چگونه استرس خودمان را از بین ببریم؟

چگونه می توانیم استرس خود را کنترل کنیم؟

استرس چیزی نیست که بتوان بر آن غلبه کرد اما نیرویی به شمار می‌رود که می‌توانید از آن به نفع خود استفاده کنید. ذهن و بدن به طور مستمر با هم در حال بده‌بستان هستند، بنابراین استرس بر سلامت کلی شما نیز تاثیر می‌گذارد.

استرس در درازمدت تغییرات قابل‌توجهی را به بدن تحمیل می‌کند و حتی استرس‌های کوتاه‌مدت هم می‌توانند موقتا باعث کاهش میزان سلامتی شوند. با اینکه خلاصی کامل از شر استرس موضوعی چالش‌برانگیز است، اما در این دنیای تند و سریع، کسب مهارت‌های کاهش استرس که می‌توانند در پس زدن تاثیرات مخرب آن روی سلامتی به شما یاری برسانند، بسیار مهم و حیاتی است.

چرا مدیریت استرس مهم است؟

اگر زندگی شما مملو از استرس و اضطراب است، سلامتی‌تان به طور جدی در خطر است. استرس نه تنها تعادل احساسات شما را بر هم می‌ریزد، بلکه سلامت فیزیکی‌تان را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. در حالت اضطراب و فشار، تواناییِ تفکرِ شفاف، عملکردِ مؤثر و لذت‌ بردن از زندگی محدود می‌شود. خودتان قضاوت کنید، زندگی بدون لذت بردن چه فایده‌ای دارد؟

وقتی به این نقطه می‌رسیم، حتما باید بایستیم و از خود بپرسیم چگونه استرس را از بین ببریم. مدیریتِ مؤثر استرس، موجب شکست فشارها و اضطراب می‌شود. بدون استرس، زندگی سالم‌تر، مفیدتر و شادتر می‌شود. هدف زندگی سالم برای هر فردی، ایجاد تعادل میان کار و استراحت، تفریح و روابط است. توانایی رویارویی با چالش‌ها در این زمینه بسیار مهم است.

وقتی دچار استرس هستیم، توان فکر کردن را از دست می‌دهیم. با دیدی منفی انرژی‌مان را کم و کم‌تر می‌کنیم و ناخواسته در سراشیبی سقوط حرکت می‌کنیم. اگر توقف نکنیم و اوضاع را تحت کنترل درنیاوریم، زبانم لال بوی الرحمان را برای خود در فضا پراکنده خواهیم کرد.

توصیه‌های پزشکی زیر نحوه مقابله و حتی غلبه بر استرس را به شما نشان می‌دهند. اگر دنیا هم بر سر شما خراب شده باشد، آرامش خود را حفظ کنید و به ادامه مطلب توجه کنید.

راهکارهایی برای کنترل استرس

1. طرز فکر خود را تغییر دهید

به نظر من مهم‌ترین نکته راجع به استرس این است که در بسیاری از موارد، استرس مشکل را نشان نمی‌دهد بلکه در واکنش شما، استرس را نشان می‌دهد و نحوه درک شماست که موجب این واکنش می‌شود.

اگر در کار خود با وظیفه دشواری روبرو شدید با تغییر عقیده آن را به فال نیک بگیرید که از این طریق مهارت‌های شما تقویت می‌شود. می‌توان یک زندگی پر از استرس و ناراحتی را به یک زندگی پر تکاپو و مهیج تبدیل کرد.

2. به چیزهای دیگری فکر کنید

وقتی نوک لوله تفنگ روی پیشانی شما قرار می‌گیرد، بلافاصله به چیز دیگری فکر کنید. شما باید ذهنتان را منحرف کنید یا به عبارتی فکری که شما را دچار استرس می‌کند از خود دور کنید و به هر چیزی ک در این زمینه مفید است فکر کنید.

3. برای کاهش استرس مثبت فکر کنید

وقتی برای انجام کاری به خود مطمئن نیستید (مثلاً برای ارائه مطلب یا ملاقات با رییس خود) بهترین کار این است که به یک کار موفق یا یکی از موفقیت‌های گذشته فکر کنید و در این حال، دایماً موفقیت قبلی خود را به یاد آورید. دلیلی وجود ندارد که موفق نشوید.

4. ذهن‌تان را آرام کنید

یک استراحت مختصر برای ذهن شما، روشی بسیار موفق در کاهش یا کنترل استرس می‌باشد. تصور کنید روی شن داغ ساحل باهاما دراز کشیده‌اید. باد خنکی از سمت اقیانوس به سوی شما می‌وزد و موج ساحلی در کنار شما غلت می‌خورد. اگر بدانید با این تصور چه آرامشی پیدا می‌کنید؟

5. جملات آرامش بخش را بخوانید

استرس، هر لحظه می‌تواند حمله کند. فقط، به حمام و قبل از رفتن به سرکار، به فروشگاه مواد غذایی لوکس هنگام ظهر، به اتومبیل هنگام رفتن به خانه و به محیط کار محدود نمی‌شود. هنگامی که افکار ناخوشایند باعث انقباض عضلات گردن شما می‌شوند و بدن شما کشیدگی پیدا می‌کند، برای حل این معضل جملات زیر را از حفظ بخوانید:

• در این لحظه، کاری نیست که مجبور باشیم انجام دهم.
• در این لحظه، جای نیست که مجبور باشم آنجا بروم.
• در این لحظه، مشکلی نیست که مجبور باشم آن را حل کنم.
• در این لحظه، فقط و فقط باید استراحت کنم.

لزوماً آگانه به این سخنان فکر کنید. زیرا در این صورت ذهنیت شما ناخودآگاه تغییر حالت می‌دهد و به شما آرامش می‌بخشد. اگر این جملات را از حفظ بخوانید، دیگر به آنچه آزارتان می‌دهد، فکر نمی‌کنید.

6. معلومات خود را بیان کنید

باید فهرستی از معلومات خود آماده داشته باشید تا وقتی که دچار استرس شدید بتوانید آن‌ها را تکرار کنید. لزومی ندارد پیچیده باشند. فقط مثل سرود برای خود بیان کنید: من می‌توانم با این مشکل کنار بیایم.

از همه افراد این جمع، بیشتر از این موضوع سر در می‌آورم. با انجام این‌کار، واکنش بدن شما نسبت به استرس، نفس زدن و سرد شدن دست‌ها، از بین می‌رود و نیروی عقلانی شما، بخشی از وجود شما که واقعاً از عهده استرس بر می‌آید، واکنش معقولی به آن نشان می‌دهد. در نتیجه شما خونسردی خود را به دست می‌آورید.

7. برای رفع استرس تا 10 بشمارید

پس از بروز استرس بلافاصله نسبت به آن واکنش نشان ندهید و با این کار به مهار آن کمک کنید. قبل از انجام امور روزمره خود، کمی حوصله به خرج بدهید. به چند لحظه تامل و آرامش عادت کنید تا بتوانید استرس را تحمل کنید.

برای مثال وقتی تلفن زنگ می‌زند، نفس عمیق بکشید. سپس وقتی که نفس خود را بیرون می‌دهید تصور کنید مثل یک عروسک پارچه‌ای، سست و آزاد هستید.

یکی از نتایج چنین تاملی احساس حفظ تسلط است. معمولاً اگر بر رفتار خود مسلط باشیم، کمتر دچار استرس می‌شویم. به خود عادت بدهید که قبل از پاسخگویی به تلفن، چند لحظه صبر کنید و سریعاً آرامش پیدا کنید. تامل آگانه در این مواقع، می‌واند همیشه آرامش بخش باشد.

8. به نقاط دور دست نگاه کنید

اگر چند لحظه از پنجره به نقاط دور دست، جایی که نقشی در پریشانی خاطر شما ندارد، نگاه کنید، چشمان شما آرامش پیدا می‌کنند. اگر چشمانتان آرامش پیدا کنند، شما هم می‌توانید آرامش پیدا کنید. قوری را از روی اجاق گاز بردارید. آیا باز هم آب داخل آن می‌جوشد؟!

9. بلند شوید و مکان را ترک کنید

فاصله گرفتن از صحنه آزاد دهنده به همان اندازه که تماشای نقاط دور دست موثر است، تاثیر مفید دارد.

10. چند نفس عمیق بکشید

به قول برخی نفس کشیدن از شکم، روشی قدیمی و مفید برای غلبه برا اضطراب و حالت عصبی می‌باشد. منظور اصلی ما این است که آرام عمل کنید و خونسرد باشید.

وقتی دچار استرس می‌شوید ضربان نبض شما به سرعت بالا می‌رود و شروع می‌کنید به نفس نفس زدن. اگر خود را مجبور کنید که به آرامی نفس بکشید، هر چند استرس هم داشته باشید، آرامش پیدا می‌کنید. روش صحیح نفس کشیدن از راه شکم است. با فرو بردن دم، احساس کنید شکم شما بزرگ می‌شود و با بیرون دادن نفس، جمع می‌گردد.

11. داد بزنید یا گریه کنید

همیشه نمی‌توان در محل کار تمام احساس خود را بیرون ریخت. اما در بعضی جاها مثل دفتر کار شخصی، یا داخل ماشین، این عمل هیچ اشکالی ندارد. برای تخلیه احساسی که به وجود آورنده استرس است، داد بزنید یا گریه کنید.

12. عضلات خود را کشش بدهید

اساساً هر چیزی که ما احساس می‌کنیم، یک نمود فیزیکی دارد. بسیاری از ما در برابر استرس با انقباض عضلانی واکنش نشان می‌دهیم. در واقع تمام تلاش ما از بین بردن علت استرس است.

اما اگر عضلات خود را کشش بدهیم، لااقل احساس استرس را کاهش می‌دهیم. به عبارتی، وقتی عضلات آرامش پیدا می‌کنند، هیجان ما کمتر می‌شود. با توجه به این که ما اغلب از منشا استرس چیز زیادی نمی‌دانیم، چنین روشی موثر است و برای بیشتر مردم، این روش پاسخگوی تمام نیاز آن‌هاست.

13. عضلات تحت استرس خود را ماساژ بدهید

بسیاری از ما عضلات ویژه‌ای داریم که در اثر استرس منقبض می‌شوند. این مساله مثل یک چرخه معیوب می‌باشد. استرس باعث تولید آدرنالین می‌شود. آدرنالین باعث انقباض عضلانی می‌شود و در نتیجه آدرنالین بیشتر تولید می‌گردد.

به همین ترتیب یکی از راه‌های مفید بر هم زدن این چرخه، یافتن عضلات تحت استرس و ماساژ دادن آن‌ها به مدت دو دقیقه، در صورت احساس گرفتگی آن‌ها، می‌باشد. (آن‌هایی که در اثر فشار منقبض می‌شوند. اغلب در ناحیه پشت کردن و بالای کمر قرار دارند.)

14. گیجگاه‌های خود را فشار دهید

این روش ماساژ درمانی برگرفته از طب سوزنی است که برای تسکین درد و درمان بسیاری از بیماری‌ها از نقاط فشار استفاده می‌کند و به طور غیرمستقیم، موثر است. با استفاده از ماساژ اعصاب نواحی گیجگاهی، عضلات نواحی دیگر بدن، به ویژه نواحی گردن آرامش پیدا می‌کنند.

15. چانه خود را شل کنید و از چپ به راست حرکت دهید

افرادی که تحت فشار قرار دارند بیش از دیگران دندان‌های خود را به هم فشار می‌دهند. شل کردن چانه و حرکت دادن آن به آرامش عضلات آن نواحی کمک می‌کند و با عضلاتی آرام است که می‌توانید احساس انقباض را کاهش دهید.

16. سینه خود را پهن کنید تا بهتر نفس بکشید

افرادی که تحت فشار روانی قرار دارند و عضلات آن‌ها منقبض می‌باشد، ممکن است مشکل تنفسی پیدا کنند و تنفس بد می‌تواند اضطرابی را که داشتید شدیدتر کند. شانه‌های خود را به سمت بالا و عقب بکشید. بعد آرامش خود را حفظ کنید و راحت نفس بکشید.

اولین بار که شانه‌های خود را به عقب می‌برید نفس خود را عمیقاً فرو برید و وقتی آرامش پیدا می‌کنید نفس خود را بیرون بدهید. چهار یا پنج بار این عمل را تکرار کنید و سپس بار دیگر نفس خود را به طور عمیق فرو ببرید. همه مراحل را چهار بار تکرار کنید.

17. تمام بدن خودتان را به آرامش برسانید

با استفاده از یک تکنیک ساده که به آرامش تدریجی معروف است، می‌توان خیلی سریع با کاهش ناراحتی جسمانی، احساس استرس شخص را به میزان قابل توجهی کاهش داد. مهم نیست از بالا یا پایین شروع کنید. یک دسته عضلات بدن خود را همزمان منقبض کنید و به مدت چند ثانیه این حالت را حفظ کنید.

سپس بگذارید آرامش پیدا کنند. این تمرین را برای همه قسمت‌های اصلی بدن، پاها، کف پاها، سینه و بازوها، سر و گردن استفاده کنید و سپس از آرامشی که به شما دست می‌‌دهد لذت ببرید.

18. دوش آب گرم بگیرید

آب گرم برای کاهش استرس مفید است. وقتی مضطرب و عصبی می‌شویم، جریان خون در دست‌ها و پاهای ما کم می‌شود. آب گرم، جریان خون را به حالت اول برمی‌گرداند و بدن را متقاعد می‌کند که در وضع خوبی به سر بده و آمادگی استراحت داشته باشد.

به هیچ وجه آب سرد را پیشنهاد‌ نمی‌کنیم. زیرا اثر عکس دارد و مثل واکنش استرس عمل می‌کند. یعنی خون را از دست‌ها و پاها دور می‌کند و در نتیجه ناراحتی بیشتر می‌شود. به عنوان یک روش جایگزین می‌توان بر روی دست‌ها آب گرم جاری کرد و تا کاهش تدریجی نگرانی، به این کار ادامه داد.

19. تحرک داشته باشید

به طور مسلم، ورزش مرتب بدن را برای غلبه بر استرس مقاوم می‌سازد. اما حتی گاهی کارهایی مثل قدم زدن در اطراف آپارتمان می‌تواند ناراحتی شما را به خاطر مشکلات کاری و یا داد و بیداد خانوادگی که داشته‌اید کمتر کند.

بدن شما طوری ساخته شده که تحت فشار روانی، نیاز به تحرک دارد. بدوید یا مبارزه کنید، موثر است. اول این که برخی از مواد شیمیایی مربوط به استرس را که حاصل ناراحتی است می‌سوزاند. دوم اینکه یک عضله خسته یک عضله آرامش پیدا کرده به شما می‌رود.

20. به یک موسیقی آرامش بخش گوش کنید

آرامش در نقطه مقابل ناراحتی قرار دارد و چاره استرس است. موزیک‌های آرامش بخش که او و سایرین تهیه کرده‌اند بسیار سودمند است. موزیک آرامش بخش خوب، خیلی ارزشمند است. شما را خیلی زود به حالت آرامش می‌برد و ارزان است.

انواع نوارها به صورت فقط صدای خواننده، صدای خواننده و موسیقی یا فقط آواهای طبیعت، مثل وزش باد در لابه‌لای درختان، برخورد موج دریا بر روی شنزار ساحل، در بازار موجود می‌باشند. (می‌توانید از گوشی استفاده کنید تا برای دیگران مزاحمتی ایجاد نشود.)

استرس چه موقع خطری جدی است؟

استرس زیاد می‌تواند خطری جدی برای شما باشد. هر یک از نشانه‌های زیر می‌تواند ضرورت مراجعه سریع شما به پزشک را اعلام کند.
دوره‌های زمانی سرسام آور یا فراموشی موقت.
خونریزی مقعدی (‌‌می‌تواند وجود زخم را نشان بدهد).

• ضربان بسیار سریع و بی‌وقعه نبض.
• کف دست‌های پر از عرق.
• درد طولانی کمر و گردن.
• سردرد طولانی یا شدید.
• لرزش اعضای بدن.
• کهیر.
• اظطراب شدید.
• بی‌خوابی.

کنترل استرس با تغییر سبک زندگی

ورزش‌ کردن، یکی از عناصر سبک زندگی سالم است. با انتخاب سبک سالمی از زندگی، می‌توانید از استرس رهایی پیدا کنید.

۱. رژیم غذایی سالم

بدن سالم و قوی راحت‌تر با استرس روبه‌رو می‌شود. حتما صبحانه بخورید و از غذاهای بی‌ارزش مثل فست‌فودها دوری کنید.

۲. کاهش مصرف شکر و کافئین

مصرف زیاد این مواد موجب افت انرژی می‌شود و با کاهش آنها در رژیم غذایی بدن آرامش بیشتری خواهد‌ داشت.

۳. دوری از دخانیات و الکل

شاید مصرف این مواد شادی موقتی داشته باشد و استرس را تا حدودی کاهش بدهد، اما این آسایش دائمی نیست و مصرف آنها عواقب جدی و ناگواری دارد.

۴. خواب کافی

خواب کافی، منبع اصلی تأمین انرژی بدن است. خستگی و بی‌خوابی استرس را افزایش می‌دهد و امکان تصمیم‌گیری منطقی و تمرکز را از بین می‌برد.

با راهکارهای بالا، می‌توانیم گام بزرگی در جهت از بین بردن استرس برداریم. استرس، بخش اجتناب‌ناپذیر زندگی بشر امروزی است و کنترل و کاهش آن برای داشتن زندگی شاد و آرام ضروری است.

بیشتر بخوانید:

۱۲ راه ساده برای کنترل استرس در محیط کار

استرس چیست؟ علل ایجاد استرس کدامند؟راه های درمان استرس کدامند؟

برای پیشگیری و درمان استرس از چه دارویی استفاده کنیم؟