حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین چگونه است ؟

حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین

تولد فرزند برای والدین امری مهم و خطیر محسوب می‌شود و به همین دلیل قانون در این زمینه از پدر و مادر طفل انتظار دارد که در تربیت و پرورش فرزند خود کوشا و با یکدیگر معاضدت و حسن معاشرت داشته باشند و این امر می‌تواند با تلاش هر دو طرف مثمر ثمر باشد.

انجام وظایف خاص هر یک از والدین در تربیت و پرورش فرزند، عملی اجتناب ناپذیر است و نشان دهنده ی صلاحیت آنها می‌باشد.

به حکم قانون، چون با تولد فرزند حضانت با والدین می‌باشد، از این رو نمی‌توان این حق و تکلیف را از آنها سلب گرداند، مگر در موارد مصرح قانونی.

مواردی که در قانون می‌تواند منجر به سلب صلاحیت و دارا بودن حق حضانت والدین گردد، مواردی تمثیلی است و تنها معیار قانونی برای حدوث امر مطروحه، قرار گرفتن طفل در عسر و حرج و مشقت از زندگی با والدین به خاطر عادات رفتاری خطرناک آنها برای طفل است که می‌تواند سلامت اخلاقی، جسمی و روحی فرزند را به خطر بیاندازد.

از طرفی دیگر در صورت طلاق زوجین از یکدیگر و با توجه به تعیین یکی از آنها به جهت نگهداری فرزند بعد از صدور حکم طلاق، اگر هر دوی والدین و یا هر کدام از والدینی که حضانت را بعد از طلاق به عهده گرفته، دچار عادات رفتاری مخاطره آمیزی شود که اثر آن مستقیما متوجه سلامت طفل باشد، می‌توان به جهت سلب صلاحیت شخص و سپردن حضانت طفل به شخص دیگری اقدام نمود.

حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین، یکی از مواردی است که ممکن است موجب سلب صلاحیت و حضانت والدین یا یکی از آنها شود.

سلب حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین

بر اساس قانون، با تولد طفل، حضانت فرزند با والدین او خواهد بود و این حق و تکلیف قابل انتقال به غیر از والدین نخواهد بود، مگر در صورت وجود علت قانونی.

با این وجود با توجه به رفتارهای مشفقانه ی والدین، فرض می‌گردد که اقدامات آنها به جهت مصلحت و خیرخواهی طفل می‌باشد و از این رو هرگونه تصمیم آنها قانونی و معتبر خواهد بود.

با توجه به نص صریح قانون، هرگاه مواردی حادث شود که زندگی فرزند در کنار والدین به خاطر انحطاط اخلاقی و سو رفتار آنها با طفل، با مخاطره و مشقت همراه گردد و به طور کلی موثر در اخلاق و رفتار طفل و موجب عسر و حرج او شود، همچنین عسر و حرج فرزند در صورت فوت یکی از والدین و زمانی که حضانت با دیگری است و یا بعد از طلاق با یکی از آنها که حضانت با اوست، حادث شود، می‌تواند موجب سلب حضانت فرزند بشود.

اعتیاد والدین به مواد مخدر

یکی از این مصادیق که از والدین به دلیل آن سلب حضانت می‌شود، اعتیاد زیان آور والدین به مواد مخدر و اعتیادی که غالبا به صورت افراطی و مضر باشد، خواهد بود و هرگونه ماده ی مخدره که زندگی طفل را با مخاطره همراه سازد و در نتیجه هیچ کدام از والدین، با توجه به مهلتی که دادگاه می‌تواند به جهت ترک اعتیاد به والدین بدهد،

ترک ننمایند و عدم صلاحیت آنها بدین وسیله احراز شود و با این اوصاف، حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین از آنها سلب خواهد گردید.

حضانت پدر

بر اساس ماده 1169 قانون مدنی ، " برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند ، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است .

بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف ، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد " . بر اساس این ماده ، حضانت پدر بر فرزند از سن هفت سالگی شروع می شود و تا سن بلوغ فرزندان ادامه می یابد .

سن بلوغ در دختران نه سال تمام قمری و در پسران پانزده سال تمام قمری می باشد .

سلب حضانت از پدر

گفتنی است که تمام قواعد مربوط به حضانت به گونه ای تنظیم شده اند که مصلحت طفل به بهترین نحو تامین شود . بنابراین ، در ماده 1173 قانون مدنی ، سلب حضانت از دارنده آن پیش بینی شده است .

بر اساس این ماده " هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت او است ، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد ، محکمه می تواند هر تصمیمی که برای حضانت طفل مقتضی بداند ، اتخاذ نماید " .

حضانت پدر معتاد

در ادامه ماده 1173 قانون مدنی ، برخی از مصادیق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی والدین بیان شده است که عبارت اند از :

• اعتیاد زیان آور به الکل ، مواد مخدر و قمار ؛
• اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء ؛
• ابتلاء به بیماری های روانی با تشخیص پزشک قانونی ؛
• سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء ، تکدی گری و قاچاق؛
• تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف .

بنابراین ، بر اساس بند اول ، در صورتی که پدر معتاد باشد و این اعتیاد به نحو زیان آوری زندگی خانوادگی و مصلحت طفل را تحت تاثیر قرار بدهد ، ممکن است که دادگاه از پدر معتاد سلب حضانت کند .

گفتنی است که حضانت طفل کاملا به مصلحت وی بستگی دارد . گاهی هم دیده شده که باز هم پدر با وجود اعتیادش حضانت فرزند را به عهده می گیرد ؛ چرا که شرایط کودک چنین اقتضا می کند .

اما به طور کلی حضانت فرزندی که پدر معتاد دارد ، بر اساس حکم دادگاه خانواده بر عهده مادر صلاحیت دار قرار می گیرد.

تعیین حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین

در صورت وجود اعتیاد شدید و زیان آور والدین به مواد مخدر، قانونا می‌توان حضانت فرزند را از آنها سلب گرداند و شخص یا نهاد دیگری مسئول نگهداری او شود؛

بنابراین خویشاوندان فرزند و یا دادستان می‌توانند با ارائه ی دادخواست به دادگاه خانواده، تقاضای جلوگیری از ادامه ی حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین را داشته باشند و در صورت احراز این مورد، اگر درمان و ترک آنها میسر نباشد، دادگاه می‌تواند شخص دیگری از خویشاوندان طفل از جمله پدر بزرگ او را در صورت توانایی و تمکن، به عنوان مسوول و نگهداری طفل تعیین نماید.

حتی زمانی که والدین از یکدیگر طلاق گرفته اند و شخصی که حضانت طفل با قرار دارد، دچار اعتیاد به مواد مخدر شود، می‌تواند طرف دیگر درخواست سلب حضانت او را داشته باشد و خود عهده دار نگهداری از طفل شود.

صدور قرار تامینی لازم به جهت سلب حضانت از والدین معتاد

با احراز اعتیاد والدین به صورت شدید و زیان آور و عدم رسیدگی آنها به امور مرتبط با حضانت فرزند، هرگاه تا صدور حکم دادگاه و اقدام به جهت سلب حضانت شخص و همچنین گرفتن حضانت فرزند، امکان به خطر افتادن سلامت جسمانی و اخلاقی فرزند و قرار گرفتن طفل در وضعیت عسر و حرج و مشقت وجود داشته باشد، ذی نفع می‌تواند درخواست دستور موقت، مبنی بر نگهداری طفل در مکانی مناسب و یا توسط شخص صالح دیگری را به طور موقت از دادگاه داشته باشد و موقتا اجرا شود.

درخواست دستور موقت می‌تواند از جانب هر شخصی از جمله، خویشاوندان طفل، یا پدر بزرگ او و یا دادستان مطرح شود.

امکان برگرداندن حضانت به والدین پس از سلب حضانت فرزند در صورت اعتیاد والدین

با توجه به این که حضانت در ابتدا و در وهله ی اول و الزاما به عهده ی والدین می‌باشد و نمی‌توانند از این امر شانه خالی کنند و همچنین نمی‌توان آنها را منع نمود، هرگاه سلب حضانت از والدین به دلیل اعتیاد زیان آور آنها و احراز عدم ترک اعتیاد باشد، و بعد از سلب حضانت، اقدام به ترک اعتیاد کنند

و به حالت سلامت جسمی و روحی خود و به دور از هرگونه استعمال مواد مخدر، بازگردند، چون مانع حضانت ( که استعمال مواد مخدر بوده) بر طرف شده و ترک اعتیاد صورت گرفته و والدین که به دلیل اعتیاد از حضانت فرزند محروم و ممنوع شده بودند، دلیل ممنوعیت آنها بر طرف گردیده، بنابر این می‌توان با اثبات و احراز ترک اعتیاد و اطمینان از عدم بازگشت آنها به مواد مخدر، به موجب دادخواست اخذ حضانت فرزند توسط والدین، حکم حضانت فرزند را به والدین برگرداند.

بیشتر بخوانید:

حضانت دختر بعد از سن بلوغ به کدام یک از والدین داده میشود ؟

حضانت فرزند بعد از ازدواج مادر با چه کسی است ؟

در چه صورت حضانت فرزند از والدین سلب میشود ؟

حضانت و قیمومیت چه تفاوتی با هم دارند ؟

سلب حضانت از پدر به علت بیماری روانی چه شرایطی دارد ؟