نکات طلایی درباره خرید و نگهداری لاستیک (تایر) خودرو

لاستیک (تایر) خودرو

لاستیکهای خودرو نیز مانند بسیاری از فراورده‌های مصنوعی دیگر، تاریخ مصرف دارند ؟ این تاریخ ۴ سال پس از تاریخ تولید آنهاست که معمولاً به‌صورت عددی ۴ رقمی بر روی لاستیک درج شده است.

پیدا کردن تاریخ انقضای مصرف لاستیک، کاری بسیار آسان است. اگر به نوشته‌های درج شده در کنار لاستیک دقت کنید، عددی ۴ رقمی را خواهید دید که هفته و سال میلادی تولید آن را مشخص می‌سازد.

در واقع لاستیک ۴ سال پس از این تاریخ، قابل استفاده نیست.

درصورتی‌که تاریخ مصرف لاستیک شما گذشته باشد، این احتمال که به دلیل ترکیدن ناگهانی آن باعث تصادف شده و یا حتی مرگ‌آور شود، بسیار زیاد است. تاریخ تولید می‌تواند هشداری برای ما باشد تا با بررسی آن، از پایان نیافتن مهلت مصرف لاستیک خودروی خویش مطمئن شویم.

نیروهای وارده بر لاستیک خودرو

نیروی کششی : نیروی کششی وارد بر تایر که در هنگام شتاب‌گیری از طرف تایر بر سطح جاده وارد می‌شود و باعث برطرف کردن نیروی اصطکاک جاده می‌شود.

نیروی فشاری وارد بر تایر : این نیرو در هنگام ترمز کردن از طرف جاده و شاسی بر تایری که نیروی منفی (همان نیروی مخالف حرکت بدنه) دارد وارد شده و آن را تحت فشار قرار می‌دهد.

نیروی جانبی وارد بر تایر : نیرویی است که در اثر چسبندگی در موقع پیچیدن در تایر به وجود می‌آید و عکس العمل نیروی جانب به مرکز است. نیروی جانب به مرکز، تمایل دارد بدنه‌ی خودرو را به خارج از پیچ منحرف کند نیروهای عکس العمل در چرخ‌ها به صورت نیروی چسبندگی آج‌ها به کف جاده ظاهر شده و از لغزیدن چرخ به طور عرضی جلوگیری می‌کند.

آج لاستیک

وقتی تایر فاقد آج باشد در مقابل نیروهای مختلف مثلا نیروهای شتاب و ترمز و جانبی و غیره، نیروی چسبندگی کمتری دارد؛ بنابراین در آن لغزش به وجود می‌آید. وقتی در تایری لغزش ایجاد شود نیروی کششی موثر آن کاهش یافته و قدرت مفید و موثر در چرخ‌ها تلف می‌شود.

تایر و چرخ یک مجموعه هستند که خرابی هر یک بر چگونگی استفاده‌ی صحیح از ان تاثیر می‌گذارد.

تایرها آج‌هایی روی خود دارند. هریک از بخش‌‌های مجزای نقش رویه، با شکل‌های هندسی مختلف، مانند دنده یا نوار، که با شیار از یکدیگر جدا شده‌اند و درمجموع، نقش رویه را تشکیل می‌دهند آج نامیده می‌شوند. نوعی آج یا بخش مجزایی از نقش رویه به شکل چندوجهی با متقاطع مثلثی یا گرد یا چهارگوش آج‌ قطعه نامیده می‌شود.

آج‌ها این امکان را می‌دهند که کشش بیشتری در سطح تایر به وجود بیاید و هم‌چنین جلوی ساییدگی زود هنگام تایر را می‌گیرند.

آج لاستیک خودرو در هوای بارانی مهم است، چون باعث می‌شود تا با جلو رفتن اتومبیل، آب از زیر تایر کنار زده شود. آب از طریق چاک‌های تایر به بیرون پاشیده می‌شود و تایر با جاده خشک در تماس قرار می‌گیرد.

طرح آج برای حرکت بر روی جاده خشک چندان مهم نیست، ولی تایرهای بی آج خطرناک‌اند. می‌توان به طرح‌های رگه‌ای، عرضی، ترکیبی از عرضی و رگه‌ای و بلوکی اشاره کرد که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند.

