روانشناسی MMT و درمان نگهدارنده با متادون

روانشناسی MMT چیست؟

به طور کلی بهره گیری از روش های درمان نگهدارنده یک موضوع چالش برانگیز در زمینه اعتیاد است. یکی از رویکردهای درمانی مؤثر در خصوص ترک اعتیاد به مواد مخدر و افیونی، درمان نگهدارنده با متادون است. در این رویکرد درمانی یک ماده افیونی مورد تایید جایگزین مصرف مواد افیونی و غیرمجاز می گردد. 

حروف اختصاری MMT (Methadone Maintenance Treatment) حاکی از اعتیاد بر اساس درمان نگهدارنده یا درمان نگهدارنده با متادون دارند. در واقع درمان در دوره MMT یک برنامه درمانی جامع است که شامل تجویز طولانی مدت متادون می شود. در این رویکرد درمانی متادون جایگزین مواد افیونی می گردد.

متادون یک ماده افیونی به شمار می رود که مانند هروئین یا تریاک عمل می کند. درمان نگهدارنده با متادون از دهه 1950 برای درمان وابستگی به مواد افیونی استفاده شده است. بیماران وابسته به مواد افیونی دوز روزانه متادون را به صورت مایع یا قرص مصرف می کنند. این امر علائم ترک و میل آنها به مواد افیونی را کاهش می دهد.

روانشناسMMT کیست؟

یک روانشناس mmt متخصصی دارای مجوز است که در ارائه خدمات روانشناختی به افرادی که تحت درمان نگهداری متادون هستند، تخصص دارد. این روانشناسان با پرداختن به جنبه های روانشناختی و عاطفی اعتیاد و بهبودی، نقش مهمی در تیم مراقبت جامع در مراکز mmt ایفا می کنند. برخی از مسئولیت های کلیدی روانشناس mmt ممکن است شامل مواردی باشد که در زیر آورده شده اند.

• ارزیابی و تشخیص
• درمان فردی و گروهی
• مداخلات رفتاری
• مداخله در بحران
• همکاری و مشاوره

در مجموع، یک روانشناس mmt نقشی حیاتی در پرداختن به تعامل پیچیده بین سلامت روان و اختلالات مصرف مواد در افراد تحت درمان با متادون ایفا می کند. با ادغام مداخلات روانشناختی در رویکرد درمانی، روانشناسان به مراجعان یاری می رسانند تا انعطاف پذیری ایجاد کنند، بهزیستی عاطفی را بهبود و ارتقا بخشند و نتایج کلی بهبودی خود را افزایش دهند.

3 مزیت درمان MMT چیست؟

درمان نگهدارنده با متادون، یکی از روش های موثر در درمان اعتیاد به مواد مخدر است که با استفاده از داروی متادون به بیماران کمک می کند از وابستگی به مواد مخدر خارج شوند. در ادامه مهم ترین مزیت های MMT را شرح می دهیم.

1. کاهش خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با مواد مخدر

یکی از مهم ترین مزایای درمان نگهدارنده با متادون، کاهش خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با مواد مخدر است. بسیاری از بیماران وابسته به مواد مخدر به دلیل استفاده از سوزن های غیر بهداشتی و مصرف مواد مخدری که به صورت تزریقی قابل استفاده هستند، با خطر ابتلا به بیماری های مثل ویروس ایدز و هپاتیت سی روبرو هستند. با استفاده از متادون به صورت نگهدارنده، بیماران دیگر نیازی به استفاده از مواد مخدر خطرناک ندارند و بدین ترتیب، خطر ابتلا به این بیماری ها نیز کاهش می یابد.

2. کاهش خطر اضطراب و افسردگی

استفاده از مواد مخدر باعث افزایش میزان ترشح سروتونین و داپامین در مغز می شود که باعث بهبود خلق و خوی بیمار می شود. با قطع مصرف مواد مخدر، میزان این هورمون ها نیز کاهش پیدا می کند و باعث ایجاد اضطراب و افسردگی می شود. با استفاده از متادون به صورت نگهدارنده، ترشح این هورمون ها به صورت تدریجی کاهش پیدا می کند و باعث کاهش اضطراب و افسردگی بیمار می شود.

3. کاهش خطر عود اعتیاد

یکی از مشکلاتی که درمان اعتیاد با داروهای ترکیبی و روش های مختلف دارد، خطر عود اعتیاد است. بعضی از بیماران ممکن است پس از قطع مصرف مواد مخدر به دلیل تغییرات شدید روانی و جسمی به عادت قبلی خود برگردند. درمان نگهدارنده با متادون باعث کاهش این خطر می شود زیرا متادون به صورت طولانی مدت به بیماران داده می شود و در این مدت، نیاز بیمار به مواد مخدر کاهش می یابد.

بیمارانی که از درمان نگهدارنده با متادون استفاده می کنند، به مرور زمان به عدم وابستگی به مواد مخدر دست می یابند و این موضوع باعث کاهش خطر عود اعتیاد می شود.

در کل، درمان نگهدارنده با متادون یکی از موثرترین روش های درمان اعتیاد به مواد مخدر است که باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با مواد مخدر، کاهش خطر اضطراب و افسردگی و کاهش خطر عود اعتیاد می شود. با این حال، باید توجه داشت که استفاده از این روش درمانی نیاز به مراقبت دقیق دارد و باید توسط پزشکان متخصص و با رعایت دقیق دستورات دارویی انجام شود.

نتایج تحقیقات مرتبط با MMT

تحقیقات زیادی در مورد MMT انجام شده است. این تحقیقات نشان داده اند که :

MMT به طور قابل توجهی تزریق دارو را کاهش می دهد
از آنجایی که MMT تزریق دارو را کاهش می دهد، انتقال HIV را نیز کاهش می دهد
MMT به طور قابل توجهی میزان مرگ و میر مرتبط با وابستگی به مواد افیونی را کاهش می دهد
MMT فعالیت مجرمانه مصرف کنندگان مواد افیونی را کاهش می دهد
دوزهای متادون بیش از 60 میلی گرم موثرترین هستند

مزیت های بهره گیری از درمان نگهدارنده متادون (MMT)

MMT در محیط های بسته و منطق آن

MMT در محیط های بسته، باید در دسترس بیمارانی باشد که این درمان را در جامعه دریافت کرده اند و مایلند آن را در محیط بسته ادامه دهند. همچنین در دسترس بیمارانی با سابقه وابستگی به مواد افیونی که می خواهند MMT را شروع کنند، قرار می گیرد. بیماران باید در تمام مدت بازداشت خود در محیط بسته MMT دریافت کنند. این امر تضمین می کند که حداکثر مزایای درمان به دست می آید.

در کشورهایی که MMT در جامعه در دسترس است، باید در محیط های بسته نیز موجود باشد. این امر در راستای رویکرد بهداشت عمومی برای پیشگیری از HIV و اصل برابری مراقبت است.

جالب است بدانید که MMT به افراد زندانی شده در محیط های بسته در حداقل 30 کشور از جمله استرالیا، کانادا، اندونزی، ایران و اسپانیا ارائه می شود. چندین دلیل قانع کننده برای ارائه MMT به بیماران وابسته به مواد افیونی در محیط های بسته وجود دارد:

کاهش خطرات مرتبط با مصرف مواد مخدر تزریقی

MMT در محیط های بسته، تزریق مواد مخدر توسط زندانیان را کاهش می دهد. در استرالیا، آزمایش MMT نشان داد بیش از 80 درصد از زندانیانی که درمان با متادون را شروع کرده بودند، در ماه قبل هروئین مصرف کرده بودند. با این حال، پس از چهار ماه درمان، تنها 25 درصد از زندانیان همچنان از هروئین استفاده می کردند. MMT با کاهش تزریق مواد مخدر، فرصت های انتقال HIV بین زندانیان را کاهش می دهد.

کاهش خطر بازگشت مجدد

بسیاری از مصرف کنندگان مواد مخدر چندین دوره در محیط های بسته تحت درمان و مراقبت گرفتند. با این حال، بیمارانی که دوره MMT را در محیط های بسته تجربه میکنند و آن را ادامه میدهند، نسبت به مصرف کنندگان هروئین درمان نشده، احتمال بازگشت کمتری به محیط های درمانی دارند.

کاهش خطر عود پس از رهاسازی

افرادی که محیط های بسته را ترک می کنند، معمولاً طی چند روز یا چند هفته پس از ترخیص مجدداً به مصرف منظم مواد مخدر روی می آورند. حضور در MMT در محیط بسته و سپس ادامه درمان در جامعه، خطر عود را کاهش می دهد.

فقط یک پزشک میتواند متادون را تجویز کند. یک پزشک باید ارزیابی انجام دهد و براساس آن جهت تجویز متادون تصمیم گیری کند. پزشکان همچنین در برنامه ریزی و بررسی درمان شرکت می کنند.

پرستاران

پرستاران موظف به توزیع متادون و نظارت بر مصرف آن هستند. نقش های دیگر پرستاران در درمان نگهدارنده متادون عبارتند از:

شرکت در بررسی های درمانی و ارائه گزارش به پزشکان کلینیک
ارائه واکسیناسیون (مانند هپاتیت A و B ) و ارجاع بیماران برای آزمایش بیماری های عفونی مانند HIV، هپاتیت، عفونت های مقاربتی، سل
توجه به نیازهای بهداشتی عمومی بیماران، به عنوان مثال، پانسمان زخم ؛ کمک به بهداشت عمومی و کنترل عفونت

مشاوران

مشاوران از پرسنل پزشکی برنامه درمانی هستند که این اقدامات را انجام میدهند:

ارائه مشاوره عمومی در مورد مسائل مورد توجه بیماران
انجام مصاحبه انگیزشی با بیماران برای افزایش انگیزه جهت کاهش مصرف مواد مخدر
ارائه مشاوره قبل و بعد از آزمایش برای بیمارانی که به دنبال آزمایش HIV یا سایر بیماری های عفونی هستند

سایر متخصصین

اگرچه ضروری نیست، کارکنان زیر نیز می توانند در درمان نگهدارنده متادون به بیماران کمک کنند:

روانشناسان

روانشناسان می توانند به بیمارانی که از بیماری های روانی همراه و مشکلات روانپزشکی مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال استرس پس از سانحه رنج می برند کمک کنند.

کارکنان اجتماعی یا بهزیستی

مددکاران اجتماعی و مددکاران بهزیستی می توانند مشاوره عمومی ارائه دهند و به بیماران در مورد نگرانی های عملی مانند تماس با خانواده خود یا یافتن مسکن برای زمانی که از محیط بسته خارج می شوند کمک کنند.

مسئولان رابط جامعه

یک افسر رابط جامعه به طور خاص برای کمک به بیماران جهت انتقال به برنامه های MMT مبتنی بر جامعه پس از رهایی از محیط بسته استخدام می شود. این فرد ممکن است در کارهای اجتماعی یا رفاهی مهارت یا آموزش داشته باشد.

امکانات لازم در روانشناسی MMT چیست؟

کلینیک پزشکی

متادون باید از طریق یک کلینیک پزشکی در محیط بسته توزیع شود. این کلینیک باید دارای پرسنل متخصص باشد و هفت روز در هفته به روی بیماران باز باشد. کلینیک باید مجهز به یک منبع توزیع کننده یا سیلندر اندازه گیری برای اطمینان از دوز دقیق متادون باشد و همچنین باید منابع کافی از کمک های اولیه و تجهیزات احیا را دارا باشد.

فضای ذخیره سازی ایمن

متادون باید در یک مکان امن در کلینیک پزشکی، به عنوان مثال، در یک اتاق یا گاوصندوق قفل شده نگهداری شود. برای بیماران نباید مشخص باشد که متادون در این مکان ذخیره می شود.

اتاق نظارت پس از دوز

پس از مصرف دوز تعیین شده، بیماران باید به اتاق نظارت واقع در کنار یا نزدیک به کلینیک پزشکی منتقل شوند. این برای کمک به جلوگیری از انحراف متادون به دیگران است. بیماران در اتاق نظارت باید حدود 15-20 دقیقه پس از مصرف دارو تحت نظر باشند.

اثرات متادون

متادون یک آگونیست مواد افیونی مصنوعی است. این بدان معناست که اثراتی مشابه هروئین، مورفین و سایر مواد افیونی در بدن ایجاد می کند. به صورت خوراکی به صورت قرص یا شربت مصرف می شود. هنگامی که یک فرد وابسته به مواد افیونی متادون مصرف می کند، علائم ترک و میل به مواد افیونی را تسکین می دهد. در دوز نگهدارنده، باعث ایجاد سرخوشی نمی شود.

شروع اثرات 30 دقیقه پس از بلع و حداکثر اثرات تقریباً سه ساعت پس از بلع احساس می شود. در ابتدا، نیمه عمر (مدت زمانی که اثرات آن احساس می شود) متادون تقریباً 15 ساعت است. با این حال، با دوزهای مکرر، نیمه عمر تقریباً 24 ساعت افزایش می یابد. بین 3 تا 10 روز طول می کشد تا مقدار متادون در سیستم بیمار تثبیت شود.

عوارض جانبی مصرف متادون چیست؟

اکثر افرادی که MMT را شروع می کنند عوارض جانبی کمی را تجربه می کنند. با این حال، برخی از عوارض جانبی متادون وجود دارد، از جمله:

خواب آشفته
تهوع و استفراغ
یبوست
دهان خشک
افزایش تعریق
اختلال عملکرد جنسی
بی نظمی قاعدگی در زنان
افزایش وزن
تداخل متادون و سایر داروها

3 مورد خطرات و اقدامات احتیاطی در درمان MMT

خطرات کمی در ارتباط با استفاده طولانی مدت از متادون وجود دارد. متادون به هیچ یک از اندام ها یا سیستم های اصلی بدن آسیب نمی رساند. متادون عوارض جانبی کمی دارد و آنهایی که رخ می دهند معمولا ناشی از مصرف غیرقانونی مواد افیونی هستند.

1. مصرف بیش از حد

خطر اصلی مرتبط با متادون مصرف بیش از حد است. مصرف بیش از حد در مراحل اولیه MMT و هنگامی که متادون در ترکیب با سایر داروهای افسردگی استفاده می شود، خطرناک است. مصرف بیش از حد متادون ممکن است سه تا چهار ساعت پس از مصرف مشخص نباشد. بیماران باید در هفته اول درمان از نظر علائم مصرف بیش از حد تحت نظر باشند، از جمله:

وضعیت مردمک چشم ها
تهوع و استفراغ
سرگیجه
آرامبخشی بیش از حد
لکنت زبان
خرناس
نبض آهسته و تنفس کم عمق
ایجاد کف در دهان
بیهوشی و قادر به بیدار شدن نبودن

اگر بیمار از داروهای دیگری استفاده کند که سیستم عصبی مرکزی را تضعیف می کند، به احتمال زیاد مصرف بیش از حد ممکن است رخ دهد. الکل، بنزودیازپین ها یا مواد افیونی. بیماران باید از خطرات استفاده از این داروها در ترکیب با متادون مطلع شوند.

2. مشکلات پزشکی همزمان

متادون در بیماران مبتلا به موارد زیر باید با احتیاط تجویز شود:

آسم و سایر بیماری های تنفسی
کم کاری تیروئید
نارسایی قشر آدرنال
هیپوفیتاریسم
هیپرتروفی پروستات
تنگی مجرای ادرار
دیابت شیرین

3. رضایت آگاهانه و برنامه ریزی درمانی

قبل از شروع MMT، باید به بیمار اطلاعات کافی داده شود تا بتواند تصمیمی آگاهانه در مورد شروع درمان بگیرد. مواردی که به بیمار باید گفت:

منطق درمان نگهدارنده با متادون
دلایلی که برای درمان وابستگی به مواد افیونی توصیه شده است
عوارض جانبی و خطرات درمان
طول درمان مورد انتظار
سایر گزینه های درمانی

به عنوان بخشی از مرحله کسب رضایت آگاهانه، قوانینی که برای دریافت متادون باید رعایت شود را به بیمار بگویید. مثلا:

بیماران دوز کامل خود را در حضور پرسنل مصرف می کنند و هیچ بخشی از دوز خود را به دیگران نمی دهند یا نمی فروشند.
خشونت یا تهدید به خشونت علیه کارکنان یا سایر بیماران نباید به خرج دهند.

مدت درمان روانشناسی MMT

هیچ قانون مشخصی برای مدت زمان ماندن فرد در درمان نگهدارنده متادون وجود ندارد. با این حال، به خوبی شناخته شده است که هر چه بیمار مدت بیشتری در درمان بماند، نتیجه بهتری خواهد داشت. به طور کلی، بیماران باید تشویق شوند تا در طول مدت بازداشت خود در درمان نگهدارنده متادون باقی بمانند، و سپس برای ادامه درمان پس از آزادی از بازداشت به آنها کمک شود.

چگونه مدرک mmt بگیریم؟

در جهت دریافت مدرک روانشناسی درمانی نگهداری متادون «mmt» معمولا باید آموزش های تخصصی را تکمیل کنید و سپس مهارت خود را در ارائه خدمات روانشناختی در چارچوب برنامه هایmmt نشان دهید. در ادامه مراحلی که برای دریافت مدرک در روانشناسی mmt میتوانید بگذرانید را آورده ایم.

همچنین بخوانید:

7 راهکار مطمئن و تاثیر گذار برای کمک به ترک اعتیاد همسر

اعتیاد یک بیماری خانمان سوز است که اساس هر خانواده ای را از ریشه نابود می کند. در این مقاله به راه های کمک به ترک اعتیاد همسر اشاره شده است. با ما…

آموزش و پرورش

ابتدا باید پیشینه ای تحصیلی مرتبط با روانشناسی، مشاوره، مددکار اجتماعی یا یک زمینه مرتبط دیگر به دست آورید. برای کار در برنامه های mmt اغلب به مدرک لیسانس یا فوق لیسانس روانشناسی یا یک رشته مرتبط نیاز است.

کسب تجربه

مرحله مهم دیگر شامل به دست آوردن تجربه عملی کار با افرادی که تحت درمان نگهداری متادون هستند، می شود. این مسئله می تواند شامل کارآموزی، کار داوطلبانه یا استخدام در مراکز درمانی سوء مصرف مواد یا کلینیک هایی باشد که خدمات mmt را ارائه می دهند.

آموزش تخصصی

در ادامه به دنیال برنامه های آموزشی تخصصی یا کارگاه هایی باشید که بر جنبه های روانی mmt تمرکز دارند. دوره هایی را پیدا کنید که موضوعاتی مانند روانشناسی اعتیاد، تکنیک های مشاوره برای اختلالات مصرف مواد و مسائل مربوط به سلامت روان را در زمینه mmt را پوشش می دهند.

برنامه های صدور مدرک و گواهینامه

برنامه های صدور مدرک تحقیقاتی آموزش هایی را ارائه می دهند که به طور خاص برای متخصصانی که در زمینه mmt کار می کنند، طراحی شده است. برخی از سازمان ها یا موسسات ممکن است مدرکی در زمینه مشاوره اعتیاد یا درمان سوء مصرف مواد ارائه دهند که شامل تمرکز بر روانشناسی mmt است.

برآورده کردن الزامات مدرک

در مرحله آخر باید الزامات تعیین شده توسط برنامه صدور گواهینامه را برآورده کنید که معمولا شامل تکمیل دوره های خاص، نشان دادن مهارت در ارائه خدمات روانشناختی در برنامه های mmt و قبولی در آزمون یا ارزیابی است.

شایان ذکر است که برای حفظ وضعیت مدرک خود بایستی در فعالیت های آموزشی و توسعه حرفه ای به طور مداوم و مستمر شرکت کنید. همچنین در جهت تبادل دانش، به اشتراک گذاشتن تجربیات و مطلع شدن از پیشرفت های جدید و فرصت های رشد در این زمینه، با سایر متخصصان فعال در زمینه روانشناسی اعتیاد و mmt ارتباط برقرار کرده و شبکه سازی کنید.

مرکز MMT چیست؟

مرکز درمانی نگهداری متادون «mmt» یک مرکز تخصصی مراقبت های بهداشتی است که خدمات جامعی را به افراد وابسته به مواد افیونی همچون هروئین یا داروهای مسکن تجویزی، ارائه می دهد. مراکز mmt درمان با کمک دارو را با استفاده از متادون که به کاهش علائم ترک و هوس در افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد افیونی کمک می کند، ارائه می دهند.

مراکز mmt معمولا خدماتی که در ادامه آورده ایم را ارائه می دهند.

• مدیریت دارو
• ارزیابی و نظارت پزشکی
• مشاوره و رفتار درمانی
• مدیریت پرونده و ارجاعات
• آموزش و پشتیبانی

به طور کلی مراکز mmt نقش مهمی در حمایت از افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد افیونی در سفر آن ها به سمت بهبودی ایفا می کنند.

جمع بندی

متادون از خانواده مواد مخدر به شمار می رود و در اغلب موارد برای درمان اعتیاد به مواد افیونی اعم از هروئین، فنتانیل، اکسی کدون و هیدرومورفون مورد استفاده قرار می گیرد. در درمان MMT متادون جایگزین مواد مخدر و افیونی دیگر می شود، زیرا می تواند با افزایش سطح تحمل فرد اثرات سایر مواد افیونی را مسدود نماید. این پدیده تحت عنوان تحمل متقابل شناخته می شود و بین موادی ایجاد می گردد که بر روی یک نوع گیرنده مغز تاثیر برجای می گذارد. به طور مثال افرادی که اعتیاد خود را نسبت به مورفین افزایش داده اند، نسبت به سایر دارو های آگونیست مواد افیونی نیز اعتیاد دارند.

جالب است بدانید مواد افیونی مورد استفاده در درمان MMT مصنوعی است. این بدان معنا است که در ساخت متادون به جای مشتق ماده افیون از گیاهانی همچون هروئین، از مواد شیمیایی بهره گرفته می شود. علاوه بر این، اگر در درمان نگهدارنده MMT از مداخلات درمانی اعم از روان درمانی و روانکاوی اعتیاد بهره گرفته نشود، احتمال شکل گیری آسیب بیشتر در بیمار وجود دارد. به عبارتی روش های نگهدارنده با متادون در کوتاه مدت می توانند مؤثر واقع گردند.

منبع : هفتاد