تاریخچه پول و سیر تکامل آن

سیر تکامل پول از گذشته تاکنون روی اقتصاد انسان ها نقش چشمگیری داشته است. با ورود پول و تغییر آن به حالت های مختلف سیستم مالی جوامع هم تغییر پیدا کرده است. تاریخچه پول با توجه به ماهیت ابزارهایی که به عنوان پول استفاده می شد به دوران پیش از میلاد مسیح باز می گردد. پول 650 سال قبل از میلاد توسط چینی ها با ضرب سکه به وجود آمد و باز چینی ها بودند که برای اولین پول را به صورت اسکناس چاپ کردند و این روند رفته رفته در سایر کشورها هم رواج پیدا کرد.

سیر تحول پول از نظر ماهیت

در گذشته مردم برای تامین نیازهای خود از ابزارهای متنوعی به عنوان پول استفاده می کردند. تاریخچه پول در گذشته در برگیرنده ابزارهای زیر است:

مبادله کالا به کالا:

مبادله کالا به کالا (Bartering) سیستمی بود که قدمت آن به 6 هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. قبایل بین النهرین بدون داشتن یک معادل ارزشی از این روش استفاده می کردند مثلا گندم اضافه ی خود را در قبال دریافت ماهی با فرد دیگری مبادله می کردند.

پول کالایی

پول کالایی (Commodity money)، ابزاری برای سنجش سایر کالا ها محسوب می شد و رواج زیادی در قبایل مختلف داشت. مثلا گاو و نمک دو نمونه از پول کالایی رایج بودند.

فلزات

کشف فلز و افزایش استفاده از آن در صنایع مختلف باعث شد تا به عنوان پول هم کاربرد داشته باشد. در ابتدا بر اساس وزن فلز و خلوص آن در تجارت استفاده می شد. اما بعدها به شکل سکه ضرب شد و در وزن و شکل های یکنواختی ساخته شد.

طلا و نقره

در قرن ششم میلادی اولین سکه های طلا و نقره ضرب شد و به عنوان ابزاری رایج در تجارت به کار گرفته شدند.

اسکناس (پول کاغذی)

ظهور سیستم بانکداری باعث شد تا پول کاغذی هم به وجود بیاید.

تاریخچه پول در جهان

تاریخچه پول از گذشته تاکنون دستخوش تغییرات زیادی شده است. از کالاهای مبادله ای گرفته تا ارزهای دیجیتال همگی سیر تحول پول هستند. در اینجا ما فقط به سکه های طلا، اسکناس و ارز دیجیتال اشاره می کنیم.

نشانه‌ های اولین سکه‌ های ضرب شده

تاریخچه اولین سکه های ضرب شده جهان به 770 سال قبل از میلاد می رسد که توسط چینی ها راه اندازی شده است.

تاریخچه اولین پول کاغذی چاپ شده

اختراع پول کاغذی توسط چینی ها انجام شده است و تاریخ آن به 700 سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد.

اولین پول جهان (سکه)

در کشور لیدیه حدود 600 سال قبل از میلاد سکه هایی از جنس طلا و نقره ضرب شد. کشور لیدیه با این سکه ها به افزایش تجارت داخلی و خارجی کمک کرد و به یک کشور ثروتمند در آسیای صغیر تبدیل شد.

سفته؛ زمینه‌ساز ظهور پول کاغذی

بازرگانان چینی در قرن هفتم میلادی استفاده از سفته را شروع کردند. روی کار آمدن سفته باعث شد تا چینی ها به جای حمل سکه های طلا و نقره از یک رسید کاغذی استفاده کنند و معاملات خود را بر اساس آن انجام دهند.

تاریخچه اولین پول کاغذی جهان

چاپ اولین پول کاغذی هم توسط چینی ها انجام شد. در قرن دهم میلادی چینی ها توانستند به صورت انحصاری چاپ پول کاغذی در جهان را انجام دهند. اما در اواخر قرن نوزدهم میلادی قابلیت استفاده از پول کاغذی به تعلیق در آمد.

چاپ اسکناس توسط بانک ها

تا قرن 16 میلادی همچنان بسیاری از کشورهای جهان در فرآیند تجارت از سکه های ضرب شده به جای پول استفاده می کردند تا اینکه بانک ها اقدام به چاپ اسکناس کاغذی کردند. بانک ها در قبال دریافت سکه و طلا اسکناس به مردم می دادند و حتی مردم با پس دادن اسکناس به بانک معادل آن را طلا و نقره دریافت می کردند.

استفاده از پول در خارج از کشور

صادرات پول در سال 1685 توسط فرانسه کشور مستعمره اش کانادا انجام شد. در واقع دولت های استعماری از نوعی سند که نشان دهنده ی بدهی بود و به آن IOU گفته می شد استفاده می کردند.

استاندارد طلا

استاندارد طلا جلوی چاپ بی رویه پول را گرفت. در سال 1870 با شکل گیری استاندارد طلا هر کشور مجاز بود تا به اندازه ذخایر طلای موجود در کشور خود پول چاپ کند.

پول بدون پشتوانه

استاندارد طلا تا قبل از سال 1971 ادامه داشت تا اینکه در سال 1971 آمریکا اعلام کرد که دیگر به پشتوانه طلا چاپ دلار انجام نمی شود. چاپ پول بدون پشتوانه طلا یا همان فیات در حال حاضر هم رواج دارد.

پول الکترونیکی

پول الکترونیکی در اواخر قرن بیستم روی کار آمد که مبادلات تجاری را با تغییرات گسترده ای همراه کرد. کارت بانکی، پی بال، وب مانی، دبیت کارت و ... نمونه هایی از پول الکترونیکی هستند.

ارز دیجیتال

رمز ارزها نوعی پول دیجیتال هستند که با پروتکل های رمز گذاری شده طراحی شده اند. این رمز ارزها در اواخر قرن 21 به وجود آمدند. در حال حاضر امکان استفاده از ارز دیجیتال برای خرید و فروش کالا و خدمات نیست و باید همچنان از پول کاغذی و پول الکترونیکی استفاده کرد.

حتماً بخوانید:

انتشار پول كاغذي در ايران توسط گيخاتو فرمانروای مغولي(693 ق)

وقتي كه گيخاتوي مغول به فرمانروايى ايران رسيد به سبب آن كه از مرض شفا يافته بود، فرمان آزاد كردن زندانيان را صادر كرد و از خزانه ‏ي مملكت، آنچه كه در…

تاریخچه پول در ایران

قبل از انتشار اسکناس در ایران انواع سکه ها در دوره های مختلف تاریخی با نام های مختلفی استفاده می شد. برخی از این سکه ها عبارتند از:

• دریک برای دوره هخامنشیان
• پشیز دوره ساسانیان
• دینار در دوره ساسانیان
• محمودی برای دوره غزنویان
• چاو برای دوره ایلخانیان
• صنار و عباسی برای دوره صفویه
• نادری در دوره افشاریه
• در نهایت پاپاسی
• شاهی
• قران
• تومان برای دوره قاجاریه بود. در دوران قاجاریان با تاسیس بانک شاهنشاهی اولین اسکناس به واحد تومان با ارزش 1 تا 1000 تومان به چاپ رسید. در زمان پهلوی واحد پول ایران از تومان به ریال تغییر داده شد.

بیشتر در این رابطه بخوانید:

اولین واحد پول ایران از ابتدا تا کنون !