برای مثال طرح رگه‌ای در تایرها جهت استفاده در جاده‌های هموار برای حرکت سریع کاربرد دارد. مقاومت بالا در برابر لغزش و صدای کم از جمله ویژگی‌های این طرح است. هم‌چنین در مورد طرح عرضی می‌توان گفت تایر با این آج نسبت به طرح رگه‌ای ، کشش بهتری دارد.

اما صدای آن زیاد است و مقاومت کمی هم در برابر لغزش دارد. این طرح بطور کلی بیشتر مناسب خودروهایی است که در مسیرهای ناهموار تردد می‌کنند. طرح بلوکی تایر نیز بیشتر در تایرهای ویژه برف کاربرد دارد؛ زیرا باعث کاهش لغزش در جاده‌های برفی می‌شود.

لاستیک‌های مختلف بر حسب کاربردهای گوناگون، برای تحمل فشارهای مختلفی طراحی شده‌اند. فشار کم باد داخل لاستیک، موجب بالا رفتن حرارت آن می‌شود. عکسبرداری مادون قرمز از لاستیکی با فشار باد کم که در سرعت بالا تست شده است، نشان می‌دهد که دمای مخرب آن بالا می‌رود.

بار مجاز هر لاستیک

مطلب مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، میزان باری است که می‌توانیم روی لاستیکها وارد کنیم که به آن شاخص وزن لاستیک گفته می‌شود. در بسیاری مواقع بدون توجه به فشاری که بار اضافی درون خودرو به لاستیک‌ها وارد می‌کند، اقدام به حمل بار با خودرو می‌کنیم.

عبور از مرز مجاز بار، امکان انهدام لاستیک را افزایش داده و حتی ممکن است عاملی موثر در وقوع تصادفات باشد.

این عدد، نماینده حداکثر وزنی است که هر لاستیک می‌تواند تحمل کند، هنگامی که حداکثر مقدار مجاز فشار را داشته ‌باشد و بین صفر تا ۲۷۹ متغیر است. برای خودروهای سواری، عدد شاخص وزن بین ۷۵ تا ۱۰۵ است.

برای مثال، شاخص وزن برای خودروی پراید ۷۶ و معادل ۴۰۰ کیلوگرم بار است، یعنی این لاستیک هنگامی که حداکثر فشار باد مجاز را دارد، حداکثر ۴۰۰ کیلوگرم را می‌تواند حمل کند. توجه داشته باشید هرگز لاستیکی را که شاخص وزن آن کمتر از میزان توصیه شده از سوی سازنده خودروست، روی رینگ نصب نکنید.

سرعت مجازر هر لاستیک

سرعت مجاز هر لاستیک، حداکثر سرعتی است که لاستیک می‌تواند به مدت ۱۰ دقیقه تحمل کند. این شاخص با یکی از حروف لاتین A تا Z بیان می‌شود.

برای مثال روی جداره لاستیک خودروی پراید، نماد H برای سرعت درج شده که نشان می‌دهد هنگامی که لاستیک دارای فشار باد و بارگذاری مناسب است، حداکثر توان حرکت ۳۲۰ کیلومتر در ساعت را داراست.

واضح است اگر لاستیکی تحت تأثیر حداکثر سرعت واقع شود، اما فشار باد آن تنظیم نباشد و یا اضافه بار روی آن اعمال شود، آسیب می‌بیند و یا ممکن است بترکد.

اندازه استاندارد لاستیک

بسیاری از افراد، هنگامی که برای خرید لاستیک به فروشگاه مراجعه می‌کنند، در پاسخ به سوال فروشنده در زمینه اندازه لاستیک مورد نظرشان، بلافاصله اعداد و ارقامی را بیان می‌کنند که روی لاستیک قدیمی خود دیده‌اند. آیا بهتر نیست بدانید که این شماره‌ها چه معنایی دارند ؟

اندازه لاستیک خودرو با علایمی همچون ۱۶۵/۶۵-R13 (برای مثال، اعداد روی لاستیک پراید) نشان داده می‌شود. معنی این اعداد و حروف به شرح زیر است:

1. ۱۶۵: پهنای لاستیک بر حسب میلی‌متر
2. ۶۵: نسبت ارتفاع دیواره لاستیک (فاق) به پهنای آن برحسب درصد
3. R: رادیال

قطر رینگ بر حسب اینچ

مقاومت حرارتی : مقاومت حرارتی لاستیکها با حروف لاتین مشخص می‌شوند. مقاومت حرارتی لاستیک‌ها به ترتیب از بالاترین تا پایین‌ترین درجه، با حروف A، B و C مشخص می‌شوند.

چسبندگی : این واژه در یک لاستیک، میزان قابلیت متوقف کردن خودرو را در جاده‌های خیس نشان می‌دهد. داشتن چسبندگی بالا به این معنی است که این لاستیک، خودروی حامل خود را در جاده‌های خیس، در مسافت کوتاهتری نسبت به لاستیک با چسبندگی پایین‌تر، متوقف می‌کند.

میزان چسبندگی از بیشترین تا کمترین، به ترتیب با حروف AA، A، B و C تعریف می‌شود.

ساییدگی : این عدد، میزان سایش لاستیک را به ما نشان می‌دهد. عدد بالاتر بیانگر این است که ساییده شدن لاستیک زمان بیشتری طول می‌کشد. به عنوان مثال، زمان ساییده شدن یک لاستیک با کد ساییدگی ۴۰۰ دو برابر لاستیکی با کد ساییدگی ۲۰۰ است.

تنظیم باد لاستیک

فشار باد مناسب قدرت تایر را در برابر نیروی وزن و شرایط مختلف رانندگی مانند ترمز کردن، شتاب گرفتن و غیره بیشتر می‌کند. بهترین وضعیت تایر، با فشار باد مناسب مهیا می‌شود، بنابراین باید حداقل دو هفته یک‌بار فشار باد را تنظیم کنید.

اگر فشار باد لاستیک خیلی بالا باشد مشکلات زیر ظاهر می­ شوند

• سایش زود هنگام لاستیک
• سلب آرامش در رانندگی
• فرسودگی سیستم تعلیق و فرمان
• ضعف سیستم ترمز در اثر کاهش اصطکاک با سطح جاده
• جلوگیری از مانور کافی در جاده

اگر فشار باد لاستیک کم باشد مشکلات زیر ظاهر می­ شوند

1. افزایش مصرف سوخت با ایجاد شدن اصطکاک بیشتر
2. سفت شدن یا انحراف فرمان به یک سمت در هنگام کم ‌باد بودن چرخ‌های جلو
3. ساییده شدن سریع‌تر و بیشتر قسمت بیرونی آج‌ها
4. بروز خطر جدی با بالا رفتن بیش از اندازه دمای لاستیک در زمان حرکت، به دلیل تغییر شکل زیاد در ناحیه تماس لاستیک با جاده و افزایش احتمال جدا شدن لایه‌ها

چند نکته کاربردی درباره لاستیک خودرو ها

1. همیشه باید سالم‌ترین لاستیک‌ها را در چرخ جلو استفاده کرد تا امکان ترکیدن کاهش یابد. چون ترکیدن لاستیک‌های جلو خطرناک تر از ترکیدن لاستیک‌های عقب است و در سرعت‌های بالا احتمال چپ شدن خودرو چند برابر می‌شود.
2. معمولا بعد از رانندگی طولانی و به خاطر گرم شدن لاستیک، فشار باد زیاد می‌شود. اگر در این حالت فشار باد لاستیک از حد توصیه شده بیشتر شد نیابد آن را کم کرد، باید پس از خنک شدن لاستیک، دوباره فشار باد را کنترل کرد.
3. بار سنگین، عمر لاستیک را کم می‌کند چون به نسوج لاستیک بیش از اندازه فشار وارد می‌شود.
4. از رینگ‌های زنگ‌ زده، پوسیده، تاب دار و جوشکاری شده نباید به هیچ وجه استفاده شود.
5. قبل از مسافرت‌های طولانی باید از سالم بودن لاستیک‌ها، چرخ و زاپاس اطمینان حاصل شود. هرگاه عمق آج لاستیک کمتر از یک و نیم میلیمتر شد لاستیک باید تعویض شود.
6. عمق آج لاستیک‌های خودرو را باید مرتبا بررسی و کنترل کرد، بهتر است قبل از اینکه کاملا لاستیک صاف شود. از زیر خودرو خارج شود تا از به مخاطره افتادن سلامتی سرنشینان جلوگیری شود.
7. بعد از تنظیم باد در پوش "والو"را با دقت ببندید.
8. همواره فشار باد تایر زاپاس را بیشتر از حداکثر فشار داده شده توسط کارخانه سازنده تنظیم کنید.

بیشتر بخوانید :

لیست قیمت انواع لاستیک ماشین در بازار

قیمت لاستیک خودرو | ۲۸ خرداد ۱۳۹۷