تاریخ دقیق روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی در ایران
هشتم تیر هر سال، به مناسبت بمباران شیمیایی شهر سردشت، روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی نام گذاری شده است. که هشتم تیر ماه در تقویم سال 98 مصادف میشود با روز شنبه.
در سال 1366 در زمان جنگ ایران و عراق، نیروهای عراقی پس از این که در خوزستان و مناطق مرزی سرپل ذهاب، کردستان و قصر شیرین شکست هایی خوردند، به کاربرد گازهای سمی اقدام کردند و با استفاده از گاز اعصاب از نوع "تابون" تلفات زیادی را به نیروهای ایرانی در "جزایر مجنون" تحمیل کردند.
بمباران شهر سردشت در 8 تیر 1366 یکی از جنایات جنگی مهم عراق علیه نیروهای ایرانی و غیر نظامیان بود.
هشتم تیرماه هر سال یاد آور بمباران سلاح های مرگبار شیمیایی مردم غیر نظامی و بی دفاع بخش های مختلف میهن اسلامی مان به ویژه مناطق مرزی به وسیله رژیم معدوم صدام و جنایتکاران جنگی صورت گرفته و به عنوان لکه ننگی در حافظه تاریخی مردم ایران زمین نقش بسته است.
سالروز این حادثه که بعنوان روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی نام گرفته بیانگر رسالت همه نهادهای مردمی برای تلاش در جهت کاستن از آلام و رنجهای بی شمار جسمی و روحی مصدومین عزیز شیمیایی و خانواده ها و بازماندگان آنان می باشد.
با گذشت 32 سال از این فاجعه تلخو دردناک هنوز اثرات ناشی از آن التیام نیافته و آثار مصیبت بار آن را تا همیشه تاریخ نمی توان فراموش نمود. مصدومین این حادثه بزرگ بعنوان قربانی سلاحهای شیمیایی در دوران معاصر حق بزرگی بر گردن جامعه جهانی دارند که جا دارد برای احقاق حقوق از دست رفته آنان از هیچ کوششی دریغ نورزید.
مجمع جهانی صلح اسلامی بعنوان یک سازمان مردم نهاد ضمن محکوم کردن این جنایت ضد بشری، خواستار محاکمه و مجازات عوامل استکبار جهانی که در تجهیز کردن ماشین جنگی رژیم معدوم صدام نقش مهمی را به عهده داشتند، بوده و همه نهادهای ذیربط کشور رابه پیگیری اقدامات لازم در این خصوص،یادآور می شود تا بدین وسیله محاکمه و مجازات دیگر جنایتکاران در رابطه با احقاق حق مصدومین شیمیایی را در پی داشته باشد.
نگاهی به بمباران شهر سردشت
در ساعت 16:30 روز یکشنبه هفتم تیر ماه 1366 چند فروند هواپیمای بعثی سکوت شهر کوچک سردشت در غرب کشور را شکستند و 7 بمب خردل در نقاط مختلف شهر انداختند که 2 بمب در بازار شهر و 2 بمب دیگر در منطقه مسکونی افتاد ؛ 3 بمب دیگر نیز در باغهای مجاور شهر فرود آمد. از شهر 12000 نفری سردشت طبق آمارهای رسمی 8025 نفر مصدوم شدند که این آمار شامل مصدومین خفیف نیز می شد. حداقل 4500 نفر از مصدومین نیاز به درمان داشتند.3000 نفر آنها در شهر سردشت به صورت سرپایی درمان شدند و سپس در روستاهای مجاور مدتی را سپری کردند تا آلودگی شهر کاملا" مرتفع گشت.
مابقی مصدومین که 1500 نفر می شدند در حال وخیم تری بوده و نیاز به بیمارستان داشتند و لذا به خارج از سردشت اعزام شدند. 600 نفر از این گروه 1500 نفری به تهران و مابقی به چند شهر شمال غربی کشور اعزام شدند . تعدادی از هموطنان شهید شدند و بسیاری هفته های زیادی را در بیمارستان گذراندند و اکنون نیز از عوارض شدید ریوی و چشمی و پوستی رنج می برند. کل آمار شهدا 130 نفر بود که 20 نفرآنها در سردشت در همان دقایق و ساعات نخستین پس از بمباران شهید شدند.10 نفردر حین انتقال از سردشت به شهادت رسیدند و 100 نفر طی مدت یک ماه پس از حادثه بتدریج در بخشهای مراقبت ویژه بیمارستانهای مختلف کشور به شهادت رسیدند.
به کارگیری سلاحهای شیمیایی از سوی عراق، در حالی صورت میگرفت که این کشور جزو 120 کشور امضا کننده پروتکل ژنو راجع به منع استفاده از سلاحهای سمی، خفه کننده و ترکیبات باکتریولوژیک قرار داشت. پروتکل 1925 ژنو که طی قطعنامه 2161 (21) B سازمان ملل متحد مجدداً به تصویب رسیده است، صراحتاً استعمال سلاحهای شیمیایی را منع میکند.
قسمتهایی از پروتکل 1925 ژنو به شرح زیر است :
امضاکنندگان تامالاختیار زیر به نام دولتهای خود اعلام میدارند؛
«نظر به این که در موقع جنگ، استعمال گازهای خفه کننده و مسموم یا امثال آنها و همچنین هر قسم مایعات و مواد یا عملیات شبیه به آن حقاً مورد تنفر افکار عمومی دنیای متمدن است، دول متعاهد تقبل مینمایند ممنوعیت استعمال گازهای خفه کننده و مسموم شبیه آن را به موجب این اعلامیه به رسمیت شناخته و همچنین تعهد میکنند که ممنوعیت مزبور را شامل وسایل جنگ میکروبی نیز دانسته و خود را ملزم به رعایت مدلول مراتب فوق بدانند.»
جمهوری اسلامی ایران نیز پس از این واقعه، شهر سردشت را نخستین شهر قربانی جنگ افزارهای شیمیایی در جهان پس از بمباران هستهای هیروشیما نامید.ا گرچه در طول هشت سال جنگ تحمیلی، عراق بارها از سلاحهای شیمیایی استفاده کرد ولی فاجعه سردشت و حلبچه، از وخیمترین فجایع بشری به شمار می روند.
حتی به گفته برخی از محققان، فاجعه سردشت وخیمتر از بمباران حلبچه که بعد از آن اتفاق افتاد، بوده است زیرا در سردشت از گاز اعصاب و خردل استفاده شد و در حلبچه از گاز سیانور. گاز خردل از نوع گازهایی است که همیشه در محیط و بدن مصدوم باقی می ماند و تاکنون هیچگونه راه درمانی برای مصدومان کشف نشده است. از جمله عوارض این گاز عفونت ریوی، خارش پوست، التهاب چشم و تنگی نفس را میتوان نام برد.
در حلبچه هر چند تعداد تلفات زیاد است ولی آثار گاز آنی بوده و باقی نمیماند، در حالی که در فاجعه سردشت وضعیت مصدومان بسیار اسفبارتر است. فاجعه به قدری عمیق است که با گذشت 29 سال از این حادثه آسیب دیدگان شهر سردشت و نسل های پس از آن همچنان از عوارض آن رنج می برند.
با این وجود، از همه دردناک تر آن است که این حادثه از سوی رسانههای غربی و آنانی که مدعی اعاده حقوق بشر و دموکراسی هستند دچار مرگ خبری شد و مسکوت ماند. نکته قابل توجه آن که ، برابر گزارشها، بیش از 400 شرکت تولیدکننده مواد شیمیایی از عراق برای تجهیز شیمیایی حمایت کردند که بیشترین آنها از آلمان و انگلیس بودند. این در شرایطی است که آلمان به عنوان تنها کشوری شناخته میشود که هم کنوانسیون ژنو را امضا کرده و هم اتحادیه اروپا اجازه دارد با بازرسی از صنایع شیمیایی آن کشور مانع از تولید سلاحهای شیمیایی به وسیله آلمان شود.
جمهوری اسلامی ایران در پی استفاده وسیع رژیم بعث عراق از سلاحهای شیمیایی بارها این موارد را به سازمان ملل متحد گزارش کرد و دبیرکل سازمان ملل متحد نیز با یک هیئت کارشناسی پس از شش روز حضور در ایران، استفاده از سلاح های شیمیایی را تایید کرد که نتیجه آن محکومیت به کارگیری سلاحهای شیمیایی از سوی این سازمان بینالمللی بود. نکته جالب آن است که نام کشور عراق در این گزارش ذکر نشد. در پی این اقدام ایران با اعزام مجروحان شیمیایی سردشت به کشورهای مختلف سعی در نشان دادن ابعاد این فاجعه کرد.
سرانجام پس از مشاهده آثار و علائم شدت جراحات وارده بر مجروحان جنگی، نشستهای متعددی در مجامع بینالمللی برگزار شد و کنفرانس خلع سلاح مستقر در ژنو پیشنویس و طرح کنوانسیون منع استفاده از سلاحهای شیمیایی را تهیه و به سازمان ملل تقدیم کرد و در سال 1993 پس از دو دهه مذاکره پیرامون این موضوع، سرانجام این معاهده در پاریس به امضا رسید و از سال 1997 به اجرا درآمد.
واقعه سردشت یکی از مهمترین نمادهای مظلومیت بینالمللی ایران و از آشکارترین مصادیق برخورد سیاسی و دوگانه قدرتهای بزرگ با مقوله حقوق بشر است. نامگذاری سالروز حمله شیمیایی به این شهر بعنوان روز مبارزه با سلاحهای شیمیایی و میکروبی فرصت مناسبی برای یادآوری این واقعیات مهم و نیز تبیین تلاشهای صادقانه ایران برای مقابله موثر با سلاحهای کشتار جمعی است.
بیشتر بخوانید:
محکومیت کاربرد سلاح های شیمیایی توسط عراق در شورای امنیت سازمان ملل
دیدگاه ها