پدر انیمیشن ایران: زندگی نورالدین زرین‌کلک خالق سندباد و اتل متل توتوله

پدر انیمیشن ایران کیست ؟

نورالدین زرین‌کلک یک کارگردان، نویسنده، و نگارگر کتاب‌های کودک، فیلم‌ساز انیمیشن، و پدر انیمیشن ایران است.

زندگینامه نورالدین زرین‌کلک پدر انیمیشن ایران

او در سال ۲۰ فروردین ۱۳۱۶ در شهر مشهد به دنیا آمد.
پدرش از همدان و مادرش از باکو بود.
او با هنر پدرش، که خود معروف به «مدیر» بنیانگذار آموزش نوین در همدان بود، آشنا شده و در کلاس‌های هنرستان با استادانی چون محمود اولیاء، محمدعلی زاویه و محمد مهردان بهره‌مند شد.

مدارک تحصیلی

• ۱۳۴۱، دکترای داروسازی (دانشگاه تهران)
• ۱۹۷۲، کارگردانی انیمیشن (آکادمی سلطنتی بلژیک)
• ۱۹۷۵، فیلم عروسکی (استودیو ییرژی ترنکا)

اولین کار گرافیکی در نوجوانی

نورالدین در سن ۱۲ سالگی، اولین کار گرافیکی‌اش روی یک کتاب قصه‌ای چاپ شد و در ۱۶ سالگی با کاریکاتورهای سیاسی به دنیای مطبوعات پا به عرصه گذاشت.
وی دبیرستان را در تهران تمام کرد و در سال ۱۳۴۰ دکترای داروسازی گرفت.
پس از اتمام تحصیلات، وی به کتاب‌های جیبی و فرانکلین رسیدگی کرد و به پیشنهاد فیروز شیروانلو به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ملت پیوست.

موسس مدرسه پویانمایی

نورالدین برای انجام کار تصویرسازی در دانشگاه فارابی (هنر امروز) رشته پویانمایی را دایر کرد و در سال ۵۳ اولین مدرسه پویانمایی را در ایران تأسیس کرد.

ساخت فیلم

وی در بلژیک دو فیلم ساخت که هر دو با جوایز و استقبال در جشنواره خارجی دریافت شد.
همچنین، در ایران فیلم‌های معروفی چون «چشم تنگ دنیادار»، «دنیای دیوانه دیوانه دیوانه»، و «ابرقدرت‌ها» را ساخت.

از اتل متل توتوله تا سندباد

نورالدین برای کانون فیلم‌های اتل متل توتوله (1353)، تداعی (1353)، دنیای دیوانه‌ دیوانه‌ دیوانه (1354)، امیرحمزه‌ دل‌دار و گور دل‌گیر (1356)، چشم تنگ دنیادار (1361) و ابرقدرت‌ها (1367) را ساخت.

سندباد یکی از آخرین کارهای زرین‌کلک است که در هالیوود نیمه ‌تمام رها شد و در آن سمت کارگردان هنری داشت.

پس از آن انیمیشن 17 دقیقه ‌ای «بود» را ساخت و برای کتاب داستان‌های ملانصرالدین تصویرسازی کرد.

فیلم ها

• ۱۳۴۹، وظیفهٔ اول (بلژیک)
• ۱۳۵۰، زمین بازی بابوش (بلژیک)
• ۱۳۵۱، فیلیپو و قطاری از هنگ کنگ (بلژیک)
• ۱۳۵۲، تداعی
• ۱۳۵۲، اتل متل
• ۱۳۵۳، راهی به همسایه
• ۱۳۵۴، دنیای دیوانه دیوانه دیوانه
• ۱۳۵۵، امیر حمزه دلدار و گور دلگیر
• ۱۳۶۱، چشم تنگ دنیادار
• ۱۳۶۵، ابرقدرت‌ها
• ۱۹۸۷–۱۹۹۱، سند باد، (هالیوود، ناتمام)
• ۱۹۹۹، مسکو
• ۱۳۷۸، هویت
• ۱۳۷۸، پود
• ۱۳۸۶، شازده کوچولو
• ۱۳۸۶، در سازمات ملل (دردست تولید)

کتاب و کاریکاتور

• ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۰، کاریکاتور و تصویرسازی برای روزنامه‌ها و مجلات
• ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۸، کتاب‌های درسی ابتدائی (اول تا چهارم)
• ۱۳۴۲، چهارراه تمدن‌ها (بخش ایران)
• ۱۳۴۴، افسانهٔ سیمرغ
• ۱۳۴۶، امیرحمزه صاحب قران و مهتر نسیم عیار
• ۱۳۴۷، کلاغ‌ها
• ۱۳۵۱، زال و سیمرغ
• ۱۳۵۲، قصه گل قالی
• ۱۳۵۲، قصه کرم ابریشم
• ۱۳۵۳، نوروزها و بادبادک‌ها
• ۱۳۵۳، کورش شاه
• ۱۳۵۳، وقتی که من بچه بودم
• ۱۳۵۴، زال و رودابه
• ۱۳۵۵، افسانه‌های آسیائی
• ۱۳۶۱، اگر می‌توانستم
• ۱۳۶۵، آ اول الفباست
• ۱۳۶۸، کارخانهٔ همه‌کاره
• ۱۳۷۴، از آب‌ها
• ۱۳۸۶، قضیه فیل و فنجان
• ۱۳۹۵ دبیرستان اسدآبادی، نشر اچ اند اس مدیا، لندن
• ۱۳۹۵ فکاسی‌های خانگی، نشر اچ اند اس مدیا، لندن
• ۱۳۹۷ کتاب هزار بیشه ملانصرالدین
• نشر کارنامه متن منوچهر انور تصویرگری نورالدین زرین‌کلک

سایر فعالیت‌های هنری

• از ۱۹۷۱ (۱۳۴۹)، عضو انجمن جهانی فیلمسازان انیمیشن (آسیفا).
• از ۱۳۵۱، عضو هیئت داوران فستیوال‌ها و جشنواره‌های ملی و بین‌المللی انیمیشن و تصویرسازی.
• ۱۳۵۳، مؤسس و مدرس اولین مدرسه انیمیشن ایران.
• ۱۳۵۶، مؤسس و مدرس دانشکدهٔ انیمیشن (دانشگاه فارابی).
• ۱۳۵۶، بنیان‌گذار انجمن فیلمسازان انیمیشن ایران (آسیفا ایران).
• از ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۰ (میلادی)، عضو هیئت مدیرهٔ انجمن جهانی فیلمسازان انیمیشن (آسیفا).
• از۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ (میلادی)، رئیس انجمن جهانی فیلمسازان انیمیشن (آسیفای بین‌الملل).

جوایز

• ۱۳۴۸، کتاب برگزیده سالشورای کتاب کودک ایران برای کتاب افسانه سیمرغ.
• ۱۳۴۹، نشان بهترین کتاب سال یونسکوی ایران برای کتاب کلاغ‌ها.
• ۱۹۷۰، نشان بهترین کتاب سال یونسکو (توکیو/ژاپن) برای کتاب کلاغ‌ها.
• ۱۹۷۱، سیب طلائی بی ینال براتیسلاوا (چک اسلواکی) برای کتاب کلاغ‌ها.
• ۱۹۷۱، جایزه برای مدارس انیمیشن فستیوال بین‌المللی فیلم آنسی (فرانسه) برای فیلم وظیفه اول.
• ۱۹۷۱، جایزه کلوتید کوپی/ فستیوال ملی فیلم بلژیک برای فیلم وظیفه اول.
• ۱۳۵۴، نشان کتاب برگزیده سال (شورای کتاب کودک ایران) برای کتاب وقتی که من بچه بودم.
• ۱۹۷۵، دیپلم افتخار فستیوال بین‌المللی فیلم سان فرانسیسکو (آمریکا) برای فیلم تداعی.
• ۱۹۷۶، جایزه بهترین سناریو فستیوال بین‌المللی فیلم سالونیکی (یونان) برای فیلم دنیای دیوانه دیوانه دیوانه.
• ۱۹۷۶، لوح افتخار فستیوال بین‌المللی فیلم شیکاگو، ایلینوی (آمریکا) برای فیلم دنیای دیوانه دیوانه دیوانه.
• ۱۹۷۶، جایزه نقره فستیوال بین‌المللی فیلم انیمیشن پرتقالبرای فیلم دنیای دیوانه دیوانه دیوانه.
• ۱۹۷۶، لوح سپاس فستیوال بین‌المللی فیلم قاهره (مصر) برای فیلم دنیای دیوانه دیوانه دیوانه.
• ۱۹۷۶، جایزه بهترین سناریو فستیوال بین‌المللی اوبرهاوزن (آلمان) برای فیلم دنیای دیوانه دیوانه دیوانه.
• ۱۹۷۶، دیپلم افتخار فستیوال بین‌المللی فیلم پاریس (فرانسه) برای فیلم دنیای دیوانه دیوانه دیوانه.
• ۱۹۷۸، دیپلم افتخار فستیوال بین‌المللی فیلم جیفونی (ایتالیا) برای فیلم امیر حمزه دلدار و گور دلگیر.
• دیپلم افتخار هانس کریستین آندرسن برای کوشش‌های عمرانه در تصویرسازی کتاب کودک.
• ۱۹۸۷، لوح تقدیر نمایشگاه کتاب بولونیا (ایتالیا) برای کتاب آ اول الفباست.
• ۱۳۶۸، جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره تهران برای فیلم ابرقدرت‌ها.
• ۱۳۷۸، جایزه ویژه هیئت داوران بی ینال بین‌المللی کتاب تهران برای کتاب ملا نصرالدین.
• ۲۰۰۰، جایزه موزه ایلوستراسیون توکیو (ژاپن) برای کتاب ملا نصرالدین.
• ۲۰۰۰، عنوان جواهر قرن (بیستم) از فستیوال بین‌المللی فیلم آنسی (فرانسه) برای فیلم دنیای دیوانه دیوانه دیوانه.

بیشتر بخوانید

بیوگرافی پرفسور جلالی پدر IT ایرن + عکس و فیلم

آشنایی با زندگینامه دکتر عزّت‌ الله نگهبان پدر باستان شناسی ایران

بیوگرافی پرویز کردوانی پدر علم کویرشناسی و همسرش فریده گلبو