موارد مصرف و عوارض والپروئکس سدیم
والپروئکس سدیم (Divalproex Sodium) با نام تجاری دپاکوت (Depakote) برای درمان انواع مختلفی از اختلالات تشنجی استفاده می شود٬ که گاهی اوقات نیز همراه با داروهای دیگر تشنج استفاده می شود.
دی والپروئکس سدیم ترکیبی از دو ماده مشابه والپروئیک اسید و والپروات سدیم است. این دارو ضد تشنج است و برای درمان اختلال دو قطبی، صرع و تشنج و جلوگیری از سردرد میگرنی مورد استفاده قرار میگیرد.تشنج علامتی ناشی از انفجار فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در مغز است. دی والپروئکس سدیم با کاهش این فعالیتهای الکتریکی غیر طبیعی به جلوگیری از تشنج کمک میکند.
اختلال دو قطبی یک بیماری طولانی مدت است که شما در آن دورههای افسردگی (نرخ پایین) و شیدایی یا جنون خفیف (نرخ بالا) را تجربه میکنید. دی والپروئکس سدیم برای درمان نوعی از شیدایی ناشی از اختلال دو قطبی به شما تجویز میشود. عملکرد دقیق آن مشخص نیست؛ اما احتمالاً سطح برخی مواد شیمیایی مغز را که بر خلق و خوی شما تأثیر گذارند را تحت تأثیر قرار میدهند. در نتیجه موجب حفظ خلق و خوی شما در محدوده طبیعی میشود.
والپروئکس سدیم در درمان حملات جنون مربوط به اختلال دو قطبی (افسردگی شیدایی)، و برای جلوگیری از سردردهای میگرنی استفاده می شود.
نام تجاری: Depakote, Depakote ER, Depakote Sprinkles
مکانیسم اثر والپروئکس سدیم
اثر ضد تشنج: مکانیسم اثر دارو مشخص نیست. اثر این دارو ممکن است ناشی از افزایش غلظت اسید گاما ـ آمینوبوتیریک (GABA) (که یک واسطه عصبی مهارکننده در مغز است) باشد. همچنین، والپروات ممکن است کاتابولیسم آنزیمی GABA را کاهش دهد. زمان لازم برای شروع اثر درمانی دارو ممکن است یک هفته یا بیشتر باشد. این دارو ممکن است با سایر داروهای ضد تشنج مصرف شود.
فارماکوکینتیک والپروئکس سدیم
- جذب: بعد از مصرف خوراکی به سرعت به اسید والپروییک تبدیل و به صورت کامل جذب میشود.
- پخش: در سرتاسر بدن به سرعت انتشار مییابد. 95-80 درصد به پروتئین پیوند مییابد.
- متابولیسم: در کبد متابولیزه میشود.
- دفع: از طریق ادرار، و مقداری از آن نیز از راه مدفوع و تنفس دفع میشود. غلظت دارو در شیر 10-1 درصد غلظت سرمی است.
موارد و مقدار مصرف والپروئکس سدیم
الف) درمان حملات ساده یا کمپلکس صرع غیاب (صرع کوچک) و حملات چندگانه صرعی شامل صرع absence.
بزرگسالان و کودکان: ابتدا مقدار mg/kg/day 15 در 3-2 مقدار منقسم خوراکی یا وریدی مصرف میشود. ممکن است هر هفته مقدار mg/kg/day 10-5 به این مقدار اضافه شود تا حداکثر مقدار مصرف به mg/kg/day 60 در 3-2 مقدار منقسم برسد. توصیه میشود depakote ER در کودکان کمتر از 10 سال مصرف نشود.
ب) مانیا: فقط دیولپروکس سدیم.
بزرگسالان: شروع 750 میلی گرم خوراکی (آهسته رهش) روزانه در دوزهای منقسم یا mg/kg 25 یک بار در روز (Depakote ER). دوز دارو براساس پاسخ بیمار تنظیم میشود. حداکثر مقدار مصرف برای تمام اشکال دارویی mg/kg 60 روزانه میباشد.
پ) پیش گیری از سردرد میگرنی: فقط دیولپروکس سدیم.
بزرگسالان: شروع 250 میلی گرم خوراکی (آهسته رهش) روزانه دو بار در روز. تعدادی از بیماران تا 1000 میلی گرم در روز به دارو نیاز دارند. یا 500 میلی گرم ( Depakote ER) خوراکی روزانه برای یک هفته. سپس 1000 میلی گرم خوراکی روزانه مصرف میشود.
ت) صرع کمپلکس پارشیال.
بزرگسالان و کودکان 10 سال و بالاتر: mg/kg 15-10 خوراکی یا وریدی روزانه. سپس mg/kg10-5 روزانه در فواصل هفتگی تا حداکثر mg/kg 60 افزایش مییابد.
تنظیم دوز: در بیماران مسن با دوزهای پایین تر شروع شده و افزایش دوز با سرعت کمتری انجام میشود. دریافت مایعات و مواد غذایی، دهیدراتاسیون، خواب آلودگی و عوارض جانبی دیگر به صورت مرتب کنترل شود.
مصرف والپروئکس سدیم در دوران بارداری و شیردهی
- مصرف در شیردهی: این دارو در شیر ترشح میشود. شیردهی در دوران مصرف این دارو توصیه نمیشود.
- مصرف در بارداری: بیمارانی که در دوره بارداری والپروئیک اسید دریافت میکنند، فرزندشان در ریسک بیشتری از نظر بروز اثرات تراتوژنیک مانند نقص لوله عصبی قرار میگیرد.
عوارض جانبی والپروئکس سدیم
از آنجا که این دارو معمولاً همراه با سایر داروهای ضد تشنج مصرف میشود، عوارض جانبی گزارش شده ممکن است ناشی از والپروات سدیم به تنهایی نباشد.
- اعصاب مرکزی: رخوت، آشفتگی عاطفی، افسردگی، تهاجم، فعالیت مفرط، زوال رفتاری (behavioral deterioration)، ضعف عضلانی، لرزش، آتاکسی، سردرد، توهم، اختلال حافظه، تب، بی خوابی، خواب آلودگی.
- گوش، چشم، دهان، بینی: نیستاگموس، دوبینی، تاری دید، رینیت، فارنژیت، وزوز گوش.
- دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، سوءهاضمه، اسهال، کرامپهای شکمی، یبوست، افزایش اشتها ، بی اشتهایی، پانکراتیت.
- کبدی: هپاتیت سمی.
- متابولیک: افزایش یا کاهش وزن.
- قلبی و عروقی: درد قفسه سینه، ادم، افزایش یا کاهش فشار خون، تاکیکاردی.
- خون: تضعیف مغز استخوان، کبودی، خونریزی، پتشی.
- عضلانی ـ اسکلتی: درد پشت و گردن.
- تنفسی: برونشیت، تنگی نفس.
- پوست: آلوپسی، اریتم مولتی فرم، سندرم شبه آنفلوانزا، واکنشهای افزایش حساسیت، عفونت، حساسیت به نور، خارش، بثورات جلدی، سندرم استیونس جانسون.
تداخلات دارویی والپروئکس سدیم
- والپروییک اسید ممکن است اثر مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (MAO) و سایر داروهای تحریک کننده CNS و داروهای خوراکی ضد انعقاد را تشدید کند.
- والپروییک اسید، علاوه بر اثر تسکین بخش اضافی، غلظت سرمی پریمیدون، فنی توئین و فنوباربیتال را افزایش میدهد. مصرف همزمان این داروها ممکن است موجب بروز خواب آلودگی بیش از حد شود که به پیگیری دقیق بیمار نیاز دارد.
- مصرف همزمان با کلونازپام ممکن است موجب بروز صرع غیاب شده و باید از مصرف همزمان آنها اجتناب شود.
- مصرف توام با کاربامازپین ممکن است کنترل تشنج را کاهش دهد. بیماران از نظر بروز حملات تشنجی، سمیت در دوره درمان و حداقل 1 ماه پس از متوقف کردن هر کدام از داروها، کنترل شوند.
- والپروییک اسید میتواند دیازپام را از محل اتصال با آلبومین جدا کرده و متابولیسم آن را مهار کند.
- والپروییک اسید ممکن است متابولیسم اتوسوکسیماید را مهار کند. سطح پلاسمایی هر دو اندازه گیری شود.
- فلبامات و سالیسیلاتها میتوانند سطح والپروات را افزایش دهند. سطح والپروات بررسی شود.
- در استفاده توام با لاموتویژین، ممکن است سطح والپروئیک اسید کاهش و سطح و سمیت لاموتریژین افزایش یابد. در صورت نیاز بیمار مونیتور و دوزاژ دارو تنظیم شود.
- ریفامپین کلیرانس والپروات خوراکی را افزایش و کارایی آن را کم میکند. در صورت نیاز دوز والپروات تنظیم شود.
- استفاده توام با الکل، کارایی والپروئیک اسید را کم کرده و عوارض CNS آنرا افزایش میدهد.
اثر والپروئکس سدیم بر آزمایشهای تشخیصی
این دارو میتواند سطح AST, ALT، بیلی روبین، شمارش ائوزینوفیل و زمان خونریزی را افزایش و شمارش پلاکت و WBC را کاهش دهد. نتایج آزمایش کتون ادراری را به صورت کاذب مثبت کرده و نتایج تست عملکرد تیروئید را تغییر میدهد.
مسمومیت با والپروئکس سدیم و درمان آن
تظاهرات بالینی: خواب آلودگی، اغما، بلوک قلبی.
درمان: حمایتی است و شامل برقراری برون ده کافی ادراری، و پیگیری دقیق علائم حیاتی و حفظ تعادل آب و الکترولیت بیمار است. نالوکسون اثر مضعف CNS و تنفسی و همچنین اثرات ضد تشنج اسید والپروییک را خنثی میسازد. همودیالیز و هموپرفیوژن میتوانند استفاده شوند.
ملاحظات اختصاصی والپروئکس سدیم
1ـ آزمون عملکرد کبدی، شمارش پلاکتها، و زمان پروترومبین در ابتدا و سپس هر ماه بخصوص در شش ماه اول درمان باید انجام شود.
2ـ غلظت درمانی دارو در سرم mcg/ml 100-50 است.
3ـ مصرف دارو نباید به طور ناگهانی قطع شود.
4ـ درصورت بروز لرزش، مقدار مصرف دارو کاهش یابد.
5ـ برای کاهش تحریکات گوارشی میتوان دارو را همراه با غذا مصرف کرد.
6- قبل از شروع والپروئیک اسید بیمار از نظر ریسک فاکتورهای اختلالات سیکل اوره مانند سابقه ارتباط با بارداری، پس از زایمان و انسفالوپاتی غیر منتظره، کوما و عقب ماندگی ذهنی، استفراغ دورهای و لتارژی، یا سابقه خانوادگی مرگ نوزاد بویژه پسر بررسی شود. در صورت مشاهده انسفالیت هیپرآمونمیک دارو را متوقف کرده از درمان مناسب استفاده کرده و بیمار را از نظر اختلالات سیکل اوره بررسی کنید.
7- انفوزیون وریدی در مدت 60 دقیقه و با سرعت حداکثر 20 میلی گرم در دقیقه انجام میشود.
8- استفاده از والپروات سدیم تزریقی برای بیشتر از 14 روز مطالعه نشده است. در کوتاه ترین زمان ممکن برای بیمار داروی خوراکی شروع کنید. هنگام تغییر از فرم خوراکی به تزریقی و برعکس، کل مقدار مصرفی روزانه باید معادل شده و در همان فواصل مصرف شود.
9- برای تغییر ازdepakote به depakote ERدر بزرگسالان و کودکان 10 سال و بالاتر با تشنج، از دوز 8 تا 20% بالاتر از کل دوز روزانه استفاده کنید.
10- اشکال داروییExtended Release و Delayed Release دیولپروکس فراهمی زیستی برابر ندارد.
نکات قابل توصیه به بیمار در حین مصرف والپروئکس سدیم
1ـ برای جلوگیری از تحریک موضعی مخاط، قرصها را به طور کامل ببلعید، و در صورت لزوم، آن را با غذا مصرف کنید. از مصرف دارو با نوشابههای گازدار خودداری کنید، زیرا قرصها ممکن است قبل از بلعیده شدن تجریه شده و موجب تحریک احساس و طعم نامطبوع شوند.
2ـ تا موقعی که این دارو را مصرف میکنید، از نوشیدن فرآوردههای حاوی الکل خودداری کنید، زیرا ممکن است اثربخشی دارو و عوارض جانبیCNS را افزایش دهند.
3- تا مشخص شدن اثر تسکین بخش CNS دارو، از انجام فعالیتهای نیازمند هوشیاری خودداری کنید. این دارو ممکن است موجب خواب آلودگی و سرگیجه شود. مصرف دارو در هنگام خواب میتواند دپرسیون CNS را کمتر کند.
4ـ در صورت بروز علائم و نشانههای حساسیت مفرط و عوارض جانبی، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
5ـ در طول مصرف دارو، کارت هویت پزشکی خود را که در آن نوع داروها و اختلالات تشنجی ذکر شده، همراه داشته باشید.
6ـ دارو را به صورت ناگهانی قطع نکنید. بدون مشورت دوز را تغییر ندهید و به علت تغییر اثرات درمانی قبل از تغییر فرم تجاری و ژنریک دارو نیز با پزشک خود مشورت کنید.
7- بیماران سالخورده دارو را آهستهتر دفع میکنند. برای این بیماران مقادیر کمتر مصرف توصیه میشود. دوز دارو را با سرعت کمتری افزایش داده و بیمار را از نظر دریافت مایعات و مواد غذایی، دهیدراتاسیون، خواب آلودگی و عوارض جانبی دیگر بررسی کنید.
8- مصرف این دارو در کودکان کوچکتر از دو سال توصیه نمیشود. بروز عوارض جانبی در این گروه سنی بیشتر است. هیجان بیش از حد و حالت تهاجمی در چند مورد گزارش شده است. ایمنی و کارایی داروی Depakote ER در کودکان زیر 10 سال اثبات نشده است.
شرایط نگهداری والپروئکس سدیم
- دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
داروی ضد تشنج : لیست کامل داروهای درمان صرع (تشنج)
قرص توپیرامات (درمان تشنج و صرع)
اطلاعات دارویی کامل داروی ضد صرع روفینامید
- برچسبها
- والپروئکس سدیم
دیدگاه ها