حکم گواهی عدم امکان سازش چیست و تا چه مدت اعتبار دارد ؟

گواهی عدم امکان سازش چیست ؟

در صورت عدم تمکین زن از شوهر، زوج می‌تواند از دادگاه تقاضای صدور عدم امکان سازش کند.

زوجین برای درخواست صدور گواهی عدم سازش نیازمند شرایطی هستند که قانون به آنها اشاره کرده است.

یکی از مجوزات جاری کردن صیغه طلاق صدور گواهی عدم امکان سازش از طریق دادگاه حقوقی مراجع قضایی است . در ماده 8 قانون حمایت خانواده مصوب 15 بهمن ماه 1353 چهارده مورد را نام برده است که زن یا شوهر حسب مورد می توانند از دادگاهها تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نمایند.

طبق ماده 8 قانون حمایت از خانواده :
"در موارد زیر زن یا شوهر حسب مورد می‌تواند از دادگاه‌ تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نماید و دادگاه در صورت‌ احراز آن موارد گواهی عدم امکان سازش صادر خواهد کرد.

1. توافق زوجین برای طلاق
2. استنکاف شوهر از دادن نفقه زن و عدم امکان الزام او به تادیه نفقه همچنین درموردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را وفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.
3. عدم تمکین زن از شوهر
4. سوء رفتار و یا سو معاشرت هر یک از زوجین به حدی که ادامه‌زندگی را برای طرف دیگر غیرقابل تحمل نماید.
5. ابتلا هر یک از زوجین به امراض صعب العلاج به نحوی که‌ دوام زناشویی برای طرف دیگر در مخاطره باشد.
6. جنون هر یک از زوجین در مواردی که فسخ نکاح ممکن نباشد.
7. عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال به کار یا حرفه‌ای ‌که منافی با مصالح خانوادگی یا حیثیات شوهر یا زن باشد.
8. محکومیت زن یا شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال‌حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به‌پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر حبس و بازداشت شود و حکم مجازات‌ در حال اجرا باشد.
9. ابتلا به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس‌زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی زناشویی را غیرممکن سازد.
10. هرگاه زوج همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه‌ نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.
11. هر یک از زوجین زندگی خانوادگی را ترک کند. تشخیص ترک زندگی با دادگاه است.
12. محکومیت قطعی هر یک از زوجین در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون طرف دیگر باشد. ‌تشخیص اینکه جرمی مغایر با حیثیت و شئون خانوادگی است با توجه به وضع و موقع طرفین و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.
13. در صورت عقیم بودن یکی از زوجین به تقاضای طرف دیگر همچنین در صورتی که زوجین از جهت عوارض و خصوصیات جسمی نتوانند ‌از یکدیگر صاحب اولاد شوند.
14. در مورد غایب مفقودالاثر با رعایت مقررات ماده 1029 قانون مدنی .

تبصره: طلاقی که موجب این قانون و بر اساس گواهی عدم امکان‌ سازش واقع می‌شود فقط در صورت توافق کتبی طرفین در زمان عده‌ قابل رجوع است‌."

اعتبار گواهی عدم امکان سازش چه مدت می باشد ؟

پس از صدور گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه اگر ظرف 3 ماه از تاریخ ابلاغ ( نه صدور گواهی ) به دفتر ثبت طلاق ارائه و تسلیم نشود از اعتبار ساقط می گردد و در صورت ارائه در مهلت مذکور، سر دفتر مکلف است به طرفین اعلام نماید تا برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن حضور پیدا کند.

تفاوت حکم طلاق و گواهی عدم امکان سازش

تفاوت حکم طلاق و گواهی عدم امکان سازش را می توان در موارد زیر بررسی کرد :

1. وقتی قرار باشد دادگاه درباره موضوعی حکم صادر کند ، به طور کامل آن را بررسی می کند ، دلیل اقامه دعوی را می شنود ، دفاعیات طرفین را می شنود و در نهایت تصمیم می گیرد که به نفع چه کسی و چگونه حکم صادر کند . در اصطلاح حقوقی به این روند ، ورود دادگاه به ماهیت دعوا ، می گویند . همانطور که گفته شد یکی از این موارد زمانی است که زن بدون داشتن حق طلاق درخواست طلاق کند . اما دادگاه زمانی گواهی عدم امکان سازش صادر می کند که لزومی برای ورود به ماهیت دعوی وجود ندارد و تنها قصد دارد تصمیم به طلاق را تایید کند .
2. حکم طلاق محدودیت زمانی ندارد. یعنی اعتبار آن وابسته به زمان نیست اما گواهی عدم سازش اگر تا 3 ماه به دفترخانه ارائه نشود ، دیگر اعتبار ندارد .
3. حکم طلاق دستور دادگاه به جدایی است اما در گواهی عدم سازش طلاقی صورت نگرفته بلکه تنها اجازه طلاق صادر شده است و در صورتی که در مدت مشخص شده 3 ماهه طلاق ثبت نشود به منزله انصراف از جدایی است.

در صورت ثبت گواهی عدم امکان سازش در دفتر طلاق سردفتر چه وظایفی دارد ؟

چنانچه ذینفع ظرف مهلت قانونی (سه ماه ) گواهی عدم امکان سازش را در دفتر طلاق ثبت کند، سر دفتر باید موضوع را به طرفین ابلاغ کند تا برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن حضور پیدا کند.

در صورت عدم حضور هر یک از طرفین برای مرتبه دوم حداکثر ظرف مدت یک ماه دعوت به ترتیب شرح زیر عمل کند :

اگر دادگاه حکم طلاق را صادر کرده باشد و این حکم قطعی شود به دستور دادگاه در دفاتر طلاق به ثبت می رسد و عدول یا عدم عدول زن و شوهر از توافق تاثیری ندارد.

1. در صورت امتناع زن از حضور، زوج صیغه طلاق را جاری کند و پس از ثبت در دفترخانه موضوع به اطلاع زوجه میرسد.
2. در صورت امتناع زوج از حضور و اجرای صیغه طلاق و دفترخانه مراتب را تائید و به دادگاه صادر کننده گواهی اعلام می دارد.در این صورت دادگاه به درخواست زوجه، زوج را احضار و در صورت امتناع از حضور با رعایت جهات شرعی صیغه طلاق را جاری و دستور ثبت و اعلام آن را به دفتر ثبت طلاق صادر می کند."اعمال این بند در مواردی است که گواهی عدم امکان سازش به لحاظ تحقق شرط وکالت برای زوجه یا به لحاظ اثبات عسرو حرج زوجه یا عدم پرداخت نفقه و عدم امکان الزام زوج به پرداخت آن صادر می شود و یا اصولا حکم قطعی به طلاق و گواهی عدم امکان سازش به تبع آن صادر می گردد."
3. اگر زوج در دفتر خانه حاضر شود ولی از اجرای صیغه طلاق خود داری کند مطابق بند 2 رفتار می شود.

پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، حضور در دفتر خانه و اجرای صیغه طلاق الزامی است ؟

اگر دادگاه حکم طلاق صادر کرده باشد و این حکم قطعی شود به دستور دادگاه در دفاتر طلاق به ثبت می رسد و عدول یا عدم عدول زن و شوهر از توافق تاثیری ندارد ولی اگر دادگاه گواهی عدم امکان سازش صادر کرده باشد و نه حکم طلاق، باید به شرح ذیل عمل کرد :

1. چنانچه متقاضی صدور گواهی عدم امکان سازش زوج باشد و به درخواست او گواهی مزبور از دادگاه صادر شود، این گواهی صرفا اجازه طلاق است نه حکم طلاق; لذا نمی توان زوج را به طلاق مجبور کرد و زوجه نمی تواند از دادگاه الزام او را به اجرای صیغه طلاق درخواست کند، زیرا حق استفاده از این گواهی با زوج می باشد.
2. اگر متقاضی صدور گواهی عدم امکان سازش زن باشد و علت این درخواست تحقق شرط وکالت مندرج در سند ازدواج باشد، زن می تواند با استفاده از آن وکالتی که از شوهرش هنگام عقد ازدواج گرفته خود را مطلقه نماید و نیازی به حضور زوج یا نماینده دادگاه نیست.
3. اگر درخواست صدور گواهی از سوی طرفین و به اصطلاح طلاق توافقی باشد و پس از صدور گواهی شوهر از توافق خود عدول نماید و نخواهد، همسرش راطلاق دهد نمی توان او را مجبور به اجرای صیغه طلاق کرد.

پاسخ به سوالات متداول کاربران

سوال: آیا مدت 3 ماه مذکور در فوق در مورد احکام طلاق هم می باشد ؟

پاسخ: خیر، مهلت این صرفا برای گواهی عدم امکان سازش است نه حکم ، باید توجه داشت که گواهی عدم امکان سازش تنها اجازه اجرای صیغه و ثبت آن است ولی حکم طلاقی که از سوی دادگاه صادر میشود مقید به زمان و مهلت نیست.

سوال: اگر زوجه موفق به اخذ گواهی عدم امکان سازش شود ولی زوج پس از ارائه گواهی از سوی زوجه به دفتر ثبت طلاق تقاضای اعسار از پرداخت مهریه نماید تاثیری بر گواهی عدم امکان سازش و بی اعتباری آن دارد ؟

پاسخ: زوج نمی تواند با توسل به اقامه دعوی اعسار یا تقاضای تقسیط مهریه خود را از انجام تکلیف قانونی یعنی تسلیم گواهی عدم امکان سازش ظرف مدت 3 ماه از تاریخ ابلاغ بی نیاز کند و از طرفی اگر زوجه گواهی را در مهلت قانونی به دفتر ثبت طلاق تسلیم کرده باشد با تقدیم دادخواست اعسار یا درخواست تقسیط پرداخت مهریه، به اعتبار گواهی عدم امکان سازش خدشه ای وارد نمی آید; زیرا در مهلت قانونی به دفتر ثبت، طلاق تسلیم شده است.

سوال: نحوه محاسبه مدت 3 ماه برای اعتبار گواهی عدم امکان سازش بر مبنای ابلاغ آن به زوج است یا زوجه ؟

پاسخ: آغاز مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش تاریخ ابلاغ آن به کسی مرتبط است که گواهی به نفع او صادر شده است که حسب مورد می تواند زوج یا زوجه باشد.

سوال: اگر گواهی عدم امکان سازش صرفا به لحاظ گذشت زوجه از مهریه و قبول آن از طرف زوج صادرشده باشد، قبل از اجرای صیغه طلاق زوج می تواند از این توافق برگردد و از آن عدول (گذشت)کند؟

پاسخ: اگر حکم طلاق صادر نشده باشد و گواهی عدم امکان سازش صرفا به علت بذل مهریه از سوی زوجه و قبول آن از طرف شوهر صادر شود و قبل از اجرای صیغه طلاق، زوج منصرف شود نمی توان زوج را به اجرای صیغه طلاق اجبار کرد.

بیشتر بخوانید:

تمکین چیست ؟ الزام به تمکین زوجه و آثار عدم تمکین

تمکین و نشوز چیست؟ نشوز هر یک از زوجین چه اثری دارد؟