغ روزانه به 5 الی 8 میلیگرم، مردان بالغ 8 الی 11 میلیگرم و کودکان 2 الی 5 میلیگرم روی نیاز دارند.

حاملگی، ورزش، استرس و بیماری های مزمن نیاز بدن به روی را افزایش می دهند.

علائم کمبود روی در بدن

• ضعف سیستم ایمنی و ابتلای مکرر به بیماری های عفونی و ویروسی
• تاخیر در بهبود زخم ها
• جوش و آکنه، خارش و آلرژی های پوستی
• ریزش مو و نازک شدن تارهای مو
• ناتوانی جنسی در مردان
• از دست دادن اشتها، حس بویایی و چشایی
• ضعف و کمبود انرژی
• لکه های سفید رنگ زیر ناخن ها

کدام نوع بهتر است ایرانی یا خارجی ؟

سولفات روی رایج ترین مکمل قابل استفاده روی است و نسبت به سایر اشکال کمترین قیمت را دارد اما حداقل جذب را دارد و باعث آشفتگی معده می شود. پزشک معالج معمولاً ۲۲۰ میلی گرم از سولفات روی را که حاوی تقریباً ۵۵ میلیگرم عنصر روی است، تجویز می کند. شکل های قابل جذب تر که قابل دسترس هستند عبارتند از: پیکولینات روی، سیترات روی، استات روی، گیسرات روی و مونومیتونین.

منابع غذایی حاوی روی (زینک)

بهترین منابع غذایی حاوی روی عبارتند از: گوشت گاو و گوساله، بادام زمینی، کنجد، غذاهای دریایی از قبیل میگو، ماهی و صدف، تخم کدو و به میزان کمتر روی در تخم مرغ، اسفناج، نخود فرنگی و قارچ یافت می شود.

مکمل های روی (زینک)

همان طور که اشاره شد زینک پلاس(قرص زینک) مکمل روی رایج در ایران است، شربت آن برای کودکان که قورت دادن قرص برای آن ها مشکل است و قرص آن برای بزرگسالان مناسب است.

توجه داشته باشید مصرف طولانی مدت و یا دوز بالای مکمل های روی باعث اختلال در جذب عنصر مس و تخلیه ذخایر آن در بدن می شوند که سبب بروز مشکلات جدی از قبیل کم خونی، ضعف، ریزش مو و غیره می گردد.

دوز و مدت زمان مصرف مکمل های روی باید توسط پزشک مشخص گردد.

سوالات شما کاربران عزیز در مورد قرص زینک و پاسخ متخصص

سوال : شربت زینک بهتر است یا قرص یا کپسول ؟

جواب : در مورد کودکان بیشتر شربت و بالغین قرص یا کپسول.

سوال : چه افرادی نباید از این مکمل استفاده کنند ؟

جواب : افرادی که دچارناراحتی های کبدی ورودهای اند، بایستی قبل از مصرف مکمل های حاوی روی، حتما با پزشک خود مشورت داشته باشند.

سوال : عوارض مصرف این مکمل ؟

جواب : بیشتر مواد معدنی کمیاب، در صورت مصرف بیش از حد برای بدن سمی هستند و این نکته در مورد روی صدق می کند. نشانه های مسمومیت عبارتند از: آشفتگی معده، استفراغ و معمولاً وقتی ایجاد می شود که ۲۰۰۰ میلی گرم و یا بیشتر مصرف شده باشد. مطالعات نشان می دهد که تا ۱۵۰ میلیگرم روی خطری ندارد اما معمولاً این میزان مورد نیاز نیست و با استفاده بدن از عناصر دیگر تداخل دارد. تحقیقات نشان میدهد که مصرف روزانه کمتر از ۵۰میلی گرم مصرف مطمئنی است اما اطلاعاتی در مورد مصرف طولانی مدت این مقدار روی در دسترس نیست.

یک عارضه جانبی منفی شناخته شده از روی این است که میزان زیاده روی باعث کاهش HDL(کلسترول خوب بدن) و افزایش LDL (کلسترول بد بدن) می شود. بعضی از تحقیقات نشان می دهد که مصرف خیلی زیاد روی باعث کاهش عملکرد ایمنی می شود در حالی که مطالعات دیگر این نظر را تایید نمی کند. اگر سولفات روی باعث تحریک معده شود شکل دیگری از روی برای مثال سیترات روی را مصرف کنید و قبل از آن با پزشک مشورت کنید. سایر عوارض جانبی از مسمومیت با روی عبارتند از:سرگیجه، سردرد، خواب آلودگی، افزایش تعریق، ناهماهنگی عملکرد عضلات، عدم تحمل الکل، توهم و کم خونی.

سوال : حتما باید توسط پزشک تجویز و مصرف شود ؟

جواب : بله چون در بسیاری موارد مصرف آن ضروری نیست.

سوال : آیا این مکمل جایگزین غذایی هم دارد ؟

جواب : به طور تقریبی در هر گرمگوشت۳تا ۵میلی گرم روی وجود دارد . نانسفید ،چربی وشکرفاقدروی هستند .گوشت،جگر، تخم مرغ، میگو ،گندم سبوس دار ، تخم کدو حلوایی وگوجه فرنگی از روی غنی هستند. با خوردن هر ۱۰۰ گرم عدس یا نخود یا گندم آسیاب نشده میتوان ۴ تا ۵ میلی گرم روی وارد بدن کرد . در هر صد گرم سبوس گندم یا هر صد گرم ذرت، ۳میلی گرم روی به بدن می رسد.

تخم کدو حاوی روی فراوان است که خوشبختانه در ایران بیشتر از سایرکشور ها استفاده می شود . در هر ۱۰۰ گرم آن ۵/ ۶ تا ۵/۷ میلی گرم روی دریافت می شود. جالب است که بدانید ، جوانه گندم، حاوی ۱۷ میلیگرم روی ، و به عبارتی غنی از روی است و خوردن آن به تمام افراد توصیه می شود. در هر ۱۰۰ گرمجگرگوساله ، ۸/۷ میلی گرم روی وجود دارد. ماده ی غذایی پر اهمیت در رساندن روی به بدن ، صدف خوراکی است که در هر ۱۰۰ گرمآن ۶۰- ۵۹ میلی گرم روی وجود داشته و بسیار غنی است که البته در ایران مصرف نمی شود.

سوال : تا چه زمانی باید مصرف شود؟ روش خاصی دارد؟مثلا قبل یا بعد غذا؟ و یا...

جواب : کلیه مکمل های حاوی روی بایستی همراه غذا مصرف شده تا از ایجاد تهوع جلوگیری شود.وقتی شما بهترین فایده را از مکمل های روی می برید که آن را با آب و یا آب میوه (نه با شیر) در بین غذاها مصرف کنید و همزمان با مکمل های آهن و کلسیم،‌ آنها را مصرف نکنید. اگر برای معده شما مشکل ایجاد کرده باشد می توانید آنرا همراه غذا مصرف کنید.

افرادی که به مدت طولانی روزانه ۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم روی مصرف کرده اند، می توانند دچار اختلال جذب املاح آهن و مس شده و همچنین به کمبود این دو املاح در بدن دچار شوند. حتی دیده شده است کسانی که روزانه ۲ گرم به مدت طولانی روی خورده اند ، علائمی مثل استفراغ،تهوع، درد های شکمی وتب را نشان داده اند.
افرادی که دچارناراحتی های کبدی ورودهای اند، بایستی قبل از مصرف مکمل های حاوی روی، حتما با پزشک خود مشورت داشته باشند.

سوال : آیا مصرف مکمل زینک سن و جنسیت خاصی دارد؟ طریقه مصرف باید چطور باشد؟ روزانه چقدر؟

جواب : بررسی های انجام شده نشان می دهد که نیاز خانم ها به این عنصر مهم وضروری روزانه، حداقل ۱۰ میلی گرم و نیاز آقایان روزانه، حداقل ۱۲میلی گرم است. بیشتر دیده می شود که مقدار مصرفی روی بسیار کم تر از مقدار نیاز بررسی شده است .
مرکز تغذیه کشور آلمان و امریکا توصیه می کنند که برای پیشگیری از امراض حاصل شده از کمبود روی، خانم ها روزانه ۱۲ میلی گرم و آقایان ۱۵ میلی گرم روی به بدن خود برسانند. البته دوز و مقدار درمانی که توسط دکتر ورباخ بیان شده، روزانه بین ۱۰۰- ۲۰ میلی گرم است. اصولا" دوز ۱۵ میلی گرم در روز را حد متوسط دریافت روزانه می دانند.

بیشتر بخوانید :

انواع قرص آهن / معرفی و شناخت انواع قرص آهن برای درمان کم خونی

همه چیز در مورد شربت زینک پلاس

موارد مصرف و فواید پماد زینک اکسید