علت و درمان درد لگن در زنان

دردهای لگنی، دردهای شایع زنانه

با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با علت درد در ناحیه ی لگن زنان و راه های مناسب برای تسکین این

دردها آشنا شوید.

دردهای لگنی، دردهای شایع زنانه

می گویند خانم ها نازک نارنجی اند. کسی که این عبارت را باب کرده، مطمئنا از دردهای شایعی که خانم ها در طول زندگی خود- البته جدا از درد زایمان- متحمل می شوند، کاملا بی خبر بوده است. این دردها جدی و طاقت فرسایند و به علل گوناگونی ایجاد می شوند.

خیال تان جمع باشد، در پایان این مطلب به قدرت و صبوری زنانه خود می بالید.دردهای لگنی از علائم بسیار دشواری هستند که پزشک با آنها رو به رو است. این دردها می توانند به صورت حاد، سیکلیک (دوره ای) یا مزمن باشند. علل ناشی از دستگاه تناسلی این دردها بسیار متنوع هستند.

• آرتریت

شایع ترین علت درد مزمن در زنان، آرتریت به ویژه استئوآرتریت است که نوعی بیماری مفصلی است. در این بیماری، مفصل به تدریج دچار فرسایش می شود. در اغلب موارد، درد آرتریت به علت سفتی یا ورم مفصل لگن، در قسمت جلو و یا کشاله ران حس می شود.

• شکستگی لگن

شکستگی لگن در زنان مسن شایع است، به ویژه در مبتلایان به پوکی استخوان. علایم شکستگی لگن شامل احساس درد هنگام راست کردن بدن، بلند کردن پا و یا ایستادن است.

• فتق

فتق کشاله ران یا فتق مغبنی (بالای کشاله ران) می تواند باعث درد لگن در زنان شود. زنان باردار به علت فشاری که به دیواره شکم وارد می شود، بیشتر دچار فتق مغبنی می شوند.

• تاندونیت و بورسیت

بسیاری از تاندون های اطراف لگن، عضلات را به مفصل متصل می کنند. این تاندون ها در اثر ورزش و یا فعالیت سنگین به آسانی دچار التهاب می شوند. یکی از شایع ترین علل تاندونیت (التهاب تاندون) در مفصل لگن به ویژه در دوندگان، سندروم بند ایلیوتیبیال «iliotibial Band» است. این بند بافت ضخیمی است که از قسمت لگن به زانو مرتبط است.

علت شایع دیگر درد لگن در زنان، بورسیت (التهاب بورس) است. بورسیت، التهاب کیسه های مملو از مایعات است که از قسمت استخوانی لگن محافظت می کنند. این کیسه ها همانند تاندون ها در اثر استفاده بیش از حد یا ناراحتی، دچار التهاب شده و باعث درد هنگام حرکت لگن می شوند.
اگر به علت حادثه در ناحیه لگن احساس درد می کنید و یا مفصل لگن بدشکل شده است، توان حرکت دادن پا و لگن را ندارید و نمی توانید سنگینی بدن را تحمل کنید و درد شدید و ورم زیاد در ناحیه لگن احساس می کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید

• مشکلات کمر

درد کمر و ستون فقرات را می توان در قسمت لگن و نشیمنگاه حس کرد. سیاتیک نیز در قسمت پشت لگن، درد ایجاد می کند.

• تخمک گذاری

اگر بین دوران قاعدگی خود دچار دردهای سوزشی می شوید، ممکن است زمان تخمک گذاری تان باشد. هنگام تخمک گذاری، تخمدان ها یک تخمک را همراه با مایع و کمی خون دفع می کنند که ممکن است باعث کمی درد در شکم شود. این درد بی خطر است و طی چند ساعت برطرف می شود.

• نشانگان قبل از قاعدگی

نشانگان یا سندرم قبل از قاعدگی، حالتی است که در آن خلق خانم ها دچار نوسان می شود و می تواند باعث انقباض شکم، درد قسمت تحتانی پشت، سردرد، حساسیت پستان ها و آکنه شود. تغییرات هورمونی دلیل اصلی این مشکلات است. استرس، عدم انجام ورزش و برخی کمبودهای ویتامینی ممکن است این علایم را بدتر کند. اگر سندرم قبل از قاعدگی با کارهای روزمره تداخل ایجاد کند حتما با پزشک خود صحبت کنید و بدانید که تغییر شیوه زندگی و برخی داروها معمولا به کاهش نشانه های این درد منجر می شود.

• عفونت های دستگاه ادراری

عفونت های دستگاه ادراری وقتی ایجاد می شود که میکروب ها خود را به دستگاه ادراری برسانند. عفونت ادراری ممکن است هر قسمتی از دستگاه ادراری از مثانه تا مجاری ادراری و حتی کلیه ها را درگیر کند. نشانه های این بیماری شامل فشار به قسمت تحتانی لگن، درد هنگام ادرارکردن و تکرر ادرار است.

عفونت باید درمان شود، در غیر این صورت ممکن است مشکلات شدیدی به وجود آورد و حتی به کلیه ها آسیب برساند. علایم عفونت کلیه شامل تب، تهوع، استفراغ و درد در یک طرف بخش پایینی کمر است.

• فیبروم رحم

رشد بیش از اندازه بافت رحم زنان در دوران باروری، فیبروم نامیده می شود. در این بیماری، سلول های ماهیچه ای و دیگر بافت هایی که دیواره رحم را می سازند، توده های های خوش خیم (غیرسرطانی) درون دیواره رحم و پیرامون آن می سازند. این بیماری می تواند باعث نازایی شود. به نظر می رسد فیبروم رحمی به دلایل ژنتیکی، هورمونی، محیطی یا ترکیبی از همه اینها باشد. نشانه های این بیماری شامل قاعدگی های سنگین و دردناک یا خونریزی بین دوره های ماهانه، احساس پری در پایین شکم، ادرار زیاد و درد هنگام نزدیکی زناشویی است.

• آندومتریوز

آندومتریوز اختلالی است که در آن بافتی مشابه پوشش داخلی رحم در نقاطی غیرعادی در قسمت پایینی شکم ظاهر شود. این بافت ممکن است روی سطح تخمدان، پشت رحم و در حفره لگنی، روی دیواره روده و به ندرت در نقاطی دورتر به وجود بیاید. درد لگنی فزاینده هنگام عادت ماهانه، درد هنگام رابطه زناشویی، لکه بینی قبل از عادت ماهانه، گاهی وجود خون در ادرار یا مدفوع ، کمردرد و درد همراه با انقباضات روده ای از نشانه های آن است. به تاخیر انداختن بارداری و سابقه خانوادگی ابتلا به آندومتریوز از عوامل خطرساز آن هستند.

• عوارض حاملکی

مثل حاملگی خارج از رحم، سقط جنین.

• عفونت های حاد

این عفونت ها می توانند در رحم یا لوله های رحمی باشند.

• اختلالات تخمدان

مثلا کیست های تخمدانی که خونریزی کرده اند، پیچ خوردگی تخمدان، پاره شدن کیست های تخمدان.

• میتل اشمرس

دردهایی که میان سیکل به وجود می آیند و مربوط به زمان تخمک گذاری (آزادشدن تخمک) هستند. دردهای حاد لگن می توانند منشائی جز دستگاه تناسلی هم داشته باشند، مثل دردهای ناشی از دستگاه گوارش (آپاندیسیت، انسداد رود، سندروم روده تحریک پذیر و...) عفونت ها و سنگ های سیستم ادراری، دردهای ناشی از دیواره شکم مثل فتق جداره شکم.

• درد سیکلیک

شایع ترین این دردها دیسمنوره یا قاعدگی دردناک است که حدود 50 درصد خانم ها به آن دچارند. دیسمنوره به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود. درد قاعدگی در دیسمنوره اولیه بدون بیماری لگنی است در حالی که در دیسمنوره ثانویه درد لگنی همراه با بیماری زمینه ای در لگن هستند.

• دیسمنوره اولیه

معمولا 1-2سال بعد از بلوغ و شروع قاعدگی ها ظاهر می شود و معمولا در خانم های جوان تر دیده می شود اما گاهی تا دهه پنجم زندگی خانم باقی می ماند.

علت

افزایش تولید ماده پروستوگلاتدین در اندومتر (دیواره داخلی رحم) سبب افزایش فشار داخل رحم و انقباضات شدید رحمی می شود که به دنبال آن درد یا دیسمنوره ایجاد می شود.

علائم

درد ناشی از دیسمنوره اولیه معمولا چند ساعت قبل یا درست بعد از شروع خونریزی (شروع سیکل قاعدگی) بروز می کند و ممکن است 48-72 ساعت طول بکشد. این درد تقریبا شبیه درد زایمان است، اما بسیار خفیف تر و گاهی ممکن است همراه با درد کمر و پاها، تهوع، استفراغ، اسهال و به ندرت حملات سنکوپ باشد. این درد معمولا با ماساژ شکم، فشار یا حرکت بدن بهتر می شود.

تشخیص درد لگن در زنان

چنانچه درد در باسن پس از دو هفته یا بیشتر تسکین نیافت و یا تشدید شد، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه نمایید. پزشک در ابتدا پرسش‌هایی را در زمینه‌ی درد تجربه شده و حرکات تشدید کننده درد مطرح می‌کند. بروز درد هنگام خم کردن مفصل لگن برای بالا و پایین رفتن از پله‌ها و به ویژه زمان به پا کردن جوراب غالباً نشانه‌ وجود مشکل در مفصل ران است.

به علاوه لازم است پزشک را در جریان چگونگی شروع علائم، نحوه تأثیرگذاری آنها بر فعالیت‌های روزانه و بروز یا عدم بروز درد ناحیه لگن در شب بگذارید. سپس پزشک مفصل لگن را برای بررسی دامنه حرکتی آن معاینه می‌کند و به این ترتیب اطلاعات کافی را جهت طرح‌ریزی برنامه درمان درد باسن به دست می‌آورد؛ اگر چه گاهی به منظور تشخیص بعضی بیماری ها انجام آزمایش‌های دیگر نیز ضرورت می‌یابد.

از جمله آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک دستور انجام آنها را جهت ارزیابی درد باسن و لگن بدهد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آزمایش‌های خون
• روش‌های تصویربرداری MRI
• سی. تی. اسکن و پرتونگاری (اشعه ایکس)
• چنانچه پزشک گمان کند که درد لگن از عفونت یا آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی ناشی می‌شود، انجام آزمایش خون مفید خواهد بود.

علائم و نشانه ها

با توجه به عارضه‌ی دامن زننده به درد این مفصل، احتمال دارد بیمار در یکی از نقاط زیر متحمل درد شود:

• درد ران پا
• درد داخل مفصل ران
• درد کشاله ران
• درد خارج مفصل ران
• درد لگن و باسن

گاهی اوقات درد قسمت‌های دیگر بدن، برای مثال کمر یا کشاله ران (به دلیل بروز فتق)، در مفصل ران نیز منتشر می‌شود.تیر کشیدن کمرتا پاها از علائم درد سیاتیک می تواند باشد که خود این درد نشانه ای از یک بیماری دیگر می باشد. این درد به صورت دردی تیر کشنده از کمر تا ساق پا یا تا انتهای پا و یا بصورت درد لگن تا زانو و پا می باشد.

احتمال دارد که درد، به ویژه در صورتی که منشأ آن آرتروز لگن باشد، هنگام انجام فعالیت تشدید شود. بیمار گاهی علاوه بر تحمل درد استخوان لگن با کاهش دامنه‌ی حرکتی و درد لگن تا پاها نیز مواجه می‌شود و برخی به دلیل درد دائم مفصل ران به سختی راه می‌روند و لنگ لنگان گام برمی‌دارند.

درمان درد های لگنی

روش‌های درمان درد باسن و لگن معمولاً محافظه‌کارانه (بدون جراحی) هستند و بر بازگرداندن دامنه حرکتی مفصل به حالت طبیعی متمرکز می‌شوند. اگر درد در باسن با مصرف داروهای ساده‌ای چون پاراستامول و ایبوپروفن تسکین نیافت، بهتر است برای درمان درد باسن و لگن به پزشک مراجعه کنید.:
دارو

مسکن‌های ساده‌ای نظیر پاراستامول (ضد درد) در درمان درد باسن مؤثراند. این داروها بهترین نتیجه را زمانی به دست می‌دهند که پیش از شدت گرفتن درد مصرف شوند، در عین حال توجه داشته باشید که نباید آنها را زودتر از چهار ساعت یک‌بار یا بیشتر از هشت عدد در روز مصرف نمود. داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن، را می‌توانید از فروشگاه‌ها یا داروخانه‌ها تهیه کنید. مسکن‌ها و NSAIDs را می‌توانید در یک دوره‌ی درمانی کوتاه مدت یک هفته‌ای تا ده روزه مصرف کنید.

اگر پس از این مدت کاهش درد در استخوان لگن حاصل نشد، بعید است با مصرف بیشتر آنها نتیجه‌ی مثبتی به دست آید و باید به پزشک مراجعه کنید. با این وجود، چنانچه این داروها درد در لگن را تسکین دادند، اما درد مجدداً پس از توقف مصرف دارو عود کرد، می‌توانید یک دوره کوتاه درمانی دیگر را با همان دارو تکرار کنید. استعمال پمادها یا ژل‌های ضدالتهاب بر ناحیه دردناک نیز می‌تواند مفید باشد. درد لگن و باسن در حاملگی، پس از زایمان، استعمال دخانیات، ابتلا به آسم، ناراحتی گوارشی یا زخم معده پیش از مصرف ایبوپروفن یا آسپرین با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید.

چنانچه از اختلال گردش خون، فشار خون بالا، دیابت یا چربی بالا رنج می‌برید، از پزشک یا دکتر داروساز سؤال کنید که آیا مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب غیر تجویزی برای‌تان مناسب و بدون عوارض است یا خیر، چرا که این داروها گاهی با داروهای مصرفی دیگر تداخل ایجاد می‌کنند.

تزریق

تزریق داروی استروئیدی در صورتی به رفع مشکل درد بالای باسن و لگن کمک می‌کند که درد مفصل التهابی یا بورس ملتهب عامل ایجاد این ناراحتی باشد. تزریق‌ها غالباً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند و معمولاً برای درمان بورسیت تروکانتریک (بورسیت روی برجستگی استخوان دو طرف لگن) بسیار مفید هستند.

التهاب تادون عضله ایلیوپسواس را می‌توان با تزریق داروی استروئیدی درمان کرد، البته با توجه به عمق زیاد تاندون ایلیوپسواس این تزریق باید توسط رادیولوژیست انجام شود. پارگی تاندون ایلیوپسواس را می‌توان با این نوع تزریق با استفاده از ویدئوفلوروسکوپی (گونه‌ای پرتونگاری)، جهت حصول اطمینان از تزریق در محل دقیق، درمان کرد. انجام تزریق به کمک اولتراسوند نیز به تازگی مورد توجه بیشتر پزشکان قرار گرفته است.

فیزیوتراپی و کار درمانی

فیزیوتراپی با بهره‌گیری از فعالیت‌ها و حرکات ورزشی ملایم به حفظ دامنه‌ی حرکتی مفصل ران کمک می‌کند. از این گذشته دکتر فیزیوتراپی نرمش‌های خاصی را برای حفظ یا افزایش قدرت عضله‌های اطراف مفصل ران پیشنهاد می‌دهد و بهترین روش راه رفتن با درد لگن و باسن و استفاده از عصا یا چوب زیر بغل را به شما آموزش می‌دهد.در صورت استفاده کردن از عصا باید آن را در دست مخالف سمت مفصل آسیب دیده بگیرید و از بلندی مناسب آن مطمئن شوید؛ با توجه به این نکات مشورت با دکتر فیزیوتراپی پیش از تهیه عصا اهمیت قابل ملاحظه‌ای دارد.

اگر تصور می‌کنید که انجام بعضی فعالیت‌ها یا وظایف شغلی عامل اصلی درد لگن است، تبادل نظر با متخصص کار درمانی خالی از فایده نیست.همچنین توصیه‌های لازم در خصوص نحوه تغییر دادن حرکات به منظور پیشگیری از بروز مجدد درد در لگن خاصره یا متوقف ساختن آن به شما ارائه می‌شود. اگر محل کارتان مجهز به مرکز مشاوره‌ی سلامت شغلی است، حتماً از این مزیت استفاده کنید.

نرمش

بهتر است بیش از چند روز استراحت نکنید. انجام نرمش‌های ملایم را به محض فروکش کردن درد لگن شروع کنید. نرمش‌های ساده به بازگرداندن دامنه حرکتی به حالت طبیعی، افزایش قدرت عضلانی، کاهش سفتی و درمان درد لگن و بازگشت آن به حالت عادی کمک می‌کنند. در ابتدا نرمش‌های ملایم انجام دهید و به تدریج بر شدت و تعداد دفعات آنها بیافزایید و نرمش‌های پیشرفته‌تر را انجام دهید.

دنبال کردن نرمش‌ها بر اساس یک برنامه منظم پس از تسکین درد و بهبود عارضه اهمیت فراوان دارد، چرا که در غیر این صورت پس از سپری شدن چند هفته مجدداً دچار مشکل و درد باسن و لگن خواهید شد. معمولاً بهترین روش این است که فعالیت‌های معمول خود را همچنان پیگیری کنید، اما سعی کنید زیاده‌روی نکنید و فشار زیادی به بدن وارد نیاورید.

سرعت مناسب وفق یافتن بدن با شرایط جدید را پیدا کنید و هر روز میزان فعالیت را طبق برنامه افزایش دهید. توصیه‌های زیر را دنبال کنید:

• روی صندلی‌هایی با ارتفاع کم ننشینید، چون در این صورت مفصل ران تا حد زیادی خم می‌شود و درد تشدید می‌گردد.
• از حمل اشیاء سنگین خودداری کنید. هنگام خرید، در صورت بروز ناراحتی حین جابجایی سبد خرید، از چرخ دستی استفاده کنید.
• موقعیتی را بیابید که بیشترین میزان راحتی را هنگام کار کردن داشته باشید تا فشار کمتری به لگن خاصره وارد شود.
• برای سهولت راه رفتن از عصا استفاده کنید. عصا را در سمت مخالف مفصل دردناک به دست بگیرید. پزشک یا دکتر فیزیوتراپی توصیه‌های لازم را در خصوص بلندی مناسب عصا و بهترین شیوه به دست گرفتن آن ارائه خواهد کرد.
• در صورت داشتن اضافه وزن، وزن خود را کاهش دهید.
• شیوه انجام فعالیت‌هایی را تغییر دهید که ایستادن روی یک پا را ایجاب می‌کند: برای مثال سوار ماشین شدن، نشستن روی کناره صندلی و عوض کردن همزمان موقعیت هر دو پا، در عوض جابجایی متناوب آن.
• اکثر بیماران با روش های درمانی فوق موفق به بهبودی و کاهش درد لگن و درد باسن می شوند. در بارداری چون فشار زیادی به بدن وارد می شود ممکن است این بیماری بروز کند، اما توجه داشته باشید که درمان درد استخوان لگن در این حالت حتما باید تحت نظر پزشک باشد

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی