کودک نابغه شما این ۱۰ نشانه را دارد؟!
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با علت نابغه بودن بچه ها آشنا شوید.
ويژگي هاي کودکان تيزهوش
کودکان تيز هوش از جمله نعمت هايي هستند که در جامعه ما متولد مي شوند، رشد مي کنند و نقش مهمي در توسعه ي کشور دارند. براي آشنايي بيشتر با ويژگي هاي اين کودکان و نحوه ي تربيت آنها، خواندن مطالب زير مي تواند سودمند باشد.هوش از جمله موضوعات مهمي است که بشر همواره درباره آن انديشيده است. اغلب مردم مي خواهند خود را باهوش تر نشان دهند. برخي از افراد به فکر فرزندان خود بوده و سعي مي کنند فرزندان باهوش تري تربيت کنند.
بر اين اساس، آنها سعي مي کنند محيطي ايده آل براي فرزندانشان فراهم کنند تا روزي شاهد موفقيت هاي آنان به ويژه در تحصيل علم باشند. اما محيط تا چه حد مي تواند توانايي هاي افراد را تعيين کند؟ شايد شما هم افرادي را ديده باشد که با کمترين امکانات مالي و حتي گاهي با فقر مالي و يا فرهنگي به موفقيت هاي بزرگي در زندگي رسيده اند.
به راستي تا چه حد هوش و استعدادهاي خود را مديون ژن هاي به ارث رسيده خود مي دانيد و تا چه ميزان محيط توانسته است آن را تغيير دهد؟ سؤال تکراري ديگر اين است که چرا برخي افراد باهوش تر از ديگران هستند؟ زيست شناسان تحقيقات زيادي را اين زمينه انجام داده اند نظريه هاي متعددي نيز در اين مورد ارائه شده است که با موافقت عده اي و يا مخالفت عده اي ديگر مواجه شده است.
در مقاله حاضر به برخي از اين نظريه ها اشاره شده است. همچنين افراد از جنبه ساختار مغز، ژن هاي به ارث رسيده و نيز اثرات محيط بررسي خواهند شد.
در اینجا به بعضی از ویژگی هایی كه در غالب كودكان تیزهوش در سنین قبل از مدرسه قابل مشاهده است و می تواند برای پدران و مادران تا حدودی ملاك ارزیابی قرار بگیرد به شرح زیر اشاره می شود :
1 – استفاده از خزانه لغات وسیع و بكارگیری صحیح كلمات در سنین كودكی .
2 – مهارت زبان و بكاربردن جملات كامل و توانایی ساختن و گفتن داستان در سنین كم .
3 – علاقه در مشاهده دقیق و كنجكاوانه و زیركانه و به خاطر سپردن مشاهدات و اطلاعات و موضوعات مورد مشاهده .
4 – علاقه مندی به كتاب و اطلس ها و دایرةالمعارف و مجلات مختلف و ...
5 – توجه و علاقه به ساعت ها و تقویم ها در سنین كم .
6 –توانایی تمركز فكری روی موضوع خاصی به مدت طولانی تر از دیگر همسالان خود .
7 – علاقه و توانایی و مهارت فوق العاده در نقاشی ، موسیقی و دیگر كارهای هنری .
8 – توجه و كشف رابطه علت و معلولی در سنین كودكی .
9 – رشد توانایی خواندن در سنین كودكی ( قبل از مدرسه )
10 – رشد و توسعه علایق متنوع .
ویژگی های عمومی كودكان و دانش آموزان تیزهوش
مطالعات انجام شده پیرامون ویژگی های عمومی كودكان تیزهوش حاكی از آن است كه خصیصه های رفتاری زیر عموماً در نزد كودكان تیزهوش قابل ملاحظه است .البته باید توجه داشت كه تمامی این ویژگی ها در گروه كودكان تیزهوش مشاهده می شود ، اما ممكن است همه ویژگی ها نزد تك تك كودكان تیزهوش دیده نشود .
به عبارت دیگر برخی از ویژگی هایی كه بدان اشاره می كنیم در نزد عده ای از كودكان بسادگی مشهود نباشد
با توجه به توضیحات فوق در اینجا اهم ویژگی های كودكان و دانش آموزان تیزهوش را بیان می كنیم :
1- برخورداری از بهره هوشی بالاتر از متوسط كودكان تیزهوش از نظر بهره هوشی به طور قابل ملاحظه ای یا معنی داری بالاتر از همسالان خود قرار دارند . به همین دلیل كودكان تیزهوش عموماً زودتر از همسالان خود قادر می شوند راه بروند ، حرف بزنند ، یاد بگیرند ، بخوانند و بنویسند و ...
2 – برجستگی خاص در یادگیری مطالب كوكان تیزهوش خیلی سریه یاد می گیرند ، از قدرت ادراك بسیار خوبی برخوردارند و برخلاف كودكان عقب مانده ذهنی ، به جای اینكه موضوعی را مرحله به مرحله بیاموزند ، با سرعت قابل توجهی مساله مورد نظر را درك می كنند . به عبارت دیگر مطالب را سریعتر از دیگران می آموزند و مسائل ارائه شده را با سرعت حل می كنند .
3 – حافظه قوی كودكان تیزهوش از قدرت فوق العاده حافظه بهره مند هستند . این كودكان مطالب یا موضوعاتی را كه مورد توجهشان قرار می گیرد با سرعت و دقت خارق العاده ای به ذهن می سپارند .
4 – پرانرژی بودن كودكان تیزهوش از انرژی فوق العاده ای برخوردار هستند و غالباً نسبت به سایر كودكان و والدینشان نیاز كمتری به خواب دارند .
5 – قدرت تخیل این كودكان از تخیلات بسیار روشنی برخوردارند و ممكن است همبازیهای متعدد خیالی داشته باشند .
6 – كنجكاوی بچه های تیزهوش فوق العاده كنجكاو هستند و دوست دارند مرتباً پرسشهایفراوان و پیچیده ای را مطرح كنند .
7 – ارائه پاسخهای پیچیده وقتی كه از كودكان تیزهوش سئوالی می شود ، غالباً پاسخهای پیچیده ای را مطرح می كنند و توضیحات آنان درباره جزئیات یك مساله حاكی از درك عمیق ایشان از موضوعات گوناگون است .
8 – درك سریع روابط بین عناصر و پدیده های مختلف كودكان تیزهوش درمقایسه باسایر كودكان ، خیلی سریع روابط بین اجزاء یا عناصر مختلف یك موضوع یا پدیده را تشخیص می دهند و حتی روابطی را كه بعضاً دیگران متوجه آنها نیستند ، بخوبی در می یابند .
9 – سازماندهی تازه از اطلاعات دریافتی یكی دیگر از ویژگی های جالب توجه كودكان تیزهوش ، قدرت آنان در سازماندهی اطلاعات دریافتی به شیوه ای بدیع و جدید است . این كودكان با بهره گیری از اطلاعات موجود چشم اندازهای جدیدی را خلق می كنند و غالباً راه حلهای متعددی را برای یك مساله ارائه میدهند
10 – گستردگی خزانه لغات از دیگر ویژگی های برجسته كودكات تیزهوش برخورداری آنها از خزانه لغات و واژگان متنوع است .
11 – سلاست كلامی غالباً كودكان تیزهوش نسبت به همسالان خود ازقدرت ، سلاست و روانی كلامی فوق العاده ای برخوردارند .
12 – خوش خلقی اكثر كودكان تیزهوش از خلق و خوی خوش بهره مند بوده ، از نظردیگرانافرادی فوق العاده هستند .
در اینجا ذكر این نكته نیز حائز اهمیت است كه مشاهده این صفت نزد كودكان تیزهوش منوط برآن است كه آنها فرصت یا فرصت های لازم را برای ظهور استعدادهای خود در محیط خانواده داشته باشند . بدیهی است هرگونه تهدید ، تنبیه و یا تحقیر و سرزنش این كودكان می تواند خلق بالقوه نیكوی آنها را به تند خویی و بی قراری و یا احیاناً پرخاشگری و كمرویی مبدل سازد .
13 – گستردگی دامنه علایق كودكان تیزهوش نسبت به بسیاری از چیزها از خود علاقه نشان می دهند . گستردگی و تنوع دامنه علایق آنها فوق العاده مشهود است .migna.irبه عبارت دیگر دوست دارند بسیاری از چیزها و امور مختلف را تجربه كنند .
14 – گستردگی دامنه توجه كودكان و دانش آموزان تیزهوش از دامنه توجه بیشتری برخوردارند و در زمینه های مورد علاقه خود پشتكارو پایداری فوق العاده چشمگیری نشان می دهند .
15 – قدرت تفكر انتزاعی این كودكان نسبت به همسالان خود از قدرت تفكر انتزاعی بیشتری بهره مندند و همواره « به جای آنچه كه هست » در اندیشه « آنچه كه می تواند باشد » هستند .
16 – حساسیت فوق العاده همان طوری كه پیشتر اشاره شد كودكان تیزهوش در عین اینكه نسبت به دیگران بسیار مهربان و با شفقت هسند ، از حساسیت فوق العاده نیز برخوردارند .
17 – كمال جویی غالباً كودكان و دانش آموزان تیزهوش افرادكمال جو هستند . لذا بعضاً دیده می شود كه وقتی كارها مطابق میل و بر وفق مرادشان پیش نمی رود ، زود آزرده و ناراحت می شوند .
18 – علاقه مندی نسبت به بزرگسالان از آنجا كه كودكان تیزهوش نسبت به خودشان ( سن تقویمی ) از رشد و بلوغ بیشتری برخوردارند ، ممكن است در بسیاری از مواقع تمایل جدی داشته باشند كه با بچه های بزرگتر یا افراد بزرگسال در ارتباط بوده ، با آنان معاشرت داشته باشند .
19 – قدرت رهبری و یا تمایل به نظارت ازجمله ویژگی های رفتاری قابل توجه در كودكان تیزهوش كه از نظر اجتماعی فوق العاده حائز اهمیت است ، تمایل آنان به رهبری گروه است ، چه در زمانی كه خود فعالانه در انجام كاری شركت دارند و چه هنگامی كه در كناری ایستاده ، بر فعالیتهای دیگران نظارت می كنند .
به عبارت دیگر غالباً زمانی كه كودكان تیزهوش به دلایلی ترجیح می دهند تنها باشند و یا به تنهایی مشغول انجام كاری باشند ، مایلند كه قبل از پیوستن به گروه مورد نظر ، رفتار اعضای آن را بدقت مورد مشاهده و ارزیابی قرار دهند . لذا هر دو ویژگی ، یعنی مشاركت و رهبری گروه و یا تنها مشغول بودن و مشاهده رفتار اعضای گروه از ارزش برابری برخوردار است .
با وجود این برخی کودکان واقعا بااستعداد هستند؛ آیا کودک شما نیز جزء این گروه است؟ دستورالعمل های محدودی هستند که نبوغ و استعداد کودکان را نشان می دهند که در ادامه به ۱۰ مورد از آنها اشاره می شود:
▪ دامنه لغات پیشرفته: این که کودک زود به حرف بیاید به تنهایی نمی تواند نشانه نبوغ و استعداد او باشد، اما اگر او از لغات و جملات پیشرفته استفاده کند، احتمالا به همان باهوشی است که فکرش را می کنید. یک کودک ۲ ساله معمولی می تواند جمله ای مانند «یک سگ آنجاست» را به زبان بیاورد اما یک کودک نابغه این جمله را می گوید: «یک سگ قهوه ای در حیاط پشتی است و دارد گل ها را بو می کند.»
▪ درک مفاهیم پیچیده: کودکان بسیار باهوش می توانند مفاهیم پیچیده را درک کنند، از روابط گوناگون سر در بیاورند و انتزاعی فکر کنند. آنها مشکلات را عمیقا می فهمند و به راه حل ها می اندیشند.
▪ توجه به جزئیات: یک کودک نابغه اشتیاق فراوانی نسبت به جزئیات نشان می دهد. کودکان بزرگ تر ممکن است بخواهند درباره جزئیات و چگونگی عملکرد یک وسیله اطلاعاتی داشته باشند اما یک کودک خردسال نابغه می تواند یک اسباب بازی را دقیقا سر جای خودش قرار دهد و اگر چیزی در جای اصلی خودش قرار نگرفته باشد، متوجه می شود.
▪ طیف وسیع علاقه مندی ها: کودکان با استعداد به موضوعات گوناگونی علاقه نشان می دهند. یک ماه ممکن است از دایناسور ها خوش شان بیاید و ماه بعد به سراغ مباحث فضایی و... بروند.
▪ حفظ اطلاعات: اصطلاح «این گوش در و آن گوش دروازه» در مورد بسیاری از کودکان صدق می کند و کودکانی که جزء این گروه نیستند، قادر به حفظ دامنه گسترده ای از اطلاعات بوده و می توانند بعد ها نیز آنها را به خاطر بیاورند. از جمله نمونه های مشاهده شده در این زمینه می توان به کودک ۶ ساله ای اشاره کرد که پس از یک گردش تفریحی در موزه فضایی توانست یک راکت فضایی را دقیقا به تصویر بکشد.
▪ استعداد در زمینه هنر و موسیقی: کودکانی که استعداد غیرعادی در زمینه هنر و موسیقی از خود نشان می دهند اغلب با استعداد و نابغه هستند. کودکان خردسالی که با رعایت پرسپکتیو (تناسب دور و نزدیک) نقاشی می کشند،کارشان عالی است یا درک بالایی از رشته های گوناگون هنری دارند، در زمره کودکان با استعداد قرار می گیرند.
▪ حافظه خوب و قوی: بعضی از کودکان بااستعداد می توانند وقایعی را از گذشته (دوران طفولیت) خود به یاد بیاورند. مثلا یک کودک ۲ ساله نابغه ممکن است اتفاقی را که در ۱۸ ماهگی برای او روی داده به یاد بیاورد.
▪ توانایی خواندن و نوشتن در سنین پایین: اگر کودک شما به طور غریزی باهوش باشد، احتمالا خیلی زود بدون این که آموزش رسمی دیده باشد، توانایی خواندن و نوشتن را پیدا می کند.
▪ تمرکز بالا و طولانی مدت: کودکان را با بی دقتی و بی توجهی می شناسند اما گروه نابغه می توانند به مدت طولانی تمرکز خود را حفظ کنند.
ویژگی های افراد باهوش
- متخصصان روانشناسی کودک معتقدند افراد تیز هوش دارا ی توانایی ؛
- اکتساب سریع
- نگهداری و کاربرد وسیع اطلاعات
- پیشرفت تحصیلی
- توانایی برقراری ارتباط میان پدیده ها
- توانایی قضاوت درست
- توانایی حل مسئله
- حس کنجکاوی شدید
- کمال گرایی
- دقت صراحت
- یادگیری به صورت جهش های شهودی
- نیاز شدید به تحریک ذهنی
- مشکل در تایید تفکر دیگران
- علاقه زود هنگام به مسائل اخلاقی و فلسفی
- گرایش به درون گرایی
- علاقه به ایده ها و نظرات متفاوت
- مهارت کلامی و ارتباطی قوی و سالم بودن از لحاظ جسمی
- شوخ طبعی و عزت نفس بالا
- سازگاری با بزرگسال
- توانایی رهبری در گروه و... هستند .
- وقتي كودكان با هوش نمره هاي كم مي گيرند
- امروزه در جامعه ما والدين نقش ويژه اي در آموزش فرزندان خود به عهده گرفته اند، اين امر از يك سو به احساس مسئوليت و نگراني آنها نسبت به آينده فرزندانشان مربوط مي شود و از سوي ديگر ناشي از سهمي است كه نظام آموزش كشور و مدارس به عهده آنها گذاشته اند.
- يكي از موارد رايج در آموزش و پرورش كشور كسب نمرات كم يا متوسط توسط دانش آموزان است. اين نمرات لزوماً به معناي كم هوشي دانش آموزان نيست بلكه در موارد زيادي كودكان باهوش نيز با كسب نمرات كم يا متوسط خانواده خود را دچار تعارض و ناراحتي مي كنند.
- خانم دكتر «سيلويا ريم» به عنوان متخصص برجسته كه از تجربيات وسيعي در زمينه چگونگي رفتار با كودكان باهوش و تيزهوش برخوردار است، در كتابي راهكارهاي حل اين معضل اساسي يعني مقابله با عدم توفيق كودكان باهوش را ارائه كرده است. در اين كتاب كه با عنوان «وقتي كه فرزندان باهوش نمره هاي كم مي گيرند» با ترجمه ناهيد آزادمنش توسط انتشارات صابرين به دست چاپ سپرده شده است، تأكيد اصلي نويسنده بر «سندرم كم آموزي» است.
- «سندرم» در علم پزشكي به مجموعه اي از مشخصه ها و علل مختلف گفته مي شود كه در ايجاد و بروز يك اختلال نقش دارند و نمي توان به وضوح مشخص كرد كه كدام يك از اين مشخصه ها به صورت خاص و يا به صورت تركيبي از آنها عامل ايجاد اين اختلال هستند.
- دكتر سيلوياريم در كتاب خود تأكيد كرده است كه كم آموزي در كودكان باهوش و تيزهوش علل بسيار زياد و ناشناخته اي دارد كه خود تنها به برخي از آنها پرداخته است. دكتر سيلويا ريم كتاب خود را براي دو گروه مشخص از مخاطبين يعني معلمان و والدين به رشته تحرير درآورده و به تفصيل راهنمايي هايي براي هر دو گروه ارائه داده است. سندرم كم آموزشي مشكلي همه گير است، اين مشكل در هر خانه و كلاس وجود دارد و تنها با كمك والدين و معلمان حل مي شود.
- عدم موفقيت ،مشكلي است كه زندگي خانواده ها را آشفته مي كند، بازدهي كلاس را به حداقل مي رساند و انگيزه و احساس كنترل فردي را از كودك مي گيرد. فعاليت هاي هر سال تحصيلي جديد، با سؤال ها، موفقيت ها، نااميدي ها و مشاركت معلمان در راهنمايي دانش آموزان، آغاز مي شود. معلمان مي خواهند تمام دانش آموزان، خوب كار كنند و درس بخوانند. آنها مي دانند كه بچه هاي زيادي نيز هستند كه اشتياق چنداني براي درس خواندن ندارند. آنها نمي دانند كه اين بچه هاي درس نخوان را چگونه به طرف موفقيت سوق دهند.
- در كتاب سيلويا ريم مدل سه وجهي براي كاهش و معكوس كردن روند كم آموزي دانش آموزان ارائه شده است. اين مدل بر اساس مشكلات واقعي زندگي در خانه و مدرسه شكل گرفته است. اگر بعضي از طرح هاي مطرح شده حس نگراني يا گناه را در شما ايجاد مي كند، به خاطر بسپاريد كه حتي بهترين والدين جهان نيز ممكن است اشتباه كنند. همانطوري كه مشغول بررسي روش هايي براي حل مشكلاتتان با بچه ها هستيد، به كارهاي خوب و درستي كه تاكنون انجام داده ايد فكر كنيد.
راهبردهایی برای آموزش و پرورش کودکان تیز هوش در خانه و مدرسه
_ فشرده سازی برنامه های آموزش در حیطه های مرتبط با علاقه کودکان.
_ ایجاد زمینه برای کسب دانش و تجارب بیشتر در خانه و مدرسه
_ فراهم کردن فرصت برای تمرکز و مطالعه عمیق دانش آموز در حوزه های مرتبط با علاقه آنان .
_ ایجاد زمینه برای سرعت بخشیدن به یادگیری و رشد مهارتهای مرتبط با یادگیری .
_ تسریع و غنی سازی برنامه های آموزشی در خانه و مدرسه برای علاقه و نیاز کودک .
_ رشد خلاقیت و مهارت حل مسئله به وسیله فراهم نمودن شرایط لازم در خانه و مدرسه .
_ تشویق کودکان به مباحثه ، طرح پرسش وارائه راه حل های مختلف برای یک مسئله.
_ آموزش مهارت های اجتماعی متناسب با سن کودکان و تشویق آنان به مشارکت در فعالیت های گروهی .
_ آموزش مهارت های زندگی به کودکان و رفتار مناسب اولیا با یکدیگر در حضور کودک .
_ بهره گیری از معلمان و مربیان مجرب و بازخورد مناسب مربیان باعث ارتقای دو چندان توانایی این کودکان خواهد شد.
_ توجه به برنامه های تفریحی مناسب و استفاده از اوقات فراغت مانند ورزش و...
_ نداشتن توقعات بیش از حد در آموزش مهارتهای مختلف زبان ، موسیقی و .. به صورت همزمان.
_ بهره گرفتن از تکنولوژی هایی همچون ، رایانه ، فیلم های آموزشی مناسب ، اینترنت و...
توصیه برای برخورد با کودکان تیزهوش
کودکان تیزهوش از لحاظ رفتار و کردار با سایر کودکان هم سن و سال خود تفاوت دارند. این کودکان برعکس سایر کودکان سعی می کنند بدون در نظر گرفتن هیچ گونه آسیبی برای رسیدن به هدف خود و آنچه که در ذهنشان می گذرد، تلاش کنند. البته این موضوع اگر با برنامه زیری والدین پیش رود، موجب رشد دو چندان کودک خواهد شد.
کوکان تیز هوش ضمینه خوبی دارند تا نخبه شوند و حتی در مواردی دیده شده که اگر این کودکان را در مسیر صحیح هدایت کنند، به اختراعاتی دست می زنند، که بشریت تا به حال به عمر خود ندیده است.
*کتابخانه تاسیس کنید
یکی از راه های که والدین می توانند فرزندان تیزهوش خود را به سمت درست هدایت کنند، تاسیس کتابخانه است، چراکه آمار و اطلاعات نشان داده کودکان تیز هوش علاقه وافری به خواندن مطالب غیر درسی دارند و چناچنچه این مطالب غیر درسی در فضای آموزشی سرمایه گذاری شود، بازده بسیار خوبی به همراه خواهد داشت.
گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
- برچسبها
- کودک نابغه
- افراد باهوش
- مغز
- هوش
دیدگاه ها