دلگرم
امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
سالمندکیست؟ چگونه از سالمندان نگهداری کنیم؟

هرآنچه که درباره سالمندان باید بدانیم

سالمندکیست؟ چگونه از سالمندان نگهداری کنیم؟
23
زمان مطالعه: 11 دقیقه
سالمندی آغازی دیگر در زندگی است، این دوران هم برای شخص سالخورده و هم برای اطرافیان او یک چالش بزرگ است؛ با ما درمجله دلگرم همراه شوید تا مطالب بیشتری در مورد سالمندو سالمندی بیاموزید.

سالمندی چیست؟

سالمندی آغازی دیگر در زندگیست ؛ سالمندی دوران پختگی، ورزیدگی و زمان احساس بی نیازی است و فرصت سیر به سوی کمال و رسیدگی به خویشتن. سالمندان ، باور ارزش های وجودی خانواده و جامعه هستند.

در فرهنگ اسلامی و ایرانی، «پیری» نه به عنوان یک کلمه ناخوشایند، بلکه به صورت «کمال، حکمت، خردمندی و فرزانگی » تلقی می شود. از این رو می تواند به عنوان مرحله ای موثر و گرانقدر در زندگی به حساب آید.

این واقعیت را نیز باید پذیرفت، اغلب سخن از سالمندی مترادف با ضعف و سستی تلقی می شود، که ناشی از محدودیت انسان در جنبه های فیزیکی می باشد.

با شناخت سیرتکاملی و علل پیری می توان تاحدی از ناتوانی ها پیشگیری نمود و در نهایت «قدرت فکری» سالمند را با «توان جسمی» وی همراه نمود.

همانطور که می دانید، افزایش طول عمر انسان ها و اضافه شدن جمعیت سالمندان یکی از دستاوردهای قرن ۲۱ بوده و سالخوردگی جمعیت پدیده ای است که برخی جوامع بشری با آن روبرو شده و یا خواهند شد.

براساس نظریات WHO این پدیده ناشی از بهبود شرایط بهداشتی است که منجر به پیشگیری از بیماری ها و در نهایت افزایش امید به زندگی شده است .

بنابراین سالخوردگی جمعیت در واقع یک موفقیت بهداشتی است که در صورت عدم برنامه ریزی مناسب، به یک چالش بزرگ تبدیل خواهد شد.

از آنجایی که با افزایش جمعیت سالخورده، شیوع بیماری های مزمن نیز افزایش می یابد، در اکثر کشورهای توسعه یافته ، سیستم درمانی برای درمان بیماری ها از مداخله های پیشگیری و نظارت درمانی استفاده می کنند که دارای ابعاد سه گانه «پزشک، بیمار و محیط» می باشد.

اقدامات پیشگیرانه در سالمندان

اقدامات پیشگیرانه در سالمندان بر اساس زمان مداخله به سه سطح تقسیم می گردد:

۱- پیشگیری اول: مشتمل بر اقدامات مثبتی است که سبک ناسالم زندگی را تغییر داده و مانع حضور عوامل خطر ساز می شود.

این سیاست شامل کاربرد توصیه های معمول در زمینه «تغذیه، ورزش، مصرف دخانیات و الکل و مواد مخدر» می باشد.

همچنین مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه از دهان و دندان و ایمن سازی را برای پرهیز از ابتلا به بیماری های عفونی شامل می شود. (مانند آموزش، مشاوره، واکسیناسیون)

۲- پیشگیری دوم: بسیاری از سالمندان دارای بیماری خفیف یا عوامل خطر قابل شناخت بیماری مزمن یا ناتوانی زودرس می باشند.

در این نوع پیشگیری با شناسایی عوامل خطر و غربالگری و تشخیص و درمان زودهنگام بیماری ها، عوامل خطر را سریع تشخیص داده و برای آن ها اقدامات مناسب و خاص انجام می گیرد. این اقدامات زودهنگام بر مرگ و ناتوانی تاثیر می گذارد و مانع پیشروی بیماری می گردد.

۳- پیشگیری سوم: بسیاری از سالمندان دارای یک بیماری مزمن می باشند. در این سطح پیشگیری، هدف حفظ عملکرد جسمی، روانی و اجتماعی سالمند تا بیشترین زمان ممکن و با کیفیت مناسب است.

این سیاست شامل جلوگیری از وقوع مجدد حمله حاد بیماری با کمک دارو یا تغییرات سبک زندگی و کمک های توانبخشی است. ( توانبخشی و ارتقای کیفیت زندگی سالمند)

سالمندی ؛ بهداشت وسلامت سالمند

سالمند یا فرد مسن به چه کسی گفته می شود ؟

روانشناسی سالمندان | چرا روانشناسی سالمندان اهمیت زیادی دارد ؟

مراقبت ها و پیشگیری ها:

اگرچه تغییرات ناشی از پیری اجتناب پذیر است اما می توان از بسیاری از آنها تا حدودی پیشگیری نمود یا وقوع آن را به تعویق انداخت .

بدین جهت لازم است سالمندان را به رعایت موارد ذیل تشویق نمائید :

  • انجام برنامه های ورزشی منظم به ویژه پیاده روی و استفاده از کفش های پاشنه کوتاه، با کف غیر لغزنده
  • رژیم غذایی مناسب ( کم نمک و کم چربی ) و خوردن غذا در وعده های زیاد و حجم کم
  • مصرف کافی مایعات (حداقل ۸-۶ لیوان در روز)
  • استفاده از عینک آفتابی در مقابل نور خورشید
  • کنترل منظم وزن و فشارخون
  • عدم استعمال دخانیات
  • داشتن دوره های کوتاه استراحت در فعالیت های طولانی
  • رعایت بهداشت دهان و استفاده از ورقه های نازک
  • عدم تغییر ناگهانی محل تاریک به روشن و بر عکس
  • ماساژ نواحی تحت فشار
  • تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده به آهستگی
  • داشتن الگوی خواب منظم
  • استفاده از مرطوب کننده و ضد آفتاب

divider

از آنجائی که رعایت اصول تغذیه صحیح در دوران سالمندی تاثیر به سزایی در روند سالم پیر شدن دارد، به چند مورد از توصیه های تغذیه ای دوران سالمندی اشاره می شود :

پژوهشها نشان داده است، سالمندانی که عمر بیشتری می کنند دارای خصوصیات زیر هستند :

  • هر روز به طور مرتب صبحانه می خورند .
  • در هر وعده حجم غذایی کافی مصرف می کنند .
  • نوسانات وزنشان کمتر است. (همواره وزن مطلوب دارند)
  • میوه و سبزی در برنامه غذایی روزانه آنها وجود دارد .
  • چربی و مواد غذایی کمتری مصرف می کنند .
  • از مصرف نمک و مواد غذایی شور به مقدار زیاد خودداری می کنند .

برنامه غذایی دوران سالمندی شامل طیف متنوعی از مواد غذایی است . به گونه ای که بتواند حدود ۳۰ درصد کالری را از چربی ها، ۱۵ درصد از پروتئینها، ۵۵ درصد از کربوهیدراتها (عمدتا کربوهیدراتها مرکب ) تأمین کند . به علاوه توصیه می شود چربی های غیر اشباع ترجیحا از منابع گیاهی تامین شود.

امیداست با اجرای موفق به تشخیص زودرس بیماری ها در سالمندان به ظاهر سالم باشیم و با کنترل و درمان بیماری ها درمراحل ابتدایی از ایجاد ناتوانی در پیری پیشگیری نموده و سالمندان را با نهایت قدرت فکری و توان جسمی ایده ال حفظ نماییم .

بر طبق گزراشهای متعدد، سالمندان در دوران پیری و ناتوانی ، برای دریافت خدمات اجتماعی و رفاهی با مشکل روبرو هستند. با توجه به افزایش تعداد سالمندان در آینده، نگهداری و مراقبت از این گروه ، چالشی برای اقتصاد کشور خواهد بود.

مراقبت ازسالمندان

خدمات نگهداری و مراقبت از سالمندان

خدمات نگهداری و مراقبت از سالمندان ، در دو بخش عمده وجود دارد. سالنمدانی که در منزل مسکونی خود زندگی می کنند و کمک کارهای خانه دریافت می کنند و آنانی که در خانه های سالمندان اقامت دارند.

کیفیت خدمات ارائه شده در خانه های مختلف بسیار متفاوت است. بیشتر گزارشها مربوط به کمبودها، نرسیدن پرسنل به سالمندان و کمبود بودجه است.

افسردگی در سالمندان

افسردگی در سالمندان مشکل بسیار بزرگی است چرا که در این سن علائم افسردگی به راحتی تشخیص داده نمی شوند، به همین دلیل در این مطلب افسردگی در سالمندان با جزئیات بیشتری توضیح داده می شود.

افسردگی در بین سالمندان یک مشکل رایج است. این شیوع به معنای طبیعی بودن افسردگی در بین سالمندان نیست.

افسردگی دوران سالمندی حدود 6 میلیون امریکایی بالای 65 سال را تحت تاثیر قرار داده است، اما تنها 10 درصد از این مبتلایان تحت درمان قرار می گیرند.

احتمالا دلیل عدم درمان افسردگی در سالمندان این است که افراد سالمند معمولا علائمی متفاوت از افسردگی نشان می دهند.

به علاوه افسردگی در سالمندان معمولا با تاثیر بیماری های مختلف ناشی از افزایش سن و داروهایی که برای درمان استفاده می کنند، اشتباه گرفته می شود.

افسردگی در سالمندان چه تفاوتی با افسردگی در جوانان دارد؟

افسردگی در سالمندان معمولا با با سایر بیماری ها و ناتوانی ها بروز می کند و مدت بیشتری طول می کشد.

افسردگی در سالمندان با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری همراه است.

همزمان با این مسئله افسردگی توانایی فرد برای بهبود را کاهش می دهد. بررسی ها نشان داده اند که افرادی که مبتلا به یک مشکل جسمی و بیماری هستند، اگر به افسردگی هم مبتلا شوند، افسردگی احتمال مرگ ناشی از این بیماری را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.

به علاوه افسردگی خطر مرگ ناشی از حمله قلبی را افزایش می دهد. بنابراین بسیار مهم است که افسردگی در افراد سالمند درمان شود، حتی اگر خفیف باشد. توصیه می شود افراد سالمند به طور منظم مورد معاینات جسمی و روحی قرار بگیرند.

به علاوه افسردگی خطر اقدام به خودکشی را، به ویژه در مردان سالمند، افزایش می دهد. میزان خودکشی در بین افراد 80 تا 84 سال دو برابر جمعیت کل افراد است. به گفته موسسه ملی سلامت روان افسردگی در بین افراد 65 سال به بالا یک مشکل مهم است.

با افزایش سن و به دلیل مرگ برخی عزیزان، از جمله همسر، خواهر یا برادر و دوستان و همچنین بازنشستگی، فرد تا حدی از حمایت های اجتماعی محروم می ماند.

به دلیل تمام این تغییرات و همچنین وجود سایر بیماری ها خانواده و پزشک علائم افسردگی را در فرد نادیده می گیرند، در نتیجه درمان موثر افسردگی در سن بالا به تعویق می افتد یا انجام نمی شود.

بیخوابی چه ارتباطی با افسردگی در سالمندان دارد؟

بیخوابی معمولا یکی از علائم افسردگی است. بررسی های جدید نشان می دهند که بیخوابی یکی از عوامل تشدید کننده افسردگی است، به ویژه در افراد سالمند.

متخصصین سالمندان اغلب تمایل دارند بی خوابی را در افراد سالمند با هورمون ملاتونین یا دوز پایین ضد افسردگی سه حلقه ای دوکسپین doxepin درمان می کنند.

گاهی داروهای ضد افسردگی دیگری مانند رمرون یا ترازودون تیز تجویز می شوند. اگر با وجود مصرف دارو بی خوابی و افسردگی درمان نشود، پزشک داروهای قوی تری تجویز خواهد کرد.

افسردگی در سالمندان

عوامل تشدید کننده افسردگی در سالمندان

عواملی که خطر بروز افسردگی را در سالمندان افزایش می دهند، عبارتند از:

  • زن بودن (خانم ها بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی هستند)
  • تنهایی، ازدواج نکردن، طلاق یا بیوه بودن
  • نبود حمایت های اجتماعی
  • رویدادهای استرس زا
  • برخی شرایط جسمی مانند سکته مغزی، فشار خون بالا، فیبریلاسیون دهلیزی، دیابت، سرطان، زوال عقل و درد مزمن بیشتر خطر افسردگی را افزایش می دهند.

به علاوه عوامل تشدید کننده دیگری در افسردگی سالمندان وجود دارد که عبارتند از:

  • برخی داروها یا ترکیبی از چند دارو
  • تصور بد نسبت به بدن (که ناشی از قطع عضو، جراحی یا حمله قلبی بروز می کند)
  • سابقه خانوادگی ابتلا به افسردگی
  • ترس از مرگ
  • تنها زندگی کردن یا انزوای اجتماعی
  • سایر بیماری ها
  • سابقه اقدام به خودکشی
  • بروز درد مزمن و شدید
  • سابقه ابتلا به افسردگی
  • از دست دادن یک عزیز
  • سو مصرف مواد

مقاومت در برابر درمان افسردگی در بین سالمندان خیلی بیشتر از جوانان است. این مقاومت باعث می شود فرد سالمند وجود بیماری افسردگی را در خود انکار کند.

به علاوه سالمندان علائم افسردگی را به عنوان واکنش های طبیعی به استرس های زندگی، فقدان ها یا بیماری ها در نظر می گیرند.

همچنین افسردگی علاوه بر علائم شناخته شده روحی، دارای علائم جسمی هم هست. این مسئله اقدام برای درمان را به تاخیر می اندازد.

به علاوه سالمندان امیدی به بهبود ندارند، به همین دلیل بیماری خود را گزارش نداده و اقدامی برای درمان نمی کنند.

تفریحات مناسب سالمندان


داشتن تغذیه مناسب، سطح بهداشتی – درمانی کافی، داشتن مکان زندگی راحت وآسوده، امکانات مالی کافی و … موارد مهمی در زندگی سالمندان هستند که باعث ارتقای سطح روانی و جسمی و در نهایت شادی و سرزندگی آنها می شوند.

اما بخش مهمی از رازهای شادی و سلامت سالمندان به تفریح آنها مرتبط است که معمولا کمتر به آن توجه می شود چون اغلب ما فکر می کنیم آنها بیشتر به استراحت و محیط آرام نیاز دارند.

تفریحی مانند بازی شطرنج ممکن است برای سالمندی مفید و برای سالمند دیگری خسته کننده و حتی مضر باشد یا اگر به سالمندی که بیماری ریوی یا آرتروز شدید دارد توصیه کنیم هر روز پیاده روی کند، در واقع نه فقط موجب آزار او شده ایم بلکه ممکن است سلامت جسمی او را هم به خطر اندازیم. بنابراین برای انتخاب نوع تفریح سالمندان این شرایط باید در نظر گرفته شود.

جامعه سالمندان ما به سمتی می رود که تعداد سالمندان تحصیلکرده بیشتر شده است. برای فردی که تحصیلاتی در زمینه خاص و علاقه به مطالعه دارد، به احتمال زیاد کتاب گزینه مناسبی برای اوقات فراغت است. این افراد می توانند در مراسم ادبی و شعرخوانی حضور یابند.

سالمندان روستایی به طور خودکار و به دلیل دسترسی راحت به طبیعت و حیوان، این کار را انجام می دهند. نگهداری از حیوانات نقش درمانی هم ایفا می کند. ثابت شده سالمندان مبتلا به آلزایمر (آلزایمر خفیف) با نگهداری از حیوانات آرامش بیشتری پیدا می کنند.

ورزش برای سالمندان باعث تندرستی و سلامت جسم و روح می شود؛ بنابراین اختصاص دادن مکان هایی برای ورزش سالمندان جزو ضروریات است.

بعضی از مراکز ورزشی استانداردهای لازم را ندارند و ممکن است سلامت سالمند را به خطر اندازند. مثلا کفپوش مناسبی نداشته باشند و باعث لیز خوردن سالمند و زمین خوردنش شوند.

separator line

بیشتر بخوانید:

چگونه زندگی بهتری در دوران سالمندی داشته باشیم؟

طراوت در سالمندی با تغذیه سالم



این مطلب چقدر مفید بود ؟
4.8 از 5 (23 رای)  

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits