ولیمه حج : آیا ولیمه حج واجب است؟
ولیمه حجاج چیست؟
ولیمه از کجا آمده است؟
یکی از سنت های پسندیده اسلامی، اطعام نمودن به برادران دینی است. امام صادق (علیه السلام) می فرماید:
"إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یُحِبُّ إِهْرَاقَ الدِّمَاءِ وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ"
خداوند ریختن خون (قربانی کردن) و طعام دادن را دوست دارد.این سنت اسلامی می تواند در شکل های مختلف؛ مانند ولیمه به هنگام ازدواج، تولد فرزند و... انجام پذیرد.
ولیمه چیست؟
مهمانی که حداقل ده نفر در آن شرکت داشته باشند. مهمانان این ولیمه می توانند اقوام، همسایگان و... باشند. بنابراین، دادن ولیمه واجب نیست، بلکه سنت و مستحب است.
ولیمه و میهمانی، کینه ها را میزداید و دلها را به هم نزدیک میکند؛ مخصوصا اگر دور از تشریفات و زیادهروی و اسراف باشد، خداوند به همگان برکت میدهد و خوشحالی مومنین موجب رضای او میگردد.
«مسکین» در تعریف با «فقیر» متفاوت است و به افراد نیازمندی گفته می شود که عزتمندانه زندگی کرده، نیاز خود را به زبان نمی آورند و طرح نیاز نمی کنند. اما فقیر کسی است که نیاز خود را بیان می کند.
ولیمه از نگاه معصومین (علیه السلام) چگونه است؟
این که ولیمه بیش از یک روز نبوده و اکثریت مهمانان حاضر در آن از فقرا و نیازمندان باشند، دو شرطی هستند که برای مورد تأیید بودن این عمل از نظر در نظر ائمه معصومین علیهم السلام باید رعایت شود. چرا که فلسفه وجودی ولیمه ها، حل مشکل و نیازهای غذایی افراد است که این را از کنار هم قرار دادن 2 روایت عنوان شده می توان بدست آورد.
تعریف ولیمه یعنی دادن غذا به فقرا و این عمل با رعایت شرایطی که برای آن ذکر شد، می تواند در راستای سنت پسندیده الهی باشد . اما اگر سفره ای با حضور اکثریت غیرنیازمندان پهن شد، اصولا عنوان ولیمه برآن صدق نمی کند بلکه یک مهمانی با شکوه است بدون پیامدهای دینی، عبادی و الهی که با فرمایشات رهبری نیز منافات دارد.
چه افرادی به ولیمه باید دعوت شوند؟
در رابطه با نوع افرادی که به این اطعام دعوت می شوند و سقف و نوع غذاهایی که مورد استفاده قرار می گیرد، در کلامی از امام صادق علیه السلام آمده است که افراد مسکین را برای ولیمه دعوت کنید.
ولیمه عبارت است از:
مهمانی که حداقل ده نفر در آن شرکت داشته باشند. مهیمانان این ولیمه می توانند اقوام، همسایگان و... باشند. بنابراین، دادن ولیمه واجب نیست، بلکه سنت و مستحب است.
در ادامه کلام حضرت آمده است که آنچه باطل باشد، نمی تواند سرانجام داشته باشد. یعنی عمل باطل نتیجه و سامانی نیز ندارد. بنابراین آنچه از این کلام استنباط می شود آنست که اگر افرادی غیر از مسکینان برای ولیمه دعوت شوند، حداقل می توان گفت که این ولیمه مورد تایید نیست.
در یک گام فراتر، در کلام دیگری از پیامبر اعظم صل الله علیه و آله نقل است که در طعام ولیمه خود فقرا و اغنیا را قرار دهید. یعنی مراقب باشید فقرا فراموش نشوند. گویا این روایت بدنبال حل مشکل ماست.
چرا که برخی استدلال می کنند که پس از بازگشت از سفر که نمی توان فامیل و بستگان را از حضور در ولیمه ممنوع کرد این کار ممکن است بازتاب منفی داشته و حتی برخی این رفتار را برخلاف توصیه های اسلام به صله ارحام تصور کنند. به همین دلیل پیامبر اعظم صل الله علیه وآله فرمودند: در طعام ولیمه خود فقرا و اغنیا را قرار دهید.
بنابراین اگر از دعوت فامیل و بستگان که نیازمند هم نیستند، ناچاریم اما می توان به گونه ای کار را ساماندهی کرد که اکثریت چشم گیری از مهمانان از فقرا باشند. پس اگر زائر می خواهد طبق سفارش معصوم عمل کند زمانی می تواند این ولیمه را مورد تایید بداند که اکثریت حاضرین در مجلس ولیمه از نیازمندان باشند.
هزینه ولیمه جزء شرایط استطاعت است؟
هزینه های سوغات و میهمانی (ولیمه) جزء شرایط وجوب حج و استطاعت نیستند و از موارد استطاعت مالی محسوب نمی شوند.
دریایى است حج; موج خیز و گهرساز. هر که به ژرفاى معارفش فرو رود و در اعماق حکمتهایش غوّاصى کند، مرواریدهاى گرانبها و بى بدیل به چنگ مى آورد. و هر که بر ساحل، به تماشا بایستد، هرچندهم به گوهر نرسد، امّا تلاطم امواج و نسیم ساحل این دریا، روحش را شاداب مى کند.
همچنین بخوانید:
فرق حج عمره با واجب : تفاوت بین حج واجب و عمره چیست؟
حج تمتع : حج بر چه کسانی واجب است + شرایط وجوب حج
تعبیر خواب حج : تعبیر خواب رفتن به مکه چیست؟
بعد از مقدمه در این مقاله به طرح چند پرسش و پاسخ در مورد حج می پردازیم:
- آیا اگر هزینه ثبت نام حجّ مردی را همسرش با مهریه خود یا از اموال خود بدهد حج بر او واجب می شود؟ و در صورت انجام آن، کفایت از حج واجب می شود؟
- آیا هزینه سوغات و میهمانی از موارد مشمول استطاعت مالی محسوب می شود؟
- آیا زنی که مستطیع است و همراه نبودن شوهرش در سفر حج موجب عدم امنیت او می شود حج بر او واجب است؟
- با توجه به این که جهت اعزام به حج مجبور به ثبت نام بوده و ممکن است نوبت اعزام، سالها طول بکشد آیا شخص مستطیع، باید از طرق دیگری همچون خرید آزاد فیش حج (که در حال حاضر غیر قانونی است) اقدام نماید؟
- با توجّه به زیاد بودن فاصله ثبت نام حج و اعزام به حج، استطاعت در موقع ثبت نام شرط است یا موقع اعزام به حج؟
- با توجّه به این که مسئولین حج اعلام کرده اند تا 17 سال دیگر ثبت نام حج تمتع ندارند آیا می توان هزینه ثبت نام حج تمتع را برای ثبت نام عمره استفاده نمود؟
- ج 1. اگر همسر شما یا شخص دیگری تمام مخارج مربوط به حج شما را به عهده بگیرد و یا بخشی را به عهده بگیرد و بخش دیگر را خودتان داشته باشید شما دارای استطاعت بذلی می باشید حج بر شما واجب می گردد. این حجّ بذلی، از حجّة الاسلام نیز کفایت می کند. (خمینى، سید روح اللّٰه موسوى، توضیح المسائل( محشّٰى)، خامنهاى، سید على بن جواد حسینى، مناسک حج، ص 7، ؛ خراسانى، حسین وحید، مناسک حج، ص 35)
- ج 2. هزینه های سوغات و میهمانی (ولیمه) جزء شرایط وجوب حج و استطاعت نیستند و از موارد استطاعت مالی محسوب نمی شوند. (گلپایگانى، لطف الله صافى، استفتاءات حج( هزار مسأله)، ص 9 و 42؛ محمودى، محمد رضا، مناسک حج( محشّٰى)
- ج 3. اگر در امان نباشد واجب است بر او که کسى را همراه ببرد؛ گر چه با اجرت، و اگر پول اجرت دادن نداشت و رفتن موقوف بود بر اجیر گرفتن، این زن استطاعت ندارد و حج بر او واجب نیست. (خمینى، سید روح اللّٰه موسوى، نجاة العباد، ص 210)
- ج 4. علما خرید و فروش فیش حج را جایز دانسته (لنکرانى، محمد فاضل موحدى، جامع المسائل(فارسی)، ج 2، ص 203؛ شیرازى، ناصر مکارم، استفتاءات جدید، ج 2، ص 195) و شخص مستطیع در صورتی که متمکّن از انجام حج با صرف مبلغ بیشتر و یا خرید فیش حج باشد، اقدام بر آن واجب است تا حج را زودتر انجام دهد، (گلپایگانى، لطف الله صافى، استفتاءات حج( هزار مسأله)، ص 36) امّا بنا بر فرض مذکور که خرید فیش حج، غیر قانونی و بر خلاف مقررات نظام باشد جایز نیست.
- ج 5. استطاعت شرط وجوب حج است حدوثاً و بقاءً یعنی هنگام ثبت نام باید استطاعت وجود داشته باشد و تا هنگام اعزام باقی بماند و زایل نشود. (مدارک تحریر الوسیلة، ص 50؛ تبریزى، جعفر سبحانى، مناسک الحج و أحکام العمرة، ص 9 و 20)
- ج 6. اگر استطاعت مالی و بدنی حاصل باشد و بتوانید از راه آزاد به حج بروید مستطیع هستید باید به حج بروید. (مرتضوى لنگرودى، سید محمد حسن، توضیح المناسک، ص 44 و 45) استفاده کردن هزینه ثبت نام حج تمتع در حال استطاعت در عمره و کارهای خیر دیگر جایز نیست. (استفتاءات (امام خمینى)، ج1، ص 437) ولی اگر تمکّن رفتن از راه آزاد را هم ندارید مستطیع نیستید و نگه داری پول هم لازم نیست.
لباس احرام : ۲۵ پرسش و پاسخ در مورد لباس حج
محرمات احرام : "محرّمات احرام" از منظر مقام معظم رهبری
دیدگاه ها