میگرن چیست؟

سردرد میگرن بسیار شایع است. این سردرد شدید و گاهی بیچاره کننده است ولی خوش خیم و بی خطر است. کافی است که شما بدانید میگرن دارید و به دنبال اطلاعات مفید و البته قابل اطمینان و علمی باشید.

آنگاه به راحتی با این بیماری کنار خواهید آمد. من سعی کرده ام در این خلاصه لپ مطلب را در پاسخ بیماران بیشمار یا اطرافیان کنجکاوشان بیاورم.

تخمين زده مي شود كه شش نفر از صد نفر به ميگرن كه نوعي از سردردهاي مزمن محسوب مي شود، مبتلا هستند و معمولا" خانمها بيشتر به ميگرن مبتلا مي شوند .(بیش از ده درصد ) میگرن اغلب نوجوانان و جوانان را درگیر خود می کند و با بالاتر رفتن سن از شدت و دفعات آن کمی شود. به خصوص در خانم ها این موضوع ثابت است.

ميگرن مي تواند به علائم عصبي غير از سر درد ، شامل تغييرات بینایی ، اشكال در گفتار ، ضعف يا كرخي در قسمتي از بدن ، احساس مورمور و سوزش منجر شود . بسياري از بيماران ميگرني به علائم قبل از شروع درد يا اورا عادت كرده اند و ممكن است پيش از آغاز سردرد اقداماتي انجام دهند كه موجب كاهش درد شود . از چند دقيقه تا چند ساعت بعد از منبسط شدن عروق خوني ، سردرد شديدي عارض خواهد شد .
راههاي پيشگيري

در برابر سوالاتي كه درباره دلايل ميگرن مي شود ، بايد گفت : سردردهاي واقعا" ميگرني نتيجه وجود غده هاي مغزي يا مشكلات ديگر جسمي نيستند ، با اين حال فقط يك پزشك متخصص مي تواند تشخيص دهد سردرد ميگرني هست يا دليل ديگري دارد. در مورد پرهيز غذايي ، به طور كلي هر بيمار شخصا مي تواند تشخيص دهد كداميك از غذاها با بروز ميگرن در وي ارتباط دارد. در صورتی که چنین ارتباطی وجود داشته باشد با پرهیز از غذای فوق میتواند از سردرد میگرن پیشگیری کند.

حمله هاي ميگرني ممكن است در اثر عكس العملهاي آلرژيك ، نورهاي شديد ، سروصداهاي بلند ، فشار روحي و جسمي ، تغيير درعادت خواب ، كشيدن سيگار يا قرارگرفتن در معرض دود سيگار ، گرسنگي ، مصرف الكل ، كافئين ، نوسانات هورموني (مصرف قرصهاي ضدبارداري) و... ايجاد شوند .

با دوری کردن از شرایط فوق سردرهای میگرنی کمتر و خفیف تر خواهند شد.
علائم ميگرن

غالبا" سردرد ميگرني به صورت كوبيدن در يك طرف سر شروع مي شود و به دو طرف گسترش مي يابد يا درهمان يك طرف باقي مي ماند . بعضي ها از وجود درد در پشت چشمها و پشت سر در گردن خبر مي دهند .ميگرن معمولا" به صورت سردردي گنگ شروع شده و ظرف چند دقيقه تا چند ساعت به دردي بسيار شديد مبدل مي شود.حتي ممكن است ساعتها يا روزها طول بكشد

اورا يا علائم اوليه ومقدماتي ميگرن ، ممکن است قبل از شروع سردرد پيش بيايد و موجب تغييرات در ديد ، زيگزاگ ديدن خطوط ،کم اشتهايي، احساس سرما، لرز، حالت تهوع وافزايش ادرار، پف کردگي صورت، خستگي وزودرنجي شود.

ميگرن سردرد عروقي است كه در اثر انقباض شديد رگ هاي خوني مغز عارض مي شود. معمولاً به آرامي رخ مي دهد. درد در مرحله اوج بسيار شديد و اغلب در شقيقه يا پشت يك گوش متمركز است و اغلب از پشت سر شروع و به يك قسمت كامل سر پخش می شود. ميگرن معمولي با تهوع، استفراغ، تاري يا اختلال در ديد، سوزش و بي حسي در دست ها و پاها همراه است.

ميگرن كلاسيك شبيه ميگرن معمولي است با علائم شديدتر كه مي تواند شامل اختلال در گفتار، ضعف و ناراحتي در بينايي مانند ستارگان درخشان يا جرقه زدن در چشم احساس شود و يا اشكال هندسي كه از جلو چشم مي گذرند.شايع ترين علائم در ميگرن كلاسيك، اختلال در ديد است و ممكن است از چند ثانيه تا چند ساعت ادامه يابد و سپس ناپديد شود. ميگرن ممكن است براي هر فرد يك بار در هفته و يك يا دو بار در سال اتفاق بيفتد و اغلب به صورت مورثي به افراد ديگر انتقال مي يابد.

مهمترين عامل بروز ميگرن در زنان ممكن است تغيير يا نوسان در ميزان هورمون استروژن باشد كه عموماً در سيكل عادات ماهانه، وقتي مقدار آن پايين مي آيد سردرد شروع مي شود. ميگرن معمولاً بين سنين 20 تا 30 سال اتفاق مي افتد كه به مرو ر زمان و با بالا رفتن سن بهبود مي يابد.

كودكان نيز دچار ميگرن مي شوند با اين تفاوت كه در آنها درد كانون مشخصي ندارد و پخش مي شود. ميگرن در كودكان ممكن است به صورت سردرد ظاهر نشود و با علائمي چون قولنج يا گاز معده، دردهاي شكمي دوره اي، استفراغ و گيجي همراه باشد.

عوامل متعددي در بروز ميگرن در افراد مستعد دخيل هستند از جمله: آلرژي ها، يبوست، استرس ، اختلال كاركرد كبد، بي خوابي مفرط و خواب زياد، تغييرات احساسي، تغييرات هورموني، نور شديد، نورهاي برق آسا، بي حركتي بدن، تغيير فشار هوا، مشكلات دهان و دندان و لثه.

كم شدن قندخون در ميگرن نقش بسزايي دارد. تحقيقات نشان داده است كه ميزان قندخون در طول حملات ميگرني در سطح پايين قرارداد كه باعث شدت درد مي شود. استعمال دخانيات به سبب داشتن نيكوتين و مونو اكسيدكربن موجود در دود سيگار در ايجاد سردرد مؤثر است.

غذاهاي گوناگوني نيز ممكن است به افزايش درد منجر شوند مانند: شكلات، مركبات، نوشابه هاي الكلي، غذاهاي مانده و نمك اندود شده، ترشي ها و مواد مخمر.

ملاحظات

- استفاده مكرر از مسكن هاي موجود ممكن است احتمال حملات ميگرن را افزايش دهد.

- طبق مطالعات گزارش شده وقتي غذاهاي آلرژي زا از برنامه غذايي مبتلايان به ميگرن حذف شد، 93 درصد آنها تسكين يافتند.

- دردهاي ميگرني در زنان ممكن است به علت تغييرات هورموني در طول سيكل عادت ماهانه باشد و بعد از اتمام دوره معمولاً به تدريج كاهش مي يابد.

- سرد شدن دست ها و كم شدن درجه حرارت قبل از حمله ميگرني علامت هشدار انقباض رگ هاي خوني و شروع درد است.

- بالا بردن درجه حرارت دست ها مي تواند از سردرد جلوگيري كرده و حمله را متوقف سازد. يك حمام آب داغ هم مي تواند مفيد باشد.

- موسيقي مي تواند كمك مؤثري در كاهش درد ميگرني باشد.

- بسياري از مبتلايان به ميگرن به اين نتيجه می رسند كه به طور مرتب و دائمي از مسكن هاي موجود استفاده كنند. ابتدا درد به دارو جواب مي دهد ولي پس از مدتي دوباره برمي گردد و شخص را وادار به مصرف بيشتر دارو مي كند.هرچه مقدار دارو بيشتر مي شود درد شديدتر مي گردد. اگر فكر مي كنيد سردرد شما نياز به دارو دارد حتماً با تجويز پزشک اين كار را انجام دهيد. اگر به این وضعیت دچار شدید لازم است به پزشک مراجعه کنید زیرا روز به روز سردردهایتان زیاد خواهد شد. شما دیگر میگرن ندارید بلکه به سردردی بدتر از میگرن به نام "سردرد ناشی از عادت به مسکن" مبتلا شده اید که درمان متفاوتی می طلبد.

- دارويي كه به طور معمول توسط پزشكان تجويز مي شود آرگوتامين است كه مي تواند اعتيادآور باشد و نبايد بيشتر از 2 روز در هفته مصرف شود. داروي ديگر سوماتريپ تان (IMITREN) كه براي حمله هاي ميگرني شديد استفاده مي شود كه باعث بالا بردن سروتونين در مغز مي شود. طبق مطالعات كلينيكي 82 درصد افرادي كه از اين دارو استفاده مي كنند در طول 2 ساعت وضعيت بهتري پيدا مي كنند. اين دارو به صورت تزريقي نیز مصرف میشود ولی داراي عوارض جانبي گيجي، خواب آلودگي، بي قراري و نگراني است كه براي همه افراد مناسب نيست زيرا باعث انقباض شرياني مي شود. افرادي كه ناراحتي هاي قلبي دارند بايد از مصرف اين دارو خودداري كنند و همين طور ممكن است باعث بالا رفتن فشارخون شود و براي افرادي كه از فشارخون رنج مي برند تجويز نمي شود.

- از داروهاي ديگري كه گاهي تجويز مي شود آمي تريپ تيلين، ديازپام، و پروپرانولول است كه بيشتر براي پيشگيري استفاده مي شود تا درمان.

منبع : مجله پزشکی خانواده