تاثیر فوق العاده ورزش بر درمان بیماری تنفسی

تاثیر ورزش بر درمان بیماری تنفسی

● ورزش تسکین دهنده‌ی ناراحتی و بر طرف کننده‌ی ناتوانی

بی‌شک، عمده‌ترین ناراحتی، تنگی نفس بی‌موقع یا شاید تقریباً در همه‌ی مواقع باشد. این احساس نامطبوع عمدتاً ناشی از انسداد جریان هواست. پیش از آغاز ورزش، باید به پزشک مراجعه کرد و در صورت لزوم برای تثبیت وضعیت ریوی داروهای مناسب دریافت کرد تا در حد امکان از انسداد بر طرف شود. اما متاسفانه باید دانست که حتی پس از مدتی ورزش، نتایج آرمون‌های عملکرد ریوی در بیماران COPD تغییری نخواهد کرد.

● میتوان پرسید : اگر ورزش باعث بهبود وضع من نمی‌شود چرا به خود زحمت بی‌مورد بدهم؟

در واقع، ورزش بدون بهبود آزمون‌های عملکرد ریوی از تنگی نفس می‌کاهد. این وضعیت نامعمول را می‌توان با اصول فیزیولوژی توضیح داد. ممکن است دانستن اینکه ورزش مستمر کدام یک از اعمال فیزیکی را قوی‌تر و سالمتر می‌کند و کدام را تغییر می‌دهد تعجب آور باشد.

وقتی یک فرد سالم با تمام قوا، ورزش می‌کند، عاملی که نهایتاً باعث خستگی او می‌شود تنگی نفس نیست بلکه خستگی عضلانی است. علت آن است که قلب و دستگاه گردش خون نمی‌توانند به قدر کافی خون سرشار از اکسیژن را در اختیار عضلات در حال فعالیت قرار دهند و عامل آن عدم توانایی ریه‌ها در دریافت اکسیژن کافی نیست.

وضعیت شخصی ممکن است قدری متفاوت باشد. وقتی برای بار اول شروع به ورزش می‌کند، ممکن است به مرحله‌ی خستگی عضلانی نرسد، مدت‌ها پیش از آن که عضلات شخص خسته شوند، تنگی نفس چنان شدید می‌شد که مجبور می‌شد دست از ورزش بکشد. اما اگر، ورزش را به تدریج آغاز کرد، استقامت شخص زیاد می‌شود، تنگی نفس دیگر مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

*************************************************

● واکنش ریه در برابر ورزش

میزان تنگی نفس حین ورزش به تعادل ظریفی بین نیاز تهویه‌ای بدن و ظرفیت تهویه‌ای آن بستگی دارد. نیاز تهویه‌ای میزان هوایی است که ریه‌ها، حین ورزش، باید به درون بکشند و خارج کنند تا نیاز بدن به اکسیژن و دفع دی اکسید کربن زائد برآورده شود.

ظرفیت تهویه‌ای میزان هوایی است که در حین ورزش عملاً می‌توان به درون کشید و خارج کرد. این ظرفیت بستگی به سلامت ریه‌ها دارد و در بیماران COPD میزان آن کاهش می‌یابد. وقتی نیاز تهویه‌ای بدن بیشتر از ظرفیت تهویه‌ای می‌گردد ( این امر در بیمارانCOPD که برای اولین بار ورزش می‌کنند، به سرعت رخ می‌دهد) تنگی نفس شدیدی عارض می‌شود و باید ورزش را قطع و استراحت کرد.

به طور خلاصه، بدن هوایی بیشتر از آنچه که ریه‌ها قادر به تنفس آن هستند، طلب می‌کند ( این مسئله در افراد با ریه‌های سالم رخ نمی‌دهد).
بیمار COPD ، بر حسب نوع بیماری ممکن است یکی از وضعیت‌های نا مطلوب زیر را در ریه‌اش داشته باشد ( تمام آنها باعث کاهش ظرفیت تهویه‌ای یا افزایش نیاز تهویه‌ای حین ورزش یا هر دو این حالات تواماً می گردند) :

*************************************************

▪ انسداد جریان هوا
▪ بافت ریه مقدار زیادی از توانایی حیاتی کشسانی خود را پس از دم و خروج خود به خود هوا از دست دادند و بنابراین، ریه‌ها به طور مزمن پر هوا شده‌اند.

▪ کیسه‌های هوایی در ریه‌ها در رها سازی اکسیژن به درون خون و گرفتن دی اکسید کربن از آن کارا نیستند ( اصطلاحاً تبادل ناقص گاز نامیده می‌شود) .

متاسفانه ورزش مستمر نمی‌تواند این اوضاع را تا حد مطلوبی کاهش دهد. اما هر چه بیشتر در ورزش مداومت داشته باشید، کمتر از تنگی نفس به زحمت می‌افتید زیرا برخی از عوامل تعیین کننده‌ی نیاز تهویه‌ای بدن بهبود می‌یابند. مثلاً، می‌توان برای انجام مقدار مشخصی از ورزش به اکسیژن کمتری نیاز پیدا کرد، و مقدار دی اکسید کرین تولید شده حین ورزش و اسید لاکتیک تولید شده توسط عضلات حین فعالیت کاهش یابد.

( تولید اسید لاکتیک توسط عضلات غالباً باعث می‌شود تا ورزشکاران دچار خستگی شوند و ورزش را قطع کنند، ضمناً نیاز تهویه‌ای را نیز افزایش می‌دهد.) این مزایا ناشی از بهبود کار دستگاههای عضلانی اسکلتی و قلبی ـ عروقی است. احتمالاً قدرت و استقامت عضلات تنفسی قفسه‌ی سینه و شکم نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل است که تاکید می‌شود : ورزش، ورزش، ورزش ▪حتیاگرآزمون‌هاعملکردریویرابهترنکندباعثمنافعدیگریمی‌شود.