انحصار وراثت محدود و نامحدود / تفاوت ها و مراحل صدور

انحصار وراثت محدود و نامحدود چیست؟

گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود، اسنادی قانونی هستند که از سوی مرجع صالح، صادر شده و در آن ها مواردی چون تعداد وراث، مشخصات آن ها و نسبت شان با متوفی، درج می گردد. از جمله تفاوت های این دو سند، می توان به کوتاه بودن زمان صدور حصر وراثت محدود و کاربردی تر بودن گواهی حصر وراثت نامحدود، اشاره کرد.

در قوانین ایران، تقسیم ارث و انتقال قانونی اموال بجا مانده از متوفی، منوط به طی مراحل قضایی و اخذ برخی اسناد قانونی می باشد که از جمله مهم ترین این مراحل و اسناد، ثبت دادخواست مربوط به صدور سند گواهی حصر وراثت و دریافت آن، توسط ذی نفع یا ورثه متوفی است.

از آنجا که گواهی انحصار وراثت، دارای انواع محدود و نامحدود است و اخذ هریک از این انواع، شرایط و مراحل مخصوص به خود را دارد، ضروری است وراث و ذی نفعان، از اینکه، انحصار وراثت محدود و نامحدود چیست، مطلع بوده و بدانند، صدور گواهی انحصار وراثت محدود و انحصار وراثت نامحدود چقدر طول میکشد.

قبل از توضیح اینکه انحصار وراثت محدود و نامحدود چیست، باید گفت،​ گواهی انحصار وراثت، سندی قانونی است که در آن، مواردی چون مشخصات، تعداد وراث، نسبت آن ها با متوفی و کسر سهم الارث آن ها از ماترک، درج می گردد و ازجمله مهم ترین اسناد قانونی مورد نیاز، برای انجام مواردی چون تقسیم ارث، انتقال قانونی اموال متوفی به ورثه، دریافت حقوق بجامانده از فرد فوت شده و... می باشد. گرچه ماهیت گواهی حصر وراثت محدود و نامحدود، یکی است، اما؛

گواهی انحصار وراثت محدود، در مواردی قابلیت صدور دارد که ارزش کل ماترک متوفی، کمتر از رقم اعلام شده توسط وزارت دادگستری، است. این رقم، در سال جاری، مبلغ 50 میلیون تومان می باشد و امکان افزایش آن در سال های آتی، جود دارد. یعنی، در صورتی که در سال جاری، ارزش کل ماترک بجامانده از متوفی، کمتر از 50 میلیون تومان باشد، وراث می توانند در صورت تمایل، نسبت به ثبت دادخواست صدور گواهی حصر وراثت محدود، اقدام نمایند.

گواهی انحصار وراثت نامحدود، در مواردی صادر می گردد که ارزش کل اموال و ماترک بجامانده از متوفی، بیشتر از رقم اعلام شده توسط وزارت دادگستری، برای مبلغ انحصار وراثت محدود در هر سال باشد و وراث، قصد داشته باشند، نسبت به فروش یا انتقال قانونی اموال بجا مانده از متوفی، اقدام کنند.

تفاوت انحصار وراثت محدود و نامحدود چیست؟

از جمله رایج ترین پرسش های مطروحه پیرامون انحصار وراثت، مبنی بر این است که آیا حصر وراثت محدود و نامحدود، با یکدیگر، تفاوت دارند یا خیر و در صورت مثبت بودن پاسخ، تفاوت انحصار وراثت محدود و نامحدود چیست؟ در پاسخ به پرسش مطروحه باید گفت؛

گرچه ماهیت، مدارک و مرجع صدور گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود، یکی است اما، این دو سند قانونی، از منظر کاربرد، زمان صدور و نحوه و مراحل صدور، دارای تفاوت هایی جزئی با یکدیگر هستند و ضروری است، متقاضیان هریک از انحصار وراثت محدود و نامحدود، با این تفاوت ها، آشنا باشند. تفاوت های این دو نوع از انواع انحصار وراثت، عبارتند از:

زمان لازم برای صدور انحصار وراثت محدود، کمتر است.

انحصار وراثت محدود، صرفا در مواردی قابل صدور است که ارزش کل ماترک متوفی، کمتر از رقم اعلام شده توسط وزارت دادگستری باشد (این رقم در سال جاری، 50 میلیون تومان است) و ورثه، قصد انتقال قانونی اموال بجا مانده از متوفی را نداشته باشند. به عنوان مثال، در مواردی که هدف وراث از اخذ گواهی حصر وراثت، دریافت مستمری بجا مانده از متوفی است، صرف داشتن گواهی انحصار وراثت محدود، کفایت کرده و نیازی به گواهی حصر وراثت نامحدود، نیست.

مراحل صدور گواهی انحصار وراثت محدود، نسبت به مراحل صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود، یک مرحله، کمتر است و علت کوتاه بودن زمان صدور گواهی حصر وراثت محدود نیز، همین امر می باشد.

در توضیح مورد اخیر الذکر باید گفت، یکی از مراحل صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود، انتشار آگهی در روزنامه رسمی است. با این توضیح که؛ شورای حل اختلاف، با هزینه وراث و با هدف شناسایی دقیق وراث متوفی، همچنین، با هدف مطلع کردن کسانی که از فرد فوت شده، دارای وصیت نامه هستند، اقدام به صدور آگهی در روزنامه رسمی می نماید؛

تا در صورتی که فردی، دارای وصیت نامه از سوی فرد فوت شده است یا در صورتی که جز وراث مندرج در دادخواست، ورثه دیگری نیز وجود دارد، از فوت مورث خود، مطلع شده و ظرف یک ماه از انتشار آگهی، به دادگاه، مراجعه نماید.

تبدیل انحصار وراثت محدود به نامحدود

اینکه تبدیل انحصار وراثت محدود به نامحدود، امکان پذیر است یا خیر و در صورت ممکن بودن، مراحل و نحوه قانونی و اداری آن، چه می باشد؟

در پاسخ به این پرسش که آیا تبدیل انحصار وراثت محدود به نامحدود امکان پذیر است؟ باید گفت، بله، این امر، از نظر قانونی، امکان پذیر می باشد و کافی است وراث، شخصا یا با کمک وکیل انحصار وراثت، نحوه و مراحل قانونی و اداری آن را طی کنند.

برای تبدیل انحصار وراثت محدود به نامحدود، نیازی به ثبت دادخواست گواهی انحصار وراثت نامحدود نیست، بلکه باید به شعبه صادر کننده سند انحصار وراثت محدود، مراجعه کرد یا دادخواستی را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، ارسال نمود و تقاضای تبدیل انحصار وراثت محدود به نامحدود را داشت؛

شعبه، پس از بررسی درخواست، به هزینه وراث، مرحله انتشار آگهی در روزنامه رسمی را انجام خواهد داد و پس از انقضای مدت یک ماهه، گواهی انحصار وراثت محدود را به گواهی انحصار وراثت نامحدود، تبدیل خواهد کرد. در ادامه، مزایای انحصار وراثت محدود، بررسی می گردد.

مزایای انحصار وراثت محدود

در تیترهای پیشین، توضیح داده شد که انحصار وراثت محدود و نامحدود چیست و چگونه می توان، شخصا یا با کمک وکیل انحصار وراثت، گواهی حصر وراثت محدود را به نامحدود، تبدیل کرد. این مزایا، عبارتند از:

زمان صدور آن، 7 الی 10 روز کاری است و به همین علت، سرعت صدور آن، بالاتر است.

هزینه صدور آن، کمتر است، چراکه وراث، ملزم به پرداخت هزینه انتشار آگهی در روزنامه رسمی نیستند.

با وجود مزایای فوق الذکر، باید مد نظر داشت که کاربرد گواهی حصر وراثت محدود، نسبت به کاربرد گواهی حصر وراثت نامحدود، کمتر است و چنانچه وراث، قصد فروش، اجاره یا انتقال قانونی اموال بجا مانده از متوفی را دارند، باید، اقدام به اخذ گواهی حصر وراثت نامحدود نمایند.

۳۰ پرسش و پاسخ در مورد تقسیم ارث و انحصار وراثت

انحصار وراثت برای تقسیم ارث خانه چگونه انجام می شود ؟

برای انحصار وراثت چه مراحلی باید طی شود ؟

منبع : مشاور حقوقی دینا