همه ی آنچه که باید در مورد سزارین بدانید(عوارض و فواید سزارین)

زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟

با دلگرم همراه باشید تا با ضررها و فواید سزارین آشنا شوید.

 ضررها و فواید سزارین

 سزارین یک جراحی بزرگ است که با شکافتن پوست روی شکم ، عضلات زیر آن و جدار رحم همراه است به طورمتوسط، ۱۰ درصد زایمان ها در جهان به روش سزارین انجام می شود،طبق آمار رسمی در ایران حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد زایمانها به صورت عمل جراحی یعنی سزارین صورت می گیرند، در حالی که طبق آمار غیر رسمی در ایران سزارین ۵ برابر سایر نقاط جهان است. امروزه در برخی از بیمارستان های ایران این آمار حتی ۱۰۰ در صد نیز گزارش شده است برخی متخصصین علت افزایش گرایش زنان به انتخاب سزارین، فرار از درد زایمان است. اما عمل سزارین خود با درد فراوان همراه است و عواقب منفی متعددی نیز به همراه داردسزارین یک جراحی نسبتا بزرگ است که در آن پوست شکم، عضلات زیر آن و دیواره رحم شکافته می‌شود.

به طور کلی ۹۰ درصد زایمان‌ها در سطح جهان به شیوه طبیعی و ۱۰ درصد به شکل سزارین است. (در کشور ما حدود ۳۵- ۴۰ درصد از زایمان‌ها به صورت سزارین انجام می‌شوند). متاسفانه برخی از خانم‌ها تصور می‌کنند در زایمان سزارین به نوزادشان فشار کمتری وارد می‌آید و او سالم‌تر خواهد بود؛ در حالی که حالت مکشی زایمان طبیعی باعث پاک شدن ریه نوزاد شده و به این ترتیب نوزادانی که از طریق زایمان طبیعی به دنیا می‌آیند، کمتر دچار مشکلات تنفسی می‌شوند.

براساس برخی پژوهش‌ها، نوزادانی که با روش طبیعی به دنیا می‌آیند، باهوش‌ترند و همه این دلایل باعث شده است زنان در کشورهای صنعتی و پیشرفته تمایل بیشتری به زایمان طبیعی داشته باشند؛ مگر آنکه وضعیت خاصی وجود داشته باشد؛

مثل

۱- بزرگ‌ بودن سر جنین نسبت به لگن مادر: این مورد به هنگام دردهای زایمانی مشخص می‌گردد؛ به این شکل که با وجود انقباضات متوالی پیشرفت زایمان خوب نیست و در معاینه داخلی تنگی زیاد دریچه رحم و کوچکی لگن مادر و البته بزرگ بودن مشخص سر جنین تشخیص داده می‌شود.
۲- قرارگیری جنین به طور غیرعادی: در وضعیت طبیعی سر جنین در رحم مادر به سمت پایین است و اگر جنین به صورت عرضی قرار گرفته باشد یا پاهای جنین پایین باشد، امکان زایمان طبیعی وجود ندارد.
۳- ایجاد مشکل در جفت جنین و بند ناف: اگر جفت جنین به طور زودرس از جنین جدا شود و یا جفت در قسمت فوقانی رحم قرار گیرد، باید زایمان به طور سزارین انجام شود.
گاهی اوقات ممکن است بند ناف به داخل مجرای زایمانی سر بخورد و جریان خون و اکسیژن به جنین نرسد. در این وضعیت نیز باید به طور اورژانسی عمل سزارین انجام شود.
۴- جنین نارس و دیررس: جنین‌های نارس احتمالا تحمل فشار زایمان طبیعی را ندارند و جنین‌های دیررس نیز به علت درشتی و اشکال در خون‌رسانی در زایمان طبیعی دچار مشکل می‌شوند؛ بنابراین در این موارد نیز زایمان به صورت سزارین صورت می‌گیرد.
۵- RH خون: جنین‌هایی که مشکلات خونی دارند، بهتر است با روش سزارین متولد شوند؛ زیرا تحمل فشار زایمان طبیعی را ندارند.
۶- چندقلویی: بعضی اوقات زایمان طبیعی دوقلوها به صورت سالم صورت می‌گیرد؛ اما در بیشتر مواقع سزارین بهترین راه برای حاملگی‌های بیش از یک جنین است.
۷- مشکلات دیگر: عفونت‌های مختلف در ناحیه تناسلی، فشار خون بالا، بیماری قند، ایدز و سابقه مرگ نوزاد، سابقه نازایی و زایمان در سنین بالا؛ به خصوص شکم اول، جزء مواردی هستند که زایمان سزارین توصیه می‌شود.

 طبیعی یا سزارین؟

اگر شما هم گیج شده اید و نمی دانید کدام روش زایمان را انتخاب کنید این مطلب راهنمای شماست تا با عوارض و مزایای هر کدام از این دو روش آشنا شوید و با چشم باز انتخاب کنید.مجله تندرستی: اگر شما هم گیج شده اید و نمی دانید کدام روش زایمان را انتخاب کنید این مطلب راهنمای شماست تا با عوارض و مزایای هر کدام از این دو روش آشنا شوید و با چشم باز انتخاب کنید.

ایران از نظر آمار سزارین در جهان رتبه دوم را دارد. این خبری است که در هفته های اخیر اعلام شد و نگرانی ها درباره شیوع بیش از حد سزارین در میان زنان ایرانی را برانگیخت ولی کم نیستند خانم هایی که از عوارض زایمان طبیعی رنج می برند و از اینکه سزارین را به جای روش طبیعی انتخاب نکرده اند، پشیمانند.

اینکه بالاخره زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین، بهانه ای شد تا با دکتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان و همچنین ناهید خداکرمی، رئیس انجمن مامایی ایران صحبت کنیم تا به همشهری تندرستی بگویند هر یک از این روش ها چه عوارضی به دنبال دارند تا خانم های بارداری که این گزارش را مطالعه می کنند، با مقایسه دو دسته عوارض، تصمیم بگیرند به چه روشی زایمان کنند.

همه چیز در مورد عمل سزارین

نوعی عمل جراحی است که در آن با برش دادن بخشی از پوست شکم، رحم باز شده و بعد از اینکه مادر تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد یا از ناحیه کمر بی حس می شود، جنینش به دنیا می آید.

عوارض کوتاه مدت

1- میزان خونریزی: هزار و حتی 2 هزار سی سی. در خانم هایی که دوقلو یا چند قلو باردار بوده اند، خونریزی بیشتر اتفاق می افتد. برای این خانم ها همیشه باید خون آماده در اتاق عمل وجود داشته باشد.

2- عفونت: در سزارین نسبت به زایمان طبیعی به دلیل وجود محل برش از درصد بالاتری برخوردار است.

3- بیهوشی: ممکن است مادر نسبت به داروهای بیهوشی از خود حساسیت نشان دهد. مشکلات ریوی و تنفسی پیدا کند. حتی احتمال دارد دچار سردردهای شدید هم بشود.

4- فشار خون بالا

5- چسبندگی داخل رحمی: در سزارین بعدی، وقتی پزشک زائو را تحت عمل جراحی قرار می دهد، جنین خارج می شود اما جفت نه؛ چرا که جفت داخل عضلات رحم فرو رفته است. به همین علت پزشک مجبور می شود رحم را برای جلوگیری از مرگ مادر از شکم خارج کند.

6- صدمه به احشای داخل شکم مادر در هنگام سزارین

7- تشکیل لخته در عروق پاها: این لخته همراه با قرمزی و تورم است و عوارض ریوی ایجاد می کند. اگر این لخته درمان نشود، وارد جریان خون شده و آمبولی ریه می دهد. در نتیجه آمبولی ریه هم بیمار دچار تنگی نفس می شود و در خانم ها بسیار کشنده است. این لخته در خانم های چاق، کسانی که زایمان سزارین زیادی داشته یا زیاد استراحت کرده اند، دیده می شود.

8- ارتباط نوزاد و مادرک عدم موفقیت کافی در شیردهی و گرفتن سینه مادر توسط نوزاد

عوارض بلند مدت

1- دیر تر جمع شدن رحم: در سزارین بیشتر است و علل مختلفی دارد. استفاده از داروهای بیهوشی، داشتن فیبروم های رحمی، خانم هایی که جنین درشت داشته یا دوقلو یا چند قلو باردار بوده و سزارین کرده اند.

2- عفونت محل سزارین: در کسانی که کیشه آبشان پاره شده است یا درگیر ترشحات عفونت شده اند و علائمی مثل تب، قرمزی، تورم و خروج ترشحات چرکی از محل برش دارند. با این عوارض مادر نیاز مجدد به بستری شدن دارد.

3- ضایعات پستانی: چون ترشح شیر در مادرانی که سزارین کرده اند، دیرتر اتفاق می افتد، بنابراین ضایعات پستانی همچون زخم شدن نوک پستان ها یا التهاب پستان ها در آنها بیشتر دیده می شود.

4- افسردگی

5- ناباروری ثانویه

عوارض برای نوزاد

1- عواقب کوتاه مدت: کم وزنی، نیاز بیشتر به مراقبت های ویژه، عدم تکامل دستگاه گوارش، زردی و اختلال تنفسی

2- عوارض درازمدت: بیشتر به آسم، دیابت و چاقی مبتلا می شوند و خود چاقی زمینه ساز بروز بیماری های قلبی – عروقی و انواع سرطان ها خواهد بود.

مزایا

1- میزان درد زایمان برای سزارین: در زایمان طبیعی درد پیش از زایمان و پس از آن دیده می شود اما درد سزارین عمدتا پس از زایمان در محل برش حس می شود و به کمک مسکن های تزریقی و خوراکی می توان آن را رفع کرد.

بهبود آسان نیست

بهبود جراحی سزارین ساده نیست. مدت معمول اقامت در بیمارستان بعد از جراحی سزارین معمولا چهار تا پنج روز است و در مقایسه با دو روز برای مادرانی که زایمان طبیعی دارند، کمی طولانی‌تر است.در واقع روز بعد از جراحی معمولا مادران باید حرکت داشته باشند اما هنوز هم به آرامبخش و مسکن نیاز دارند. پرستار به مادر باردار کمک می‌کند تا شروع به حرکت کند تا خطر تشکیل لخته در پاها و بدن کمتر شود.موضوع بسیار مهم آن است که چون رحم نزدیک روده‌ها و مثانه قرار دارد، برش سزارین باید به دقت انجام شود؛ چرا که ممکن است به ارگان‌های دیگر آسیب‌رسیده و سبب خونریزی یا عفونت شود و برای زنانی که سه تا چند سزارین داشته‌اند این خطرات بسیار بیشتر خواهد بود.

از طرفی جفت در عمقی به رحم چسبیده و به سختی خارج می‌شود بنابراین ممکن است خطر خونریزی سنگین وجود داشته باشند و حتی احتمال نیاز به تزریق خون بالاست. گاهی نیز هیسترکتومی یا برداشتن رحم تنها راه نجات جان مادر است.در عین حال پزشکان معتقدند بیش از 40 درصد خانم‌هایی که سه سزارین بیشتر داشته‌اند ممکن است دچار این عوارض شوند. بنابراین انجام زایمان سزارین باید محدود به افرادی شود که از نظر پزشکی لازم است نجات‌دهنده جان مادر باشد.

بسیاری از مادران باید بدانند که وقتی از بیمارستان مرخص می‌شوند نباید به مدت حداقل دو ماه چیز سنگینی به غیراز نوزاد خود بلند کنند. همچنین نباید به مدت دو هفته رانندگی و به مدت چهار تا شش هفته هم ورزش کنند و حداقل شش هفته فعالیت جنسی نداشته باشند .

افزایش خطر خونریزی در سزارین

خونریزی‌ به دنبال سزارین و عفونت‌های محل عمل و رحم تقریبا دو برابر بیشتر از زایمان طبیعی است و برخلاف تصور عموم افراد، سلامت مادر در سزارین بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرد.

بیهوشی خطرناک

مساله بیهوشی حین سزارین می‌تواند مشکلاتی را برای مادر به وجود آورد. سزارین در هر صورت یک عمل جراحی است و به دنبال آن مشکلات ناشی از جراحی نیز برای مادر پیش خواهد آمد. در عین حال علاوه بر عوارض بیهوشی می‌توان به مشکلات ادراری مانند سوزش ادرار، عفونت‌های ادراری و درد ناحیه مثانه پس از سزارین اشاره کرد.

شادابی پس از زایمان طبیعی

سرحالی و شادابی مادر پس از زایمان طبیعی نکته بسیار مهمی است. مادری که زایمان طبیعی می‌کند، همان روز پس از زایمان به راحتی می‌تواند کارهای مربوط به خود و بچه را انجام دهد اما مادری که سزارین می‌کند چند روز باید استراحت کند.

دردهای پس از سزارین نیز خیلی زیاد است؛ به طوری که مادر نیاز به مسکن پیدا می‌کند. در حالی که به صورت معمولی و طبیعی مادر هفت تا هشت ساعت قبل از زایمان طبیعی درد خواهد داشت. اما در مورد سزارین این دردها چند روز ادامه می‌یابند.

عوارض کوتاه مدت زایمان طبیعی

1- انقباض های رحم در حین زایمان مادر

2- نامرتب شدن ضربان جنین

3- تحت فشار قرار گرفتن بند ناف نوزاد در طول زایمان: در این حالت ممکن است مادر در حین زایمان دچار خونریزی شود.

4- خونریزی: تا حد 500 سی سی طبیعی است. اگر میزان خونریزی زیاد باشد و مادر دیر به پزشک مراجعه کند، احتمال اینکه جانش را از دست بدهد وجود دارد.

5- تغییر فرم دستگاه تناسلی: افتادگی مثانه یا پارگی قسمت انتهایی واژن، عمدتا در خانم هایی که زایمان های متعدد داشته اند یا جنین درشت دارند دیده می شود.

6- عفونت

7- فشار خون بالا

8- درد شدید: یکی از روش های کنترل درد، تزریق داروی مسکن داخل عضله است. روش دوم استفاده از گازهای تنفسی است و درد زایمان مادر با تنفس این گاز تا حدودی کاهش پیدا می کند. روش سوم، ایجاد بی حسی از طریق اپیدورال در ناحیه کمر است. داروی بی حسی با استفاده از سوزن باریکی از میان ستون فقرات مادر به داخل فضای اپیدورال تزریق شده و زائو دچار بیهوشی موضعی در ناحیه کمر می شود که این خود عوارضی را در پی دارد.

9- تولد دیررس نوزاد در نتیجه تزریق داروی بی حسی: تزریق داروی بی حسی در فضای اپیدورال، زایمان را به تاخیر می انداز. یعنی اگر قرار است نوزاد در طول 6 ساعت به دنیا بیاید، این زمان به 8 ساعت تغییر پیدا می کند.

10- ناتوانی مادر در زور زدن: تزریق داروی بی حسی باعث می شود تا مادر توان لازم برای زور زدن را نداشته باشد و پزشکان از فورسپس برای خارج کردن نوزاد استفاده کنند.

11- استرس زیاد: تولد به موقع نوزاد و جلوگیری از آسیب های بعدی به بچه و مادر

عوارض بلندمدت:

1- خونریزی های دیررس: یعنی ممکن است بعد از زایمان مقداری از جفت درون بدن باقی مانده و مادر بعد از چند روز دچار خونریزی شده و عفونت کند.

2- افتادگی، شل شدگی و باز شدن واژن: خانم ها بیشترین شکایت را از این مورد دارند.

3- عدم کنترل ادرار و مدفوع: عدم کنترل ادرار شایع تر است. عدم کنترل مفدوع در مادرانی دیده می شود که ماهیچه های اسفنکتر مقعدشان در موقع زایمان آسیب دیده باشد.

عوارض برای نوزاد:

1- مرگ جنین در داخل رحم: اگر نوزاد به موقع متولد نشود، یا صدای قلب جنین افت کند و به کمتر از 120 ضربه در دقیقه برسد و پزشک معالج این احتمال را بدهد که بچه تا 10، 15 دقیقه آینده به دنیا نخواهد آمد، در این صورت جنین داخل رحم مادر جانش را از دست می دهد.

2- خونریزی و شکستگی جمجمه نوزاد: وقتی خروج جنین با مشکل مواجه شود، پزشکان با استفاده از یک وسیله فیزیکی به نام فورسپس یا دستگاه مکش، نوزاد را از شکم خارج می کنند. از این وسیله نباید افراد غیرمتخصص استفاده کنند چرا که بعضا باعث به وجود آمدن آسیب هایی به مغز و جمجمه بچه و همچنین پاره شدن مجرای تناسلی مادر می شود.

مزایا زایمان طبیعی

1- جمع شدن سریع رحم

2- سرپا شدن: اگر مادر بعد از زایمان طبیعی در قسمت انتهایی واژنش برش نداشته باشد، یکی دو ساعت بعد می تواند بنشیند. در صورتی که برش داشته باشد، با استفاده از مسکّن در کمتر از شش ساعت می تواند سرپا شود اما نمی تواند فعالیت های روزمره اش را داشته باشد.

3- ارتباط بهتر نوزاد با مادر: در زایمان طبیعی چون نوزاد بلافاصله در آغوش مادر قرار می گیرد، نوزاد از اولین شیر مادر که به نوعی واکسن هم هست، تغذیه کرده و تکامل بهتری پیدا می کند. علاوه بر اینها مادر هر چه زودتر نوزادش را در آغوشش بگیرد، خونریزی پس از زایمانش کمتر خواهد بود.

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی