مجله دلگرم | زمانی که نتایج آزمایش خون خود را دست گرفته اید حتما نگاهی انداخته و پیش خود فکر میکنید که جواب چیست؟ معمولا به غیر از افراد متخصص کسی از اعداد و حروف موجود روی کاغذ نتیجه آزمایش چیزی متوجه نمیشه اما امروز و در این مقاله به شما آموزش خواهیم داد که چگونه اینکار را انجام دهید. توصیه میکنم این صفحه را ذخیره کنید تا دفعه بعدی که نتایج آزمایش خون خود را گرفتید بتوانید براحتی معنای آن را متوجه شوید.
مفاهیم و علائم اختصاری در آزمایش خون
- cmm : تعداد سلول ها در هر میلی متر مکعب
- fL : کسری از یک میلیونیوم لیتر
- g/dL : گرم در هر دسی لیتر (یک دهم لیتر)
- IU/L : واحد های بین المللی در لیتر
- mEq/L : میلیاکیوالان در لیتر
- mg/dL : میلی گرم در دسی لیتر
- mL : میلی لیتر
- mmol/L : میلی مول در لیتر
- Ng/mL : نانو گرم در لیتر
- pg : یک تریلینیوم گرم
جدول مواد شیمیایی (یا جدول متابولیک)
(ALT (alanine aminotransferase
رنج سلامت: 8 تا 37 IU/L
ALT در آزمایش خون | این قسمت میزان آنزیم کبدی ALT را بررسی میکند. اگر کبد مشکلی نداشته باشد باید جواب آزمایش این بخش در محدوده ذکر شده قرار بگیرد. اگر عدد حاصل بیش از 37 باشد نشانی از کبد آسیب دیده است.
Albumin
رنج سلامت: 3.9 تا 5.0 g/dL
Albumin در آزمایش خون | یک پروتئین که توسط کبد تولید میشود. میزان آلبومین میتواند نشان دهنده سلامت یا عدم سلامت کبد و کلیه باشد.
نرخ A/G (نرخ albumin/globulin)
رنج سلامت: اندکی بیش از 1
A/G در آزمایش خون | دو نوع پروتئین در خون وجود دارد؛ آلبومین و گلوبولین. فاکتور A/G اندازه این دو پروتئین را نسبت به یکدیگر میسنجد. افزایش سطح پروتئین خون میتواند نشانه ای حاکی از یک مشکل جدی باشد.
Alkaline phosphatase
رنج سلامت: 44 تا 147 IU/L
Alkaline phosphatase در آزمایش خون | این آنزیم هم در کبد و هم در استخوان وجود دارد. بنابراین افزایش سطوح این آنزیم میتواند حاکی از وجود مشکلی در کبد و یا استخوان باشد.
(AST (aspartate aminotransferase
رنج سلامت: 0.1 تا 1.9 mg/dL
AST در آزمایش خون | این آنزیم در بافت قلب و کبد یافت میشود و تغییرات سطوح آن میتواند حاکی از وضعیت سلامت و یا مشکل داشتن این اعضا شود.
Bilirubin
رنج سلامت: 0. تا 1.9 mg/dL
Bilirubin در آزمایش خون | این شاخص اطلاعاتی درباره عملکرد کلیه و کبد، مشکلات مجرای صفراوی و کم خونی میدهد.
BUN (نیتروژن اوره خون)
رنج سلامت: 10 تا 20 mg/dL
BUN در آزمایش خون | این مورد هم یکی دیگر از فاکتور هایی است که سلامت کبد و کلیه ها را بررسی میکند. اعداد بالای این شاخص میتواند گویای وجود مشکلاتی در کبد و کلیه باشد. مصرف برخی دارو ها و یا برنامه غذایی پر پروتئین نیز میتواند از دیگر عوامل افزایش این شاخص باشد.
BUN/creatinine ratio
رنج سلامت: 10 به 1 تا 20 به 1 (این رقم مرد ها و افراد مسن تر میتواند اندکی متفاوت باشد)
BUN/creatinine ratio در آزمایش خون | این شاخص نشان میدهد که آیا کلیه ها بدرستی مواد زائد بدن را دفع میکنند یا نه. مقادیر بالای کراتینین (ماده ای است که بر اثر انقباضات ماهیچه ها تشکیل میشود) از طریق کلیه دفعه میشود و ممکن است منجر به کاهش کارایی کلیه شود.
(Calcium (Ca
Ca (کلسیم) در آزمایش خون | رنج سلامت: 9.0 تا 10.5 mg/dL (این شاخص در نتیجه آزمایش افراد مسن معمولا اندکی کمتر است)
وجود کلسیم بیش از حد در جریان خون میتواند منجر به مشکلات کلیوی، کار کرد بیش از حد غده تیروئید و پاراتیروئید، انواع خاصی سرطان همچون سرطان لنفوم، مشکلات پانکراس و یا کمبود ویتامین د گردد.
Chloride
رنج سلامت: 98 تا 106 mEq/L
Chloride در آزمایش خون | این ماده معدنی اغلب به عنوان بخشی از پانل الکترولیت ها اندازه گیری میشود. رژیم غذایی پر نمک و یا برخی از دارو ها میتواند منجر به افزایش میزان این شاخص بشود. سطح بالای کلراید بیانگر محیط بیش از حد اسیدی بدن است. علل دیگر بالا بودن کلراید میتواند کم آبی بدن، مولتیپل میلوما، اختلالات کلیوی یا نقص عملکرد غده فوق کلیوی باشد.
(Creatinine (Cr
رنج سلامت: 0.5 تا 1.1 mg/dL برای خانم ها و 0.6 تا 1.2 mg/dL برای آقایان (عدد این شاخص در افراد مسن تر میتواند اندکی کمتر باشد)
Cr (کراتینین) در آزمایش خون | کلیه این ماده زائد را دفع میکند و به همین دلیل افزایش عدد این شاخص به بالای سطح نرمال میتواند بیانگر مشکلی در کلیه باشد.
Fasting glucose (قند خون)
رنج سلامت: 70 تا 99 mg/dL برای بزرگسالان (در افراد مسن حتی اگر کاملا سالم باشند این عدد بالا تر است)
FBS در آزمایش خون | میزان سطح قند خون میتواند ناشی از غذا ها و نوشیدنی هایی که مصرف کرده اید، میزان استرسی که زمان آزمایش داشتید، دارو هایی که مصرف میکنید و اینکه در چه زمانی از طول روز آزمایش داده اید باشد. آزمایش خون باید حداقل 6 ساعت پس از مصرف آخرین ماده غذایی و نوشیدنی (بغیر از آب) انجام شود.
(Phosphorus (P
رنج سلامت: 2.4 تا 4.1 mg/dL
P (فسفر) در آزمایش خون | فسفر نقش بسیار مهمی در سلامت استخوان داشته و با میزان سطوح کلسیم موجود در بدن در ارتباط است. وجود بیش از حد فسفر در بدن میتواند حاکی از مشکلی در کلیه ها و یا غده پاراتیروئید باشد. اعتیاد به الکل، استفاده طولانی مدت از دارو های ضد انعقاد خون، مصرف بیش از حد ویتامین د، ادرارآور ها و سوء تغذیه از عوامل دیگری هستند که میتوانند منجر به افزایش سطح فسفر در بدن بشود.
(Potassium (K
رنج سلامت: 3.7 تا 5.2 mEq/L
K (پتاسیم) در آزمایش خون | این ماده معدنی (پتاسیم) برای تقویت پالس های عصبی، عملکرد صحیح ماهیچه ها و تنظیم ضربان قلب ضروری است. ادرارآور ها و دارو هایی که برای کنترل فشار خون بالا مصرف میشود میتواند باعث کاهش سطح پتاسیم بدن بشود.
(Sodium (Na
رنج سلامت: 135 تا 145 mEq/L
Na (سدیم) در آزمایش خون | سدیم نیز از خانواده الکترولیت ها میباشد. سدیم به بدن شما در تنظیم سطح آب، انتقال پالس های عصبی و انقباض ماهیچه ها کمک میکند. سطح غیر معمول سدیم میتواند بدلیل کمبود آب بدن، اختلالات غدد فوق کلیه، مصرف بیش از حد نمک، کورتیکواستروئید ها، دارو های مسکن و یا مشکلات کبد و کلیه باشد.
جدول لیپید ها (Lipid Panel)
جدول لیپید ها مجموعه ای از آزمایش هایی است که میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون شما را مشخص میکند.
Total cholesterol (نتیجه کلی سطح کلسترول)
- سالم (زیر 200 mg/dL یا کمتر از 5.18 mmol/L)
- در مرز (بین 200 تا 239 mg/dL یا بین 5.2 تا 6.2 mmol/L)
- بالا (بیش از 240 mg/dL)
نتیجه این تست حاصل از اندازه گیری و ترکیب میزان هر دو نوع کلسترول یعنی کلسترول خوب و کلسترول بد است. این آزمایش در مواقع خاصی کاربرد دارد مثلا اینکه آیا کلسترول فرد با مصرف دارو کاهش پیدا کرده است یا خیر.
(Triglycerides (TGs
رنج سلامت: 40 تا 160 mg/dL
TGs در آزمایش خون | این نوع چربی در جریان خون وجود دارد و میزان بالای آن میتواند باعث مشکلات قلبی و بیماری های بسیار دیگری بشود.
HDL (کلسترول خوب)
جدول نتایج آزمایش کلسترول خوب
- خوب: بیش از 60 mg/dL
- متوسط: 50 تا 60 mg/dL
- کم: کمتر از 40 mg/dL برای مردان و کمتر از 50 mg/dL برای زنان
HDL در آزمایش خون | کلسترول خوب از شما در برابر بیماری های قلبی محافظت میکند. اگر نمره آزمایش شما در این بخش کم باشد به این معنی است که بیشتر در معرض خطر بیماری های قلبی قرار دارید.
LDL (کلسترول بد)
جدول نتایج آزمایش کلسترول بد
- ایده آل: زیر 100 mg/dL
- نزدیک به ایده آل: 100 تا 129 mg/dL
- در مرز: 130 تا 159 mg/dL
- بالا: 160 تا 189 mg/dL
- خیلی بالا: بیش از 189 mg/dL
LDL در آزمایش خون | کلسترول بد ماده ای است که منجر به گرفتگی عروق و ایجاد بیماری های قلبی میگردد.
Total cholesterol/HDL ratio
- بهینه: 3.5 به 1
- سالم: 5 به 1 یا کمتر
این شاخص راهی دیگر برای آزمایش سلامت قلب است. با تقسیم نتیجه آزمایش کلسترول خون به نتیجه آزمایش کلی سطح کلسترول این شاخص محاسبه میشود. لازم بذکر است که این محاسبات توسط آزمایشگاه انجام شده و ذکر میگردد.
خواندن آزمایش شمارش کامل سلول های خونی (CBC)
آزمایش خون CBC سلول های موجود در خون از جمله گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها را بررسی میکند.
خواندن آزمایش شمارش گلبول های سفید خون (WBC)
رنج سلامت: 4.300 تا 10.800 cmm
آزمایش خون WBC وضعیت گلبول های سفید در خون را مشخص میکند. گلبول های سفید با عوامل بیماری زا مبارزه میکند. بنابراین تعداد زیاد این سلول ها کاملا مفید است. البته زیاد بودن تعداد گلبول های سفید میتواند حاکی از لوسمی (سرطان خون) نیز باشد. استفاده از برخی دارو ها و یا مشکلات و بیماری های بخصوصی نیز میتواند از عوامل افزایش بیش از حد تعداد گلبول های سفید باشد.
جدول نتایج آزمایش شمارش گلبول های سفید
- Neutrophils : 40 تا 60 درصد کل
- Lymphocytes : 20 تا 40 درصد
- Monocytes : 2 تا 8 درصد
- Eosinophils : 1 تا 4 درصد
- Basophils : 0.5 تا 1 درصد
این آزمایش تعداد، شکل و اندازه انواع گوناگون گلبول های سفید (که در بالا ذکر شده) را اندازه گیری میکند. درصد هایی که در بالا آمده، نسبت میزان انواع گلبول های سفید را نشان میدهد. بی نظمی در نتایج این تست میتواند بدلیل عفونت، التهاب، اختلالات خودایمنی، کم خونی و یا دیگر بیماری ها باشد.
خواندن آزمایش شمارش گلبول های قرمز خون (RBC)
رنج سلامت: 4.2 تا 5.9 million cmm
آزمایش RBC نیز وضعیت گلبول های قرمر خون را مشخص میکند. انسان میلیون ها گلبول قرمز در بدن خود دارد و این آزمایش تعداد گلبول های قرمز در یک حجم مشخص خون را نشان میدهد. این آزمایش بصورت تخمینی میتواند تعداد کل گلبول های قرمز و طول عمر آن ها را مشخص کند اما مشخص نمیکند که مشکلات و بیماری های احتمالی چه منشایی دارد. بنابراین اگر بی نظمی در نتایج این تست وجود داشت باید از آزمایش های دیگر استفاده کرد تا بتوان مشکل را تشخیص داد.
(Hematocrit (Hct
رنج سلامت: 45 تا 52 درصد برای آقایان و 37 تا 48 درصد برای خانم ها
Hct در آزمایش خون | این آزمایش برای تشخیص کم خونی بکار میرود و بیانگر تعداد درصدی از خون است که حاوی گلبول های قرمز میباشد.
(Hemoglobin (Hgb
رنج سلامت: 13 تا 18 g/dL برای آقایان و 12 تا 16 g/dL برای خانم ها
Hgb در آزمایش خون | گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین هستند که عامل رنگ قرمز خون میباشد. مهم ترین وظیفه هموگلوبین انتقال اکسیژن از شش ها به تمام بدن سپس بازگرداندن کربن دی اکسید به شش برای بازدم است. میزان مناسب هموگلوبین با توجه به جنسیت افراد متفاوت است. سطوح پایین هموگلوبین باعث کم خونی میشود.
(Mean corpuscular volume (MCV
رنج سلامت: 80 تا 100 fL
MCV در آزمایش خون | این شاخص میانگین حجم اشغال شده توسط گلبول های قرمز را نشان میدهد. بی نظمی در عدد این شاخص میتوان حاکی از کم خونی و یا سندرم خستگی مزمن باشد.
(Mean corpuscular hemoglobin (MCH
رنج سلامت: 27 تا 32 پیکو گرم
MCH در آزمایش خون | این آزمایش میانگین تعداد هموگلوبین در گلبول قرمز را مشخص میکند. اگر عدد این شاخص بالا باشد احتمالا نشانه ای از کم خونی باشد اما پایین بودن عدد شاخص ممکن است بخاطر کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن باشد.
(Mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC
رنج سلامت: 28 تا 36 درصد
MCHC در آزمایش خون | آزمایش MCHC غلظت هموگلوبین در مقدار مشخصی از گلبول های قرمز را مشخص میکند. در اینجا هم اگر عدد شاخص بیش از حد طبیعی باشد احتمالا نشانه ای از کم خونی است اما پایین بودن عدد شاخص ممکن است بخاطر کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن باشد.
(Red cell distribution width (RDW or RCDW
رنج سلامت: 11 تا 15 درصد
RCDW در آزمایش خون | با این آزمایش میتوان درباره شکل و اندازه گلبول های قرمز نظر داد. اگر RDW کم باشد میتواند باعث مشکلاتی همچون بیماری های کبدی، کم خونی، کمبود مواد مغذی و... بشود.
Platelet count
رنج سلامت: 150.000 تا 400.000 mL
پلاکت ها سلول های کوچکی هستند که در انعقاد خون نقش دارند. تعداد زیاد و یا کم پلاکت ها میتواند بر فرایند منعقد شدن خون تاثیر بگذارد. عدم نرمال بودن تعداد پلاکت ها میتواند بدلیل وجود برخی بیماری ها نیز باشد.
(Mean Platelet Volume (MPV
رنج سلامت: 7.5 تا 11.5 fL
MPV در آزمایش خون | این آزمایش میانگین اندازه پلاکت ها را مشخص میکند. اعداد بزرگ تر این شاخص به معنای بزرگ تر بودن پلاکت ها هستند. بزرگ بودن پلاکت ها باعث خطر حمله قلبی و یا سکته میشود. کوچک بودن پلاکت ها نیز خطر خونریزی شدید را افزایش میدهد.
تفسیر آزمایش تیروئید
آزمایش تیروئید جزوی از آزمایش خون معمولی نیست و در صورتی که خودتان درخواست کنید و یا پزشک صلاح بداند این قسمت نیز به جواب آزمایش شما اضافه میشود.
آزمایش (Thyroid-stimulating hormone (TSH
TSH در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 0.3 تا 3
آزمایش (Total T4 (total thyroxine
Total T4 در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 4.5 تا 12.5
آزمایش (Free T4 (free thyroxine
Free T4 در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 0.7 تا 2
آزمایش (Total T3 (total triiodothyronine
Total T3 در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 80 تا 220
آزمایش (Free T3 (free triiodothyronine
Free T3 در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 2.3 تا 4.2
اگر نتایج آزمایش های شما کمتر از میزان نرمال باشد ممکن است کم کاری تیروئید باشید و اگر نتایج بیش از حد نرمال بوده باشد احتمالا دارای پرکاری تیروئید هستید.
خواندن برگه آزمایش ویتامین د
رنج سلامت: 30 تا 74 ng/mL
از آنجایی که کمبود ویتامین د در اغلب مردم وجود دارد، مصرف مکمل غذایی ویتامین د توصیه شده است. ویتامین د کم شما را در خطر شکستگی استخوان، بیماری های قلبی، سرطان و بیماری های بسیار دیگر قرار میدهد. بدن انسان میتواند ویتامین د بساز اما تنها در صورتی که پوست (بدون هرگونه محصولات مراقبتی مثل کرم ضد آفتاب، لوسیون و...) در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرد اما حتی در اینصورت نیز ممکن است بدن افراد رنگین پوست و یا مسن تر همچنان نتوانند ویتامین د مورد نیاز خود را تولید کند.
بهترین راه برای اینکه متوجه شوید آیا نیاز به مصرف مکمل ویتامین د دارید یا خیر آزمایش ویتامین د ( یا 25-hydroxyvitamin D) است.
برای اینکه نتیجه آزمایش شما دقیق باشد حتما باید طبق دستور پزشک خود رفتار کنید. مثلا ممکن است به شما بگوید از 12 ساعت قبل از آزمایش آب نخورید.
حالا یاد گرفتید که چگونه جواب آزمایش خون را بخوانید اما بیاد داشته باشید که هرگز نباید بدون مراجعه به پزشک شروع به خود درمانی بکنید.
چنانچه این مطلب را مفید میدانید با لایک کردن و به اشتراک گذاشتن آن، از ما حمایت کنید. نظرات، پیشنهادات و مقاله های درخواستی خود را از طریق قسمت دیدگاه ها برای ما ارسال کنید.
- برچسبها
- آزمایش خون
دیدگاه ها