بیماری سنگ کیسه صفرا
سنگ های کیسه صفرا (Gallstones) ته مانده سخت شده مایعات دستگاه گوارش بوده که در کیسه صفرا شکل می گیرند.
کیسه صفرا اندامی کوچک و گلابی شکل در سمت راست شکم و زیر کبد می باشد.
کیسه صفرا حاوی مایعی گوارشی بوده که به آن صفرا، زرداب و یا زهره گفته می شود و کیسه صفرا آن را به روده کوچک ترشح می کند.
سنگ های کیسه صفرا در اندازه ها مختلفی موجوداند و می توانند به کوچکی یک شن و یا به بزرگی یک توپ گلف باشند.
بعضی از افراد فقط یک سنگ کیسه صفرا در کیسه صفرایشان داشته درحالیکه بعضی ها ممکن است چند سنگ داشته باشند.
علائم سنگ کیسه صفرا
سنگ های کیسه صفرا ممکن است هیچ نشانه ای از خود نشان ندهند.
اگر سنگ کیسه صفرا در یک مجرا قرار گرفته و باعث گرفتگی شود، علایم و نشانه های آن شامل:
- درد ناگهانی، سریع و تشدید شونده در سمت راست و بالای شکم
- درد ناگهانی، سریع و تشدید شونده در مرکز شکم و دقیقا زیر استخوان سینه
- درد بین تیغه های شانه
- درد در شانه سمت راست
- زردشدن صورت و سفیدی چشم ها
- تب
ممکن است دردهای سنگ کیسه صفرا بین چند دقیقه تا چندین ساعت طول بکشید. اگر دچار هریک از علایم سنگ کیسه صفرا شدید به پزشکتان مراجعه نمایید.
دلایل بوجود آمدن سنگ کیسه صفرا
دلیل بوجود آمدن سنگ کیسه صفرا دقیقا معلوم نیست، اما پزشکان معتقداند:
- کلسترول زیاد درون صفرا – به طور معمول صفرای شما حاوی مقادیر موردنیاز برای مواد شیمیایی برای حل کردن کلسترول ترشح شده از کبد شما دارد. اما اگر کبد شما چربی بیشتر از آنچه صفرای شما بتواند حل کند ترشح نماید، کلسترول اضافی ممکن است تشکیل کریستال و در نتیجه سنگ دهد.
- بیلی روبین زیاد درون صفرا – بیلی روبین ماده ای شیمیایی بوده و زمانیکه بدن شما سلول های قرمز را حل می کند، ترشح می شود. بعضی از مشکلات و بیماری ها باعث ترشح میزان زیاد بیلی روبین شده و درنتیجه بیلی روبین زیادی تشکیل سنگ کیسه صفرا می دهد.
- کیسه صفرای شما بدرستی تخلیه نشود – اگر کیسه صفرای شما کاملا خالی نشود، صفرا غلیظ شده و شروع به تشکیل سنگ می نماید.
- کاهش وزن سریع – این نوع کاهش وزن که درنتیجه یک رژیم غذایی کم کالری و یا بعد از جراحی های چاقی رخ می دهد، نیز می تواند باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا بشود
عواملی که باعث تشدید خطر ایجاد سنگ کیسه صفرا می شوند، شامل:
- زن بودن
- سن بالای ۶۰ سال
- چاقی و یا اضافه وزن
- باردار بودن
- رژیم غذایی پرچربی
- رژیم غذایی پرکلسترول
- رژیم غذایی کم فیبر
- سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کیسه صفرا
- ابتلا به دیابت
- کاهش وزن سریع
- استفاده از داروهای کاهش کلسترول
- مصرف داروهایی که حاوی استروژن هستند
درمان سنگ کیسه صفرا
سنگ های کیسه صفرایی که علامتی از خود نشان نمی دهند و موقع سی تی اسکن برای سایر بیماری ها کشف می شوند عموما نیازی به درمان ندارند.
مسدود شدن مجرای عبور صفرا ممکن است به التهاب و عفونت کیسه صفرا منجر شود که بهعنوان «کوله سیستیت حاد» شناخته میشود.
خطر ابتلا به کوله سیستیت حاد بهواسطهی سنگهای صفراوی علامتدار، ۱ تا ۳ درصد است.
علائم مرتبط با کوله سیستیت حاد عبارتند از:
- درد شدید در بالای شکم یا سمت راست و وسط پشت؛
- تب؛
- لرز؛
- کاهش اشتها؛
- تهوع و استفراغ.
جراحی برای برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی)
پزشکتان از این جراحی برای برداشت کل کیسه صفرا استفاده می کند چراکه سنگ کیسه صفرا معمولا بازگشت کننده می باشد.
زمانیکه کیسه صفرای شما برداشته شود مشکلی در زندگی عادی شما ایجاد نشده و فقط ممکن است دچار اسهال شده که این بیماری هم ممکن است دائمی نباشد.
درمان دارویی برای حل کردن کیسه صفرا
بعضی از داروهای نیز ممکن است به حل شدن کیسه صفرا کمک نمایند. البته برای تاثیر این داروها زمان زیادی از چندماه تا ۲ سال وقت لازم است و معمولا زمانی انجام می شود که فرد شرایط جراحی نداشته باشد.
همچنین بسته به نظر پزشک از لاپاروسکوپی یا جراحی باز هم برای حل کردن و برداشتن سنگ ها استفاده می شود.
تشخیص سنگ کیسه صفرا
پزشک فرد را معاینه و به تغییرات مشهود در رنگ چشمها و پوست فرد توجه میکند.
رنگ زرد پوست یا چشمها، ممکن است نشانهای از یرقان باشد که نتیجهی بالا بودن بیلیروبین بدن است.
همچنین موارد زیر نیز به پزشک کمک میکنند بیماری را دقیقتر تشخیص بدهد:
سونوگرافی: سونوگرافی، تصاویری از داخل شکم ارائه میدهد. این روش عمدتا برای تأیید وجود سنگ کیسه صفرا است و میتواند ناهنجاریهای مرتبط با کوله سیستیت حاد را نیز نشان بدهد.
سیتی اسکن شکمی: در این روش، از کبد و ناحیهی شکم تصویربرداری میشود.
اسکن رادیونوکلئید کیسه صفرا: انجام این اسکن حدود یک ساعت طول میکشد.
متخصص، یک مادهی رادیواکتیو را به درون رگهای فرد تزریق میکند. این ماده از طریق خون به کبد و کیسه صفرا میرود و میتواند شواهدی مبنی بر عفونت یا انسداد مجاری صفراوی بهدلیل وجود سنگ را نشان بدهد.
آزمایش خون: در این آزمایش، میزان بیلیروبین خون اندازهگیری و همچنین مشخص میشود کبد چقدر خوب کار میکند.
کلانژیوگرافی آندوسکوپیک پسرونده یا ERCP: در این روش از دوربین و اشعهی ایکس برای بررسی مشکلات مجاری صفراوی و پانکراس استفاده میشود.
غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید
برای کمک به بهبود وضعیت و کاهش خطر ابتلا به سنگهای صفراوی، این نکات را رعایت کنید:
- مصرف چربیها را کاهش بدهید و تا جایی که میتوانید، از غذاهای پرچرب، روغنی و سرخشده دوری کنید.
- برای منظمتر کردن حرکات روده، به رژیمغذاییتان فیبر اضافه کنید.
- برای جلوگیری از گاز معدهی ناشی از مصرف فیبر بیشازحد، هربار فقط یک سهم فیبر مصرف کنید.
- از نوشیدنیهای کافئیندار، محصولات لبنی پرچرب، خوراکیهای بسیار شیرین و سایر غذاها و نوشیدنیهایی که موجب اسهال میشوند، اجتناب کنید.
- بهجای سه وعده غذای پُرحجم، بهتر است در هر روز چندین وعده غذای کمحجم بخورید. هضم وعدههای غذایی کوچکتر، برای بدن راحتتر است.
- روزانه حدود ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید.
در درازمدت چه انتظاری میتوانم داشته باشم ؟
در اغلب موارد با انجام عمل حراجی، سنگها دیگر تشکیل نمیشوند. اما در روشهایی غیر از جراحی (حتی مصرف دارو)، احتمال بازگشت سنگها وجود دارد.
اگر سنگهای صفراوی علائمی نداشته باشند یا موجب درد نشوند، به درمان نیازی نخواهد بود.
بااینحال ممکن است لازم باشد برای جلوگیری از بزرگتر شدن آنها و بروز مشکلات، تغییراتی در سبک زندگی فرد ایجاد شود.
بیشتر بخوانید :
راه حل های طب سنتی برای دفع سنگ کیسه صفرا
سنگ صفرا / علائم تا درمان سنگ صفرا را بشناسید
- برچسبها
- کیسه صفرا
- درمان
- لاپاروسکوپی
- یرقان
دیدگاه ها