همه چیز در مورد آنتی بیوتیک سفورکسیم

موارد مصرف سفورکسیم

سفوروکسیم‌ یک‌ آنتی‌بیوتیک سفالوسپورینی‌ است‌. این‌ آنتی‌بیوتیک‌ در درمان‌ تعداد زیادی‌ از بیماری‌ها، مثل‌ عفونت‌های‌ تنفسی‌، عفونت‌ گوش میانی‌، عفونت ‌پوست و بافت‌ نرم‌، سینوزیت‌، و عفونت‌های‌ ادراری‌ تناسلی‌ مؤثر است‌. سفوروکسیم‌ همچنین‌ برای‌ جلوگیری‌ از عفونت‌ در بیمارانی‌ که‌ تحت‌ عمل‌ جراحی‌ قرار گرفته‌اند و در افرادی‌ که‌ به‌ هر علت‌ مستعد عفونت‌ هستند استفاده‌ می‌شود.

سفوروکسیم یکی از سفالوسپورین های نسل دوم می باشد که در زمان عفونت های متعدد مثل عفونت های استخوان و مفاصل، برونشیت و دیگر عفونت های راه تنفسی تحتانی، گونوره آ، مننژیت، اوتیت مدیا، پرتیونیت، فارنژیت، سینوزیت، عفونت های پوستی و عفونت های بافت نرم و عفونت های راه ادراری کاربرد دارد. هم چنین به عنوان پروفیلاکسی عفونت های جراحی کاربرد دارد. سفوروکسیم به صورت خوراکی به صورت استراستوکسی اتیل وانکستیل به فرم قرص و یا سوسپانسیون و بعد از غذا تجویز می شود و یا به صورت نمک سدیم تزریق می شود.

اشکال دارویی سفورکسیم

• پودر جهت تهیه سوسپانسیون خوراکی: 125 میلی گرم و 250 میلی گرم/ 5 میلی لیتر
• قرص روکشدار: 125 میلی گرم، 250 میلی گرم و 500 میلی گرم
• آمپول: ویال 750 میلی گرم و 1.5 گرم و 7.5 گرم

نام های تجاری سفورکسیم

• Farinate
• Ceftin
• Kefurox

مکانیسم اثر سفوروکسیم

مانند سایر آنتی بیوتیک های این دسته مانع از تشکیل دیواره سلولی در باکتری می شود. دیواره سلولی در باکتری باعث حفاظت سلول در مقابل عوامل محیطی می گردد و در صورتی که این دیواره بصورت کامل تشکیل نشود سلول باکتری در محیط آبکی با جذب آب می ترکد. سفوروکسیم در مرحله آخر تشکیل پپتیدوگلیکان جایگزین عوامل تشکیل دهنده پپتیدوگلیکان می شود و باعث تشکیل دیوار سلولی ناقص می گردد.

فارماکوکینتیک سفوروکسیم

سفوروکسیم اگزتیل از مسیر گوارشی جذب می شود و به سرعت در مخاط روده و در خون به سفوروکسیم هیدرولیز می گردد. همراه با غذا میزان جذب بیشتر می شود. اوج غلظت پلاسمایی متعاقب یک دوز خوراکی طی 2 تا 3 ساعت ایجاد می شود. نمک سدیم دارو به طریق تزریق داخل عضلانی یا داخل وریدی تجویز می شود. متعاقب یک دوز 750 میلی گرمی داخل عضلانی اوج غلظت پلاسمایی 27 میکروگرم در میلی لیتر طی 45 دقیقه حاصل می شود. تا 50درصد سفوروکسیم موجود در گردش خون به پروتئین های پلاسما متصل می شود.

نیمه عمر پلاسمایی حدود 70 دقیقه می باشد و در اختلالات کلیوی و نوزادان افزایش می یابد. این دارو به صورت وسیع در بدن توزیع می شود از جمله در مایع پلورال، خلط، استخوان، مایع سنیوویال اما تنها در حالت التهاب پرده های مننژ به حد غلظت های درمانی در مایع مغزی نخاعی می رسد. از جفت عبور می کند و در شیر مادر یافت می شود. این دارو به صورت تغییر نکرده و از طریق فیلتراسیون گلومرولی و ترشح توبولی دفع می شود و غلظت های بالایی از آن در ادرار یافت می شود. متعاقب تزریق دارو اکثر دوز تجویزی طی 24 ساعت دفع می گردد که بیشتر آن طی 6 ساعت اول است. پروبنسید با این دارو در ترشح توبولی کلیه رقابت می کند که باعث ایجاد غلظت های پلاسمایی بالاتر و طولانی تر سفوروکسیم می شود. مقادیر کمی از آن در صفرا یافت می شود. دیالیز باعث کاهش غلظت های پلاسمایی می گردد.

چگونگی‌ مصرف‌ سفوروکسیم

قرص‌های‌ سفوروکسیم‌ را می‌توان‌ با شکم‌ خالی‌ مصرف‌ کرد، یا می‌توان‌ برای‌ جلوگیری‌ از دل‌ بهم‌ خوردگی‌ آن‌ را با غذا خورد. البته‌، سوسپانسیون‌ خوراکی را بهتر است‌ با شکم‌ خالی‌ حداقل‌ 2 ساعت‌ پیش‌ از غذا یا 1 ساعت‌ پس‌ از غذا مصرف‌ کرد. بهتر است‌ دارو در نوبت‌هایی‌ با فواصل‌ یکسان‌ در طی‌ شبانه‌روز مصرف‌ شود تا سطح‌ دارو در خون ثابت‌ باقی‌ بماند. مثلاً اگر قرار است‌ دو بار در روز مصرف‌ شود، هر 12 ساعت‌ (مثلاً 8 صبح‌ و 8 شب‌). اگر این‌ برنامه‌ با فعالیت‌های‌ کاری‌ و خواب‌ شما تداخل‌ دارد، در تعیین‌ یک‌ برنامه‌ زمانی‌ مناسب‌تر از پزشکتان‌ کمک‌ بگیرید.

مهم‌ است‌ که‌ دارو سر وقت‌ و به‌طور کامل‌ استفاده‌ شود، حتی‌ اگر احساس‌ بهبودی‌ می‌کنید. اگر پیش‌ از اتمام‌ دارویتان‌ آن‌ را قطع‌ کنید ممکن‌ است‌ علایم‌تان‌ مجدداً عود کند. اگر یک‌ نوبت‌ را فراموش‌ کردید ، به‌ مجردی‌ که‌ به‌ یاد آوردید مصرف‌ کنید. البته‌ اگر تقریباً موقع‌ نوبت‌ بعدی‌ رسیده‌ است‌، نوبت‌ فراموش‌ شده‌ را رها کرده‌، به‌ برنامه‌ منظم‌ دارویی‌تان‌ برگردید. مقدار دارو را دو برابر نکنید.

روش و مقدار مصرف سفورکسیم

• سفوروکسیم در بالغین و کودکان بالای 12 سال: 125 تا 500 میلی گرم از راه خوراکی، دو بار در روز و به مدت 10 روز مصرف می شود.
• سفوروکسیم در کودکان کمتر از 12 سال: 125 تا 250 میلی گرم از راه خوراکی، دو بار در روز (هر 12 ساعت) به مدت 10 روز مصرف می شود و حداکثر دوزاژ روزانه 500 میلی گرم است.
• سفوروکسیم در بالغین با عفونت های وخیم: دوز معمول بین 750 میلی گرم تا 1.5 گرم از راه تزریق عضلانی یا وریدی است. که هر 8 ساعت و اغلب بین 5 تا 10 روز تجویز می شود.
• سفوروکسیم در کودکان و شیرخواران بالای 3 ماه با عفونت های وخیم: روزانه 50 تا 100 میلی گرم بر کیلوگرم از راه عضلانی یا وریدی در دوز های منقسم هر 6 تا 8 ساعت یکبار تجویز می شود.

مصرف سفورکسیم در بارداری و شیردهی

• بهتر است سفوروکسیم در بارداری استفاده نشود.
• این دارو در شیر ترشح می شود و بنابراین مصرف سفوروکسیم در دوران شیردهی باید همراه با احتیاط باشد.

موارد منع مصرف سفوروکسیم

حساسیت شدید نسبت به پنی سیلین یا سایر سفالوسپورین ها

عوارض جانبی سفوروکسیم

• همانند سفالوتین سدیم در بعضی بیماران ناراحتی های گوارشی شامل اسهال و حالت تهوع و استفراغ رخ داده است.
• گزارش های نادری از بروز سندرم استیون-جانسون و نکروز سمی اپیدرم موجود می باشد.
• در بعضی کودکان کاهش شنوایی ملایم تا متوسط در طی درمان با این دارو به خاطر مننژیت دیده شده است.

تداخلات دارویی سفوروکسیم

• مصرف پروبنسید (یکی از داروهای درمان نقرس) به طور همزمان باعث کاهش دفع کلیوی سفوروکسیم و افزایش سطح خونی آن می گردد.
• سفوروکسیم اثر داروهای ضد انعقادی خوراکی(مثل وارفارین) را تغییر می دهد.

هشدار ها در رابطه با سفوروکسیم

1- در صورت وجود سابقه حساسیت به پنی سیلین ها، و مشتقات آنها، سفالوسپورین ها یا پنی سیلامین با احتیاط فراوان مصرف شود.
2- این دارو ممکن است موجب ایجاد پاسخ مثبت کاذب در آزمون کومبس و قند ادرار شود.
3- در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه ، کاهش مقدار مصرف دارو ضروری است .
4- سفالوسپرین ها ممکن است سبب بروز کولیت پسودوممبران شوند.

موارد احتیاط‌ در هنگام مصرف سفوروکسیم

در صورت‌ وجود هریک‌ از موارد زیر پیش‌ از مصرف‌ سفوروکسیم‌، پزشکتان‌ را مطلع‌ سازید:

• حساسیت‌ به‌ هر نوع‌ ماده‌ غذایی‌، نگهدارنده‌ها، رنگ‌های‌ خوراکی‌، یا داروهای‌ دیگر به‌ ویژه‌ آنتی‌بیوتیک‌ها ( پنی‌سیلین‌ها یا سفالوسپورین‌ها).
• بارداری‌ یا شیردهی‌.
• مصرف‌ مشروبات‌ الکلی‌.
• مصرف‌ داروهای‌ دیگر، به‌ ویژه‌ داروهای‌ ضدالتهابی‌ غیراستروییدی‌ (مثل‌ ایبوپروفن و آسپیرین )، ضدانعقادها (رقیق‌کننده‌های‌ خون‌ نظیر وارفارین )، پروبنسید (یک‌ داروی‌ درمان‌نقرس‌ ).
• ابتلا به‌ مشکلات‌ خونریزی‌دهنده‌ (نظیر زخم‌ معده ، هموفیلی ‌، و کمبود پلاکتی‌)، کولیت (التهاب‌ روده‌ بزرگ‌ ) یا بیماری‌های‌ کلیوی‌ و کبدی‌ یا سابقه‌ هریک‌ از موارد مذکور.

توصیه هنگام‌ مصرف‌ سفوروکسیم

• حتی‌ در صورت‌ احساس‌ بهبودی‌، داروی‌ تجویز شده‌ را تا آخر مصرف‌ کنید تا عفونت‌ بدنتان‌ درمان‌ شده‌، از عود بیماری‌ جلوگیری‌ شود.
• سفوروکسیم‌ را دور از دسترس‌ کودکان‌، دور از گرما، نور مستقیم‌، و حرارت‌ مرطوب‌ نگه‌ دارید (در این‌ شرایط‌ سفوروکسیم‌ فاسد می‌شود). سوسپانسیون‌ پس‌ از تهیه‌ باید دریخچال نگهداری‌ شود و ظرف‌ 14 روز استفاده‌ شود.
• پیش‌ از مصرف‌ شیشه‌ را به‌ خوبی‌ تکان‌ دهید.
• از پیمانه‌ داخل‌ جعبه‌ دارو برای‌ اندازه‌گیری‌ مقدار دارو استفاده‌ کنید.
• اگر در بلعیدن‌ قرص‌های‌ سفوروکسیم‌ مشکل‌ داشتید، قرص‌ها را خرد کرده‌ با کمی‌ غذا مثل‌ پودینگ‌ شکلات مخلوط‌ کنید، برای‌ رفع‌ مزه‌ تلخ‌ دارو نیز به‌ دنبالش‌ مقداری‌ مایع‌ طعم‌دار مثل‌ آب‌ پرتقال یا شیرکاکائو بنوشید.
• اگر ظرف‌ 3 روز از آغاز درمان‌ با سفوروکسیم‌ احساس‌ بهبود ندارید با پزشکتان‌ مشورت‌ کنید.

نبایدهای مصرف سفورکسیم

• نباید سفوروکسیم‌ تاریخ‌ مصرف‌ گذشته‌ را استفاده‌ کنید.
• نباید پیش‌ از اتمام‌ دارو آن‌ را قطع‌ کنید، مگر به‌ دستور پزشک‌.

توجهات پزشکی – پرستاری هنگام مصرف سفورکسیم

• کشت و تست های حساسیت میکروبی باید قبل از شروع درمان با سفوروکسیم انجام شود.
• محل تزریق عضلانی و وریدی سفوروکسیم را از نظر بروز حساسیت و فلبیت بررسی نمائید.
• در صورت بروز علائم و نشانه های کولیت پسودومامبرانو، تجویز دارو را قطع نمائید. البته این عارضه نادر است.
• در صورت بروز واکنش های افزایش حساسیت، تجویز دارو را قطع نمائید.

توجهات بیمار- خانواده در هنگام مصرف سفورکسیم

• بهتر است قرص سفوروکسیم با معده خالی مصرف شود (حداقل یک ساعت قبل و یا دو ساعت بعد از غذا).
• در صورتی که بیمار مشکلات گوارشی دارد می تواند داروی سفوروکسیم خوراکی را همراه با غذا مصرف کند.
• دوره درمان باید کامل شود حتی اگر فرد احساس بهبودی دارد.
• دارو را سر وقت مقرر مصرف نمایید.
• قبل از مصرف شیشه حاوی سوسپانسیون خوراکی سفوروکسیم را به خوبی تکان دهید.
• در صورت بروز علائم عفونت ثانویه (رویش زوائد خزه مانند و سیاه رنگ بر روی زبان، خارش و ترشح واژینال، مدفوع شل و آلرژی) به پزشک خود اطلاع دهید.
• برای مصرف سوسپانسیون خوراکی سفوروکسیم از پیمانه داخل جعبه دارو استفاده نمایید تا مقدار مصرف دارو دقیق باشد.
• اگر بلعیدن قرص های سفوروکسیم (قرص فارینات) برای بیمار مشکل است، می توان قرص را را خرد کرد و با مقدار کمی غذا استفاده کرد و برای بر طرف شدن مزه تلخ آن، می توان همراه با آب میوه مصرف نمود.

شرایط نگهداری سفورکسیم

بعد از تهیه سوسپانسیون خوراکی سفوروکسیم، دارو را می توان تا 14 روز در یخچال نگهداری کرد.

مراحل تهیه سوسپانسیون خوراکی

برای تهیه سوسپانسیون باید از آب جوشیده سرد شده استفاده کرد اگر از آب نجوشیده استفاده شود اثر آنتی بیوتیک از بین می رود. ابتدا باید پودر را کاملا تکان داد که از هم باز شود و بهم چسبیده باقی نماند، سپس آب جوشیده سرد شده تا خط نشانه روی ظرف اضافه شود و در نهایت شیشه را به خوبی تکان دهید تا به شکل سوسپانسیون در آید. ظرف دارو باید نیم ساعت به صورت ساکن قرار گیرد، در این مدت سطح دارو از خط مورد نظر پایین تر می آید که دوباره مقداری آب به آن اضافه نمایید تا به سطح مشخص باز گردد. دارو باید در یخچال نگهداری شود و قبل از هر بار مصرف دارو را کاملا تکان دهید. حداکثر تا 14 روز بعد از تهیه سوسپانسیون می توان از آن استفاده کرد.

بیشتر بخوانید:

تتراسایکلین و کاربردهای فراوان این دارو

موارد مصرف قرص متوکلوپرامید و عوارض جانبی این دارو

موارد مصرف قرص فلوکونازول یا دیفلوکان و عوارض جانبی این دارو

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم