آی یو دی چیست؟ فواید آی یو دی برای جلوگیری از بارداری

با دلگرم همراه باشید تا با آی یو دی بیشتر آشنا شوید.

آی . یو. دی. (I.U.D) حروف اول کلمات Intra Uterine Device به معنای وسیله داخل رحمی می باشد . آی . یو . دی. یک وسیله کوچک پلاستیکی می باشد که توسط پزشک یا ماما در داخل رحم خانمها قرارداده می شود .

برای عده بسیاری از خانمها ، استفاده از آی . یو . دی. می تواند بسیا رموثر و مناسب باشد تا از حاملگی های ناخواسته جلوگیری نماید .

دو نوع آی . یو. دی. وجود دارد که عبارتند از:

۱) آی . یو. دی. های مسی
۲) آی . یو. دی. های حاوی هورمون پروژسترون

آی . یو. دی. های مسی را می توان تا ده سال هم در مهبل باقی گذاشت و از مزایای آن استفاده نمود. این نوع آی . یو. دی. های امروزه یکی از موثرترین وسایل جلوگیری از بارداری می باشند ، بطوریکه از هر ۱۰۰ خانمی که از این وسیله استفاده می نماید فقط یک نفر دچار حاملگی ناخواسته می شود.
آی . یو. دی. های حاوی پروژسترون که به "پروژستاسرت " (Progestasert) نیز معروف می باشند را باید هر سال عوض نمود .

تاثیر ای آی . یو. دی. ها نیز در جلوگیری از بارداری زیاد می باشد بطوریکه از هر ۱۰۰ خانمی که از این وسیله استفاده می کنند ، فقط حدود ۳ نفر دچار حاملگی ناخواسته می شوند . وجود هورمون پروژسترون در این نوع از آی . یو. دی. ها باعث کاهش خونریزی و انقباضهای رحمی می گردد که در هنگام استفاده از آی . یو. دی. معمولا ایجاد میشود.

نحوه عملکرد آی . یو. دی. ها

مکانیزم دقیق عمل آی . یو. دی. ها هنوز بطور کامل مشخص نشده است . آی . یو. دی. باعث یک واکنش التهابی در دیواره رحم می شود که این التهاب با انتقال اسپرم و تخمک ها جلوگیری می نماید . وجود مس در آی . یو. دی. باعث تشدید این پاسخ التهابی می گردد .

تحقیقات نشان داده است که این واکنش التهابی بطور مشخصی باعث کاهش میزان لقاح شده و شانس بقای جنین را در صورت بروز لقاح کاهش می دهد . بعلاوه خود فلز مس برای اسپرمها سمی می باشد . و بسیاری از اسپرمها از بین خواهند رفت . اسپرمهای کمی هم که زنده می مانند و خود را به تخمک می رسانند احتمال خیلی کمی دارد که توانایی بارور کردن تخمک را داشته باشند .

افرادی که می توانند از آی . یو. دی. استفاده کنند

خانمهایی که هیچگونه سابقه ابتلا به عفونت یا التهاب لگن را ندارند می توانند از آی . یو. دی. برای جلوگیری از بارداری استفاده نمایند. خانمهایی که تا کنون هیچگونه حاملگی نداشته اند بخاطرعوارض خونریزی و انقباضهای رحمی که ممکن است بر اثر آی . یو. دی. ایجاد شود به میزان بیشتری از سایر خانمها ممکن است خواهان عدم استفاده از آی . یو. دی. شوند . همچنین در این خانمها احتمال افتادن به بیرون آی . یو. دی. بیشتر از خانمهایی است که قبلا سابقه حاملگی داشته اند .

بطور کلی توصیه می شود که خانمهایی که دارای مشکلات زیر هستند از آی . یو. دی. استفاده نکنند:

* انقباضهای شدید رحمی د رهنگام قاعدگی
* خونریزیهای شدید در هنگام قاعدگی
* کم خونی و سایرخونریزیها
* وجود ناهنجاری هایی در رحم ، لوله فالوپ و تخمدان ها
* تست اسمیر غیر طبیعی
* سابقه حاملگی خارج رحمی
* وجود بعضی از اختلالات دریچه قلب
* وجود حساسیت یا آلرژی به مس ( در مورد آی . یو. دی. های مسی)
* سابقه ابتلا به بیماریهای عفونی مقاربتی
* وجود بیماری هایی مثل مرض قند (دیابت) ، سرطان خون ( لوسمی) و ایدز که می توانند باعث افزایش احتمال بروز عفونت شوند.

می‌خواهم درباره باورهای غلطی که درباره استفاده از آی یو دی در ذهن برخی خانم ها وجود دارد، حرف بزنم. باورهای غلطی که گهگاه باعث ترس آنها از گذاشتن آی‌یودی می‌شود.

آی یو دی (IUD) وسیله کوچکی است که برای جلوگیری از بارداری، توسط پزشک یا ماما در داخل رحم زنان قرار داده می شود.

برخی خانم‌ها از گذاشتن آی‌یو‌دی، به این دلیل که نخ آن آویزان است، می‌ترسند. از آنجا که گذاشتن آی‌یو‌دی توسط ماماهای تحصیل‌کرده، باتجربه و دوره‌دیده انجام می‌شود، بنابراین مشکلی به وجود نمی آورد.

ممکن است بعضی خانم‌ها در حین کارگذاری این وسیله، درد مختصری را احساس کنند که سریعا برطرف می‌شود.

طول نخ آی‌یو‌دی پس از گذاشتن آن در درون رحم کوتاه شده و انتهای آن در خارج از دهانه رحم و در داخل واژن قرار می گیرد و به مرور توسط ترشحات آن ناحیه نرم می‌شود. دیدن نخ در معاینه‌های دوره‌ای کمک می‌کند تا مطمئن شویم که آی‌یو‌دی در جای خود قرار دارد.

برخی خانم ها هم می‌ترسند با داشتن آی‌یو‌دی نتوانند کارهای معمولی خود را انجام دهند.

به این گروه می‌گویم که آی‌یو‌دی هیچ دخالتی در انجام کارهای روزانه ندارد، زیرا رحم داخل لگن قرار دارد و توسط آن محافظت می‌شود، بنابراین در حین انجام کار (کارهای معمولی یا کارهای سنگین) نیرو و یا فشاری نمی‌تواند موجب تغییر شکل و موقعیت آی‌یو‌دی در رحم شود.

به دلیل این که آی‌یو‌دی نیاز به استفاده روزانه ندارد و مراقبت‌های آن در مقایسه با سایر روش‌های جلوگیری از بارداری، در فواصل طولانی‌تری انجام می‌شود، بنابراین برای افرادی که مشغله زیاد دارند می‌تواند روش مناسبی باشد. وضعیت قرارگیری آی‌یو‌دی در داخل رحم به نحوی است که در حالت‌های مختلف بدن (نشستن، ایستادن، خم شدن) هیچ ‌گونه مشکلی به وجود نمی‌آورد.

همه خانم‌های شاغل، چه قالیباف و کشاورز و چه کارمند باید بدانند که انجام این کارها بدون رعایت وضعیت صحیح قرارگیری بدن، می‌تواند مشکلاتی را برای کمر، گردن و ستون فقرات ایجاد کند، اما این مساله هیچ ارتباطی به استفاده کردن یا نکردن از آی‌یو‌دی ندارد.

آی یو دی برای جلوگیری از بارداری

سئوالاتی که درباره آی ‌یو‌ دی می‌پرسند

1- آیا خانم هایی که سزارین شده اند می‌توانند آی‌یو‌دی بگذارند یا نه؟

باید بگویم نوع زایمان هیچ ربطی به گذاردن آی‌یو‌دی ندارد. با گذشت شش هفته از سزارین، رحم آمادگی لازم را برای کارگذاری آی‌یو‌دی پیدا می‌کند.

2- آیا افرادی که آی‌یو‌دی دارند می‌توانند دارو مصرف کنند؟

کارگذاری آی‌یو‌دی تداخلی با مصرف دارو ندارد. در واقع مصرف داروها روی عملکرد آی‌یو‌دی تاثیری ندارد و در صورت نیاز و با تجویز پزشک می‌توان از داروهای لازم استفاده نمود.

3- آیا آی ‌یو ‌دی (IUD) ممکن است در بدن حرکت کرده و به قسمت‌های بالایی شکم، معده و قلب کشیده شود؟

خیر. آی‌یو‌دی وسیله متحرکی نیست که بتواند حرکت کند و معمولا در جای خود باقی می‌ماند. از طرف دیگر مسیری در رحم برای حرکت آی‌یو‌دی به سمت بالا وجود ندارد. تنها امکان جابه‌جایی آی‌یودی به طرف پایین و داخل واژن است که خطری برای سلامت فرد ندارد.

4- آیا آی‌یو‌دی باعث عفونت رحم و در نتیجه چسبندگی و خشکی رحم می‌شود؟

خیر. آی‌یو‌دی باعث ایجاد عفونت در دستگاه تناسلی زنان نمی‌شود، بنابراین مشکلات چسبندگی، خشکی ‌رحم و بیماری‌های زنانگی را به وجود نمی‌آورد. با توجه به این که تا مدتی پس از گذاشتن آی‌یو‌دی، ترشحات طبیعی دهانه رحم کمی‌ زیاد می‌شود، با رعایت نکات بهداشتی باید از عفونی شدن آن جلوگیری کرد.

5- آیا آی‌یو‌دی باعث به وجود آمدن دردهایی مانند درد کمر، درد هنگام خون‌ریزی ماهیانه، درد زیر شکم، ساق پا، ران، استخوان و دیسک کمر می‌شود؟

خیر. آی‌یو‌دی اندازه کوچکی دارد و فشاری به هیچ ناحیه‌ای از بدن مانند استخوان، ساق پا، ران و کمر وارد نمی‌کند. ممکن است طی دو تا سه ماه اول پس از گذاشتن آی‌یو‌دی، درد کمی‌ در ناحیه کمر، زیر شکم و هنگام قاعدگی ایجاد شود که در صورت نیاز با مسکن‌های معمولی برطرف خواهد شد.

6- آیا آی‌یو‌دی باعث لکه ‌بینی و نامنظم شدن قاعدگی می شود و با زیاد کردن مقدار خون‌ریزی، کم‌خونی به وجود می‌آورد؟

آی‌یو‌دی در بعضی از افراد ممکن است باعث افزایش میزان خون‌ریزی عادت ماهیانه و لکه‌بینی شود که این مشکل معمولا طی دو تا سه ماه بعد از گذاشتن آی‌یو‌دی برطرف می‌شود.

برای برطرف کردن لکه‌بینی ناشی از آی‌یو‌دی، نیازی به خوردن قرص‌های خوراکی پیشگیری از بارداری نیست. کم‌خونی هم در افرادی دیده می‌شود که با گذاشتن آی‌یو‌دی دچار خون‌ریزی شدید می گردند. مشکل کم‌خونی در معاینه‌های دوره‌ای‌ آی‌یو‌دی بررسی می‌شود و اگر وجود داشته باشد با قرص آهن به راحتی قابل درمان است.

7- آی‌یو‌دی باعث ایجاد مشکلات رحمی‌ مانند افتادگی رحم و کوچک شدن اندازه رحم می‌شود؟

خیر. آی‌یو‌دی با توجه به اندازه و نحوه اثر و جنس آن نمی‌تواند باعث افتادگی رحم و یا تغییرات اندازه رحم شود. عوامل اصلی افتادگی رحم تعداد زیاد بارداری‌ها، زایمان‌های سخت و ... است.

8- آی‌یو‌دی باعث به وجود آمدن سرطان رحم می‌شود؟

خیر. عفونت‌های درمان نشده و مسایل ژنتیکی از عوامل بروز سرطان رحم هستند و آی‌یو‌دی احتمال به وجود آمدن سرطان‌های رحم و دهانه رحم را کاهش می‌دهد.

9- آی‌یو‌دی حالت گزیدگی ایجاد می‌کند؟

خیر. آی‌یو‌دی قدرت گزیدن ندارد. از طرفی، رحم عضو بی‌حسی است، به طوری که فرد در هنگام بارداری درد یا خارش ناشی از بزرگ شدن رحم را حس نمی‌کند.

• ممکن است به مدت 3-2 ماه پس از کار گذاشتن IUD خونریزی دوران قاعدگی افزایش یابد که در این صورت مصرف مشتقات آهن برای پیشگیری از کم خونی ضروری است. در صورتی که خونریزی از این مدت طولانی تر شود باید IUD را خارج نمود
• درد های شکمی که انتظار می رود بعد از 3-2 ماه از بین برود
• ترشحات عفونی واژن که ممکن است بعلت نخ IUD ایجاد شود
• خروج IUD که در این صورت ممکن است کارگذاری IUD با سایز بزرگتر لازم باشد
• بیماری های التهابی لگن که معمولاً در ماه اول استفاده از IUD محتمل تر است و در صورت وقوع نیاز به درمان فوری دارد. در صورت مقاومت به درمان باید IUD را در آورد.
• گم شدن نخ IUD که ممکن است بعلت دفع IUD یا سوراخ شدن رحم باشد. سوراخ شدن رحم ممکن است بدون هیچگونه علامتی و یا برعکس با درد شدید شکمی همراه باشد.

عوارض جانبی شایع آی . یو. دی. ها

گاهی اوقات بعضی از خانمها یی که از آی . یو. دی. استفاده می کنند ممکن است در طی قاعدگی های خود دچار انقباضهای شدید رحمی ، افزایش خونریزی و کمر درد و یا پشت درد شوند . مصرف قرصهای ایبوپروفن درهنگام شروع قاعدگی می تواند به کاهش این مشکلات کمک نماید . حدود ۱۰ تا ۱۵ در صد خانمها بخاطر بروز این گونه درد ها و خونریزیها در طی سال اولی که از آی . یو. دی. استفاده کرده اند اقدام به بیرون آوردن آن می کنند .

در طی سال های بعدی این میزان کاهش یافته و به ۳ درصد می رسد . خانمهایی که قبلا بچه هایی به دنیا آورده اند در هنگام مصرف آی . یو. دی. کمتر دچار خونریزی و درد می شوند و بنابراین احتمال کمتری دارد که به این دلایل اقدام به بیرون آوردن آی . یو. دی. نمایند .

این خطرات عبارتند از :

۱) عفونت یا التهاب لگن- یک عفونت جدی رحم ، لوله فالوپ و تخمدان ها می باشد که می تواند باعث نازایی عقیم شدن و دردهای مزمن شود . خطرایجاد بیماری التهاب لگن در طی ۲۰ روز اول نصب آی . یو. دی. بسیار زیاد می باشد. در طی این مدت از هر ۱۰۰۰ خانمی که آی . یو. دی. گذاشته است ۱۰ نفر به التهاب لگن دچار می شود اما از روز ۲۱ به بعد این میزان کاهش یافته و از هر ۱۰۰۰ خانم ، فقط یک نفر بر اثر نصب آی . یو. دی. دچار التهاب لگن میگردد . علایم و نشانه های التهاب لگن عبارتند از: درد های شکمی ، درد در هنگام مقاربت ، خونریزی یا ترشح از مهبل و تب . در هنگام مواجه شدن با چنین علائمی ، سریعا با
پزشک خود تماس بگیرید.

۲) سوراخ شدن رحم – در موارد نادری ممکن است ایجاد شود . درچنین مواقعی آی . یو. دی. با سوراخ کردن رحم وارد شکم می گردد و ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی و بیرون آوردن آی . یو. دی. باشد .

۳) بیرون افتادن آی . یو. دی. – در طی سال اول نصب آی . یو. دی. حدود ۲ تا ۱۰ در صد می باشد که اکثر آنها نیز در طی ماه اول اتفاق می افتد . در خانمهایی که سابقه به دنیا آوردن بچه هایی را دارند فقط ۲ تا ۳ در صد احتمال وقوع چنین حالتی وجود دارد .

بعداز سال اول ، بیرون افتادن آی . یو. دی. از رحم به خارج آن به میزان زیادی کاهش می یابد و به حدود یک تا سه در صد می رسد . اگر بیرون افتادن آی . یو. دی. بدون اینکه خانم متوجه آن شود اتفاق بیفتد ، ممکن است حاملگی روی دهد .

۴) وقوع حاملگی – اگر باوجود آی . یو. دی. در داخل رحم ، حاملگی رخ دهد باید سریعا اقدام به بیرون آوردن آی . یو. دی. نمود . ادامه حاملگی همراه با آی . یو. دی. خطر سقط خود بخودی را دو برابر و خط زایمان زود رس را چهار برابر می نماید.

خانمهایی که با وجود آی . یو. دی. حامله می شوند احتمال بیشتری دارد که به حاملگی خارج رحمی دچار شوند (حدود ۵ در صد) . عدم ایجاد قاعدگی در طی یک ماه ، خونریزی های نامنظم و بروز علائم حاملگی ( مثل تهوع و استفراغ ، حساس شدن پستانها ، دفع مکرر ادرارو خستگی) را باید به
پزشک گزارش نمود . حاملگی خارج رحمی در صورتی که به موقع درمان نگردد می تواند باعث مرگ شود.

نحوه گذاشتن آی . یو. دی.

قبل از اینکه پزشک یا ماما بخواهد اقدام به گذاشتن آی . یو. دی. نماید . یک بررسی و معاینه کلی (چک آپ) انجام شود . این معاینات شامل معاینه لگن و پستانها ، تست پاپ اسمیر و آزمایش حاملگی می باشد .در صورتی که هیچ مشکلی وجود نداشت ، می توان اقدام به نصب آی . یو. دی. نمود.

آی . یو. دی. را معمولا در روزهای آخر عادت ماهانه نصب می کنند زیرا در آن هنگام ، دهانه رحم کمی باز بوده و احتمال وجود حاملگی بسیا راندک می باشد . با این حال ، می توان آی . یو. دی. را در هر زمانی نصب نمود .

کل زمان نصب آی . یو. دی. حدود ۵ تا ۱۵ دقیقه طول میکشد . اکثر خانمها در هنگام نصب و نیز بعد از قرار دادن آی . یو. دی. احساس انقباضهایی می کنند . مصرف قرصهای ایبو پروفن می تواند به کم کردن این انقباضهای دردناک کمک نماید. بهتر است این قرصها یکی دو ساعت قبل از نصب آی . یو. دی. خورده شوند تا اثر بهتری داشته باشند . قبل از نصب آی . یو. دی. پزشک یا ماما با استفاده از یک وسیله مخصوص ، اندازه و عمق رحم را اندازه گیری می کند .

سپس به آرامی آی . یو. دی. را در رحم قرار میدهند . ممکن است در هنگام نصب آی . یو. دی. انقباضهای دردناکی ایجاد شود و بعد از نصب نیز مقداری خونریزی ایجاد گردد .
بعد از نصب آی . یو. دی. به مدت پنج روز از انجام مقاربت خودداری نمایید و نیز در طی این مدت از قرار دادن هر گونه چیزی در داخل مهبل خود (مثل تامپون) پرهیز نمایید .

این کار باعث می گردد که احتمال وقوع عفونت کاهش یابد . انقباضهای خفیفی ممکن است در طی چند روز پس از نصب آی . یو. دی. ایجاد شود که میتوان با مصرف داروهای مسکن ساده مثل ایبوپروفن ، آسپرین ویا استامینوفن آنها را تسکین داد . در صورتی که درد خیلی شدید بوده و با مصرف این مسکن ها تسکین پیدا نکرد ، باپزشک خود تماس بگیرید.

پیگیریهای بعدی آی . یو. دی.

با قرار دادن انگشت تمیز خودتان در داخل مهبل ، می توانید وجود نخی که به انتهای آی . یو. دی. متصل است را احساس نمایید . شما باید بعد از هر عادت ماهانه ، این کار را انجام دهید تا مطمئن شوید که آی . یو. دی. هنوز در محل خود قرار دارد وبه بیرون نیفتاده است . در صورتی که وجود نخ را احساس نکردید ، باید به پزشک یا ماما ی خود مراجعه نمایید.

بطور کلی بعد از سه ماه که از نصب آی . یو. دی. گذشت باید برای کنترل آی . یو. دی. به پزشک یا ماما مراجعه نمود . سپس سالی یک بار باید این کار را انجام داد و تست پاپ اسمیر هم باید بطور سالانه صورت پذیرد.
علائم و نشانه های خطر در خانمهایی که از آی . یو. دی. استفاده می کنند.

در صورت مشاهده علائم زیر ، سریعا با پزشک تماس بگیرید:
* انقباضهای درد ناک شدید و خونریزی های زیاد
* درد شکم
* تب
* ترشحات غیر طبیعی از مهبل و یا سوزش دستگاه تناسلی
* خونریزیهای نامنظم
* عنم ایجاد عادت ماهانه
* علایم وقوع حاملگی (مثل تهوع ، استفراغ ، حساس شدن پستانها ، تکرر ادرار ، خستگی)

نحوه برداشتن و بیرون آوردن آی . یو. دی.

آی . یو. دی. را می توان در هر زمانی از رحم خارج نمود . بیرون آوردن آی . یو. دی. خیلی راحت تر از نصب آن می باشد. آی . یو. دی. های مسی را میتوان بعد از ۱۰ سال و آی . یو. دی. های پروژستاسرتی را بعد از یکسال بیرون آورد .

تذکرمهم:

هیچگاه خودتان به تنهایی اقدام به بیرون آوردن آی . یو. دی. ننمایید .

مزایای استفاده از آی . یو. دی.

مزایای آی . یو. دی. ها عبارتنداز :

* مشکلی در هنگام مقاربت ایجاد نمی کند
* نیازی به مراقبتهای روزانه ندارد
* بلافاصله بعد از نصب موثر می باشد
* اثرآن طولانی مدت است

معایب استفاده از آی . یو. دی.

معایب آی . یو. دی. ها عبارتند از :

* ازانتقال بیماریهای عفونی مقاربتی مثل ایدز جلوگیری نمی کند
* نصب وبرداشتن آن نیاز به پزشک یا ماما دارد
* ممکن است آی . یو. دی. خودبخود به بیرون رحم بیفتد
* می تواند باعث مشکلاتی در طی عادت ماهانه شود

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی