موارد مصرف و عوارض جانبی پیرازینامید
پیرازینامید (Pyrazinamide) یا پیرازین آمید متعلق به گروهی از داروها به نام آنتی بیوتیک ها است و یک عامل ضد سل است که با کشتن و یا جلوگیری از رشد باکتری های خاصی است که باعث بیماری سل کار می کند.
سل یک عفونت باکتریایی است که عمدتاً ریهها را مبتلا میکند اما میتواند سایر نواحی بدن را نیز درگیر کند. این عفونت را میتوان با یک دوره ۶ ماهه از داروها درمان نمود. برای درمان سل چندین نوع دارو باید مصرف شود. پیرازین آمید تنها یکی از این داروها میباشد.
پیرازینامید برای درمان سل فعال در ترکیب با داروهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
اشکال دارویی: قرص 500mg
مکانیسم اثر پیرازینامید
اثر ضد باکتری: مکانیسم اثر این دارو مشخص نیست. پیرازینامید ممکن است باکتریکش یا متوقفکننده رشد باکتری باشد که این امر به حساسیت ارگانیسم و غلظت دارو در محل عفونت بستگی دارد. پیرازینامید فقط بر میکوباکتریوم توبرکولوزیس مؤثر است. پیرازینامید به عنوان یک داروی کمکی در درمان سل شناخته شده است. برای جلوگیری از ایجاد مقاومت میکوباکتریوم تربوکولوزیس نسبت به پیرازینامید یا به تأخیر انداختن این مقاومت ، همراه با سایر داروهای ضد سل به کار میرود.
فارماکوکینتیک پیرازینامید
- جذب: از دستگاه گوارش به خوبی جذب میشود. اوج غلظت سرمی دارو طی دو ساعت بعد از یک نوبت مصرف حاصل میگردد.
- پخش: به طور گسترده در بافتها و مایعات بدن، از جمله ریه، کبد و مایع مغزی – نخاعی (CSF) انتشار مییابد. حدود 50 درصد دارو به پروتئین پیوند مییابد. عبور این دارو از جفت مشخص نیست.
- متابولیسم: در کبد هیدرولیز میشود؛ تا حدی از هیدرولیز دارو در معده انجام میگیرد.
- دفع: تقریباً به طور کامل با فیلتراسیون گلومرولی از طریق ادرار دفع میشود. ترشح این دارو در شیر مشخص نیست. نیمه عمر دفع دارو در بزرگسالان 10-9 ساعت است. نیمه عمر دارو در نارسایی کبد و کلیه طولانی میشود.
روش مصرف داروی پیرازینامید
- قبل از شروع درمان با این دارو، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک میکند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
- دوز و مقدار داروی پیرازینامید ، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید.
- اگر فراموش کردید که دوز داروی روزانه خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.
موارد و مقدار مصرف پیرازینامید
درمان کمکی در سل (زمانی که داروهای رده اول و دوم ضد سل را نتوان استفاده کرد یا مصرف آنها مؤثر نبوده است).
- بزرگسالان: mg/kg 30-15 خوراکی روزانه در یک دوز یا دوزهای منقسم مصرف میشود. حداکثر روزانه 2 گرم و در صورت تجویز دو بار در هفته mg/kg 75-50 (بر حسب LBW) میباشد. در بیماران با نارسایی کلیوی دوزهای کمتری از دارو استفاده شود.
مصرف پیرازینامید در دوران بارداری و شیردهی
هنوز مشخص نشده که این دارو بتواند به جنین شما آسیب برساند و یا برای او مضر باشد٬ اما اگر شما باردار هستید یا قصد بچه دار شدن دارید حتما پزشک خود را در رابطه با مصرف این دارو در جریان بگذارید.
مصرف در شیردهی: پیرازینامید به شیر مادر عبور میکند و بر کودک شیرخوار تاثیر می گذارد٬ بیضرری مصرف دارو در دوران شیردهی ثابت نشده است. شیردهی در دوران مصرف این دارو توصیه نمیشود.
عوارض جانبی پیرازینامید
- اعصاب مرکزی : تب، بیحالی.
- پوست: بثورات ماکولوپاپولار، حساسیت به نور (تغییر رنگ پوست به قهوهای متمایل به قرمز)، کهیر، خارش.
- دستگاه گوارش: بیاشتهایی، تهوع و استفراغ.
- ادراری ـ تناسلی: سوزش ادرار، نفریت بینابینی.
- خون: کمخونی سیدروبلاستیک، احتمال تمایل به خونریزی ناشی از ترومبوسیتوپنی.
- کبد: هپاتیت، یرقان.
- متابولیک: تداخل در کنترل دیابت، افزایش اسید اوریک خون.
- سایر عوارض: کسالت، تب، درد مفصلی، پورفیری.
توجه: در صورت بروز علائم واکنشهای حساسیت مفرط یا آسیب کبدی، باید مصرف دارو قطع شود.
مسمومیت با پیرازینامید و درمان آن
- تظاهرات بالینی: هیچ گونه اطلاع خاصی در دسترس نیست.
- درمان: شامل اقدامات حمایتی است. بعد از بلع اخیر دارو (چهار ساعت یا کمتر)، محتویات معده باید با القای استفراغ یا شستشوی معده تخلیه شود. به دنبال آن ذغال فعال، برای کاهش جذب، تجویز میشود.
موارد منع مصرف و احتیاط در رابطه با پیرازینامید
- موارد منع مصرف: حساسیت مفرط شناخته شده نسبت به دارو و بیماری شدید کبدی، نقرس حاد.
- موارد احتیاط: سمیت کبدی وابسته به دوز به صورت افزایش ترانس آمینازها تا یرقان، هپاتیت و آتروفی کبد با این دارو رخ میدهد. به همین دلیل در سابقه بیماریهای کبدی یا الکلیسم با احتیاط استفاده شود. دارو باعث مهار دفع اسید اوریک میشود لذا در بیماران با نقرس مزمن با احتیاط به کار رود. در دیابت، پورفیری و نارسایی کلیوی با احتیاط استفاده شود.
- در بیماریهایی که سایر داروهای هپاتوتوکسیک بخصوص ریفامپین را دریافت میکنند نیز با احتیاط به کار رود.
اثر پیرازینامید بر آزمایشهای تشخیصی
پیرازینامید ممکن است با آزمونهای سنجش کتون ادرار تداخل کند. اثرات سیستمیک دارو ممکن است به طور موقت غلظت 17-کتواستروئید را کاهش دهد؛ این دارو ممکن است غلظت ید پیوندیافته به پروتئین، اسیداوریک و نتایج آزمونهای آنزیمی کبد را افزایش دهد.
تداخلات دارویی پیرازینامید
تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده میکنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.
پیرازینامید ممکن است با تستهای آزمایشگاهی خاص (از جمله آزمایش کتون ادرار)، تداخل کند و باعث نتایج اشتباه شود. قبل از انجام آزمایش، به تمام پرسنل و پزشکان آزمایشگاه اطلاع دهید که از این دارو استفاده کردهاید.
هشدار های دارویی پیرازینامید
بعضی داروها را نمیتوان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی داروها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز میگردد؛ بنابراین بهتر است که قبل از مصرف این دارو، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:
- در صورتی که باردارید یا قصد باردار شدن دارید و یا به نوزاد خود شیر میدهید.
- اگر هرگونه مشکل کبدی یا کلیوی دارید.
- در صورتی که دچار دیابت هستید.
- در صورتی که اعتیاد به مصرف الکل دارید
- در صورتی که مبتلا به بیماری خونی پورفیری هستید.
- اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمامی داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویزشده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف میکنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
- اگر سابقه واکنش آلرژیک به داروی دیگری دارید.
ملاحظات اختصاصی پیرازینامید
1- عملکرد کبد، بخصوص غلظت آنزیمی و بیلیروبین، عملکرد کلیه، بخصوص غلظت سرمی اسیداوریک، قبل از درمان و سپس هر 4-2 هفته پیگیری شود. بیمار از نظر علائم آسیب کبدی یا کاهش عملکرد کلیه بررسی گردد.
2- در بیماران مبتلا به دیابت، مصرف این دارو ممکن است از تثبیت غلظت سرمی گلوکز جلوگیری کند.
3- پیرازینامید به طور شایعی غلظت سرمی اسید اوریک را افزایش میدهد. اگرچه این افزایش معمولاً بدون نشانه است ، ولی مصرف یک داروی دفعکننده اسید اوریک، مانند آلوپورینول یا پروبنسید، ممکن است ضروری باشد.
4- بیماران مبتلا به HIV نیاز به دورههای درمان طولانیتر دارند. دارو را همراه دیگر داروهای ضد سل استفاده کنید.
5- دارو به میزان زیاد توسط دیالیز برداشت میشود، لذا بعد از دیالیز تجویز شود.
نکات قابل توصیه به بیمار برای مصرف پیرازینامید
1- دارو را طبق دستور مصرف کنید. درمان طولانی مدت است.
2- در صورت بروز علائم و نشانههای حساسیت مفرط و عوارض جانبی دیگر و همچنین بروز علائم نقرس، به پزشک اطلاع دهید.
3- دارو را به مقدار تجویز شده و سر وقت مصرف کنید و به طور مرتب توسط پزشک خود معاینه شوید.
4- مصرف مایعات زیاد (حدود دو لیتر در روز) از صدمه به کلیه جلوگیری میکند.
شرایط نگهداری داروی پیرازینامید
- دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
معرفی داروی کاپرئومایسین و موارد مصرف آن
موارد مصرف ایزونیازید (Isoniazid(INH
موارد مصرف داروی ریفامپین یا ریفامپیسین و عوارض جانبی این دارو
- برچسبها
- پیرازینامید
- فارماکوکینتیک پیرازینامید
دیدگاه ها