دستگاه نبولایزر | نحوه نگهداری و استفاده از نبولایزر

نبولایزر چیست؟

اگر مبتلا به آسم هستید، دکتر شما ممکن است به عنوان یک روش درمانی یا درمان تنفسی استفاده از نبولایزر را تجویز کند.

بدن انسان برای تبادل گازهای تنفسی و عملیات تامین و انتقال اکسیژن به بافت ها و دفع دی اکسیدکربن، از ریه ها که مهم ترین قسمت بدن هر فرد و دستگاه تنفسی است، استفاده می کند.

ایجاد اختلال و عارضه در بافت ریه ها، باعث بروز بیماری های ریوی شده که سالانه بسیاری از افراد جامعه را درگیر می کند.

این عارضه، باعث کاهش سطح عملکرد فرد در فعالیت های روزانه خواهد شد.

افرادی که دچار بیماری هایی ریوی مانند آسم، برونشیت مزمن، فیبروز سیستیک و آمفیزم و سایر بیماری های مربوط به دستگاه تنفسی هستند، برای رساندن دارو به قسمت های مختلف دستگاه تنفسی، از دستگاه نبولایزر استفاده می کنند.

دستگاه نبولایزر چیست؟

نبولایزر نام دستگاهی است که در بهبود بیماری های دستگاه تنفس و همچنین سرماخوردگی ،آسم و برونشیت کاربرد دارد.

این دستگاه، دارو را با استفاده از هوا و ذرات بسیار ریز آب به ریه های بیمار می رساند.

در واقع بیمار با استفاده از این دستگاه، دارو را استنشاق می کند و اجازه نمی دهد که دارو به سایر نقاط و بافت های بدن وارد شود.

مثلا در بیماران مبتلا به برونشیت ممکن است تزریق یک دارو، تاثیر زیادی بر روی بیماری نداشته باشد اما این دستگاه می تواند دارو را مستقیما به دستگاه تنفس برساند که این موضوع در درمان این بیماری بسیار مهم و حیاتی است.

یکی دیگر از کاربردهای نبولایزر، مرطوب کردن هوای تنفسی بیمار یا کودک است.

بیماران تنفسی به دلیل ناتوان بودن ریه هایشان، قادر به تحمل محیط های خشک نیستند و ممکن است کارایی ریه ها در چنین محیط هایی به شدت تحت تاثیر قرار گیرد.

اما با استفاده از یک نبولایزر می توان هوای اتاق بیمار را مرطوب و مطلوب نگه داشت.

مشخصات دستگاه نبولایزر

دستگاه نبولایزر در دو اندازه کوچک و قابل حمل، و بزرگ که قابلیت اتصال به پریز برق را دارد طراحی شده است.

هر دو مدل یک پایه دارند که یک کمپرسور هوا را نگه می‎دارد، یک محفظه کوچک برای داروی محلول و یک لوله که کمپرسور هوا را به محفظه هوا وصل می‎کند.

بالای محفظه دارو یک دهان‎گیر یا ماسک است که برای فرو دادن ذرات ریز به داخل سیستم تنفسی می‎توان از آن استفاده کرد.

انواع نبولایزر

1. نبولایزر پنوماتیک

در نبولایزر پنوماتیک، فشار هوا توسط یک پمپ، آب را به ذرات بسیار ریز تبدیل می کند.

این ذرات ریز که ترکیبی از اکسیژن و آب بوده با فشار زیاد از بالای یک لوله بسیار باریک عبور می کنند.

در این حالت محلول دارو از لوله بالا آمده و از قسمت انتهایی نبولایز شده و به بیمار می رسد.

2. نبولایزر مش کپ

این مدل که از نوع دستگاه کوچک قابل حمل هستند، به جای فناوری ذکر شده در نوع پنوماتیک، از یک صفحه با سوراخ های بسیار ریز و میکروسکوپی برای نبولایز کردن دارو استفاده می کنند.

این دستگاه ها به دلیل نداشتن مخزن و کارکرد آسان با باتری، بسیار مورد توجه بوده و در هر حالتی همراه بیمار هستند و استفاده از آن محدود به زمان و مکان خاصی نیست.

3. نبولایزر اولتراسونیک

در شرایطی که دارو باید بر روی قسمت های خاصی مانند آلوئول ها اثر گذار باشد، لازم است که ذرات دارو تا حدود نیم تا دو میکرون کوچک شود.

کوچک شدن ذرات دارو به نوع دارو و جایگاه اثر آن بستگی داشته که از تکنولوژی اولتراسونیک برای نبولایز استفاده می شود.

نحوه استفاده از نبولایزر

استفاده از نبولایزر

دکتر به شما خواهد گفت هر چند وقت یک مرتبه از نبولایزر استفاده کنید.

از دکترتان بخواهید اگر برای درمان باید نکات خاصی را رعایت کنید به شما بگوید.

باید همچنین دفترچه دستگاه را با دقت مطالعه کنید.

اصول کلی زیر در مورد نحوه استفاده از نبولایزر هستند:

1. کمپرسور را روی یک سطح صاف بگذارید به نحوی که با خیال راحت بتوانید آن را بدون مشکل به برق بزنید.
2. بررسی کنید تا تمامی بخش‎های دستگاه تمیز باشد.
3. قبل از آماده کردن دارو دست‎های خود را بشویید.
4. اگر داروی شما از قبل ترکیب شده است، آن را داخل محفظه قرار دهید. اگر باید آن را ترکیب (میکس) کنید، به مقدار صحیح دارو را اندازه بگیرید و سپس آن را داخل محفظه بگذارید.
5. لوله را به کمپرسور و محفظه محلول دارو وصل کنید.
6. دها‎ن‎گیر یا ماسک را وصل کنید.
7. دستگاه را روشن کنید و ببینید آیا محلول به ذرات ریز تبدیل می‎شود یا خیر.
8. دهان‎گیر را روی دهان خود بگذارید و دهان خود را ببندید یا ماسک را روی بینی و دهان خود به نحوی بگذارید که همه جا را بپوشاند.
9. به آهستگی دم و بازدم را انجام دهید تا زمانی که دارو تمام شود. ممکن است تا حداکثر ۱۵ دقیقه مجبور به انجام این کار باشید.
10. در تمام طول مدت درمان محفظه دارو را راست نگه دارید.

طرز کار نبولایزر

هوای فشرده شده از بین لوله عبور می‎کند و محلول مایع را به ذرات ریز (غبار) تبدیل می‎کند.

به دنبال حمله آسم یا عفونت مجرای تنفسی، تنفس ذرات ریز می‎تواند به نسبت اسپری یک افشانه تنفسی جیبی ساده‎تر باشد.

زمانی که مسیر مجرای تنفسی شما تنگ می‎شود، به عنوان مثال در طول حمله آسم، نمی‎توانید نفس عمیق بکشید.

به همین دلیل، یک نبولایزر به شکل موثرتری می‎تواند به نسبت یک افشانه که باید برای استفاده از آن یک نفس عمیق بکشید، دارو را به دستگاه تنفسی برساند.

نبولایزرها می‎توانند برای روش‎های درمانی رساندن داروی آسم در مدت کوتاه (نجات فرد از حمله آسم) یا طولانی مدت (جلوگیری از حملات مزمن) استفاده شوند.

همچنین در یک جلسه درمانی می‎توان بیشتر از یک دارو استفاده کرد.

نمونه داروهایی که در نبولایزرها استفاده می‎شوند عبارتند از:

• آلبوترول
• ایپاتروپیوم
• بودزوناید
• فورمترول

دکتر شما براساس نیازهای فردی که دارید مشخص خواهد کرد با نبولایزر باید چه داروهایی استفاده کنید. نوع و دوز دارو توسط دکترتان تجویز خواهد شد.

ممکن است به شما یک محفظه دارو از پیش ترکیب شده داده شود که می‎توانید آن را باز کنید و در دستگاه بگذارید یا ممکن است مجبور شوید قبل از هر مرتبه استفاده محلول را خودتان ترکیب کنید.

استفاده از دستگاه نبولایزر برای درمان آسم

درمان آسم با نبولایزر

این دستگاه عملکردی مانند افشانه ‎های تنفسی با دوز معین (metered dose inhalaers) (DMIs) دارند که اسپری ‎های آشنای تنفسی جیبی محسوب می‎شوند. یعنی دارو را به دستگاه تنفسی می‎رسانند.

استفاده از نبولایزرها ممکن است از MDIs ساده‎تر باشد، به ویژه برای کودکانی که به اندازه کافی برای استفاده صحیح از افشانه‎های تنفسی بزرگ نیستند یا بزرگسالانی که آسم شدید دارند.

یک نبولایزر، داروی محلول را به ذرات ریز (مانند غبار) تبدیل می‎کند تا به درمان آسم کمک شود. نبولایزرها می‎توانند در انواع برقی یا باتری‎ خور و در دو اندازه ارائه ‎شوند.

یکی قابل حمل (پرتابل) که به فرد اجازه می ‎دهد آن را با خود حمل کند و دیگری بزرگ (مدل‎های خانگی) که برای استفاده از آن باید نبولایزر را روی میز گذاشت و به برق وصل کرد.

نحوه نگهدای و تمیز کردن از دستگاه نبولایزر

نبولایزر باید پس از هر مرتبه استفاده تمیز و برای جلسه درمانی دیگر ضدعفونی شود.

از آن جایی که بخار داخل دستگاه را تنفس می‎کنید، باید این بخار تمیز باشد.

اگر دستگاه به درستی تمیز نشود، باکتری ها و سایر میکروب‎ها می‎توانند داخل آن رشد کنند.

برای تمیز و ضد عفونی کردن دستگاه دفترچه راهنمای آن را نگاه کنید تا مطمئن شوید بخاری که تنفس می‎کنید حاوی میکروب‎های مضر نیست.

لوله دستگاه باید به صورت منظم عوض شود، از آن جایی که تمیز کردن کامل بخش داخلی لوله امکان‎پذیر نیست.

شرکت سازنده باید مشخص کند هر چند وقت یک مرتبه لوله باید عوض شود.

1. نظافت روزانه نبولایزر

• دهانه‎گیر یا ماسک را از جای خود خارج کنید و محفظه دارو را در آورید. آن را با آب داغ و صابون ظرفشویی مایع بشویید.
• آب اضافه را بگیرید.
• دوباره محفظه دارو، دها‎ن‎گیر یا ماسک را به کمپرسور وصل کنید. دستگاه را روشن کنید تا هوا آن‎ها را خشک کند.

2. ضدعفونی کردن نبولایزر

• بخش‎هایی که جدا می‎شوند را جدا کنید (دهان‎گیر و محفظه دارو).
• آن‎ها را داخل محلولی که دکتر داده است خیس کنید یا در ظرفی حاوی سرکه سفید و آب داغ (به نسبت یک به سه) قرار دهید.
• اجازه دهید این قطعه ‎ها یک ساعت در این محلول باشند یا تا زمانی که در دفترچه راهنما مشخص شده است.
• قطعه‎ ها را جدا کنید و اجازه دهید در معرض جریان هوا خشک شوند یا برای خشک شدنشان دوباره آن‎ها را به دستگاه وصل کنید.
• با دکتر یا یکی از متخصصان داروخانه مشورت کنید تا مطمئن شوید روزانه نبولایزرتان را به درستی تمیز و ضدعفونی می‎کنید.

مزایای نبولایزرها

• استفاده از آن‎ها زمانی که حمله آسم به شما دست می‎دهد ساده‎تر است، چون نیازی نیست در زمان استفاده از یک نبولایزر نفس عمیق بکشید.
• در آن واحد می‎توان چندین دارو را به بخش‎های مختلف بدن از جمله دستگاه تنفسی رساند.
• استفاده از یک نبولایزر برای کودکان می‎تواند ساده‎تر باشد.
• در شرایطی که حمله حاد رخ می دهد، وجود نبولایزر برای استفاده در خانه بسیار مفید است.
• استفاده از این دستگاه، در افراد مسن که قادر به استفاده از اسپری نیستند، مفید است.
• برخی از حملات شدید آسم از طریق دستگاه نبولایزر خیلی بیشتر از اسپری استنشاق کننده تسکین می یابد.

معایب نبولایزرها

• جابه‎جایی نبولایزرها به سادگی افشانه‎های تنفسی نیست.
• اغلب اوقات آن‎ها به یک منبع برق ثابت نیاز دارند.
• تحویل دارو به بخش‎های مختلف بدن به نسبت یک افشانه تنفسی می‎تواند زمان بیشتری ببرد.
• در صورتی که دستگاه به خوبی تمیز نشود، امکان انتقال میکروب و عفونت بسیار زیاد است.
• در صورتی که ماسک به خوبی تمام بخش بینی و دهان را پوشش ندهد، مقدار زیادی بخار حاوی دارو هدر می رود. این مورد همچنین باعث صرف هزینه بیشتر جهت خرید دارو می شود.

بیشتر بخوانید:

از خطرات و عوارض رادیوتراپی (پرتو درمانی) چه می دانید ؟

برای درمان سرطان شیمی درمانی بهتر است یا پرتودرمانی ؟

سندرم نشت روده : علل، پیشگیری و درمان نشت روده

سی اف چیست ؟ بهترین راه درمان بیماری سی اف

سندرم ترنر (اختلال کروموزومی دخترانه) چیست و چه علائمی دارد ؟