اصول نگهداری و تکثیر انواع فیکوس

معرفی درختچه فیکوس

فیکوس (فیلتوس) گیاهی آپارتمانی از خانواده موراسه که در اصل زادگاهش آسیای استوایی است در هوای آزاد ارتفاع آن به 30 متر می رسد . این گیاه دارای برگهای پهن و براق و چرمی با نوک تیز و به صورت متناوب در طول ساقه می روید با ریزش برگهای پیر در قاعده ساقه گیاه حالت بد منظر به خود می گیرد که در این حالت می توان آن را از نزدیکی سطح خاک قطع کرد تا گیاه جوان گردد . فیکوس درختچه ای زیبا معمولاً در محیط گلخانه ای و آپارتمان ها نگهداری می شود و برگهای آن به رنگهای سبز و ابلق دیده می شود .

فیکوس اغلب بخشی از زندگی خود را روی گیاهان دیگر می گذراند. این درختچه زیبا در اغلب نقاط ایران به صورت گلخانه ای کاشته می شود ولی در مناطق جنوبی کشور براحتی در فضای باز رشد می کند . این گونه علاوه بر ایران در کشورهای هندوستان و آسام نیز می روید .

انواع فیکوس

فیکوس پیچ

به علت آویزان بودن برگهای قلبی شکل و چرمی و براق که ساقه های گیاه را کاملا می پوشاند در سبد آویزان مورد استفاده قرار می گیرد.این گونه بسیار سریع الرشد است و در صورت وجود قیم یا داربست متنند عشق خود را به بالا می گشاند و دارای واریته های ابلق نیز می باشد.مناسب مکانهای نیم سایه روشن می باشد زیرا از نور زیاد گریزان است

فیکوس معمولی

در نوع معمولی فیکوس برگها چرم گونه و براق و زیبا هستند که طول آنها به 30 سانتیمتر یا بیشتر می رسد.برگها غالبا به صورت متناوب قرار می گیرند.این نوع فیکوس بسیار مناسب برای نگهداری در منزل است و شرایط اتاق های سرد و گم نور را تحمل می کند گرچه محیط گرم و مرطوب را ترجیح می دهد.

فیکوس ابلق

درخت کائوچوی ابلق برگ های شبیه فیکوس معمولی دارد با این تفاوت که لبه های برگها کم و بیش شیری تا کرم رنگ است.

فیکوس آلمانی

دارای برگهای ضخیم تر از فیکوس معمولی و بیضی شکل می باشد که هب فیکوس آلمانی یا هندی معروف است و چون قد آنها زیاد بلند نمی شود به همین جهت ممتاز تر است.

فیکوس برگ تبریزی

در این گونه برگها شبیه برگهای صنوبر و تبریزی است با این تفاوت که کمی ضخیم تر و نوک باریک آن کشیده تر است.

فیکوس بنجامینا یا انجیر گریان

یکی از زیباترین گیاهان آپارتمانی ویژه سایه یا مکان های سر پوشیده می باشد که درگل فروشی ها زیاد دیده می شود.برگهای آن سبز روشن و بیضی شکل نوک تیز است شاخه های آن خاصیت ارتجاعی و به حالت آویزان و مجنون است.

واریته های ابلق آن با برگ های سبز و کرمی اخیرا در ایران پرورش می یابد.ارتفاع این گونه در طبیعت به 2 متر می رسد و به دلیل اینکه بیش از حد نیاز آب جذب می کند و آب اضافی را به صورت فطراتی از نوک برگها دفع می نماید بدین لحاظ به فیکوس گریان هم شهرت دارد.

فیکوس برگ ویلونی

برگهایش درشت،براق،با لبه ی موجدار و شبیه ویلون با رگبرگهای برجسته سفید رنگ است.این نوع مناسب نگهداری در محیطهای گرم و مرطوب است.

