۱۰ علت اسهال در دوران بارداری + بهترین راه درمان این عارضه

اسهال در بارداری را چگونه درمان کنیم؟

اختلالات گوارشی از جمله اسهال در دوران بارداری شایع هستند. بسیاری از زنان اسهال یا اجابت مزاج آبکی مکرر را اغلب در عرض چند ساعت پس از مصرف یک وعده غذایی، در مراحل مختلف بارداری تجربه می کنند.

یک تصور غلط در میان مردم این است که اسهال یا یبوست در دوران بارداری می‌تواند سقط جنین دهد. اسهال مدفوعی است که بیش از حد معمول شل و آبکی است. این حالت معمولاً در سه ماهه اول رخ می‌دهد و کوتاه مدت است.

با این حال، گاهی اوقات اسهال می‌تواند خبر از بروز یک بیماری یا اختلال جدی و حتی کشنده دهد. مادر بارداری که بیش از سه بار دفع مدفوع آبکی در طول روز داشته باشد نیاز به مصرف آب فراوان خواهد داشت. اسهال در دوران بارداری به جنین آسیب نمی‌رساند، اما اگر بیماری شدید باشد می‌تواند به از دست دادن آب در بدن مادر منجر شود.

عوارض اسهال شدید مانند عفونت‌های شکمی و رحم در طول سه ماهه دوم یا سوم نیز می‌تواند برای جنین خطرناک باشد. همچنین کم‌آبی بدن مادر می‌تواند عامل خطری برای زایمان زودرس محسوب شود.

• مادران بارداری می‌توانند با دوری از عوامل مؤثر بر اسهال بارداری خود را از ابتلا به این مشکل محفوظ بدارند
• اجتناب از غذاهای ادویه دار و چرب
• کاهش مصرف شیر و جایگزین کردن سایر محصولات لبنی در صورت وجود اختلال عدم تحمل لاکتوز
• اجتناب از نوشابه‌های انرژی زا، چای، قهوه و مخل دستگاه گوارش

علل اسهال بارداری

چه چیزی باعث اسهال در طول بارداری می شود؟

درست مانند زمانی که باردار نیستید، اسهال می تواند به علت بیماری یا به خاطر غذایی که خورده اید پیش آید.

دلایل اسهال در طول بارداری عبارتند از:

1. ویروس معده یا مسمومیت غذایی مانند listeriosis
2. آنتی بیوتیک یا آنتی اسیدهای خاص
3. آبنبات های بدون قند
4. محصولات لبنی (اگر تحمل لاکتوز ندارید)
5. مشکلات گوارشی از سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری التهاب رود
6. برخی از بیماری ها باعث افزایش اسهال می شوند. این بیماری ها عبارتند از سندرم روده تحریک پذیر، بیماری کرون، بیماری سلیاک و ulcerative colitis.

سایر دلایل اسهال در طول بارداری عبارتند از:

7- تغییر رژیم غذایی:

بسیاری از خانم ها در بارداری تغییر زیادی در رژیم غذایی خود ایجاد می کنند. این تغییر شدید باعث ناراحتی معده و اسهال می شود.

8- حساس شدن به غذاها:

حساس شدن به غذا یکی از تغییراتی است که در بارداری تجربه می کنید. غذاهایی که قبلا شما را اذیت نمی کرد در بارداری باعث نفخ، ناراحتی معده و اسهال می شوند.

9- ویتامین های بارداری:

مصرف ویتامین های بارداری برای سلامتی مادر و جنین خوب است. اما ممکن است این ویتامین ها باعث ناراحتی معده و اسهال شوند.

10- تغییرات هورمونی:

• هورمون ها باعث می شوند سیستم گوارشی آرام تر عمل کند بنابراین باعث یبوست می شوند. هورمو ها همچنین باعث افزایش سرعت سیستم گوارشی می شوند که باعث اسهال می شود.
• اسهال در سه ماهه دوم کمتر رایج است اما اگر اسهال در این دوره با هر علایم دیگری مانند تب یا به دنبال بدن درد رخ دهد حتماً باید توسط پزشک بررسی شود

اسهال اواخر بارداری

• بیشتر مادران باردار اسهال اواخر دوران بارداری و در طول سه ماهه‌ی پایانی بارداری را تجربه می‌کنند. اسهال در این دوره از بارداری می‌تواند نشانه‌ای ازآغاز فرآیند تولد و شروع دردهای زایمان باشد. اما به این معنا نیست که جنین به زودی و بلافاصله متولد خواهد شد. تغییراتی که در بدن رخ می‌دهد مادر را برای زایمان آماده می‌کند.
• البته اسهال در کل دوران حاملگی می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد که به خود بارداری مادر هیچ ارتباطی ندارد و احتمالاً مربوط به علل غیر بارداری می‌شود که شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌های روده‌ای، آنفلوانزای معده، عوارض داروها و مسمومیت غذایی و همچنین برخی بیماری‌ها از قبیل بیماری کرون، سندرم روده‌ی تحریک پذیر، کولیت اولسراتیو و بیماری سلیاک است.

علایم اسهال در بارداری

علایم هشدار دهنده‌ی اسهال در بارداری شامل :

• گرفتگی شدید یا درد معده
• مخاط یا خون در مدفوع
• سردرد شدید
• استفراغ شدید
• تب بالای ۱۰۰ درجه فارنهایت
• کاهش حجم ادرار
• تپش قلب

اسهال می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن مادر شود که نشانه‌های آن عبارت است از :

• ادرار زرد تیره
• خشکی دهان
• تشنگی
• کاهش حجم ادرار
• سردرد
• سرگیجه
• سبکی سر

در صورت ابتلا به اسهال بیش از دو روز و یا بروز علایم هشدار دهنده باید فوری به پزشک خود مراجعه کنید. اسهال به تنهایی معمولاً تا زمانی که به رنگ سبز تغییر رنگ ندهد نمی‌تواند نگران کننده باشد. البته یکی از دلایل سبز شدن رنگ مدفوع مصرف بیش از حد مواد غذایی غنی از کلروفیل است. برای مثال مصرف سبزی‌های برگ‌دار در دوران بارداری، دارو و برخی مکمل‌ها منجر به تغییر رنگ و قوام مدفوع می‌شود.

هنگامی که متوجه رنگ سبز مدفوع خود شدید نگران و عصبی نشوید. ابتدا به مواد غذایی مصرفی روز گذشته خود دقت کنید اگر دلیلی برای سبزی مدفوع پیدا نکردید به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت تغییر رنگ مدفوع به سیاه و سفید که می‌تواند به دلیل مصرف مکمل آهن در دوران بارداری باشد نیز نگران نشوید.

درمان خانگی اسهال در دوران بارداری

علاوه بر مراجعه به پزشک برای اسهال دوران بارداری می‌توانید با رعایت چند نکته ساده به کاهش علایم آزاردهنده‌ی و آسیب‌رسان بارداری خود کمک کنید. اقدامات خانگی به جلوگیری از کم آبی بدن و حفظ آب و الکترولیت‌ها مورد نیاز بدن کمک می‌کند.

1. اجتناب از غذاهای مسهل: برخی از مواد غذایی می‌تواند اسهال را بدتر کند. به طور کامل باید غذاهای تند، سرخ شده، پرچرب و غذاهای پر فیبر، شیر و محصولات لبنی، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و گازدار، میوه خشک شده، ادویه‌ها، غذاهای شیرین از جمله آب نبات و شکلات و گوشت قرمز را برای مدتی حذف و محدود کنید.
2. اصلاح رژیم غذایی: محدود کردن برخی مواد غذایی باعث کاهش مواد مقوی مورد نیاز بارداری خواهد شد. بنابراین باید تغییراتی در دیگر مواد مصرفی مادر صورت گیرد از جمله موز، برنج، سیب و نان تست سبزیجاتی مانند هویج پخته شده، غذاهای نشاسته‌دار، شیرینی کراکر و سیب زمینی، گوشت لخم و گوشت کم‌چرب(سینه بوقلمون یا مرغ بدون پوست) و سوپ با برنج، رشته فرنگی یا سبزیجات به برنامه‌ی غذایی مادر باردار اضافه شود..
3. مصرف مایعات فراوان: باید از تأمین میزان کافی آب بدن با مصرف مقدار فراوانی آب و آب‌میوه حداقل، یک لیتر در هر دو ساعت مطمئن شد. آب علاوه بر مایعات بدن مواد معدنی و سطح الکترولیت‌های مورد نیاز بدن را نیز متعادل می‌کند.
4. مایع درمانی خوراکی (ORS): یکی از روش‌های پر کاربرد و مفید در درمان کم‌آبی ناشی از اسهال است که از ترکیب شکر، نمک و آب تهیه می‌شود و برای دو هفته به عنوان مکمل مصرف می‌شود
5. کنترل داروهای مصرفی: برخی از داروها می‌تواند باعث عارضه‌ی اسهال در مادر باردار شود. با وجود این‌که بدن پس از مدتی به دارو عادت خواهد کرد و میزان عوارض دارویی کاهش می‌یابد، ولی بهتر است داروهای مصرفی خود را در این دوران با پزشک خود کنترل کنید تا در صورت امکان داروی دیگری جایگزین و تجویز شود
6. از مصرف خودسرانه‌ی داروهای ضد اسهال در دوران بارداری بپرهیزید، زیرا علاوه بر احتمال بدتر شدن بیماری ممکن است برای سلامت جنین مضر باشد با وجود مؤثر بودن این روش‌ها در کنترل اسهال بارداری ولی در موارد شدید و شرایطی که علت اسهال از یک بیماری زمینه‌ای جدی ناشی می‌شود، اکتفا به آن‌ها کافی نیست و دخالت پزشک و دارودرمانی لازم است
7. اگر نسبت به مصرف هر دارویی در دوران بارداری بدگمان هستید و دوست ندارید با مصرف مواد شیمیایی جنین را در معرض خطرات احتمالی قرار دهید، بهتر است بدانید که خوشبختانه اسهال در بارداری معمولاً بدون نیاز به داروی خاصی و با رعایت رژیم غذایی مطلوب و مناسب بهبود می‌یابد.
8. در واقع، بسیاری از موارد اسهال بارداری به درمان دارویی نیاز ندارند. با این حال در موارد اسهال شدید و زمانی‌که مادر و جنین در معرض خطراتی هستند باید درمان‌های دارویی مناسب بارداری تجویز شود. در تمام موارد و انواع اسهال بارداری مصرف مایعات فراوان و اجتناب از رژیم غذایی مسهل نباید فراموش شود.
9. برای جلوگیری از ضعیف شدن جنین بهتر است در این دوران ابتلا به اسهال به مصرف مواد غذایی سبک و کم‌حجم ادامه دهید
10. اسهال ناشی از مسمومیت غذایی و ویروسی در بیشتر مواقع با مایع‌درمانی خوراکی و جلوگیری از کم‌آبی بدن رفع می‌شود
11. در صورتی که اسهال ناشی از عارضه‌ی داروی مصرفی خاصی است می‌توانید آن را با نظر پزشک خود متوقف یا تعویض کنید
12. اسهال‌های انگلی و باکتریایی در دوران بارداری شما ممکن است به آنتی‌بیوتیک مجاز در حاملگی نیاز داشته باشد
13. بیشتر داروهای تجویزی پزشک در دوران بارداری در دسته دارویی گروه B و C قرار دارند. یعنی هنوز ضرری از آن‌ها بر روی بارداری و جنین انسان به اثبات نرسیده است و در مواقعی که خطر بیماری از دارو برای بارداری مادر بیشتر باشد تجویز خواهند شد و مادر باید طبق نظر پزشک و نه خودسرانه آن را مصرف کند.
14. ایمودیوم (گروهB ) یکی از این داروهای ضد اسهال است که فقط به مدت ۲۴ ساعت پس از ۱۲ هفته بارداری مجاز است.

همچنین بخوانید:

لیست غذاهای مناسب برای درمان اسهال و استفراغ در بزرگسالان

درمان اسهال شدید در خانه

بهترین راه های درمان اسهال در کودکان

چگونه اسهال خود را سریع در خانه درمان کنیم

دلیل ایجاد مدفوع آبکی چیست؟

علل ایجاد آمیبیاز ( اسهال‌ خونی آمیبی‌ ) و درمان طبیعی آن چیست؟

درمان سریع اسهال شدید در اطفال