روستای اورامان تخت مریوان / گنجینه ای از تاریخ و طبیعت

روستای اورامان تخت مریوان کجاست؟

اورامان روستایی در بخش اورامان شهرستان سروآباد و از جاهای دیدنی کردستان است. اورامان کردستان از غرب به عراق، از شمال به کردستان و از جنوب به جوانرود محدود می شود و جاده ای به طول ۷۵ کیلومتر آن را به مریوان وصل می کند. این منطقه بین ایران و عراق مشترک است. اورامان را اورامان تخت یا هورامان تخت یا هه ورامان هم می گویند. هه ورامان به معنای جایگاه خورشید است. روستای اورامان با داشتن معماری پلکانی به روستای هزار ماسوله کردستان مشهور است، یعنی حیاط یک ساختمان پشت بام ساختمان پایینی است.

مردم اورامان به زبان اورامی که یکی از گویش های گورانی است و زیرگروهی از گویش های شمال غرب ایران است، سخن می گویند. این روستای زیبا در دل کوه و طبیعت با معماری شگفت انگیز سالانه گردشگران و توریست های زیادی را از تمام نقاط جهان به خود جذب می کند. علاوه بر این روستای اورامان روستاهای پلکانی در سنندج مانند روستای پالنگان و روستای ژیوار به دلیل کوهستانی بودن منطقه بیشتر به چشم می خورد

چرا باید از روستای اورامان بازدید کنیم؟

یکی از جاهای دیدنی مریوان و از روستاهای پلکانی در ایران است که نمونه ای از ماسوله گیلان به شمار می رود.
سکونتگاهی با بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت است و خانه هایی سالم از ۹۰۰ سال پیش تاکنون دارد.
طبیعتی بی نظیر دارد و چشم اندازهایش هر چشمی را به خود خیره می کند.

تاریخچه روستای اورامان

بر اساس تحقیقات باستان شناسی قدیمی ترین ساکنین غرب ایران که اورامان امروزه نیز جزئی از آن است، مردمانی به نام کرتو در حدود هزاره هشتم قبل از میلاد بودند که معیشتی مبتنی بردامداری و زندگی ای کوچ نشینی داشتند که بعدها و در حدود هزاره دوم قبل از میلاد اولین دسته از آنان یکجا نشین شدند و اولین شهر را در اورامان بنا نهادند که این شهر معروف باستانی «ءاتوور» نام داشت که توسط آشوریان حدود سه هزار سال پیش به آتش کشیده شده است و در منطقه ای به نام آتورگه قرار داشته است. آتورگه نام قدیمی مکانی در مجاورت پاوه امروزه است که شامل حد فاصل بانوره تا روستای زردوئی می باشد که حتی نام روستای زردوئی تا حدود ۲۰۰ سال پیش آتورگه بوده که بعدها به زردوئی تغییر نام یافت، بنابراین اولین یکجانشینان مردم هورامان اجداد مردم زردوئی هستند.

قدمت آثار باستانی و تاریخی روستای اورامان بر طبق گزارشات باستان شناسی بین ۴۰ هزار تا ۱۲ هزار سال پیش تخمین زده شده است.
این آثار کشف شده که اغلب در حوالی روستای هجیج، ناو و اسپریز یافت شده اند شامل ابزارهای سنگی نخستین انسان های غار نشین و حتی استخوان های به جای مانده از حیوانات شکار شده است که بیشتر این استخوان ها متعلق به بز کوهی بوده اند. همچنین، بقایایی از اجاق هایی که در غارها بر پا می کرده اند کشف گردیده است. آثار یافت شده مذکور، مربوط به دوران پارینه سنگی می باشند.

از دیگر آثار عصر آهن در اورامان سنگ نبشته اورامان در نزدیکی تنگی ور است. این کتیبه مربوط به دوره آشوری ها است که نقش سارگون دوم شاه آشور بر آن نمایش داده شده که همراه با کتیبه ای میخی به زبان آشوری در شرح لشکرکشی های وی در غرب زاگرس و اورامان است. از دوره سلوکی و اشکانی چند پوست نوشته کشف شده که با عنوان بنچاق اورامان از آن ها یاد می شود.

معماری روستای اورامان

اورامان تخت بر خلاف نامش اصلاً تخت و صاف نیست بلکه در ناحیه بسیار ناهموار کوهستانی واقع شده است. معماری اورامانات متکی بر ساخت و ساز با استفاده از سنگ و بصورت خشکه چین است به این معنا که ملاتی در آنها به کار نرفته است و خانه ها در روستاهای منطقه با توجه به شیب تند دامنه های صخره ای به صورت پلکانی ساخته شده است. پنجره های آبی، سقف های چوبی و گل و گلدان ها از زیبایی های خانه های اورامان تخت هستند.

برخی خانه ها در این دیار قدمتی بیش از ۹۰۰ سال دارند و آسیب زیادی ندیده اند. خانه ها در اکثر موارد در دو طبقه ساخته شده و براساس معیشت فضاهای خانه ها با یکدیگر متفاوت است و خانه های افراد باغ دار، کشاورز، دامدار کما بیش با هم متفاوت است. در بسیاری از موارد طبقه همکف به محل نگهداری گله و انبار اختصاص دارد. فضای اصلی مسکونی در طبقه بالاتر واقع است و از بخش های مختلفی تشکیل می شود.

هزینه و زمان پیشنهادی بازدید

برای بازدید از روستای اورامان هزینه ای دریافت نمی شود و ۲۴ ساعته می توان از این روستا بازدید نمود. اگر از سنندج یا مریوان حرکت کنید می توانید یک روزه از اورامان تخت بازدید کنید.

نحوه دسترسی به روستای اورامان

روستای اورامان تخت با مریوان ۷۵ کیلومتر فاصله دارد و در قسمت جنوب شرقی آن قرار گرفته است. اگر از مریوان حدود نیم ساعت به سمت سنندج برانید به سه راهی معروف حزب الله خواهید رسید. از اینجا باید به سمت روستای اورامان تخت بپیچید. جاده اورامان در دامنه کوه های زیبا ایجاد شده است.

در روستای اورامان از چه بناهایی می توان بازدید کرد؟

آرامگاه پیر شالیار

در نزدیکی های اورامان تخت در مسیری موسوم به بلبه رهه ورامان، مهم ترین مکان تاریخی شهر را که آرامگاه پیر شالیار نام دارد می توانید ببینید که بنایی ساده دارد. بنای آرامگاه پیر شالیار از سنگ است و گنبدی فیروزه ای دارد و از احترام بسیاری نزد مردم برخوردار است.

مسجد اورامان تخت

مسجدی قدیمی در اورامان تخت وجود دارد که از مساجد کم نظیر ایران محسوب می شود و با وجود بازسازی، هنوز هم می توان اصالت را در بافت این بنا دید و لذت برد. در ساخت این مسجد از سنگ برای بنا و چوب گردو برای در و پنجره ها استفاده شده است. این مسجد از انواع مساجد شبستانی است و گنبدی بر فرازش دیده نمی شود. نکته جالب در مورد مسجد اورامان تخت، وجود چهار گلدسته و چهار طبقه بودن بنای آن است. ۱۴ ستون از چوب گردو در داخل مسجد دیده می شود که نقوش اسلامی دارند.

طبیعت روستای اورامان

رودخانه های سیروان و لیله در نزدیکی اورامان تخت جریان دارند و کوه های سر به فلک کشیده چشم اندازهایی بی نظیر را پیش روی تان قرار می دهند. درختان بلوط از دیدنی های این منطقه هستند و در کنار آنها درختان میل، شرو، پسته وحشی، گردو، توت، زالزالک، گلابی، انجیر، انار و … نیز دیده می شود.

بهترین زمان سفر

بهترین فصل سفر به اورامان تخت، بهار و به ویژه اردیبهشت ماه است. اگر قصد سفر به کردستان و اورامان را داشته باشید می توانید با تهیه بلیط هواپیما یا هر وسیله نقلیه دیگری از زیبایی های این منطقه لذت ببرید.

منبع : سفرمارکت