احکام مربوط به جهر و اخفات در نماز

پرسش و پاسخ : جهر و اخفات در نماز

پرسش: احکام جهر و اخفات را برای مرد و زن به صورت کامل برایم توضیح دهید.
پاسخ: بر مرد ـ بنابر احتیاط ـ واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند ، و بر مرد و زن ـ بنابر احتیاط ـ واجب است که تسبیحات اربعه یا حمد را در رکعت سوم و چهارم و همچنین حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند مگر در دو رکعت اول و دوم نماز ظهر جمعه که مستحب است حمد و سوره خود را بلند بخوانند.
و زنان میتوانند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخوانند ، ولی اگر نامحرم صدایشان را بشنود و موردی باشد که شنواندن صدا به نامحرم حرام باشد، باید آهسته بخوانند ، و اگر عمداً بلند بخوانند ـ بنابر احتیاط واجب ـ نمازشان باطل است.
و اگر در جائی که نمازگذار باید نماز را بلند بخواند عمداً آهسته بخواند ، یا در جائی که باید آهسته بخواند عمداً بلند بخواند ـ بنابر احتیاط واجب ـ نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد ، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

معیار در جهر و اخفات (آهسته خواندن) نماز چیست ؟

در نمازهایی مانند مغرب و عشا آیا باید جهر طوری باشد که کسی در کنار ما ایستاده صدای ما را بشنود ؟

پاسخ: معیار در جهر واخفات صدق عرفی است نه شنیدن کسی که در کنار او است ونه ظاهر نمودن جوهر صدا ولذا کسی که صدای او گرفته است می تواند جهر بخواند در حالی که جوهر صدا ظاهر نمی شود و جایز نیست صدا را در نماز ان قدر بلند کند که عرفا به ان فریاد گفته شود.

موارد وجوب اخفات

در موارد زیر آهسته خواندن نماز، واجب شمرده شده است:

1. حمد و سوره در نماز ظهر و عصر غیر از نماز ظهر روز جمعه.
2. تسبیحات اربعه در نمازهای ظهر، عصر، مغرب و عشا.
3. ذکر و قرائت مأموم در نماز جماعت.
4. نماز زن در صورتی که نامحرم صدای او را بشنود و ترس از ایجاد مفسده باشد.
5. سوره حمد در نماز احتیاط.

بنا بر فتوای بیشتر مراجع تقلید رعایت نکردن عمدی اخفات سبب باطل شدن نماز می‌شود. البته اگر از روی فراموشی یا ناآگاهی اخفات رعایت نشود، نماز باطل نیست.

موارد استحباب و جواز اخفات

اخفات در موارد زیر مستحب دانسته شده است:

نمازهای مستحبی که در روز خوانده می‌شوند.
ذکر «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم»، قبل از خواندن سوره حمد.

همچنین اخفات در موارد زیر جایز شمرده شده و نمازگزار می‌تواند آنها را آهسته و یا با صدای بلند بخواند:
حمد و سوره در نمازهای صبح، مغرب و عشا برای زن، اگر نامحرم صدای او را نشنود.
ذکرهای نماز، غیر از حمد و سوره و تسبیحات اربعه.
نماز آیات و طواف.