دلایل غش کردن چیست؟

هنگام غش کردن، در بدن و مغز چه اتفاقی می‌افتد؟

چرا غش میکنیم؟

بسیاری از ما در طول زندگی شاهد از حال رفتن یا به اصطلاح غش کردن اطرافیان و نزدیکان خود بوده‌ایم،با دلگرم همراه باشید تا با علت ها غش کردن آشنا شوید.

همه چیز در مورد غش

بسیاری از ما در طول زندگی شاهد از حال رفتن یا به اصطلاح غش کردن اطرافیان و نزدیکان خود بوده یا در بسیاری از مواقع در فیلم ها و سریال های تلویزیونی افرادی را که در اثر شنیدن یک خبر ناخوشایند مدت کوتاهی به این حالت دچار می شوند، دیده ایم.

غش کردن را بیهوش شدن و از دست دادن موقت هوشیاری به طور ناگهانی و بـرای مدتی کوتاه در نتیجه نرسیدن خون کافی به مغز تعریف می کنند. هنگامی که جریان خون به مغز کم شود به این دلیل که مغز کنترل خود را روی اعضای بدن از دست می دهد، قدرت و هوشیاری کم یا از بین رفته و فرد غش می کند.

اگر غش کردن با یک مشکل جدی پزشکی همراه نباشد این عارضه معمولا بعد از چند ثانیه یا چند دقیقه برطرف شده و فرد دوباره هوشیار می شود.افراد زمانی غش می‌کنند یا از حال می‌روند که خون‌‌رسانی به مغز آنها بیش از حد کاهش می‌یابد.

فردی که در حال غش کردن است ابتدا دچار رنگ‌پریدگی می‌شود زیرا خون بسیار کمی به پوست‌اش می‌رسد و سپس به طور موقت هوشیاری خود را از دست می‌دهد.معمولا در عرض یک دقیقه دراز کشیدن، جریان خون فرد به حالت قبلی بازگشته و او هوشیاری خود را باز می‌یابد. حملات غش ممکن است هیچ اهمیت پزشکی نداشته یا علامتی از یک اختلال جدی باشد.

چند اختلال پزشکی، از جمله بی‌نظمی‌های مرگ‌بار قلبی و سرفه‌های ناگهانی و شدید می‌توانند موجب غش و از حال رفتن فرد شوند. برخی افراد هم وقتی خیلی خسته می‌شوند، خبرهای ناراحت کننده می‌شنوند یا چیز ناخوشایندی می‌بینند، از حال می‌روند.

در این وضعیت، ضربان قلب کند شده و فشار خون دچار افت ناگهانی می‌شود. مهم نیست چه اندازه پیش پا افتاده به نظر می‌آید بی‌هوشی را باید مثل یک فوریت پزشکی تحت درمان قرار داد تا وقتی که نشانه‌ها بر طرف شده و علت آن مشخص شود.

علایم غش کردن

آشنایی با نشانه های غش کردن، بسیار مهم است زیرا عدم اطلاع از علائم این عارضه می تواند سبب به خطرانداختن جان فرد شود. دکتر صدرالاسلامی با بیان این که فردی که در حال غش کردن است به دلیل رسیدن خون کمتری به پوست ابتدا دچار رنگ پریدگی شده و سپس هوشیاری خود را از دست می دهد، می افزاید:

احساس سبک شدن سر بـه طور ناگهانی، ضعف عمومی، تاری دید ناگهانی و احساس صدایی مثل سوت در گوش، تهوع و استفراغ، رنگ پریدگی و تعریق، گزگز دست و پا، نبض ضعیف، تنفس سطحی و افت فشار خون و در نهایت از دست دادن تعادل، سقوط و بیهوش شدن از علایم شایع غش هستند.

علل غش کردن چیست؟

شایع‌ترین علت غش، بروز شوک عروقی است.

متخصص مغز و اعصاب می‌گوید:

غش می‌تواند در یک فرد کاملاً سالم در اثر یک عکس‌العمل عاطفی نظیر شنیدن خبری ناراحت‌کننده یا حتی خوب، دیدن صحنه‌ای ناخوشایند (شوک هیجانی)، درد شدید، ترس و استرس، خستگی مفرط، ایستادن طولانی، گرما، برخاستن ناگهانی از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده، سوءتغذیه، کم‌خونی، فقدان هوای تازه یا حتی مصرف داروهای غیرمجاز روان‌گردان باشد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان توضیح می‌دهد:

حملات غش همچنین ممکن است متعاقب یک سری بیماری‌های قلبی ـ عروقی، علل عصبی، افت قند خون و همچنین شل شدن ناگهانی عروق بدن در اثر محرک‌های داخلی یا خارجی نظیر سنکوپ سینوس کاروتید، سنکوپ دفع ادرار، سنکوپ عصبی و قلبی و همچنین کاهش حجم خون به دلیل خون‌ریزی، اسهال و استفراغ شدید نیز دیده شود.

نحوه برخورد کردن با بیماری که غش کرده است:

هرچند این عارضه در اغلب موارد ممکن است دارای اهمیت پزشکی نبوده، اما در مواردی می تواند نشان از یک بیماری جدی در فرد نیز باشد. دکتر صدرالاسلامی با بیان این که معمولا در عرض یک دقیقه درازکشیدن، جریان خون فرد غش کرده به حالت قبلی بازگشته و هوشیاری دوباره باز خواهد گشت، می گوید:

بایستی بیمار در وضعیت درازکش قرار گرفته و پاها بالاتر از سر قرار گیرد تا جریان خون به سمت مغز برقرار شود. در صورتی که امکان دراز کشیدن نباشد می توان سر بیمار را در حالت نشسته وسط دو زانو قرار داد.

می توان با پاشیدن کمی آب سرد به صورت بیمار یا واردکردن محرکی به او باعث انقباض دوباره عروق بدن فرد و برگشت به حالت هوشیاری شد، اما اگر فرد به محرک ها پاسخ نداد ارزیابی علائم حیاتی (نبض و تنفس) و در صورت لزوم اقدامات اولیه چون احیای قلبی و ریوی تا رساندن بیمار به مراکز درمانی ضروری است.

فرق غش و تشنج

شاید بپرسید تفاوت غش با تشنج چیست و چه طورآنها را از همدیگر تشخیص دهیم؟

به طور طبیعی، سلو‌ل‌های مغزی، دشارژهای الکتریکی هماهنگ و منظمی ایجاد می‌کنند اما وقتی این دشارژها (تخلیه بار الکتریکی) نامنظم شده و سازمان‌دهی خود را از دست بدهند تشنج رخ می‌دهد. تشنج بزرگ‌ (گراندمال) که به آن حمله هم می‌گویند، حالتی غیرارادی از انقباض و شل شدن متفاوت عضلات، همراه با از دست دادن هوشیاری است.

تشنج‌های ناشی از بیماری‌ صرع، رایج‌ترین نوع تشنج هستند اما چند نوع اختلال دیگر هم می‌توانند باعث تشنج شوند:

نارسایی کلیه، مننژیت (التهاب پرده‌های مغز) ، انتشار مسمومیت در خون (توکسمی) بارداری، صدمات سر، ترک ناگهانی برخی از داروها مثل دیازپام و ...

طرز برخورد با تشنج

وقتی در کنار فردی هستید که دچار تشنج شده اقدامات زیر را انجام دهید:• نگذارید شخص به خودش آسیب‌ برساند:

اگر فرد دچار استفراغ شد، سر او را به یک طرف بچرخانید، به طوری که مواد استفراغ شده از دهان‌اش خارج و وارد نای یا ریه نشوند. مبلمان یا اشیای اطراف بیمار را جمع کنید تا خطر آسیب رسیدن به او حین حرکات غیرارادی بدن، کاهش یابد. سعی نکنید جلوی حرکات شخص تشنجی را بگیرید.

اگر چه ممکن است تنفس شخص به طور گذرا متوقف گردد و اگر رنگ پوست‌اش روشن باشد ممکن است در نتیجه کمبود اکسیژن باشد اما تنفس تقریبا همیشه بدون نیاز به احیای قلب و ریه به حالت طبیعی بازمی‌گردد. شخص را به پهلو بخوابانید: وقتی تشنج تمام شد شخص را به پهلو بخوابانید.

این وضعیت امکان تنفس طبیعی را فراهم کرده و به مواد استفراغ شده، اجازه می‌دهد از دهان و راه هوایی خارج شوند. چنانچه حین تشنج زبان یا لپ خود را گاز گرفته باشد ممکن است از دهان‌اش خون بیاید. پس از تشنج، فرد ممکن است تا مدتی گیج و منگ باشد. تا موقعی که هوشیاری خود را کاملا باز یابد، او را تحت مراقبت قرار دهید.

همچنین بخوانید:

دلایل غش کردن چیست؟

علت و درمان سرگیجه ناگهانی در طب سنتی

دلایل ضعف رفتن دست و پا چیست؟

چنانچه شخص دچار تشنج شده و یکی از نکات زیر در مورد او صدق می‌کند از اورژانس تقاضای کمک کنید:

• فرد مورد نظر اصلا سابقه تشنج نداشته
• حمله تشنج بیش از چند دقیقه طول کشیده
• تشنج حالت راجعه دارد.

3 اشتباه رایج غش وقتی کسی غش میکند!

1. دادن آب قند به فردی که غش کرده!

یکی از رایج‌ترین تصورات نادرست هنگام غش کردن، مصرف آب قند است. باید توجه داشته باشید که دادن آب قند به فرد غش کرده ممکن است خطرناک باشد زیرا آب قند در حالتی که هوشیاری فرد کامل نیست، به داخل ریه می‌رود و باعث اختلالات تنفسی و حتی خفگی خواهد شد اما هنگامی که هوشیاری فرد تا حدودی بازگشت، دادن آب قند یا مایعات شیرین بلامانع است.

2. غش ناشی از ضعف است یا ناشی از جن‌زدگی!

غش کردن یا سنکوپ عبارت است از بی‌هوش شدن ناگهانی و کوتاه‌مدت که به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به مغز اتفاق می‌افتد. استرس‌های شدید و بلند شدن از تخت یا صندلی به‌طور ناگهانی از شایع‌ترین علل این بیماری به شمار می‌روند اما برخی اختلالات ضربان قلب و بیماری‌هایی مانند صرع نیز می‌توانند این بیماری را به وجود آورند. آب و هوای گرم، کهولت سن و حتی دیابت نیز می‌تواند در بروز غش موثر باشد.

خالی از لطف نیست که یک باور نادرست دیگر را هم متذکر شوم. بیش از این تصور می‌شد که فردی که غش یا تشنج کرده، جنی شده و یا جن در او رسوخ کرده است اما پذیرش این باور نادرست نیز موجب پنهان‌کاری فرد مبتلا به غش یا تشج می‌شود و از درمان بیماری خود بی‌تفاوت می‌گذرد.

این در حالی است که غش کردن پدیده‌ای خوش‌خیم و کنترل‌شونده است و فرد می‌تواند به راحتی به زندگی بازگردد. نکته آخر نیز اینکه اگر دفعات بروز غش کردن زیادتر از دوبار باشد، می‌تواند بیماری صرع باشد و نیاز به درمان‌های بیشتری خواهد داشت.

3. با بوی کاه‌گل، غش‌کرده‌ها به هوش می‌آیند!

اگر یادتان باشد سال‌ها پیش برای افرادی که غش می‌کردند کاهگل یا کاهگل آب‌زده می‌آوردند و جلوی بینی او می‌گرفتند. این باور نیز قدیمی شده است و اگر تصور کنیم فردی دچار هیستری است، می‌توانیم پنبه الکل جلوی بینی‌اش بگیریم و او را به هوش آوریم ولی اگر بی‌هوشی جدی باشد با پنبه الکل هم نمی‌توان فرد را هوشیار کرد.

توصیه مهم راجع به غش کردن

• بیهوشی را باید مانند یک فوریت پزشکی و تا زمانی که نشانه های آن به طور کامل در فرد از بین نرفته است تحت درمان قرار داد.
• باید در نظر داشت تا موقعی که بیمار، هوشیاری نسبی خود را به دست نیاورده است از دادن مایعات نظیر آب قند یا خوراکی دیگر به او خودداری شود زیرا آب قند در حالتی که هوشیاری فرد کامل نیست، به داخل ریه ها وارد شده و باعث اختلالات تنفسی و حتی خفگی خواهد شد.
• غش کردن و بیهوشی را باید مانند یک فوریت پزشکی تحت درمان قرار داد تا هنگامی که نشانه‌ها برطرف و علت آن مشخص شود.
• تا موقعی که بیمار، هوشیاری نسبی خود را به دست نیاورده است، از دادن مایعاتی نظیر آب قند یا خوراکی دیگر به او خودداری شود، زیرا آب قند در حالتی که هوشیاری فرد کامل نیست، به داخل ریه‌ها وارد شده و باعث اختلالات تنفسی و حتی خفگی خواهد شد.

ممکن است نبض فرد ضعیف و کند باشد، بنابراین به دقت او را بررسی کنید:

1.  اگر نفس نمی‌کشد، ممکن است مشکل جدی‌تر از یک حمله غش باشد. بلافاصله به اورژانس زنگ بزنید و احیای قلب و ریه را آغاز کنید.
2.  اگر نفس می‌کشد پاهای بیمار را روی صندلی یا هر شیء بلند بگذارید، به طوری که پاها بالاتر از سر قرار گیرند. این وضعیت به نیروی جاذبه این امکان را می‌دهد تا خون را به سمت مغز بکشد. کمربند، یقه یا هر لباس تنگی را شل کنید. اغلب فرد به سرعت هوشیاری خود را باز می‌یابد.
3.  سایر علایم و نشانه‌ها را بررسی کنید و ببینید آیا بیمار درد قفسه سینه دارد یا نه؟ آیا مشکل تنفسی واضح در او وجود دارد؟
4.  آیا بیمار از خواب‌رفتگی اندام یا ادامه ضعف عضلانی شاکی است؟ این‌ها ممکن است علایم یک بیماری زمینه‌ای باشند، در صورت بروز هر کدام از این علایم و نشانه‌ها به سرعت به اورژانس مراجعه کنید.
5.  هنگامی که حمله غش و ضعف تمام شد، رنگ چهره بیمار به حالت طبیعی برمی‌گردد. اغلب اوقات ممکن است تا مدتی پس از غش، فرد همچنان احساس ضعف و بی‌حالی داشته باشد، بنابراین استراحت کردن و صحبت کردن به مدت چند دقیقه کمک کننده است.
6. اگر در اثر غش کردن و زمین خوردن فرد دچار آسیب‌هایی شده، هر نوع کوفتگی، کبودی یا جراحت را مداوا کنید و اگر این صدمات جدی است از اورژانس تقاضای کمک کنید.

کمک‌ کردن به فردی که غش کرده

برای کمک به شخصی که غش کرده یا احساس می‌کند در شرف غش کردن است، چند کار می‌توانید انجام دهید:

• ابتدا او را در وضعیت درازکش قرار دهید. اگر کسی در وضعیت نشسته یا ایستاده از ضعف و سرگیجه شکایت دارد، او را بخوابانید. اگر جایی برای این کار نیست از او بخواهید در وضعیت  نشسته، به جلو خم شود و سرش را بین زانوها قرار دهد. این کار به افزایش جریان خون مغز کمک می‌کند. اگر شخصی غش کرده و هنوز در وضعیت نشسته است، فوراً او را به روی زمین بخوابانید.
•  اگر حمله غش باعث زمین خوردن فرد شده است، او را به پشت بخوابانید.