نیاز های محیطی گل فیکوس

• نور :اگر چه در سایه هم میتواند خود را زنده نگهدارد ولی رشد ان مطلوب نمی باشد،از معرض نور مستقیم افتاب در امان باشید
• دما: حداقل درجه حرارت در زمستن ۱۶ و حداکثر ان در تابستان ۲۹ درجه سانتی گراد
• ابیاری: هرگز اجازه ندهید خاک گلدان باتلاقی شود،اگر در ابیاری مشکوک هستید یکروز ان را به تاخیر اندازید،در فاصله بین دو ابیاری خاک گلدان باید خشک شود،با اب ولرم ابیاری کنید،هفته ای دو بار در تابستان و یکبار یا کمتر در زمستان کافی است.
• رطوبت : ایجاد یک جزیره در زیر آن برای تولید رطوبت کافی است.
• تغذیه: جهت تامین مواد غذایی گیاه را با کودهای مایع یا جامد محلول در آب های مخصوص گیاهان زینتی هر دو هفته یکبار طبق دستور تغذیه مصنوعی کنید.
• خاک مناسب :خاک کمپوست مناسب است، زهکش گلدان را بررسی کنید. فیکوس به خاک لیمونی یا خاک جنگلی یا مخلوطی از خاک برگ ، خاک معمولی و ماسه و خاک قلیایی احتیاج دارد.

روش های تکثیر فیکوس

برای تکثیر می توان در اواخر بهار و یا در اوایل تابستان از ساقه ها قلمه تهیه کرد طول مناسب قلمه ها در حدود 15سانت باشد.

1- قلمه ساقه

قلمه را می توان هم از طولگ یاه تهیه کرد و هم از انتهای ساقه. قلمه باید حداقل یک برگ داشته باشد و در صورت زیاد بودن تعداد برگها باید تعداد انها را کم کرد .قلمه ها در قسمت پایین که در بستر کشت قرار میگیرند باید فاقد برگ باشند.

بعد از قلمه گیری از محل برش و یا کات کردن برگ شیره سفید رنگی خارج میشود بهتر است قلمه ها را به مدت 30 دقیقه در آب قرار دهید تا جریان شیره قطع شود و سپس نسبت به کاشت قلمه ها اقدام کنید.قلمه ها را در بستری که سبک و مرطوب است کشت میکنند.

میتوان از مخلوط کوکوپیت +پرلایت یا پیت ماس + ماسه استفاده کرد. قلمه ها را در مکانی با نور محیطی و رطوبت محیطی بالا و دمای 25 تا 27 بگذارید.

2- تکثیر فیکوس با قلمه برگ

بستر کاشت و شرایط محیطی برای نگهداری این قلمه هم مانند قلمه ساقه است

3 – روش خوابانیدن هوایی

این هم روشی برای تکثیر فیکوس است در این روش قلمه ها بهتر است به طول 30 سانت باشد. در این شیوه قلمه گیری ابتدا شکافی ایجاد میشود یا قطعه ای از پوست گیاه به شکل حلقه از اطراف ساقه برداشته میشود اگر روی محل برش هورمون ریشه زایی بزنید عمل ریشه زایی سریعتر انجام می شود.

سپس مواد نگهدارنده رطوبت مانند خزه اسفاگنوم یا کوکوپیت در اطراف شکاف قرار داده می شود و با پلاستیک پوشانده می شود تا گیاه در ان ناحیه ریشه تولید کند .

زمانی که ریشه ها را داخل کیسه پلاستیکی مساهده کردید زمان مناسبی برای جدا کردن ساقه از گیاه مادری است .ساقه را از پنج سانت پایین تر از ناحیه ای که ریشه زده از گیاه مادری جدا و انرا در یک گلدان با خاکی نرم و سبک بکارید.

در هفته های اول بهتر است با کشیدن یک پلاستیک بر روی گیاه به حفظ رطوبت در اطراف قلمه کمک کنید البته پلاستیک نباید با ساقه یا برگ در تماس باشد.

روش هرس کردن فیکوس

هرس این گیاه را می توان در اواخر بهار انجام داد .ساقه های را که خارج از فرم و شکل اصلی گیاه رشد کرده اند و یا ساقه هایی را که بیش از اندازه بلند شده اند را میتوان قطع و یا کوتاه کرد عمل برش را نیز از بالای یک گره، گره اصلی ناحیه اتصال برگها به ساقه بزنید.

در جدا کردن ساقه ها زیاده روی نکنید زیرا ممکن است باعث شوکه شدن گیاه شود حجم کل ساقه های جدا شده باشد حداکثر حدود 30%حجم کل ساقه های گیاه باشد.

تعویض گلدان فیکوس

گیاه فیکوس رشد سریعی دارد؛ بنابراین لازم است، هر سال در فصل بهار یا اوایل تابستان گلدان گیاه را یک سایز بزرگ‌تر کنید. گلدانی انتخاب کنید که حداکثر ۵ سانتی‌متر در قطر و در ارتفاع بدنه، از گلدان قبلی بلندتر باشد. گلدان انتخابی نباید از گلدان قبلی خیلی بزرگ‌تر باشد.

نکته مهم: اگر گیاه فیکوس بیش از حد بزرگ شده باشد، طوری که عوض کردن گلدان را برای شما دشوار کرده است، توصیه می‌کنیم تنها خاک سطح گلدان را با خاک تازه و غنی از مواد غذایی عوض کنید.

آفات و بیماریهای فیکوس

• برگها بد شکل،رنگ پریده و ریز هستند:گیاه احتیاج به تغذیه مصنوعی دارد،هر دو هفته یکبار طبق دستور عمل کنید.
• برگها بی رنگ شده اند:نور زیاد است،گیاه را به محل کم نور تری منتقل کنید.
• در زیر برگها و روی ساقه ها لکه های بر جسته قهوه ای مشاهده میشوند:عارضه مربوط به حمله حشره افت است،هر ماه یکبار با سم حشره کش نفوذی گیاه را طبق دستور سمپاشی کنید.با پنبه آغشته به سم نیز میتوانید لکه ها را مسموم کنید.
• زخم های پنبه ای شکل سفید رنگ در سطح برگها ظاهر می شوند:عامل ان حشره افت است،هر ۱۴ روز یکبار تا رفع علائم با سم حشره کشی نفوذی گیاه خود را طبق دستور سمپاشی کنید،با برس مخصوص آغشته به محلول سم نیز می توانید زخم های سفید پنبه ای شکل را مسموم کنید.
• برگها دارای لکه های قهوه ای هستند و به طور ناگهانی سقوط میکنند:هوا خیلی سرد است،گلدان را به محل گرمتری منتقل کنید.
• لکه های زرد روی برگها است و تار عنکبوت زیر انها مشاهده میشود:کنه قرمز ریز عامل ان است،هر دو هفته یکبار با سم کنه کش طبق دستور سم پاشی کنید.غبارپاشی در کاهش افت موثر است
• لکه های سوخته روی برگها نمایان شده اند:در افتاب غبارپاشی نکنید،عبور نور خورشید از قطرات اب مانند عبور نور از شیشه است،گیاه را از معرض اشعه مستقیم افتاب در امان نگهدارید.
• برگها لوله شده و آویزان هستند:گیاه تشنه است،گلدان را به مدت ۱۵ دقیقه درون تشت پر از اب قرار دهید،ابیاری را تنظیم کنید.
• برگهای پائینی زرد شده و سقوط می کنند:ابیاری بیش از اندازه بوده است،اجازه دهید سطح خاک در فاصله بین دو ابیاری خشک شود،سپس ابیاری کنید،این عارضه در گیاهان مسن طبیعی است.

بیشتر بخوانید:

فواید شگفت انگیز گل و گیاه خانگی

آشنایی با طرح توجیهی گل گاوزبان از کاشت تا برداشت

آموزش کاشت گل شب‌بو : بذر گل شب‌بو را از کجا تهیه کنیم ؟